Met enige verbazing las ik op 1 maart in een regionale krant dat voetbalclub Feyenoord een nieuwe shirtsponsor had gevonden in het voor mij geheel onbekende Droomparken. Als ik tijdens Studio Sport beter naar de shirtjes van alle voetballers had gekeken, had ik natuurlijk kunnen weten dat Droomparken iets met betaald voetbal heeft: in het seizoen 2018-19 was het bedrijf de shirtsponsor van Vitesse.

Mijn belangstelling voor de shirtsponsor van Feyenoord heeft weinig te maken met interesse in sportieve prestaties. Ik volg Feyenoord sinds de commotie rond de vorige shirtsponsor Qurrent. Dat bedrijf werd gebruikt, zo bleek onder meer uit onderzoek van Follow the Money, om goededoelengeld naar Feyenoord te dirigeren. Qurrent was een tamelijk onbetekenende leverancier van groene stroom voordat het de handtekening onder het miljoenencontract met Feyenoord zette. Het bedrijf was eigendom van de stichting Doen, die door de Postcodeloterij wordt gefinancierd. De grote man achter de Postcodeloterij is Feyenoordfan Boudewijn Poelmann. De financiële rondo liet licht schijnen op de invloed die Poelmann kan aanwenden om zijn hobby’s te financieren. Dat een grote club als Feyenoord een shirtsponsor verwierf waarvan de naam mij niets zei, maakte me nieuwsgierig.

Qurrent kon zich de shirtsponsoring van Feyenoord niet veroorloven. Ik vraag me af of Droomparken daar wel toe in staat is, dus ging ik op zoek naar enkele achterliggende bedrijfseconomische feiten. 

Het bedrijf blijkt eigenaar van veertien vakantieparken in Nederland waarop 3750 huizen staan. Die worden voor het grootste deel verhuurd via de site van Droomparken. Mijn analistenhart ging sneller kloppen toen ik de database indook van de Kamer van Koophandel, om de financiële geloofsbrieven van de nieuwe Feyenoord-shirtsponsor te bekijken. Al snel werd duidelijk dat er genoeg aanleiding is om verder in de materie te wroeten. Ik ga jullie voorstellen aan de spelers in het veld.

Feyenoord: shirts van 6 miljoen

De eerste is Feyenoord. De club behaalde afgelopen seizoen een derde plek achter Ajax en PSV. Tot het eind van dit seizoen op 30 juni 2019 was het eerder genoemde Qurrent shirtsponsor van Feyenoord. Dankzij enorme vermogensinjecties van stichting Doen betaalde de verlieslatende groene-energieleverancier jaarlijks tussen de 5 en 5,75 miljoen euro voor het recht om de naam Qurrent op het shirt van Feyenoord te plaatsen. Dit contract liep in principe voor vier jaar: van 1 juli 2017 tot 1 juli 2021. Toen stichting Doen Qurrent vorig jaar aan Greenchoice verkocht, werd stichting Doen door de garantstelling in het sponsorcontract indirect de shirtsponsor van Feyenoord. Dit is een ongewenste situatie voor een goededoelenstichting. De oplossing werd gevonden in de komst van de nieuwe shirtsponsor van Feyenoord: Droomparken. Daar zijn ze in Rotterdam blij mee. Volgens Feyenoord-directeur Koevermans stijgen de inkomsten uit shirtsponsoring door de komst van Droomparken. Dat zou betekenen dat Droomparken ongeveer 6 miljoen per jaar gaat betalen voor het sponsorschap. 

Stichting Doen: hoezo garant?

Stichting Doen heeft ook een sponsor: de Nationale Goede Doelen Loterijen (Postcode Loterij, Vriendenloterij en Bankgiro Loterij). Daarvan ontvangt de stichting jaarlijks zo'n 30 miljoen euro. De garantstelling voor het vierjarige sponsorcontract tussen Qurrent en Feyenoord maakte van stichting Doen per 1 juli 2019 shirtsponsor van Feyenoord. Deze tweejarige garantstelling heeft volgens het recent verschenen jaarverslag 2018 van stichting Doen een maximale omvang van 10 miljoen euro (twee maal het maximum jaarbedrag van 5 miljoen euro). Uit het jaarverslag: ‘Stichting DOEN heeft garanties afgegeven met een maximum van 5 miljoen euro per jaar. De looptijd van deze garantstelling is tot 1 juli 2021.’

