
© CC0 (Publiek domein)
Onze economie is in zijn wezen niet duurzaam. Was ze dat wel, dan zou de wereld er een stuk beter uitzien. Het goede nieuws is dat dat mogelijk is, als de economie een echte wetenschap wordt. Maar daar is nogal wat voor nodig. Een omslag in denken, om te beginnen. En een boek. Lees meer
Onze wereld wordt geteisterd door grote structurele problemen. Klimaatverandering, armoede, instortende economieën, om er een paar te noemen. We beschikken over tal van middelen om deze op te lossen. Dat de problemen desondanks blijven bestaan, is volgens wetenschapper Niko Roorda een kwestie van economie. Vrijwel alle grote tragedies in de wereld, meent hij, zijn er doordat we economisch gezien niet begrijpen wat we doen. We moeten toe naar een economisch systeem dat intrinsiek duurzaam is, en hebben een economische wetenschap nodig die dat ontwerpt en invoert. Hierover schrijft Niko Roorda zijn nieuwste boek, en dat wil hij samen met de lezers van FTM doen.
Het achtvoudige pad naar de wetenschap
Een andere economie begint met anders denken over geld
Kunnen we vooruitgang meten?
Waarheid en werkelijkheid
Is winst hetzelfde als motivatie?
Groei moet, zegt de economie
Groei en rechtmatig eigendom
Economische impetuswoorden
Gekopieerde methoden
Vanzelfismen en andere mythen
Vlees en vliegreizen zijn spotgoedkoop. Wie betaalt de rekening?
Vorige week liet Niko Roorda zien dat de reële prijs die we betalen voor kernenergie een stuk groter is dan we nu betalen. Energie is echter niet het enige waar een verborgen prijskaartje aan hangt.
De keuze om kernenergie toe te passen is geen goede beslissing. Dat was de conclusie waarmee ik de vorige keer eindigde. Ik trok die conclusie op basis van een onderzoek waarvan ik de resultaten vanwege de complexiteit moest verdelen over twee afleveringen. Ik heb laten zien dat de kans- en risicoberekeningen die voor de nucleaire energieopwekking worden toegepast volkomen betekenisloos zijn, en dat bovendien de risico’s en kosten van kernafvalopslag totaal onbecijferbaar zijn. Persoonlijk vind ik het ronduit schokkend dat zoveel industriëlen ondanks dit alles kernenergie hebben ingevoerd en er winst op maken; en al evenzeer dat zo ongeveer alle regeringen in de wereld zich door de belachelijke risicoanalyses in de luren hebben laten leggen en hun land en hun burgers in de waagschaal stellen. De externaliteiten van kernenergie zijn reusachtig, maar niet te becijferen.
Iets beter berekenbaar zijn de externaliteiten van andere producten en diensten. Die vormen het onderwerp van deze aflevering.
3.2.2.4. De echte kosten van vlees en vliegen
In vergelijking met de kostenberekening van kernenergie lijken die van andere processen, producten en diensten slechts een bagatel. Toch kunnen die opmerkelijk en belangrijk zijn. Neem nu: vlees.
Vlees
Ben je een vegetariër? Dan eet je geen vlees, maar je betaalt er wel voor. Dat komt doordat er nogal wat externaliteiten aan vlees verbonden zijn: verborgen kosten, die niet in de verkoopprijs van varkens-, rund- of kippenvlees zijn opgenomen. Het gaat onder meer om klimaateffecten, milieuschade en menselijke ziekten, die niet alleen op een moeilijk aantoonbare, niet-financiële manier tot schade voor iedereen leiden, maar ook zelfs rechtstreekse, calculeerbare kosten met zich meebrengen die opgebracht worden door alle belastingbetalers. Daarnaast betalen zij ook mee aan subsidies voor de veeteelt.
Er zijn diverse berekeningen gemaakt om vast te stellen hoe de verkoopprijs van vlees omhoog zou moeten om ervoor te zorgen dat alle externaliteiten daarin opgenomen zouden zijn. Een recente, zeer grondige raming is in 2018 gemaakt door Bruyn et al. Dit onderzoeksteam definieerde de ‘echte prijs’ van vlees:
Op basis van berekeningen kwamen Bruyn et al tot conclusies die zijn weergegeven in tabel 3.6.
Tabel 3.6: De echte prijs van vlees in Nederland |
|||
---|---|---|---|
Herkomst van vlees |
Varken |
Rund |
Kip |
Prijs in supermarkt |
€ 7,75 |
€ 12,17 |
€ 7,00 |
Klimaatschade |
€ 1,06 |
€ 1,29 |
€ 0,62 |
Milieuschade |
€ 2,81 |
€ 2,73 |
€ 1,10 |
Landgebruik, biodiversiteit |
€ 0,09 |
€ 0,12 |
€ 0,05 |
Subsidies |
€ 0,02 |
€ 0,42 |
€ 0,01 |
Dierziekten |
€ 0,10 |
€ 0,53 |
€ 0,03 |
Externe baten |
€ 0,00 |
-€ 0,20 |
€ 0,00 |
Potentieel belangrijk, maar niet meegerekend |
- |
- |
- |
Echte prijs |
€ 11,83 |
€ 17,06 |
€ 8,80 |
Prijsverhoging, nodig om echte prijs te betalen |
53% |
40% |
26% |
Uit de tabel blijkt dat varkensvlees de hoogste verborgen maatschappelijke en milieukosten meebrengt: 53%. Varkensvlees zou, als ‘de vervuiler betaalt’, dat wil zeggen, de vleesetende consument, anderhalf keer zo duur moeten zijn; één derde van de echte prijs wordt extern bekostigd. De berekeningen leveren overigens een voorzichtige minimumschatting, aangezien een aantal soorten kosten niet of nauwelijks in geld uit te drukken zijn: zie de toelichting in de tabel bij ‘Potentieel belangrijk, maar niet meegerekend’.
Deze conclusies zijn erg belangrijk. Het gaat er niet alleen om dat mensen die geen vlees eten desondanks gedwongen worden om eraan mee te betalen. Ook de invloed van de vleesproductie op klimaat en milieu is groot. Wist je bijvoorbeeld dat voor de productie van 1 kilogram rundvlees 15.000 liter zoet water nodig is? Wanneer consumenten massaal zouden afzien van vlees, dan zou de wereldwijde ecologische voetafdruk (die over twee weken uitgebreid ter sprake komt) significant afnemen.
Vliegen
Minstens zo belangrijk zijn de verborgen kosten en de subsidies van de luchtvaart, omdat ook die een enorme schade toebrengt aan klimaat en milieu. Case 3.6 laat iets opmerkelijks zien.
Vliegen neemt snel toe in populariteit. Heel wat mensen reizen meerdere keren per jaar per vliegtuig naar vakantie- of werkbestemmingen. En dat is geen wonder, want het is spotgoedkoop. Een vergelijkbare reis per trein of auto kost al gauw vijf tot tien keer zoveel. En dat is raar.
Treinreizen veroorzaken milieuschade en overlast. Reizen per auto doen dat ook, maar erger. Toch vallen beide in het niet in vergelijking met de luchtvaart, die verreweg de grootste schade en overlast veroorzaakt. Vliegreizen veroorzaken onder meer klimaatverandering, aantasting van de lokale luchtkwaliteit (o.a. NOx), water- en bodemvervuiling, geluidshinder, geurhinder, oppervlaktegebruik en veiligheidsrisico’s.
