
De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie betaalt de rekening? En wie profiteert? Lees meer
Het virus SARS-CoV-2, beter bekend als het coronavirus, dook eind 2019 op in de Chinese provincie Hubei. In een paar weken tijd veroorzaakte het een epidemie, waarna het zich over de rest van de wereld verspreidde. Begin maart 2020 verklaarde de World Health Organisation de ziekte tot een pandemie en gingen landen wereldwijd 'op slot'.
Met het coronavirus is een crisis van historische proporties ontstaan, niet alleen medisch, maar ook economisch. In de vorm van steunfondsen en noodmaatregelpakketen werden bedrijven wereldwijd met vele miljarden op de been gehouden.
Waar met geld gesmeten wordt, liggen misbruik en fraude op de loer. Daarom volgt FTM de ontwikkelingen op de voet. Wie profiteert van de crisis? En welke oplossingen dienen welke belangen?
Minister Conny Helder laat mondkapjesdebat in verwarring ontaarden
20 miljoen mondkapjes van Sywert van Lienden gaan definitief de verbrandingsoven in
Corona en belastingtrucs maken van Pfizer het meest winstgevende bedrijf van Nederland
Viruswaarheid van Willem Engel lijkt uitgeraasd, waar blijft het binnengehaalde kapitaal?
Zes brandende kwesties na het rapport van Deloitte over de mondkapjesdeal
Hoe het gerucht over de vermeende corruptie van Jaap van Dissel de wereld werd ingeholpen
Sywert van Lienden maakte veel meer winst op mondkapjes dan hij het ministerie vertelde
Blijvende Q-koorts krijgt nog minder aandacht dan post-covid
Van zwarte lijst naar chief security: de onwaarschijnlijke carrièreswitch van een ict-criticus
Ministerie van VWS maakt van openbaarmaking corona-documenten een jarenlange opgave
Mark Rutte en Jaap van Dissel, vlak voor een persconferentie, maart 2020 © ANP / Robin Utrecht
In een rechtsstaat zijn openheid en onafhankelijkheid essentieel (juist wanneer dat moeilijk is)
Tijden van crisis zoals nu met Covid-19 maken scherper voelbaar hoe moeilijk het is om met onzekerheden om te gaan. Zowel het vertrouwen in de rechtsstaat als het vertrouwen in onafhankelijke kennisverwerving worden op de proef gesteld. Onzorgvuldig optreden van gezagsdragers en kenniswerkers leidt tot boosheid en cynisme onder burgers. Hans Wilmink probeert dat in dit essay scherp te stellen en doet suggesties voor verbetering.
Vivek Murthy was de hoogste medisch ambtenaar van het ministerie van Volksgezondheid die enkele maanden na de inauguratie van Donald Trump ontslag nam. Onlangs deed hij in een interview met NRC Handelsblad daarover twee belangwekkende uitspraken. Over zijn ontslagname zegt hij: ‘Ik wilde de regering niet naar de mond praten en daarbij de waarheid geweld aan doen.’ En over zijn rol als medisch topambtenaar: ‘Als ambtenaar ligt je loyaliteit bij de waarheid en bij de Amerikaanse bevolking.’
Daarmee zet Murthy een belangrijk beginsel neer in ons maatschappelijk bestel: dat de ambtenaar ondergeschikt is aan de politiek, in de zin dat hij of zij geen eigen politieke doelstellingen mag nastreven maar onafhankelijk moet adviseren. De ambtenaar moet dus gebruikmaken van de bestaande kennis en daarnaast waarheidsvinding bevorderen ten behoeve van de beleidsvorming en besluitvorming.
Waarheidsvinding
Waarheid – het is een groot en beladen woord. Over wat de waarheid is, en met welke methode je de waarheid moet trachten te benaderen, bestaat ook binnen de wetenschap veel onenigheid. Toch vinden de meeste wetenschappers zich tegenwoordig in een aan normen van zorgvuldigheid gebonden open proces van waarheidsvinding. Hoe resultaten worden verkregen en conclusies worden afgeleid, moet controleerbaar zijn. In principe moet dat hele empirische, open proces zelfs herhaalbaar zijn voor collega-wetenschappers.
Kennis is geldig tot nieuwe inzichten aantoonbaar beter zijn dan oude
Dat transparante proces van waarheidsvinding – zelf spreek ik liever van kennisvermeerdering – brengt met zich mee dat alle kennis tijdelijk is. Kennis is geldig tot nieuwe inzichten aantoonbaar beter zijn dan oude. Dat maakt wetenschap bij het grote publiek ook kwetsbaar, zeker in tijden van crisis.