Vanwege de maatschappelijke doelstellingen van de stichting mag het publiek verwachten dat Doen het deugdelijk informeert. Maar stichting Doen laat het na om in zijn jaarverslag te melden dat deze garanties betrekking hebben op het Feyenoord-shirtsponsorcontract. Gezien de omvang van de garantie en de ophef erover was enige toelichting in het jaarverslag van stichting Doen op zijn plaats geweest.

Met de komst van Droomparken als shirtsponsor lijken de problemen voor stichting Doen niettemin opgelost. Eerder beschreef Follow the Money hoe Boudewijn Poelmann Qurrent onder druk zette om een sponsordeal te sluiten met Feyenoord. Dat kon hij doen, omdat Qurrent een dochterbedrijf is van stichting Doen, die haar geld krijgt van de Postcode Loterij. In totaal vloeide er zo’n 20 miljoen euro goededoelengeld naar Feyenoord. Poelmann regelde de sponsordeal tegen de zin van het management van de groene-energieleverancier. In haar reactie op het artikel merkte stichting Doen op: ‘Toen in het najaar van 2018 de nieuwe eigenaar van Qurrent, Greenchoice, besloot het partnerschap met Feyenoord aan het einde van dit seizoen (2018/2019) te beëindigen, twee jaar eerder dan overeengekomen, trad direct de initiële afspraak in werking dat DOEN en Feyenoord in dat geval samen op zoek zouden gaan naar een nieuwe sponsor. Alleen als dat niet zou lukken dan zou DOEN voor de resterende betaling instaan. Dit is dus nooit het geval geweest.’

Met andere woorden: als Droomparken de komende twee jaar netjes zijn sponsorverplichtingen nakomt, hoeft stichting Doen geen geld over te maken naar Feyenoord in het kader van de afgegeven garantie.

Droomparken: prima cijfers voor een mkb

Andries Bruil is directielid van de verlosser van Stichting Doen en de nieuwe sponsor van Feyenoord. Volgens een interview met het directielid bezit Droomparken momenteel veertien vakantieparken in Nederland waarop 3750 huizen staan. Deze huizen zijn eigendom van particulieren. Een groot deel van deze huizen wordt verhuurd via Droomparken. Per jaar verzorgt Droomparken voor deze eigenaren 65.000 boekingen. De onderneming wil in de nabije toekomst naar 85.000 boekingen en heeft de intentie om nog duizend vakantiehuizen te bouwen en te verkopen. 

De eigenaar van Droomparken is Adrianus Vos, via zijn onderneming Renard Beheer. Uit de jaarrekening van Renard Beheer blijkt dat de vakantieparken winst opleveren. Over 2018 boekt Renard Beheer een nettowinst van 1,7 miljoen euro. Over zowel 2016 als 2017 bedraagt de nettowinst 1,22 miljoen euro. Uit de jaren 2008-2015 komt geen beeld naar voren van een heel winstgevende onderneming. De hoogste nettowinst werd geboekt in 2009 en 2010 (2 miljoen euro), de laagste in 2012 (0,6 miljoen euro). Omdat Renard Beheer slechts 50 procent van de aandelen van de belangrijkste parken bezit, is de winstgevendheid van Droomparken als geheel wat hoger dan de cijfers van Renard Beheer. 

De nettowinst is 1,7 miljoen. Waar haalt Droomparken dan jaarlijks 6 miljoen voor Feyenoord vandaan?

Voor deze winstcijfers hoeft een mkb-onderneming zich niet te schamen. De cijfers passen echter niet bij een mogelijk shirtsponsorcontract van bijna 6 miljoen euro per jaar. Ik kan nergens bedragen vinden wat betreft de shirtsponsoring door Droomparken bij Vitesse, maar uit de achterstallige som (400.000 euro) van de voorgaande failliet verklaarde shirtsponsor Swoop maak ik op dat bedrag hoogstwaarschijnlijk de 2 miljoen euro niet te boven ging. Waar haalt Droomparken het geld vandaan om jaarlijks bijna 6 miljoen aan Feyenoord te betalen? Evenveel als 3,5 maal de recente nettowinst van Renard Beheer. Per te verhuren woning komt het neer op 1333 euro, en per boeking 77 euro.