Wanneer ‘de vervuiler betaalt’, zou je verwachten dat vliegen dus veel duurder is dan de andere twee. Maar dat is niet zo.
Een deel van de verklaring van deze paradox werd gegeven door de verontwaardigde president-directeur van het Nederlandse spoorwegbedrijf ProRail, Pier Eringa, in de Volkskrant:
‘Vliegen is internationaal - daarom zit er geen accijns op kerosine en betaal je geen btw op vliegtickets - en treinen is nationaal, daar komt het op neer. Vliegen wordt jaarlijks indirect met miljardensubsidies gesteund: op elk goedkoop vliegticket betaal je via de inkomstenbelasting een forse toeslag.’
Inderdaad wordt reizen per trein in de internationale wet- en regelgeving beschouwd als nationaal: zelfs de internationale treinen. En dus zijn btw en brandstofaccijnzen opgenomen in de prijs van de treinkaartjes, bijvoorbeeld die voor een reis van Amsterdam naar Barcelona.
Kennelijk is de lobby van de luchtvaartindustrie sterker geweest, want wereldwijd – ook binnen de EU – worden vliegreizen die landsgrenzen passeren beschouwd als internationaal, en hoeft erover geen btw of accijns afgedragen te worden.
Wel is de luchtvaart sinds 2012 in de EU onderhevig aan het systeem van emissierechten en de handel daarin, het Emissions Trading System (EU-ETS). Het ETS is een poging van de Europese Unie om klimaateffecten te internaliseren, dus om externaliteiten in verband met klimaatverandering op te nemen in de verkoopprijs en ze daarmee ‘aan deze kant van de schutting te houden’. Sinds 2005 beschikken industriële bedrijven en energieproducenten, als gevolg van Europese wetgeving, nog slechts over een beperkte hoeveelheid emissierechten van broeikasgassen. Het ETS is een ‘cap and trade’-systeem, letterlijk vertaald: ‘begrenzing en handel’, want de emissierechten zijn onderling verhandelbaar. De gedachte erachter is dat bedrijven die meer broeikasgas uitstoten dan de emissierechten die ze bezitten, zulke rechten moeten bijkopen van andere bedrijven, of anders een forse boete betalen. Om de markten niet ernstig te verstoren, ontvingen de betrokken bedrijven bij de start in 2005 hun aanvankelijke emissierechten gratis. Hetzelfde gebeurde in 2012 met luchtvaartmaatschappijen, die vanaf dat moment in het systeem werden opgenomen. Met een belangrijke beperking: ETS is uitsluitend van toepassing op vluchten binnen Europa, zo is besloten na grote protesten en dreigementen van onder meer de Verenigde Staten en China.
De bedoeling achter EU-ETS is dat de totale omvang van de emissierechten in Europa op den duur systematisch wordt teruggebracht, waarmee het systeem het krachtigste instrument is van de EU om de klimaatverandering een halt toe te roepen. Door de toenemende beperking (de ‘cap’) ontstaat schaarste en stijgt de waarde van de rechten, waardoor de handel erin steeds belangrijker wordt, zodat steeds meer bedrijven stappen ondernemen om hun duurder wordende emissie serieus te verminderen. Daardoor is ETS een poging om de uitstootbeperking deels via de vrije markt te bewerkstelligen.
Over het succes van ETS als middel tegen klimaatverandering wordt verschillend gedacht. Desondanks zijn of worden vergelijkbare cap and trade systemen ingevoerd in Nieuw-Zeeland, China, India, Zuid-Korea, de stad Tokyo, Californië, Texas en negen andere Amerikaanse staten. Het effect op de internationale luchtvaart is helaas echter minimaal.
Ook nadat de Europese vluchten zonder grote gevolgen deel gingen uitmaken van EU-ETS, bleef de luchtvaart buiten schot voor zover het om het klimaat gaat. In 2015 werd het belangrijke Klimaatakkoord van Parijs gesloten, dat daarna door vrijwel alle landen van de wereld werd ondertekend. De luchtvaart werd echter buiten het akkoord gehouden; de officiële reden is dat het luchtvaartverkeer te zeer internationaal van aard is om in een verdrag tussen landen te regelen. Afgesproken werd dat de International Civil Aviation Organisation (ICAO), de VN-organisatie voor de luchtvaart, met een eigen plan zou komen dat in 2021 zou ingaan. Het plan is thans opgesteld, maar het zal volgens onderzoeker Paul Peeters nauwelijks enig effect hebben.
Hetzelfde geldt zelfs ook voor nieuwe vliegtuigtechnologieën, waarvan figuur 3.11 een voorbeeld toont. Aan zulke innovatieve technieken wordt door vliegtuigbouwers hard gewerkt, maar zij zullen volgens Peeters niet tot een significant lagere CO2-emissie leiden.

Peeters berekende dat de luchtvaart bij ongewijzigd beleid in 2070 meer kooldioxide (CO2) zal uitstoten dan alle andere emissiebronnen bij elkaar. De luchtvaart veroorzaakt tegen die tijd meer broeikaseffect dan het klimaatakkoord van Parijs überhaupt toestaat voor de hele wereld.
Zelfs een combinatie van krachtige maatregelen, waaronder een belasting van 200% op tickets, een emissieheffing van $1000 per ton CO2, een maximale inzet op technologische verbeteringen, een 90% subsidie op biobrandstoffen en investeringen van 200 miljard dollar per jaar in hogesnelheidsspoorlijnen, zal niet leiden tot een economisch en klimatologisch duurzame ontwikkeling, aldus Peeters. ‘Alleen een combinatie van zware belastingen op CO2 en vliegtickets, maximale verbeteringen in energie-efficiency en alternatieve energiebronnen voor auto, overig niet-luchtvervoer en accommodaties en een internationaal beleid om de groei van de luchtvaart te beteugelen tot op een niveau van het volume in 2005-2010, zou kunnen leiden tot een klimatologisch duurzame ontwikkeling.’
Als deze conclusies juist zijn, dan is het cruciaal dat de groei van de luchtvaart stevig beperkt wordt, anders zal alleen al deze ene sector ertoe leiden dat het voornaamste wetenschappelijk onderbouwde en internationaal overeengekomen klimaatdoel (een beperking van de temperatuurstijging tot 2 °C en zo mogelijk tot 1,5 °C) niet gehaald gaat worden. Zo’n beperking kan niet bereikt worden via de vrije markt, maar alleen door een krachtig ingrijpen van overheden die absolute grenzen stellen aan de omvang van de luchtvaart, bijvoorbeeld op basis van een maximum aantal vluchten en passagiers per luchthaven dat daadwerkelijk gehandhaafd wordt. Tegen de verdrukking in van de felle lobby van vliegmaatschappijen en luchthavens.
Maximumaantal vluchten bereikt, maar Schiphol kan doorgroeien
Bron: RTL Z (2018)
Schiphol zit bijna aan het maximaal aantal toegestane vliegbewegingen per jaar. Toch zal de luchthaven de komende jaren doorgroeien, want aan het aantal passagiers is geen limiet gesteld.