Als ook wetenschappelijke uitkomsten geen zekerheid bieden, als over die uitkomsten debat ontstaat, dan kunnen mensen gaan denken dat ook wetenschappelijke inzichten slechts meningen zijn. Dat stelt het vertrouwen in wetenschap en wetenschappelijke kennis bij het grote publiek op de proef. Maar twijfel is nu juist de motor van de wetenschap.
Open samenleving
Die visie is op een zeer prikkelende manier uitgewerkt door de Oostenrijks-Britse wetenschapsfilosoof sir Karl Popper (1902-1994), grondlegger van het kritisch rationalisme. Volgens Popper moesten wetenschappers niet zozeer streven naar bevestiging van hun theorieën, maar juist op zoek gaan naar weerlegging ervan. Dat staat bekend als het falsificatieprincipe. Interessant is hoe hij de uitgangspunten daarvan vertaalde naar een visie op de samenleving en politiek in zijn klassieker The Open Society and Its Enemies uit 1945. De twee dikke boekdelen schreef hij tijdens de Tweede Wereldoorlog. Popper rekent daarin af met het absolutistische denken in de filosofie, wetenschap én politiek. Dat is volgens hem een gevaar voor een open samenleving en (liberale) democratie. De krachten en de gevaren van dat absolutistische denken zijn nog steeds actueel.
Dossier
Dossier: Coronacrisis
De maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen zijn ongekend; de uitwerking ervan nog grotendeels onbekend. Welke oplossingen dienen welke belangen?
Het verband dat Popper legt tussen enerzijds een open benadering in de wetenschap en anderzijds een open samenleving trek ik door naar de rechtsstaat. Het vertrouwen in de rechtsstaat staat op een vergelijkbare manier onder druk als het vertrouwen in de wetenschap. In de rechtsstaat is de overheid aan de wet en aan zorgvuldigheidsnormen gebonden. Zo moet zij niet alleen goed onderzoek doen – dus feiten en kennis verzamelen – voordat zij vergunningen toekent of weigert. De overheid moet ook zorgvuldig belangen afwegen alvorens zij een publiek belang vaststelt en gezaghebbende beslissingen neemt. Denk bijvoorbeeld aan wegenaanleg, aanleg van windmolenparken, gaswinning en dijkverhogingen.
In een democratische rechtsstaat wordt dat publieke belang – als het goed is – steeds weer in een openlijke en voor discussie vatbare afweging van belangen en risico’s vastgesteld. Zelden krijgt iemand, of een groep, geheel zijn zin. Een rechtsstaat vereist dus een open mind en biedt geen zekerheid vooraf over uitkomsten – en daar ontstaat dus een open eind. Daarin lijkt de rechtsstaat op de wereld van wetenschap en Popperiaanse kennisvermeerdering: ook in de wetenschap vergt het empirische proces van kennisverzameling een open geest, waarin alle concurrerende en verantwoord verzamelde kennis serieus wordt meegewogen. De wetenschap biedt evenmin absolute zekerheid, ook daarin is het eind open.
Heldere rolverdeling vereist
Het bepalen van het publieke belang in een democratische rechtsstaat en het proces van onafhankelijke wetenschappelijke kennisverwerving vertonen dus parallellen. Gezagsdragers met rechtsstatelijk besef nemen de bestaande en erkende kennis serieus, mét de onzekerheden daarin. De omgang met kennis over corona laat evenwel opvallende verschillen zien. Het verschil in aanpak tussen landen als Wit-Rusland (Belarus), Brazilië en Amerika en de aanpak in West-Duitsland en Nederland is markant. In Wit-Rusland, Brazilië en Amerika zagen we bij de presidenten vooral ontkenning, mystificatie en verdachtmaking van deskundigen en hun kennis. In West-Duitsland en bij ons zijn kennis en deskundigheid serieus genomen en risico’s en onzekerheden openlijk erkend.
De vermenging van politieke besluitvorming en wetenschap schaadt het publieke vertrouwen
Essentieel daarbij is wél het handhaven van een goede en heldere rolverdeling tussen politieke en wetenschappelijke verantwoordelijkheden. Daar lijkt bij ons in de latere fasen van de crisis het een en ander mis te zijn gegaan. De deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT) – een crisisstructuur die onderdeel is van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) – zijn te veel op de stoel van de politieke besluitvormers gezet of gaan zitten. Advisering en politieke besluitvorming lopen daardoor te veel door elkaar – en dat is slecht voor de kwaliteit van zowel de besluitvorming als de advisering die minder onafhankelijk wordt. Bovendien schaadt die vermenging het publieke vertrouwen. Een voorbeeld daarvan is een uitzending van Nieuwsuur die liet zien dat in kwesties rond de mondkapjes en het testen, medisch wetenschappelijke adviezen zijn vervormd door rekening te houden met de toen bestaande politieke keuzeproblemen met betrekking tot schaarste en beperkte capaciteit.