Boudewijn Poelmann: te veel toeval 

Boudewijn Poelmann trekt aan alle touwtjes bij de goededoelenloterijen: hij is mede-oprichter en directeur. Om te zorgen dat Droomparken de ruim 5 miljoen euro per jaar aan Feyenoord kan voldoen, lijkt Poelmann een nieuwe truc te hebben verzonnen. Op een recent YouTube-filmpje is te zien hoe een medewerker van de Postcodeloterij een zoon van een speler van de Postcodeloterij in Moerdijk verblijdt met een geldprijs en een vakantievilla. Toen Droomparken het Feyenoord-contract tekende, heeft het waarschijnlijk bedongen dat de Postcode Loterij jaarlijks een onbekend aantal vakantiewoningen afneemt van Droomparken, om als prijs te dienen voor de loterij. 

Vanwege dat vermoeden zocht ik contact met de Postcode Loterij. Uit antwoorden van haar persvoorlichter blijkt dat de vakantiewoningen uit de meitrekking een waarde vertegenwoordigen van 535.100 euro. Deze drie vakantiewoningen vertegenwoordigen een totale waarde van 1,6 miljoen euro. De Postcodeloterij weigert de transactie met Droomparken in detail toe te lichten. Maar door te melden dat ze geen uitspraken doen over contractafspraken met leveranciers bevestigt de Postcodeloterij dat er een contract is tussen beide partijen. 

Boudewijn Poelmann en koningin Máxima tijdens de opening van het nieuwe kantoorgebouw van de Goede Doelen Loterijen in december 2018.

Om een idee te krijgen van de mogelijke omvang van de mogelijke financiële ondersteuning van Droomparken door de Postcodeloterij ben ik eens wat sommetjes gaan maken. Als we ervan uitgaan dat Droomparken op verkoop van deze drie vakantiewoningen een winst heeft behaald van 25 procent, dan is de winst voor Droomparken over de maand mei met 400.000 gestegen. Blijft de Postcode Loterij in een tempo van drie per maand vakantievilla’s kopen, dan neemt op jaarbasis de winst van Droomparken met 4,8 miljoen euro toe. Dat de Postcode Loterij van plan is meer vakantievilla’s te kopen, bevestigt de persvoorlichter: ‘Er zullen nog meer huizen volgen in toekomstige trekkingen. Hoeveel exact, dat is nog niet duidelijk. Het zullen in ieder geval huizen zijn met een verschillende waarde tussen 200.000 en 600.000 euro.’ 

Twee maanden na het sponsorcontract heeft de Postcode Loterij een innige relatie met Droomparken

Bij drie woningen per trekking neemt de Postcode Loterij jaarlijks voor 20 miljoen euro aan villa’s af van Droomparken. Dat bedrag komt overeen met 8 procent van het jaarlijkse prijzengeld van de Postcodeloterij. Als mijn geschatte winstmarge te hoog is, kunnen er eventueel bij een lagere winstmarge gewoon meer villa’s worden uitgedeeld als prijzen. De 4,8 miljoen euro dekt voor Droomparken het grootste deel van de kosten van het shirtsponsorcontract met Feyenoord. 

Het feit dat de Postcode Loterij twee maanden na het tekenen van het sponsorcontract tussen Droomparken en Feyenoord een innige relatie heeft met Droomparken, is naar mijn smaak iets te toevallig. Droomparken functioneert, net als Qurrent eerder, als een stroman om te maskeren dat de Postcode Loterij belang heeft bij het shirtsponsorcontract van Feyenoord.

Adrianus de Vos: sluw spel

Adrianus de Vos, eigenaar van Droomparken, heeft waarschijnlijk slim gebruik gemaakt van de penibele situatie van stichting Doen. De Vos heeft de naam van zijn onderneming op het shirt van Feyenoord gekregen voor een nettobijdrage van wellicht 1 miljoen euro. 

Droomparken heeft dit goed gespeeld en zit voor een dubbeltje op de eerste rang. Feyenoord kan stellen dat het door de Droomparken-deal meer geld (wellicht 6 miljoen euro) binnen krijgt dan de maximaal 5,75 miljoen van het oorspronkelijke contract met Qurrent. Feyenoord krijgt wel de naam van een kleine onbetekenende onderneming op zijn shirt. Stichting Doen kan stellen dat zij van haar garantstelling af is. Grote verliezers in dit geheel waren in eerste instantie de goede doelen, als gevolg van de forse kapitaalinjecties van stichting Doen bij Qurrent, onder andere om het Feyenoord-contract te betalen. Nu vakantiehuizen van Droomparken worden gebruikt als prijzengeld voor de Postcodeloterij zijn wellicht de loterijspelers een beetje de dupe omdat zij in plaats van contanten een vakantiehuis ontvangen. Droomparken zegt dat dat anders ligt: ‘In de afgelopen trekking zijn drie vakantiehuizen bij Droomparken verloot. Voor de Postcode Loterij was het iets nieuws en de reacties zijn zo positief dat er dit jaar meer huizen worden verloot, maar de Postcode Loterij bepaalt wanneer dat is.’