Om de overlast rond Schiphol te beperken, is afgesproken dat er tot en met 2020 niet meer dan 500.000 vliegtuigen per jaar mogen landen en vertrekken. Die grens is al bijna bereikt. Vorig jaar kwam de luchthaven uit op 496.747 vliegbewegingen.
Groei is dus nauwelijks meer mogelijk en toch groeit Schiphol wel degelijk. Het aantal passagiers steeg vorig jaar namelijk met 7,7 procent tot 68,4 miljoen. En die groei zal volgens deskundigen nog wel even doorzetten.
Hoe dat kan? Door grotere vliegtuigen! En een vollere bezetting.
De groei komt vooral door vakantiegangers. ‘Vakantievervoer is goed voor 71 procent van het vliegverkeer’, zegt Hans Heerkens, die als luchtvaarteconoom verbonden is aan de Universiteit Twente. En daar zijn de ‘veel te lage’ ticketprijzen weer de oorzaak van, zegt hij.
KLM-topman Pieter Elbers: Lelystad Airport moet open
Bron: Luchtvaartnieuws (2018)
PARIJS – ‘De opening van Lelystad Airport uitstellen en tegelijk geen ruimte bieden om te groeien op Schiphol is voor KLM en partners het slechtst denkbare scenario voor de toekomst van de luchtvaartsector.’ Dat vindt KLM-topman Pieter Elbers. ‘De groei moet ergens vandaan komen.’
Schiphol zit aan het plafond qua vliegbewegingen en de opening van Lelystad Airport als overloopluchthaven is omstreden. Door vakantievluchten te verleiden naar Lelystad Airport uit te wijken moet op Schiphol ruimte komen voor hoofdgebruiker KLM en gelieerde maatschappijen.
In de ogen van Elbers kan het niet zo zijn dat Lelystad Airport vanwege vrees voor geluidsoverlast in regio’s die daar nu nog geen last van hebben niet wordt geopend, terwijl er eveneens geen vlucht op Schiphol meer bij komt.
Heel handig laat KLM-directeur Elbers één mogelijkheid buiten beschouwing, de ‘nuloptie’: hoezo moet ergens groei vandaan komen? Vermoedelijk woont hij zelf niet in de buurt van Lelystad. Anders is lastig te begrijpen hoe hij de geluidsoverlast die samenhangt met vakantievierende reizigers en jaarwinsten van Air France-KLM moeiteloos over de schutting van de Lelystedelingen gooit.
Melk, chocolade, katoen en meer
De organisatie True Price houdt zich, samen met diverse kennisinstituten, bezig met het berekenen van echte prijzen (‘true pricing’) van tal van consumentenartikelen en diensten.
De gepubliceerde berekeningen hebben betrekking op melk: 20 tot 62 cent aan externaliteiten per liter. Bananen: 37 cent per kilo. Indiase katoen: € 8,10 per T-shirt.
En verder: cacao en chocolade, koffie, thee, fruit, diamanten, palmolie en meer.
Een overzicht van de rapporten van True Price en van de toegepast berekeningsmethoden, voorzien van downloadlinks, is gepubliceerd door Groot Ruiz et al.
De ‘true price’, de ‘echte prijs’: het is prachtig dat verkapte kosten en andere externaliteiten op die manier berekend worden. Het is te hopen dat de schattingen ooit zullen leiden tot een realistischer verkoopprijs van producten en diensten, zodat wij de gevolgen van onze leefstijl meer aan onze eigen kant van de schutting houden. Dat is niet meer dan eerlijk naar andere mensen – die nu leven of in de toekomst. En het is gewoon verstandig, want het gaat ook om het voorkomen van schade aan de natuur en het klimaat. Om dat laatste te bereiken, is het in de eerste plaats noodzakelijk dat wij onze materiële kringlopen sluiten.
Tenslotte
Over het sluiten van kringlopen vertel ik de volgende keer. Het zal je misschien niet verbazen dat daarbij onder meer het werk van Kate Raworth ter sprake komt: de doughnut economy. Haar werk is boeiend en belangrijk, maar ze heeft het niet allemaal vanaf de grond zelf bedacht: ze ‘staat op de schouders van reuzen’, zoals dat heet. Velen zijn haar voorafgegaan, pakweg vanaf het beroemde Laddertje van Lansink (Lansink was jarenlang een van mijn adviseurs) tot en met het C2C-principe (cradle to cradle) van Braungart. Ik heb veel van die ontwikkelingen tamelijk direct meegemaakt, eerst in de tijd dat ik vanaf 1991 een van de hoofdontwerpers was van de allereerste opleiding in het Nederlandse hoger onderwijs die volledig was toegewijd aan duurzame ontwikkeling. De opleiding, waarvan ik tot 1998 hoofd was, heette officieel Milieugerichte Materiaaltechnologie, kortweg M2, maar kreeg later officieus de veel betere benaming Duurzame Technologie.
In die beginjaren lag het accent van mijn werk nog op de technologische aspecten van ecologische duurzaamheid (‘planet’), wat misschien niet vreemd was voor een exacte wetenschapper (BSc sterrenkunde, 1976; MSc theoretische natuurkunde en filosofie van de wetenschap, 1981). Maar in de jaren ‘0 verschoof mijn aandacht sterk, vooral in de richting van sociale duurzaamheid (‘people’), met als hoogtepunt mijn promotie (PhD in de sociale wetenschappen, 2010) met als thema’s organisatieverandering, onderwijs en duurzame ontwikkeling.
Waarna mijn focus opnieuw verschoof, deze keer in de richting van economische duurzaamheid (‘profit’): eigenlijk vooral omdat ik me kwaad maak over de structurele economische onduurzaamheid waarvan zowel people als planet het slachtoffer zijn. Vandaar het boek waarvan je deze week opnieuw een aflevering hebt ontvangen.
Vanaf 1998 initieerde en leidde ik het eerste Nederlandse project om duurzame ontwikkeling volledig in te vlechten in een verzameling bestaande hbo-opleidingen. Dat was niet eenvoudig, want het doel van het 4 miljoen gulden (bijna 2 miljoen euro) kostende project was niet om duurzaamheid zo’n beetje ‘aan te kleven’ maar het echt als rode draad, als ruggengraat, in het wezen van de opleidingen op te nemen, met verregaande gevolgen voor doelen, methoden en inhoud van het onderwijs. Je zult begrijpen dat het principe van het sluiten van kringlopen daarbij een van de leidende principes was.
In 2001 ontving ik voor dat project de Nationale VROM-prijs voor Innovatie en Duurzame Ontwikkeling, beter bekend als het Ei van Columbus.
Vervolgens heb ik een jaar of tien gewerkt als consultant namens de (mede door mij opgerichte) Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs, DHO. In het kader daarvan heb ik een aantal universiteiten en bijna iedere hogeschool in Nederland, en vervolgens ook tal van instellingen in andere landen, gecoacht en getoetst: zie bijvoorbeeld AISHE. Momenteel werk ik als zelfstandig auteur, spreker en consultant ten behoeve van onderwijsinstellingen, bedrijven en andere organisaties.
In de loop van mijn tot nu toe 27 duurzaamheidsjaren heb ik het kringloopprincipe op een fraaie wijze zien evolueren – en er via het onderwijs en mijn studieboeken aan bijgedragen. Je leest het volgende week.