Die vermenging van politieke en onafhankelijke deskundigheid heeft er mede toe geleid dat de behandeling van concurrerende inzichten niet altijd even serieus en in openlijke uitwisseling gedaan is. Dat gaf aanleiding tot georganiseerde tegenspraak door wetenschappers en deskundigen, van wie een aantal zich inmiddels verenigd heeft in het zogeheten Red Team.
Onafhankelijkheid en kennisdeling
Die gebrekkige rolverdeling moet snel worden hersteld. Bij verstoring van de onafhankelijkheid en het open proces van kennisvergaring komt het vertrouwen in de wetenschap onder druk te staan. De wetenschappers in dienst van het RIVM – ambtenaren dus – zijn tegen die spanning aangelopen. Maar ook op universiteiten treedt die spanning voortdurend op. Bij onderzoek in opdracht van derden, bijvoorbeeld, wordt nogal eens stille of openlijke druk uitgeoefend om tot bepaalde resultaten te komen of ongewenste uitkomsten weg te laten. Onafhankelijkheid volhouden onder druk is voor iedereen moeilijk, ook voor wetenschappers. Maar geen enkele maatschappelijke activiteit of instelling kan alleen zichzelf controleren, ook de wetenschap niet. Daarom vervult onafhankelijke onderzoeksjournalistiek in deze tijden van crisis zo’n enorm belangrijke rol die bijvoorbeeld belangenverstrengeling en gebrek aan openlijke kennisdeling aan de kaak kan stellen.
Gerechtvaardigd en voldoende vertrouwen
Als er straks – na noeste wetenschappelijke arbeid en testprocedures – een vaccin beschikbaar komt tegen corona, dan is er over de risico’s én de werking ervan een behoorlijke mate van wetenschappelijke overeenstemming. Een zorgvuldige en open testpraktijk is van wezenlijk belang. Niet alleen vanuit medisch oogpunt, maar ook om zo een grote mate van gerechtvaardigd vertrouwen bij het publiek te bewerkstelligen.
Vervolgens zullen er vragen komen. Welke groepen moeten als eerste worden gevaccineerd? Hoe hoog moet de vaccinatiegraad zijn om voldoende bescherming van de bevolking tegen het virus te krijgen? Wat als de wetenschappelijk aangegeven minimale vaccinatiegraad voor deze ziekte niet wordt bereikt? Mag de overheid met dwingende voorschriften komen? Mogen burgerlijke vrijheden dan worden beperkt, vanwege het publieke belang van de volksgezondheid?
We zijn het al bijna vergeten, maar vergelijkbare vragen speelden eind 2019 ook in óns land, kort voor de coronacrisis. Toen ging het over de mazelen. Voor de mazelen wordt 95 procent als veilige vaccinatiegraad aangenomen, dan zal de ziekte zich volgens het RIVM niet epidemisch verspreiden. Het RIVM waarschuwde dat de vaccinatiegraad was afgenomen van 95 procent (in 2014) tot 90,2 procent in 2017 en zich dus in de gevarenzone bevond. Een kinderdagverblijf in Edam weigerde daarom kinderen op te nemen die niet zijn ingeënt. Op initiatief van D66 is deze weigeringsgrond begin dit jaar wettelijk geregeld.
Staat de rechtsstaat machteloos tegen sceptici en nihilisten die geen enkele aanspraak van de wetenschap willen erkennen?
We zouden mensen met principiële en godsdienstige bezwaren tegen inenten zonder al te grote risico’s voor de volksgezondheid alle ruimte kunnen laten, mits het vertrouwen in wetenschappelijk onderbouwde kennis niet in toenemende mate cynisch zou worden ondermijnd. Zodra er een vaccin tegen corona is, zal deze rechtsstatelijke kwestie vermoedelijk hard terugkomen. Hoe groot zal dan de stemmingmakerij tegen deze wetenschappelijke prestatie zijn? Als die stemmingmakerij een kritisch niveau bereikt, kan de rechtsstaat die dan aan? Kan het zo ver komen dat de overheid uit belang voor de gezondheid van ons allemaal zich gedwongen ziet burgerlijke vrijheidsrechten verder te beperken? Mogelijk vergt corona een lagere vaccinatiegraad en blijft ons deze spanning bespaard.
De kwestie laat hoe dan ook zien wat het belang van vertrouwen in kennis is voor onze rechtsstaat en onze samenleving. De volksvertegenwoordigers en bestuurders in ons land zouden hier in de toekomst extra aandacht aan moeten geven. Het belang van vertrouwen legt een zware verantwoordelijkheid bij alle kennisinstituten. Het laat ook zien hoe belangrijk het is dat deze instituten, óók die van de overheid zoals het RIVM, een écht onafhankelijke positie krijgen. En misschien nog wezenlijker: het vereist dat de deskundigen – de ambtenaren incluis – onafhankelijkheid en openheid als professionele kernwaarden in de praktijk kunnen brengen.
