
Van schimmige stichtingen tot anonieme suikerooms: Follow the Money houdt de financiering van onze politieke partijen nauwlettend in de gaten. Lees meer
In de politiek draait het om meer dan idealen, belangen, inhoud en poppetjes. Zonder geld is er geen politieke partij, zo simpel is het. Maar wie betaalt, bepaalt. Waar komt het geld dat partijen te besteden hebben vandaan? Van schimmige stichtingen tot anonieme suikerooms: Follow the Money houdt de financiering van onze politieke partijen nauwlettend in de gaten.
Tweede Kamer kan weinig uitrichten tegen Baudet en zijn bv’s
Toezichthouder partijfinanciën: ‘Geld is te belangrijk geworden in de politiek’
De dubbele pijn van de PvdA: met de kiezer is ook het geld weggelopen
Expert partijpolitiek Gerrit Voerman: ‘Het gelijke speelveld in de politiek is verdwenen’
De dubbele petten van Barendrechts machtigste politicus
Podcast | Hoe politieke partijen aan hun geld komen
De oorlogskas van lokale partijen is goed gevuld
Geldschieters vinden is voor Volt een koud kunstje
Waarom heft D66 haar eigen invloedrijke lobbyclub op?
Van rijksmonument tot zolderkamer: hier zetelen onze politieke partijen
Lennart van der Linden © Bart Maat / ANP
De dubbele petten van Barendrechts machtigste politicus
Met zijn partij Echt voor Barendrecht behaalde Lennart van der Linden afgelopen maart de absolute meerderheid in de gemeenteraad van Barendrecht. Daarmee is de lijsttrekker de belichaming van de succesvolle opmars van lokale partijen. Maar diezelfde Van der Linden liet eerder politieke en privébelangen wel heel gemakkelijk door elkaar lopen. ‘Dit is belangenverstrengeling en daarmee een duidelijk voorbeeld van corruptie.’
De raadszaal van Barendrecht vult zich op vrijdag 18 maart met raadsleden, voor het debat over de ongekende uitslag van de die week gehouden gemeenteraadsverkiezingen. Burgemeester Govert Veldhuijzen maakt zich, licht onderuitgezakt, op om de bijeenkomst te leiden.
Hoewel de lichaamstaal van de gekozen volksvertegenwoordigers niets verraadt, loopt er wel degelijk een harde scheiding door dit gezelschap: niemand heeft zetels gewonnen, op één man na. Lennart van der Linden, de fractievoorzitter van Echt voor Barendrecht (EvB), haalde een absolute meerderheid: 20 van de 29 zetels.
De winnaar heeft zijn overwinningsspeech voor zich liggen en steekt van wal zodra hij het woord krijgt. ‘Sinds de invoering van het kiesrecht is het een partij in Barendrecht nog nooit gelukt om meer dan de helft van de stemmen achter zich te krijgen,’ zegt hij trots. ‘68 procent van de stemmen, dat zijn aantallen waarmee je in de Kamer de grondwet kunt wijzigen.’
Lennart van der Linden (4 november 1983, Rotterdam) is geen onbekende in de Nederlandse politiek. Nadat hij in accountancy afstudeert aan de Nyenrode Business Universiteit, wordt hij op zijn 31e wethouder namens Echt voor Barendrecht. Na zijn wethouderschap stelt hij in 2018 zijn talent ten dienste van een op dat moment eveneens rijzende ster aan het Nederlandse politieke firmament: Forum voor Democratie.
In datzelfde jaar wordt Echt voor Barendrecht de grootste in de stad, met 14 van de 29 raadszetels. De andere partijen vormen echter een monsterverbond en houden Van der Linden buiten een nieuwe coalitie. Kort voor zijn nog lopende wethouderschapstermijn afloopt, richt hij op 8 juni 2018 twee bv’s op, Levadeli Ontwikkeling en Levadeli Holding. Hij gaat zich bezighouden met ‘vastgoedtransformatie.’ Deze ambitie wordt werkelijkheid als hij samen met de Barendrechtse ondernemer Michel van den Meerdendonk een nieuwe bv opricht: Spring Housing Next Generation BV.