98 Bijdragen
Mz59 7
En alleen maar concluderen dat kernenergie geen goede keuze is, is om de hete brei heen draaien. Waar moet het dan wel vandaan komen? Net als dat idee dat we allemaal elektrisch moeten gaan rijden, alsof electriciteit gewoon uit de lucht komt vallen. Men is tegen kernenergie maar ook tegen kolencentrales, en ook tegen gesubsidieerde windmolens. Men is tegen alles. Het probleem is blijkbaar dat er überhaupt mensen op de Aardbol rondlopen. Met wat geluk komt er een griepvariant die ons allemaal de das om doet. Opgeruimd staat netjes. Dan krijgen het Nirwana.
Niko Roorda 6
Mz59Mz59 7
Niko RoordaLudovica Van Oirschot 15
Mz59Enkele voor de hand liggende acties nu op individueel niveau: woningisolatie, minder vlees en zuivel eten, geen vliegvakanties meer. Op landelijk niveau: kolencentrales dicht, gasloos bouwen, rekeningrijden, subsidies voor dat individueel gewenste gedrag. Internationaal: belasting op kerosine, onderzoek naar opslag van energie, steun aan de armste landen voor hun transitie.
Parallel kan er bekeken worden wat daarna zinvolle maatregelen zijn. Alleen maar pleiten voor discussie kan een gemakkelijk excuus zijn voor vermijdingsgedrag.
Verwijderd 36314 2
Ludovica Van OirschotTenminste €50.000 tot €60.000. Wie heeft dat geld nu op de plank liggen ? Leuk al dat gepraat over nieuwbouw, maar het grootste deel van de huizen is van voor 1972. Ik zie het er niet van komen.
Ludovica Van Oirschot 15
Verwijderd 36314De vorige eigenaar van ons huis had een energierekening van 500 euro per maand. Geleidelijkaan hebben wij stappen gezet waardoor we nu 0 op de meter hebben. Ik zeg niet dat iedereen dit kan of dat dit bij elk huis kan. Maar vrijwel iedereen kan iets doen.
Lydia Lembeck 12
Verwijderd 36314Wat betreft de grootte van een woning - dat is erg persoonlijk. Er zijn mensen die zalen willen ipv kamers en er zijn mensen die met een 3kamer woning van 60m2 tevreden zijn. Met 'je kont kunnen keren' kan ook inhouden dat je kleiner gaat wonen en wat van je spullen weg doet. Hebben mensen een slaapkamer van ruim 20m2 nodig? Welnee. 14 m2 is ruim genoeg en dan past er ook nog een kast van van 2m breed, 60cm diep en 2.30 hoog. Me dunkt? Hoeveel luxe vinden bepaalde mensen 'nodig' ??
Isoleren kan je deels zelf doen. Maar ja.. een ouder huis wordt duurder naarmate het huis groter is. Met een koophuis is het niet alleen uitgeven, maar vooral investeren en je huis kan je beter verkopen daardoor, want: duurzaam en daardoor luxueus.
Co Pater 7
Verwijderd 36314https://www.vaillant.nl/consument/producten/duurzaam/warmtepompen/?gclid=Cj0KCQjw9ZDeBRD9ARIsAMbAmoZU9KORyXTMjFW5oxTD1ktHU0Vf58O-tRsOJtmitSyscB4FBPVesnkaAo-GEALw_wcB
Verwijderd 36314 2
Co PaterCo Pater 7
Verwijderd 36314Ik heb ook zonnepanelen, maar had nog een folder leggen van een hybride warmtepomp. Door jouw reactie ben ik de folder weer gaan bekijken en heb inmiddels gebeld naar de zonnepanelen installateur om er werk van te maken. Ik denk dat het bij mij nog zin heeft, en heb het geld wel beschikbaar daarvoor, dus zal het wel doorgaan denk ik.
Lydia Lembeck 12
Verwijderd 36314Lydia Lembeck 12
Co PaterCo Pater 7
Lydia Lembeckdus de aanschaf van een warmtepomp.
het wordt toch pompen of verzuipen !!!???
Lydia Lembeck 12
Co PaterIk mazzel... heb het eerder moeten doen (wrang).
Co Pater 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Co PaterM.i. zou het zoveel beter zijn om huurders bij elkaar te krijgen, omdat ze in de gemengde wooncoöperaties vast minder kansen zullen krijgen dan de kopers. Gezamenlijke moestuinen met vruchtenbomen (appels, peren, pruimen) en voor zacht fruit de grote struiken voor klapbessen en frambozen. In kassen groenten en fruit als aardbeien. Dat kan uitgebreider worden als er mensen zijn die hier al mee kunnen werken. Klussers worden de technisch Dienst, handige Harrie's en Harriëttes voor de IT en ga zomaar door. Elkaar helpen met huishouden, eventueel boodschappen doen. Kortom, samen werken. Met goede regels. Je voorkomt zo grotere armoede en gezamenlijk kan mensen uit de ergste armoede houden. Vooralsnog werken overheden tegen.......
Maar ook corporaties, helaas. Kleine kernen van 30-50 woningen met 1of 2 bewoners. Soort dorpjes dus. Met een marktje misschien wel. En uiteraard gewoon de gangbare systemen die we nu hebben ernaast. Samenwerken betekent bezuinigen. Vooral, als we met kleinere groepen ook samen koken en eten. Je hebt geen koel- en vrieskast meer nodig in huis, maar ook geen fornuis, of kookplaat meer en je bespaart zo best aardig op je energieverbruik. Een middelgrote windmolen in het midden en zonnepanelen op de daken en de woningen heel goed isoleren. Het kan allemaal.
Maar ook zoveel mogelijk auto's eruit. Een busje dat bestuurd wordt door een aantal vrijwilligers 'on demand'. Het kan. De vraag is, of het zal lukken en of mensen hun EGO's in bedwang kunnen houden voor het grotere geheel, of dat binnen enkele weken/maanden er laaiende ruzies komen omdat de EGO's als belangrijker gezien worden.........
Co Pater 7
Lydia LembeckIk denk dat je niet te veel met elkaar samen moet willen doen, Sociaal leven daar gaat het om en alles wat je samen kunt doen, is dan mooi meegenomen. Zolang er geen dwang gevoeld word om mee te moeten doen, dan blijft het werken. Dus vooral zaken die je spontaan samen op kunt pakken.
Lydia Lembeck 12
Co PaterTuintjes volgestort met rotzooi, handel in ouwe fietsen en koper(draad), autowerkplaatsen op straat, rondhangende jeugd die niks te doen hebben, want: geen cent te makken, slecht onderhouden woningen qua schoonmaken. De VVD wil alle minima in zulke wijken stoppen.
We leven hier langs elkaar heen, ja want ik woon ook in zo'n wijk met kopers vanaf 150.000 t/m 7 ton. Toch blijken de koopwoningenmensen iets toe te voegen, zodat de meeste huurders het tenminste redelijk netjes houden. Je moet het wel bijhouden, want appartementenblokken nodigen uit tot over de reling mieteren van troep en etenswaren. M.a.w. als je het niet bijhoudt zullen bij elke mutatie nieuwe mensen komen die lak hebben aan regels. Dit blijft een heikel punt helaas.
