Onlangs evalueerden buitenlandse economen Willem Buiter en Paul Krugman het economisch beleid van Nederland. Dat beleid getuigt huns inziens van 'mismanagement'. De Nederlandse overheid moet namelijk niet minder uitgeven maar meer, om zo de private besparingen te compenseren. Alvorens daar nader op in te gaan, eerst de twee citaten. Buiter stelt in zijn 19 maart j.l. verschenen editie van Global Economics View: 'Create rules and institutions that encourage symmetric countercyclical policy. This means stronger incentives to tighten fiscally during the upswing and not just to look for a fiscal stimulus in the downturn – a common political ailment. It also means the need to recognise that there can be no irresponsible borrower (creditor, investor) without there also being (at the same time and as part of the same transactions) an irresponsible lender (debtor, saver). The massive and persistent current account surpluses of Germany and the Netherlands over the past decade are monuments to macroeconomic mismanagement.' (mijn onderstreping).

'What the hell is the Netherlands doing?'

Paul Krugman stelt in een onlangs gepubliceerd (evenwel in juli 2014 opgenomen) interview (na 34 minuten: 'Somebody in Europe has to be spending. Germany should not be doing austerity. Some other countries also. (..) What the hell is the Netherlands doing? Very low borrowing costs, quite weak economy, and yet more and more austerity. They should be expanding as well.' (mijn onderstrepingen.)

Niet bezuinigen én sparen

Uiteraard zijn deze noties bekend bij een ieder die de economische discussies de laatste jaren gevolgd heeft. Onder anderen De Grauwe, Engelen, Jacobs en Teulings hebben betoogd dat overheidsbezuinigingen in combinatie met private besparingen wel tot krimp moet leiden. Deze wetenschappers zijn het over veel oneens, maar over de noodzaak tot anticyclisch fiscaal beleid dus niet.

betalingsbalans-overschotten van crediteurlanden versterken de toch al grote onevenwichtigheden in de eurozone

Teulings zette in 2012 in de Financial Times uiteen dat de 3%-norm voor het begrotingstekort niet rigide moet worden toegepast. Een goede uiteenzetting van Jacobs waarom private besparingen per definitie gelijk zijn aan overheidstekorten (en private besparingen dus niet samengaan met bezuinigingen) is hier te vinden. Export kan enig soelaas bieden, maar betalingsbalans-overschotten van crediteurlanden versterken de toch al grote onevenwichtigheden in de eurozone.

Exporteren naar de maan

Als Griekenland (en Italië, en Spanje, en Ierland, en Portugal) betalingsbalansoverschotten moeten realiseren - en liefst grote overschotten en dat dan decennialang - dan moeten andere landen betalingsbalanstekorten hebben. We kunnen niet met zijn allen naar de maan exporteren, zoals Jacobs wel eens heeft opgemerkt. De gerichtheid op betalingsbalansoverschotten is een vorm van mercantilisme dat tot voor kort alleen nog voortleefde in geschiedenisboeken over 17e eeuws Frankrijk, waar mercantilistische economen stelden dat de welvaart van het ene land per definitie ten koste gaat van de anderen. Historici grinniken om zulke ideeën, die nu evenwel door het Ministerie van Financiën als last mercantilist standing worden verdedigd: mogelijk omdat het politiek inopportuun is om het z.g. Stabiliteits- en Groei-pact af te vallen.

Nederland moet stimuleren

Hoe dat ook zij, dat menig buitenlands econoom, bijvoorbeeld Stiglitz, Steve Keen, het IMF en de Japanse econoom Koo, (voor een goede uiteenzetting van het door Koo gemunte begrip balansrecessie, zie hier) of in het algemeen of voor het eigen land anticyclisch beleid bepleit, is ook al wel bekend. Wat evenwel nieuw is, is dat buitenlandse economen en niet de minsten, I might add, zich expliciet uitlaten over Nederland. Nederland heeft al decennia grote en nog altijd toenemende betalingsbalans-overschotten en een historisch lage rente, bovendien is de economie anno 2014 is t.o.v. 2008 gekrompen. Als er één  land op aarde is - akkoord, samen met Duitsland - dat fiscaal kan en moet stimuleren, dan is het Nederland. Dat is nu dus ook in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. Dat is nieuw. En er is nog een reden om de oordelen van Buiter en Krugman ter harte te nemen. Ze laten zien hoe twee vooraanstaande buitenlandse economen zonder belang bij of enige band met het Nederlandse begrotingsbeleid oordelen. En dat oordeel is ronduit vernietigend.