Terwijl Van der Linden politiek gezien lokaal tijdelijk op een zijspoor zit, maakt hij ondertussen wel carrière bij de club van Thierry Baudet. Zo is hij kort voorzitter van de partij, en gaat hij de Eerste Kamer in na de verkiezingen van 20 maart 2019. Daarnaast geeft hij trainingen bij het Nederlands Debat Instituut. In een video waarin ook partijgenoot bij het inmiddels van Forum voor Democratie afgesplitste JA21 Joost Eerdmans te zien is, legt hij uit dat ‘veel mensen de inhoud wel beheersen, maar dat hij graag helpt met de vorm.’
Per 1 mei 2021 gaat Van der Linden aan de slag als financieel beleidsadviseur bij de Gemeente Westvoorne, op een halfuur rijden van Barendrecht. Na de afsplitsing van Forum voor Democratie, eind november 2020, bekleedt hij anno 2022 nog altijd een senaatszetel voor JA21, oftewel de fractie-Nanninga.
Met de recente monsterzege werd Echt voor Barendrecht een lichtend voorbeeld van de overwinning die lokale partijen deze verkiezingen behaalden. Maar de gevierde lijsttrekker Van der Linden staat ook voor iets anders: de soms flinterdunne lijn tussen privé- en politieke belangen op lokaal niveau.
Welbespraakte politicus
In het geval van Van der Linden gaat het om zijn bemoeienis bij een lokaal vastgoedproject, waarover hij als wethouder moest beslissen. Van 2014 tot 2018 zat de jonge en welbespraakte politicus met Echt voor Barendrecht in de coalitie en vervulde Van der Linden de functie van wethouder Financiën in het college. Kort na zijn aftreden wordt hij mede-eigenaar van Spring! Housing Next Generation BV, het vastgoedproject van de Barendrechtse ondernemer Michel van den Meerendonk.
Van den Meerendonk heeft in 2016 toestemming gevraagd aan de gemeente om een kantoorpand om te bouwen tot woonappartementen. De zakenman hoopt onder andere statushouders te kunnen huisvesten in dit project. Het college van burgemeester en wethouders geeft met instemming van de gemeenteraad zijn zegen aan de bestemmingswijziging, en anderhalf jaar later opent Spring! Housing zijn deuren.
Betrokken via bv's
In datzelfde jaar, 2018, heeft Van der Linden twee bedrijfjes opgericht, vlak voor zijn termijn als wethouder Financiën afloopt. Met een van die vennootschappen, Levadeli Holding, wordt hij – een klein jaar verder en inmiddels wethouder-af – indirect participant in Spring! Housing, het project waar hij als bestuurder mee instemde.
Het complex, aan het Zuideinde 80 in Barendrecht, bestaat volgens de site ‘uit 57 volledig gemeubileerde en gestoffeerde microwoningen,’ die beschikbaar zijn ‘voor tijdelijke huur (maximaal 24 maanden) voor vijf specifieke groepen bewoners: studenten, starters, statushouders, seizoenswerkers en spoedzoekers.’ Zij kunnen hier vanaf 522 euro per maand wonen. Een eenkamerappartement van 26 vierkante meter kost 635 euro per maand.
Motie
Ondertussen heeft de gemeenteraad in 2019 ook een motie aangenomen van Echt voor Barendrecht, waarmee de partij de urgentieverklaring voor statushouders wil schrappen ‘om zo echte Barendrechters voorrang te geven.' Een gunstige ontwikkeling voor Spring! Housing, omdat statushouders vanaf dat moment onderdak op de vrije markt moeten zoeken en het vastgoedproject zich onder meer op deze huurdersgroep richt.
De ondernemer Van der Linden lijkt dus rechtstreeks baat te hebben gehad bij het eerdere politieke handelen van de bestuurder Van der Linden en zijn partij Echt voor Barendrecht. Toch toont in eerste instantie geen van de gemeenteraadsleden zich verontrust over de mogelijke belangenverstrengeling. De kwestie komt pas op de agenda als een bezorgde burger in oktober 2020 een brief stuurt naar burgemeester Van Belzen en daarin vraagtekens zet bij de zaken van Van der Linden.