Ik sta nog steeds PAL achter Ella Vogelaar. Ze had het goed gezien.
Co Pater 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Co PaterAnko Mulder 1
Verwijderd 36314Overigens valt de prijs van isoleren wel mee, met name als je het zelf doet. Wij hebben onze jaren 30 2-onder-1 kap woning een jaar geleden gekocht en het dak en een deel van de verdiepingsvloer zelf geïsoleerd met glaswol van 16 cm dik. Aan isolatie materiaal ca. 350 euro. (wel in een aanbieding gekocht, maar die zijn er regelmatig).
De gevels hebben wel een kleine spouw, die hebben we ook laten isoleren. ca. 35 m2 voor nog geen 1000 euro.
Voor een warmtepomp heb je wel vloerverwarming en/of lage temperatuur radiatoren nodig. Die zijn wel behoorlijk prijzig.
Gelukkig had de vorige eigenaar al wel vloerverwarming aangebracht.
Voor onze warmtepomp plus aparte warmtepomp boiler waren we incl. installeren ca. 8000 euro kwijt (na subsidie).
Voor warmte kun je trouwens ook denken aan infrarood verwarming. Die heb je in panelen, vloerverwarming en plafondverwarming.
Verwijderd 36314 2
Anko MulderEn dan kun je het er niet mee eens zijn om het als kosten op te voeren, maar het moet wel betaald worden.
En infrarood heb ik al zoals je kunt lezen.
Lydia Lembeck 12
Verwijderd 36314Later woonde ik in een 3-kamerflatje in Rotterdam met 'blind gemetselde' buitenmuren. Geen spouwmuur. Bouwjaar 1961.
Lydia Lembeck 12
Anko MulderAnko Mulder 1
Lydia LembeckEr staat in dit stuk dat de gasleidingen wel gecoat moeten worden, en vervolgens dat de kosten ca. 700 miljoen zouden bedragen.
Dat lijkt me wel heel erg weinig eerlijk gezegd.
Verder gaat het nog vrij lang duren blijkbaar voordat dit een mogelijkheid wordt en is er het explosie-gevaar.
Volgens deskundigen valt dat explosie-gevaar wel mee, maar een explosie geeft dan ook direct wel een grote schade, om van mensenlevens maar niet te spreken.
Zoals Niko Roorda ook schrijft zou je hier ook een waarde aan moeten geven in de vorm van kosten.
Nee, ik ben voorlopig nog blij met met warmtepomp, zeker nu ik nog steeds meer energie heb gewonnen dan gebruikt (maar het moet nog winter worden).
Mz59 7
Ludovica Van OirschotZie https://www.klimaatakkoord.nl/elektriciteit/vraag-en-antwoord/hoeveel-moeten-we-besparen-hoeveel-duurzame-energie-moeten-we-opwekken
"Bijna alle studies naar 100% verduurzaming van de energiehuishouding geven aan die het goedkoopst kan worden gerealiseerd als de besparing vele tientallen procenten bedraagt. Het is dus een goede volgorde om eerst te bedenken waar bespaard kan worden, en dan pas de resterende behoefte in te vullen met (duurzame) energie, materialen en producten."
Ja, nogal wiedes, vele tientallen procenten moeten bespaard worden, dat kost niets. Dat kan elke gek verzinnen. Vele tientallen procenten! Dat haal je niet met een paar LED lampjes hier en daar. Talloze productieprocessen, vervoer van van alles, verwarming, etc etc, daar moet dus VELE TIENTALLEN procenten minder energie gebruikt gaan worden. Wat is dat voor een luchtfietserij? Met een warmtepomp kun je individueel 35% CO2 uitstoot verminderen tov gas, maar daarvoor moet de warmtepomp wel aan het electriciteitsnet, en dan komt de CO2 een eindje verderop in de atmosfeer, zolang we geen CO2 vrije elektriciteitscentrales hebben.
Ludovica Van Oirschot 15
Mz59Ik zeg niet dat iedereen dat kan, of dat dat in elk huis kan. Maar ik focus graag op de mogelijkheden.
Edmond Muller 7
Mz59Lydia Lembeck 12
Mz59Probeer in mogelijkheden te gaan denken in plaats van in wat niet kan. Lijkt wel een eerste vereiste te zijn geworden om gelijk te zoeken naar wat wellicht niet kan.
Evdv 1
Niko RoordaNiko Roorda 6
EvdvDaar staat tegenover dat het omgekeerde wel zeker is: auto's op benzine, diesel of gas rijden gegarandeerd op onduurzame energie.
Kortom, elektrisch rijden is een noodzakelijk fenomeen (tenzij de waterstofauto alsnog van de grond komt, in figuurlijke zin dan), maar op zichzelf niet voldoende.
En ja, inderdaad is de distributie van duurzame energie nog een lastig probleem, samen met de opslag ervan. Oplossingen kunnen (op zijn minst deels) voortkomen uit smart grids.
Lydia Lembeck 12
Niko RoordaGa meer fietsen, gebruik het OV en dat is zeker een onderwerp waar de overheid over moet gaan. Meer OV. Er zijn kansen genoeg. We kunnen metroverbindingen boren onder steden die op laagveen gebouwd zijn. Dan kunnen we ook railverbindingen bouwen ondergronds tussen de grote steden. Waarom niet?
Even doorborduren: tegenwoordig zit iedereen in het OV op, of IN zijn/haar telefoon met de gratis Wifi van de vervoerder. Anderen lezen de papieren krant. M.a.w. ramen zijn eigenlijk niet eens meer nodig en in een ondergrondse buis zinloos. Je reistijd Rotterdam-Amsterdam wordt verkort naar 15 minuten. Reistijd Utrecht Berlijn kan misschien wel 2 uur worden (is nu 6).
Voordeel: bovengronds rijden alleen nog de stoptreinen. Als je die allemaal tot dubbeldekkers maakt en je laat ze sneller achter elkaar rijden dan worden de wegen ontlast. Bovendien zou voor dicht bij huis werken een bonus voor het bedrijf uitbetaald kunnen worden en voor de werknemer als die op de fiets of elektrische scooter komt.
Niko Roorda 6
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Niko RoordaWat betreft de reactie van mij hierboven kan ik vermelden dat zeker in ZH steeds meer snelfietspaden aangelegd worden. Meestal met rood asfalt, dus geen tegels. Het zijn wel 'heen en weer' paden. Met een gebroken witte streep in het midden dus je moet tegenliggers verwachten.
Niko Roorda 6
Lydia LembeckHeb je zin om een kop thee of iets anders bij me te komen drinken? Stuur me een email als je dat wilt.
Lydia Lembeck 12
Niko RoordaCo Pater 7
Mz59verandering begint bij kritische analyse. Je geeft eerst aan wat er zoal fout zit in onze manieren van leven. Oplossingen kunnen alleen bedacht worden als je dit stadium dus eerst ingaat. Oplossingen in ethische zin zijn er altijd te bedenken. De mens hoeft het probleem ook niet te zijn, het zijn de omstandigheden die niet kloppen. Ergens tegen zijn betekend veel meer dan dat je ergens tegen bent. Je bent ergens tegen omdat je tegelijkertijd ergens voor bent, iets wat beter is.
Als mensen creëren we problemen en als mensen kunnen we het ook ten goede keren.