In tegenstelling tot de beweringen van de Postcodeloterij en Droomparken kan ik geen grootschalige reclame-uitingen vinden wat betreft de introductie van luxe vakantievilla's van Droomparken als prijs bij de Postcodeloterij. Als ik op Google de zoektermen Postcodeloterij en Droomparken intik, krijg ik alleen de drie filmpjes te zien waarop anonieme vakantievilla’s worden uitgereikt. Tot voor kort waren BMW’s de grootste prijzen in natura. De luxe vakantievilla’s overtreffen deze in waarde ruimschoots. 

Loterij-spelers betalen clubliefde 

In eerste instantie zou je denken dat de deelnemers van de Postcodeloterij heel blij zijn met de kans op een vakantievilla ter waarde van ruim 500.000 euro. Deze prijs ontneemt hen echter de keuze voor een half miljoen in cash. Ik vermoed dat de meeste loterijdeelnemers liever cash dan een droomvilla winnen. Wat een droomvilla opbrengt bij verkoop direct na toekenning is onbekend. Normaal bedingt de Postcode Loterij kortingen bij leveranciers van prijzen in natura. De Postcode Loterij neemt een grote hoeveelheid af en noemt de merknaam in al haar reclame-uitingen. Omdat de Postcodeloterij bewust te veel betaalt voor deze villa’s om het shirtsponsorcontract met Feyenoord te dekken, daalt de jaarlijkse totale prijzenpot met zo’n 5 miljoen: de winstmarge voor Droomparken. De Postcode Loterij-speler betaalt de rekening voor de liefde van Boudewijn Poelmann voor Feyenoord.

De Kansspelautoriteit en betrouwbaarheid

Omdat alle betrokkenen weigeren in te gaan op de details rond dit sponsorcontract kan de toezichthouder een onderzoek starten om te zien of Boudewijn Poelmann en consorten niet te ver zijn gegaan in hun clubliefde. 

In de voorwaarden voor de modelvergunning van de Kansspelautoriteit staat: ‘De vergunninghouder waarborgt dat zijn betrouwbaarheid, die van de personen die zijn beleid bepalen of mede bepalen, en die van zijn uiteindelijke belanghebbende(n) buiten twijfel staan. Hij heeft een beleid om de betrouwbaarheid te waarborgen van de leidinggevenden, van personen op sleutelposities en van personen die met spelers in aanraking komen.’

De Kansspelautoriteit moet een kopie opvragen van het contract tussen de Postcodeloterij en Droomparken om zonder twijfel vast te kunnen stellen of prijzengeld wordt gebruikt om een shirtsponsor van Feyenoord te ondersteunen. Wordt de reputatie van de Nederlandse loterijen niet te grabbel gegooid als geldstromen naar goede doelen en loterijprijzen worden afgetapt om de hobby van de hoogste baas te financieren?

Gebrek aan financiële slagkracht 

Net als Qurrent ontbreekt het Droomparken volgens mijn analyse aan financiële slagkracht om een transactie als het sponsorcontract met Feyenoord zelfstandig te financieren. Hierdoor is de Postcode Loterij min of meer verplicht om nog ten minste twee jaar de huidige shirtsponsor van Feyenoord, Droomparken, financieel te ondersteunen met de grootschalige aankoop van vakantievilla’s als enorme prijzen in natura voor loterij-deelnemers. De eerste twee jaar van het sponsorcontract met de Rotterdamse voetbalclub zijn ten laste gekomen van stichting Doen. Het prijzengeld van de Postcode Loterij wordt nu aangewend om de laatste twee jaar shirtsponsoring te kunnen garanderen. Als Boudewijn Poelmann heeft gepoogd te ontzenuwen dat hij geen invloed heeft op de geldstromen binnen de Postcodeloterij, kunnen we constateren dat dat faliekant is mislukt.