‘Privékwestie’
Dat schudt de raad wakker. ‘Toen ik op Twitter zag dat een tipgever opheldering wilde van burgemeester Van Belzen en de Barendrechtse gemeenteraad over de zakelijke belangen van oud-wethouder Van der Linden, heb ik daar vragen over gesteld aan het college’, zegt CDA-fractievoorzitter Johan Lengkeek. ‘Ik was natuurlijk zeer benieuwd wat erin stond.’
Antwoorden krijgt Lengkeek niet. Sterker, de bewuste brief wordt niet gedeeld met de raad: Van Belzen bespreekt de kwestie alleen met Van der Linden, op dat moment raadslid namens Echt voor Barendrecht. ‘We kregen een brief in maart 2021 waarin ons werd medegedeeld dat het om een privékwestie ging en dat de raad om die reden geheimhouding werd opgelegd door de burgemeester,’ legt Lengkeek uit. ‘Daardoor zaten wij klem, want volgens de gemeentewet is het strafbaar om die geheimhouding te breken. Alleen de burgemeester kan die geheimhoudingsplicht opheffen.’
In de brief aan de fractievoorzitters schrijft de burgemeester dat uit het actuele register, waarin de nevenfuncties van politici zijn opgenomen, niet blijkt dat Van der Linden nog betrokken is bij Spring! Housing. Wat er echter niet in staat, is dat Van der Linden zich op 11 november 2020 – drie weken nadat de tipgever burgemeester Van Belzen inlichtte – plotseling heeft uitgeschreven uit het project. ‘De kwestie was alweer gladgestreken voordat de zaak naar buiten kwam,’ zegt Lengkeek achteraf. Op Van der Lindens profielpagina van de Eerste Kamer is de toevoeging ‘uitwerken nieuwe woonconcepten’ onder zijn Levadeli Holding weggehaald in mei 2021, blijkt uit eerdere versies van die webpagina.
Daarmee lijkt de kous af. Toch overheerst onvrede onder Barendrechtse politici die we een jaar na dato met de kwestie confronteren. ‘Dat Van der Linden een bv opricht en zich verbindt aan Spring! Housing roept vragen op en gezien onze functies moet je hier transparant over zijn,’ zegt VVD-fractievoorzitter Matthijs van der Welle. ‘De vraag is waarom dat niet gebeurd is.’ Hij krijgt bijval van Winnie Hofland, lijsttrekker van Wij Barendrecht en eerder raadslid voor de lokale afdeling van de PvdA. ‘Wat bezielt je om zo’n bv te starten? Zelfs al zouden hier geen inkomsten mee gemoeid zijn, het is gewoon not done.’
De vorig jaar vertrokken burgemeester Jan van Belzen laat aan Follow the Money weten zich niet uit te willen spreken over de kwestie. ‘Barendrecht heb ik achter mij gelaten en ik ben gepensioneerd.’
‘Ik had de ambitie te gaan ondernemen, maar er is nooit iets uitgekomen’
De inmiddels opnieuw tot wethouder benoemde Lennart van der Linden licht desgevraagd toe: ‘Na mijn eerste wethouderschap had ik de ambitie om te ondernemen.’ De beschuldiging dat daarbij sprake zou zijn van belangenverstrengeling, werpt hij verre van zich. ‘Een van de activiteiten was Spring Housing Next Generation. We zijn op basis van wat we in Barendrecht hadden gedaan met Spring gaan kijken of we in andere gemeenten ook zoiets konden starten. Maar er is los van Spring Housing aan het Zuideinde nooit iets uitgekomen.’
Waarom schreef hij zich zo snel uit na de melding van Twitteraar Piet Lekkerkerk? ‘Lekkerkerk is iemand die nogal suggestief verbanden legt. Ten eerste kwam er geen geschikte locatie voorbij, en ten tweede raakte ik meer en meer verzeild in de landelijke politiek, via Forum voor Democratie. Toen hebben we op enig moment besloten dat ik eruit zou stappen.’
Over de keuze van de burgemeester om de zaak als een ‘privékwestie’ af te doen, zegt Van der Linden: ‘Het is goed, als er onderzoek plaatsvindt, dat dit niet in de openbaarheid gebeurt. Als vragen en antwoorden in de openbaarheid worden gepubliceerd, kan dat de zweem van belangenverstrengeling en daarmee beschadiging van personen enorm versterken. Als er dan niets aan de hand blijkt, leg je geheimhouding op, en dat is wat hier volgens mij gebeurd is.’