Mz59 7
Co PaterOverigens is de mens wel het probleem, want dieren rijden geen auto, en ze gebruiken ook geen electriciteit (behalve dan de huisdieren), etc. En het vlees dat ze in het wild eten is het vlees dat voorbij komt wandelen, daar komt geen subsidie bij kijken.
Co Pater 7
Mz59jochem pouwels 1
Mz59Mz59 7
jochem pouwelsLydia Lembeck 12
Mz59Mijn hele woning is, op twee lampen na, voorzien van LED verlichting. Mijn TV scherm en mijn computerscherm zijn LED.
Beren gaan zoeken, achterin je schuur, om die vervolgens bij voorbaat neer te leggen op deze nieuwe weg is logisch. Wat de boer niet kent... Maar het is de enige manier om verandering te krijgen. Door mee te doen. Iedereen en mens voor mens voor mens.... maak het 'besmettelijk', zodat mensen mee willen doen.
Zoek eens uit of bij jou in de buurt scholen aan E-Waste race meedoen. https://www.startpage.com/do/search
Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Of met het OV, maar ik begrijp dat het OV nogal een 'STAPJE' is voor autorijders, als het al handig is om met het OV te gaan. Helaas liggen niet alle bedrijven in de buurt van haltes en stations.
Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Co Pater 7
Mz59Mz59 7
Co PaterNiko Roorda 6
jochem pouwelsLees hoofdstuk 7 van mijn Basisboek Duurzame Ontwikkeling (3e editie),
https://niko.roorda.nu/books/basisboek-duurzame-ontwikkeling.
jochem pouwels 1
Niko RoordaAnnemiek van Moorst 10
jochem pouwelsLydia Lembeck 12
Annemiek van MoorstDuurzaamheid is voor mij stokpaardje nummer 2...
Edmond Muller 7
jochem pouwelsjochem pouwels 1
Edmond MullerAls het geheel bewezen is begin je op grote schaal te bouwen.
Edmond Muller 7
jochem pouwelsjochem pouwels 1
Edmond MullerOm maar heel duidelijk te zijn: wat als de wind niet waait, dar is nog geen oplossing voor.
Onderzoek duur overigens niet lang als je het parallel doet.
Zelfs binnen de domeinen wind, zon, energie opslag, nucleair zijn vele paden tegelijk te onderzoeken.
Niko Roorda 6
jochem pouwelsHelaas is dat niet de enige fabel rondom het succesverhaal van de windenergie, zoals Emul laat zien. Zo zijn er nog altijd mensen die beweren dat windenergie alleen dankzij subsidies winstgevend kan zijn. Ten onrechte, laat dat duidelijk zijn.
jochem pouwels 1
Niko RoordaHet is nu makkelijk om de energie van een windmolen het energie net op te sturen en als er geen wind is wordt het wel aangevuld door gas/ kolen etc. dit werk echter alleen zolang je die backups hebt.
Niko Roorda 6
jochem pouwelsjochem pouwels 1
Niko Roordahttps://nos.nl/artikel/2255278-amsterdam-en-tata-steel-willen-grote-waterstoffabriek-bouwen.html
Als dit echter niet werkt zou men kern energie toch moeten overwegen, en ik blijf er bij dat onderzoek in deze sector gewoon door moet gaan ipv roepen dat het niet werkt.
Niko Roorda 6
jochem pouwelsBovendien zijn de gangbare risicoanalyses ordinair bedrog, zoals ik heb aangetoond. Je mag ze dus niet geloven. De risico's zijn niet alleen veel en veel groter dan doorgaans geschetst, ze zijn bovendien maatschappijontwrichtend. Met name dat laatste maakt kernenergie (samen met het afvalprobleem) onacceptabel.
jochem pouwels 1
Niko RoordaIk denk overigens dat het afval probleem het grootste probleem is wat betreft kernenergie, het gaat hier om de meest giftige stoffen die de mensheid kent. (veiligheid , ik heb het over meltdowns etc.,kan wel degelijk met technologie worden gewaarborgd)
MIsschien gaat de waterstof fabriek alles oplossen, zou heel erg mooi zijn.
Lydia Lembeck 12
jochem pouwelsKernenergie nu niet, nooit. De opslag van het afval alleen al is onhaalbaar. Finland bouwt aan Onkalo. Film heet: Into Eternity.
Lydia Lembeck 12
jochem pouwelsCo Pater 7
Goed dat er mensen zijn die onze economische illusies aan diggelen schieten met de kennis die ze bezitten ( begrijpen van de realiteit en zijn werkzaamheid ). Cradle to Cradle was inderdaad al een goede aanwijzing dat we verkeerd bezig zijn. Het politiek proces wordt dan ook gedomineerd door de verkeerde prikkels.
Ga zo door Niko !!
Niko Roorda 6
Hij mailde mij over de btw op internationale treinreizen. Hij vroeg zich af of het wel juist is dat daarop btw wordt geheven, zoals ik schrijf.
Naar aanleiding daarvan heb ik het nog eens nagegaan. Het blijkt, dat er (in ons land) btw wordt geheven op het Nederlandse deel van de internationale treinreis; verder niet.
Ik zal in het boek een correctie aanbrengen. Niet in deze aflevering, aangezien ik die in de oorspronkelijke staat behoor te houden.
Stefan, hartelijk dank.
Elmar Otter 5
Niko RoordaIn Nederland wordt Nederlandse btw geheven, in Duitslans Duitse, etc.
Dus al met al wordt er:
a. in alle landen btw geheven;
b. is dit erg ingewikkeld omdat de vervoerder in elk land btw dient aan te geven. Wat weer extra administratieve lasten met zich mee brengt een de prijs weer hoger maakt.
Bij internationale vliegreizen wordt in zijn geheel geen btw in rekening gebracht.
Niko Roorda 6
Elmar OtterElmar Otter 5
Niko Roordaart. 6c lid 1 OB:
"De plaats van personenvervoerdiensten is de plaats waar het vervoer plaatsvindt, zulks naar verhouding van de afgelegde afstanden."
Verder zegt de website van de Belastingdienst dit erover:
"De dienst is belast in het land waar u de personen vervoert. De wetgeving van dat land geldt."
"Gaat het vervoer door meerdere landen? Dan is de dienst belast in deze landen naar rato van de afgelegde afstanden. Vraag de belastingdienst van de landen of en hoe u aangifte moet doen."
https://www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/diensten_in_en_uit_het_buitenland/, vul daar 'nee', 'nee', 'de dienstverlener', 'ja', 'nee', 'ja' in.
Niko Roorda 6
Elmar OtterLastig. Maar ik wil het graag met absolute duidelijkheid weten, dat spreekt vanzelf.
Elmar Otter 5
Niko RoordaJa dat klopt. Dat komt omdat dit in Tabel II is geregeld. Personenvervoer door middel van zeeschepen of luchtvaartuigen (lees vliegtuigen) vallen onder het 0% tarief. Dit is overigens iets anders dan vrijgestelde prestaties. Bij vrijgestelde prestaties mag je ook je voorbelasting (btw op gemaakte kosten) niet aftrekken, bij 0% tarief mag dit wel.
Tabel II, b onder 3: het vervoer van personen door middel van zeeschepen of luchtvaartuigen, indien de plaats van bestemming of de plaats van vertrek buiten Nederland is gelegen.
Zie: https://wetten.overheid.nl/BWBR0002629/2018-10-01#BijlageII
Zie ook: https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/btw/tarieven_en_vrijstellingen/diensten_met_0_btw/internationaal_personenvervoer
Citaat uit Belastingdienst.nl:
"Internationaal personenvervoer"
"U kunt het 0%-tarief toepassen bij het vervoer van personen met zeeschepen en luchtvaartuigen als de plaats van bestemming of de plaats van vertrek buiten Nederland ligt. Het 0%-tarief geldt ook voor de diensten voor door de passagiers meegenomen bagage, personenauto's en motoren. U kunt het 0%-tarief ook toepassen als u bemiddelt bij de genoemde diensten. Het maakt niet uit of u bij het bemiddelen optreedt op eigen naam of handelt op naam en voor rekening van een ander."
"Waar wordt de dienst geleverd?"
"Het 0%-tarief mag u gebruiken als de dienst in Nederland wordt geleverd. Om te bepalen waar in uw geval de dienst wordt geleverd, gebruikt u het hulpmiddel Diensten in en uit het buitenland."
Anko Mulder 1
Niko Roorda 6
Anko MulderAls je het bestelt, wil je dan even laten weten of dat lukt? Zo niet, dan neem ik even contact op met mijn uitgever bij Noordhoff.
Lydia Lembeck 12
Niko Roordaline
Is er al berekend wat een vegetariër kost? Bayer/Monsanto of zoiets- boeren moeten betalen want bestuiving vliegt over. Want boete. Hoe zit het met medicijen kosten daarna, want roudop. Is dat al berekend.
Vliegen: Minstens zo belangrijk zijn de verborgen kosten en de subsidies van de luchtvaart. Dus stoppen met oorlog en de F's vliegtuigen, helicopter vluchten. Wapenhandel. Wederop bouw om hun eigen waar zij zelf aan mee werken. Is dat al mee genomen?
Wat kost qua energie de comp, mobiel, bicton, cryoptie... Komt dat ook nog in jouw/jullie beschrijving.
Wat kost Tyota auto extra om te bestellen naar Syrië?
Wat kost exsta om hier in Nederland b.v. drug te produceren, waar zij aan doen? Ook al mee genomen, of komt dat nog? Neem je dan ook de vervuiling mee, afval opslag kosten vervoer.! O en die belagelijke drugs bestrijding!
: Geluidshinder, ben benieuwd- radio-schreeuwen-helicopte-vliegtuig enz.
: Geurhinder, oeps had je me een aantal jaren terug mogen schrijven.
: Oppervlakte gebruik en veiligheidrisico. Stoeptegels, aqu plas.
Mooi dat de aarde opwarmt. Heeft de leger geen winterjassen nodig. Oo ze gaan naar "Oosterijk" geloof ik..
Wereld handel.= je product lang/lang vast houden want prijs. Kost koeling. Opslag. Vervuiling daar, voor de bevolking.
Dus mijn vraag is naar jouw/jullie, nemen jullie dat ook mee, in jullie verhandeling?
Want persoonlijk vind ik het ondertussen, op de mens gericht (burger).
En over de patenten hebben we het maar niet over. Die niet op de markt komen. Die er wel zijn. Die een behoorlijk aantal dingen kunnen oplossen op deze aarde. Mijn mening. Begrijp dat deze reactie ver kan gaan.
Niko Roorda 6
lineIk waardeer het dat je meedoet aan dit forum. Alleen heb ik een verzoekje. Namelijk om, voordat je op de 'Plaats reactie'-knop drukt, eerst even door te lezen wat je getypt hebt. Dat zou echt helpen, denk ik, want in wat je nu gepost hebt zit nogal wat dat ik gewoon niet begrijp.
'het lijse supermarkten'. 'bicton'. 'aqu plas'. 'Wat kost exsta'. 'oeps had je me een aantal jaren terug mogen schrijven.'
Sorry: ik heb geen idee waar je het over hebt.
Het zou kunnen dat je dyslectisch bent. Als dat zo is, dan heb ik nog meer waardering dat je meedoet aan het forum. Maar vraag dan iemand in je omgeving om even te checken wat je schrijft. Want ik kan er nu geen touw aan vastknopen, en dat is zonde. Succes en graag tot het volgende bericht.
line
Niko RoordaMijn schrijven is slecht ik weet het.
Lydia Lembeck 12
lineline
Lydia LembeckIk zal trachten mijn reactie verduidelijken
: Lijse: Niko zijn tekst: Dat komt doordat er nogal wat externaliteiten aan vlees verbonden zijn: verborgen kosten..........
Mijn mening aannamens/ veronderstelling, want nog discussie. Oeps wat doen we (fabrieken met winst) En de fabrieken/ e.v.t boeren rekken het vlees uit of plakken het aan elkaar vast. Met welke middel? Dus niet veel dieren voor nodig. Alleen uitspreiden. Met subie - hoe wat is dan de werkelijke prijs???????Wie krijgt de werkelijke prijs. Lijsje = supermarkten, zijn lijst-niko
Vegatariës: waar bestaat dat uit? Soja=............... Monsanto/Bayer iets met... net wat je gelooft. ( Dus via gedachten gang supermarkt wat zij aanbieden voor de vegatariër. Niko , (vegatariër worden zo haal ik het eruit)
: Een recente ""zeer"""grondige raming is in 2018 gemaakt door.....
Binnen in deze nu gedachte gang aanname.
Het gaat er bij mij om, dat ik een erge vermoeden krijg. Dat binnen deze opgedrongen-veronderstellingen via de "wettelijke onderzochten, via comp veronderstellingen/politieke bewijzen". Deze tekst als aanname mag beschouwen. En dat binnen in dit/deze tekst, we nog maar weer de broekriem verder mogen interen.
Reacties, vliegen niet meer, auto rijden niet meer. Op de fiets naar Amsterdam/Rotterdam of ja bus, metro, trein. Iets terecht maar niet alles. Naar nr 2
Lydia Lembeck 12
lineHet zal zeker niet allemaal tegelijk kunnen en er zal niet plotseling van alles verboden moeten worden. Dat kan ook helemaal niet, volgens mij.
Je brengt een hoop denkwerk in met je denkwijze. Denk Dat Niko het nu ook beter begrijpt.
Ik denk dat alles moet, maar niet in één keer. Dat kan ook niet. Verder hadden we 25 jaar terug hier almee moeten beginnen, maar toen was het geld nog het aller belangrijkste, voor alles. Dat is het nog steeds. En ik denk dat je de vinger op de zere plek legt... hoe krijg je de mensen zover dat ze gaan meedoen? Als het geld kost wil bijna niemand mee doen. Ik denk dat DAT de grote opgave is voor nu.
Geurhinder? Wat denk je van vloeibare mest uitrijden? Of de suikerbieten campagne? Maar ook de uitstoot van de petrochemische fabrieken in de Botlek, of de uitstoot van Tata Steel bv. En minder, maar nog altijd stinkend: scooters en bromfietsen op benzine en benzine en dieselauto's en vrachtwagens.
Of: de frietkraam in de buurt, het Chinese restaurant... de BBQ van je buren of van jezelf.