Het woord integriteit
De vraag is hoe laakbaar Van der Linden heeft gehandeld. ‘Het probleem bij dit soort gevallen is dat er amper wetgeving is over lokale integriteitskwesties,’ zegt Arco Timmermans, hoogleraar Public Affairs aan de Universiteit Leiden. ‘Op dit moment komt het woord integriteit in de gemeentewet zelfs nauwelijks voor, stelt hij. ‘Terwijl daar genoeg aanleiding voor is.’
Timmermans vindt het vreemd dat in dit geval door de burgemeester geheimhouding is opgelegd. ‘Als er zaken zijn die kunnen wijzen op de schijn van belangenverstrengeling, kun je die nooit wegmasseren als een privékwestie of het buiten de discussie plaatsen. Een publieke functie, zoals Van der Linden die bekleedt, is juist bij uitstek een positie waarin je je hebt te verantwoorden.’
Dat vindt ook Willeke Slingerland, lector Weerbare Democratie aan de hogeschool Saxion. ‘Als je als bestuurder of raadslid ook een dienst kunt aanbieden waar je over meebeslist in de raad, spreek je over een zakelijk belang. Dit is belangenverstrengeling en daarmee een duidelijk voorbeeld van corruptie.’
Slingerland ziet nog een bijkomend probleem. ‘Als het er alleen al de schijn van heeft dat je je eigen raadsleden in stelling brengt voor je zakelijke belangen wordt die rol als waakhond, die de gemeenteraad ook heeft, flinterdun. Zo ondermijnt de fractie van Echt voor Barendrecht de waakhondfunctie van de gemeenteraad.’
Arco Timmermans wijst daarnaast op het imago van de politiek. ‘Gevoelige zaken buiten de discussie plaatsen, zoals hier gebeurd is, is niet zo handig. Het helpt juist om een open gesprek te hebben over dit soort zaken in een gemeenteraad, niet alleen in Barendrecht.’
Hij pleit voor meer openheid om zo ‘raadsleden die in alle oprechtheid worstelen met dit soort kwesties een houvast te bieden. Gevallen zoals die in Barendrecht schreeuwen om een discussie over de vraag wat we nou willen met integriteit. Welke grenzen stellen we op gemeentelijk niveau?’
De basis van het plaatselijke succes – een stevige verbinding met het lokale – is tevens vaak de achilleshiel, blijkt uit de jaarlijkse Politieke Integriteitsindex. Zo kwam Romke Postma uit het Friese Dantumadiel (Gemeentebelangen Dantumadiel) in opspraak nadat hij een stuk grond had gekocht waar hij als raadslid over meestemde. En in het Zeeuws-Vlaamse Sluis waren raadsleden Sebastiaan Keijmel (Sluis Lokaal) en Marian van Oostenbrugge-Bertou van dezelfde partij nauw betrokken bij de verhuur van vastgoed aan toeristen. De Haagse wethouder namens GroenLinks Liesbeth van Tongeren zag in 2021 pas af van een betaalde bijbaan bij energiebedrijf EBN na kritiek uit de Haagse gemeenteraad.
20 Bijdragen
John Janssen 4
Blijven jagen, vissen, peuren FTM.
Gladius Amores 4
De uitleg over de geheimhouding en het feit dat er niet genoeg regels zijn over “integriteit” op gemeentelijk nivo, dat valt op. De geest van de Wet Openbaarheid Bestuur is mijns inziens dat alles dat niet de nationale veiligheid betreft gewoon openbaar mag worden. Uitkomsten van een onderzoek naar belangenverstrengelingen zouden ook
openbaar moeten kunnen worden m.i.
Dhr. Van de Linden heeft een ruime meerderheid, ik ben benieuwd of hij deze macht zal aanwenden om bijvoorbeeld zulke regels in te stellen en ook regels in te stellen die verstandig zijn voor het fungeren van de Gemeentelijke democratie.
Het zou toch ook mooi zijn als we over 4 jaar zouden kunnen constateren dat dhr. Lennert van de Linden een voorbeeldige invulling heeft gegeven aan zijn regeermacht?