De flikkering van FTM met de scoop van gisteren ergert mij ook. Ik moet hem wegscrollen, anders krijg ik er last van. Geluidshinder: treinen, auto's met knaluitlaten, feestjes tot diep in de nacht. Genoeg te vinden.
Wat wel belangrijk is, is wat je aanstipt: 'Binnen de laten we stellen de andere externe systemen van de politiek. Hij heeft het niet over oorlog, weermanupulatie, AIVD, de drugs, comp.' Er is genoeg om over te debatteren. Hoop dat ik het goed gelezen heb??? Dank je wel.
line
Lydia LembeckGeurhinder qua mest uitrijden, was vroeger geen probleem. Nu iets minder. Want wordt meer gedaan. Moet ook qua regels. Het is net hoe je het bekijkt. Wat mij wat meer hindert is die zware landbouw machines die door een gemeente rijden. Daar zijn de woningen niet op gebouwd. Schuren in onze woningen. En kan, niet daar voor worden op/ gebouwd. Geur in een flatgebouw ( koken) kan je niet omheen, geen probleem. Wel even lastig. Tot dat waar trek je de/ een grens?FTM moest ook weg scrollen
Bewerk: er is jaren naar toe gewerkt door de politiek. Net een slang die zich van oude huid ontdoet in een nieuw jasje. Maar blijft de zelfde problemen. Alles herhaalt zich.
Lydia Lembeck 12
lineWat het geflikker en geschitter betreft ... snel weg scrollen. Ik wens niemand een onverwachte epileptische aanval toe daardoor.
Ik vind je voorbeeld geweldig: 'Net een slang die zich van de oude huis ontdoet in een nieuw jasje.' Dat is zo waar!! :)
line
Lydia LembeckMet mijn begrip word dit "boek" (met zijn achterban personen, heeft hij zelf geschreven). Behoren wij de mens, nogmaals ons achteruit te stellen.Binnen de laten we stellen de andere externe systemen van de politiek. Hij heeft het niet over oorlog, weermanupulatie, AIVD, de drugs, comp.
Geurhinder: Wat is dat , dat cermatrails wordt gedaan, of iemand die kookt, of iemand die op de toilet heeft gezeten?
Geluidshinder; dat zij s'nachts met helikopter (brom geluid) de boel besodemiteren, met hun gedrag, naar de bevolking toe. Flikker moment van FTM, is dat ook hinder?Radio/tv/bellen op (straat) is dat geluid hinder?
Ik vind het een beperkte gedachten gang.
Totaal mee eens dat we de aarde uitbuiten. Maar niet zo zeer de mens/bevolking.
Niko Roorda 6
lineOver andere thema's die je noemt ga ik in de komende hoofdstukken uitgebreider vertellen. Dan zal duidelijk worden waarom het belangrijk is dat die onderwerpen aandacht krijgen in het boek.
line
Niko RoordaPrima, zal wachten tot dat u het boek uit heeft. Hoop dat u nog e.v.t een klein stukje kan op nemen wat betreft over de patenten. De wat al bekent is, maar wordt niet uitgevoerd. Ondergraven, uitgekocht enz.
Dag Niko vr groet line
Niko Roorda 6
lineAnnemiek van Moorst 10
Dit is de enige weg om producenten te dwingen minder vervuilend te produceren (te veranderen) en consumenten te dwingen anders te consumeren (te veranderen). De overheid c.q. politiek moet dus belasting gaan heffen op de door Niko genoemde vervuilingen en de echte prijzen te rekenen. En de kringloop te sluiten.
.
Alle hierboven genoemde 'burger'-initiatieven zijn goedwillend maar zetten te weinig zoden aan de dijk (doe het zelf ook hoor: alles led, fiets, niet meer vliegen, weinig vlees etc.). Ga ermee door maar ....
Het is juist het kwaadaardige van de neoliberale politiek en vooral de multinationals als Exxon Mobil, Shell e.d. om ons ervan te overtuigen dat wij consumenten de kwaaie pier zijn.
De enige echte optie is de grote vervuilers van deze wereld aan te pakken. Dat is vooral de energiesector maar niet alleen. Hier per land: https://www.wri.org/blog/2017/04/interactive-chart-explains-worlds-top-10-emitters-and-how-theyve-changed
Een van de grootste vervuilers is overigens de US military:
https://www.ecowatch.com/military-largest-polluter-2408760609.html
En vergeet de agribusiness niet, de bossen die gekapt worden, de plasticvervuiling.
De omslag naar nieuwe vormen van energie moet zo snel mogelijk plaatsvinden. We zijn eigenlijk al te laat. Het tipping point is waarschijnlijk al bereikt. Die 1,5 graad opwarming eind 2100 is al zo goed als onbereikbaar; dat wordt 3-4 graden (en dus onleefbaar in grote delen van de wereld).
Windenergie, zonne-energie en batterijen. Grids zonder energiebedrijf maar via cooperaties. Het is allemaal mogelijk - als de overheid wil.
Hier een goed stuk over batterijen van thalia Verkade: https://decorrespondent.nl/6618/voor-de-overgang-naar-groene-energie-zijn-batterijen-onmisbaar-dit-leerde-ik-daarover/18234079050-6ccb7f27
Mz59 7
Annemiek van Moorsthttps://www.telegraaf.nl/financieel/2696672/tata-start-grootste-waterstoffabriek-Europa
"In de nieuwe fabriek wordt gewerkt met zogeheten elektrolyse, waarbij stroom kan worden omgezet in vloeibaar waterstofgas. Dat is bruikbaar bij groene brandstoffen, waarbij alleen waterdamp vrijkomt"
Tata gaat 350.000 ton per jaar minder CO2 uitstoten. Dat gaat gedaan worden door de electriciteitsproducent, maar daar is Tata dan niet meer voor verantwoordelijk. De energiediscussie gaat vooral over hoe de zwarte piet (regenboog piet, zo u wil) iemand anders in de maag te splitsen.
Wind-en zonne-energie zijn bij lange na niet genoeg voor een omslag. En dan hebben we nog tientallen miljoenen grote batterijen nodig. Waarom praat niemand over de benodigde capaciteit? Alleen maar verwijzen naar wind- en zonne-energie is niet genoeg als niet wordt ingeschat welk deel van de benodigde capaciteit daarmee geleverd kan worden. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2017/22/aandeel-hernieuwbare-energie-5-9-procent-in-2016
5.9 % dus in 2016. Mooi hoor, maar naar verhouding toch niet heel veel. Windmolens zijn ook nogal groot, die zet je niet in je achtertuin. En op zee en langs de dijken is de ruimte ook beperkt, want die windmolens moeten ook een eindje van elkaar af staan om genoeg wind te vangen. Zelf als we de hele Noordzee vol zetten met windmolens dan is het nog niet genoeg.
Waar hebben we het dan over? Het is een technisch thema.
Lydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59GAAN MET DIE BANAAN!
Spring in het diepe. Je blijkt te kunnen zwemmen. Maar blijf positief. Dan lukt het wel.
Mz59 7
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Mz59Arjan Takens
De verkiezingen en de daaruit voortvloeiende volksvertegenwoordigers moeten aan de bak zeg maar. Waarschijnlijk gaat het niet lukken want ze hebben geen visie en wij gaan ook niet de barricaden op in Den Haag.
Zo jammer.