Jan Ooms 10
Gladius AmoresGladius Amores 4
Jan Ooms***Waarom bescherming van onze online identiteit gerechtvaardigd is, op het internet en ook hier bij FTM m.i.***
Het gebruiken van een alias was mogelijk op FTM en onder die mogelijkheid ben ik lid geworden van FTM. FTM zelf veranderde hierover van mening gaandeweg is mijn indruk, maar ik meen dat europese en nederlandse grondrechten, burgerrechten en mensenrechten verhinderen dat mensen gedwongen kunnen worden om hun online identiteit op te geven in het openbare digitale verkeer.
Een alias mogen gebruiken sluit namelijk naar mijn mening aan bij de privacy rechten en mensenrechten die iedere EU burger bezit en dit is in lijn met het Europees Verdrag voor de Rechten van de mens. Artikel 8, eerste lid van het EVRM duidt dat een ieder recht heeft op respect voor zijn privé leven, familie- en gezinsleven, woning en correspondentie.
Indien ik mij zou schuldig maken aan onwettige “hate speech” en “oproepen tot haat” of “aanzetten tot geweld” dan hebben de justitiele autoriteiten de mogelijkheid om via de FTM database mijn ware identiteit te achterhalen. Dus dit argument maken om mijn privacyrecht in te perken lijkt mij niet redelijk.
Ik verzoek daarom vriendelijk mijn wens en keuze te respecteren. Indien er echt grote bezwaren zijn kunnen jij of anderen zich wenden tot de wetgevers van de EU en de Nederlandse staat.
Verder vond ik onderstaand aardig lijstje van redenen waarom het gebruik van een pseudoniem verdedigbaar is via de bronlink: https://smallbiztrends.com/2014/12/pros-and-cons-of-a-google-alias.html
Ik vraag me af of de FTM gedragscode wel strookt met het EVRM.
Verzoek om begrip.
marcel 7
Dennis l'Ami 3
marcelWietze van der Meulen 6
Dennis l'AmiR. Eman 8
Wietze van der MeulenWietze van der Meulen 6
R. EmanR. Eman 8
Wietze van der MeulenPersoonlijk blijf ik het een schoffering van het electoraat vinden als men een partij, die de grootste is EN bijna de helft van het electoraat achter zich heeft staan, buiten gaat sluiten om welke reden dan ook.
Wietze van der Meulen 6
R. EmanIk zal nog eens kijken naar de plannen voor ondergrondse CO2-opslag in Barendrecht die er voor een aantal jaren waren (dat schiet me zo te binnen als ik denk aan Barendrecht).
John Janssen 4
Wietze van der MeulenDennis l'Ami 3
R. EmanTussen 2014 en 2018 zat Echt voor Barendrecht in het college. De samenwerking met de andere partijen was niet bepaald vlekkeloos, wat ertoe leidde dat de andere partijen geen trek hadden in een nieuwe samenwerking met een nog groter Echt voor Barendrecht.
R. Eman 8
Dennis l'AmiDank voor uw reactie. Ik ben niet woonachtig in of nabij Barendrecht en ben ook totaal niet bekend met de politiek aldaar. Dat is misschien een gemis in deze situatie, echter het maakt ook dat mijn oordeel daaromtrent niet gekleurd is. U stelt dat de samenwerking in een eerder college niet bepaald vlekkeloos was en dat dat ertoe leidde dat andere partijen geen trek hadden in een nieuwe samenwerking met een nog groter Echt voor Barendrecht. De crux ligt hier volgens mij in de woorden "nog groter". Dit zegt mij dat de mening van de andere partijen om geen trek meer te hebben in een hernieuwde samenwerking niet werd gedeeld door de kiezers. Ik zie een politieke functie als een vertegenwoordiger van de kiezers en niet als een vertegenwoordiging van de eigen mening. Een eigen mening hebben is prima, maar ik vind het niet prima om een eigen mening te hebben EN die vervolgens om te zetten in handelen waarbij voorbij wordt gegaan aan de wil en regels van de gemeenschap in haar geheel.
Dennis l'Ami 3
R. EmanR. Eman 8
Dennis l'AmiWietze van der Meulen 6
Dennis l'AmiLia 4
Dennis l'AmiOoit was het streven (met redelijk succes) om minderheden hiertegen te beschermen…
Jan Verhoeven
bouke bunnik 1
Jan Verhoeven