Verbinding
Stel, er is een vaccin tegen corona dat uitvoerig en zorgvuldig op de risico’s en werking getest is. Dan zal er geen algehele maar wel grote wetenschappelijke consensus over bestaan. Staat de rechtsstaat dan machteloos tegen sceptici en nihilisten die geen enkele aanspraak van de wetenschap willen erkennen?
Het rechtsstatelijk belang om algemeen erkende kennis serieus te nemen vond ik onlangs ook terug in een arrest van onze hoogste rechter. De Hoge Raad heeft in cassatie een uitspraak gedaan in de zogenaamde Urgenda-zaak, die ging over het klimaatbeleid. De cassatie betrof de eerdere uitspraak van het gerechtshof dat de Nederlandse overheid de uitstoot van CO2 met 25 procent in 2020 moet verminderen ten opzichte van 1990. Tegen die rechterlijke bemoeienis kwam nogal wat verzet. Velen – onder wie ook volksvertegenwoordigers – vonden dat de rechter (ook) in dit geval teveel op de stoel van het bestuur ging zitten. De Hoge Raad rechtvaardigde het rechterlijk optreden met de stelling dat de normen die zijn vastgelegd in door Nederland erkende internationale verdragen een serieuze zorgplicht voor de overheid met zich meebrengen. De rechter mag die toetsen.
Voor mijn betoog hier is interessant dat dit arrest ook stelt dat de overheid algemeen erkende wetenschappelijke uitkomsten serieus moet nemen bij de risico-inschatting. Algemeen erkende kennis schept dus verplichtingen voor de overheid. Voor de burgers ook, zou ik zeggen, maar dan niet in juridische zin. Ik introduceer het hier graag als een waarde van goed burgerschap.
De rechtstaat en onafhankelijke kennisverwerving zijn, kortom, aan elkaar verbonden. Zonder de open uitwisseling van en controle op kennis zal het vertrouwen in de wetenschap, in onafhankelijke kennisverwerving, wegvallen. Dan zal een rechtsstatelijke publieke belangenbehartiging – die algemeen erkende kennis over mogelijkheden en risico’s serieus neemt – niet meer mogelijk zijn. Andersom geldt die verbinding tussen rechtsstaat en onafhankelijke kennisverwerving ook. Als er veel ongerechtvaardigde ongelijkheden bestaan in een samenleving en de overheid onzorgvuldig of achteloos met die verschillen omgaat, dan zal de publieke draagkracht om met onzekerheden om te gaan verder afnemen.
72 Bijdragen
Andries Munnik 3
Wat mij wel opviel is dit: op meerdere plaatsen in het stuk wordt het spanningsveld tussen (grondwettelijke?) vrijheden en de logische plicht om uit te gaan van wetenschappelijke consensus bij beleidsbepaling ten tonele gebracht, en dan lees je dit:
"We zouden mensen met principiële en godsdienstige bezwaren tegen inenten zonder al te grote risico’s voor de volksgezondheid alle ruimte kunnen laten, mits het vertrouwen in wetenschappelijk onderbouwde kennis niet in toenemende mate cynisch zou worden ondermijnd."
Opnieuw die krampachtige poging om de religieuze invalshoek én de principiële gelijk te stellen en zo een uitzonderingspositie te verschaffen of af te dwingen. Ik vraag mij af in welke wetenschappelijke consensus het bestaan van een almachtig superwezen zoals beschreven in eeuwenoude teksten voldoende wetenschappelijke basis heeft om beleid (mede) te bepalen of in ieder geval minzaam om te gaan met andersdenkenden. Een samenleving die zichzelf als verlicht ziet zou er goed aan doen deze uitzonderingspositie die steeds vaker onder dreiging van geweld wordt afgedwongen uit het publieke domein te verwijderen en definitief achter de voordeur op te sluiten, waar ze thuishoort. En dat geld ook voor 'persoonlijke principes'. De discussie over hoe ver je daarin zou moeten gaan bestaat wat mij betreft niet: die is absoluut totdat het bestaan van zo'n superwezen is aangetoond.
Verder: hulde!
Hedy
Andries Munnik[Verwijderd]
Andries MunnikAndries Munnik 3
[Verwijderd][Verwijderd]
Andries Munnik[Verwijderd]
Andries MunnikFerry de Boer 7
En daarnaast heeft inderdaad de overheid in dit proces ook alleen maar wantrouwen gevoed door niet in alle openheid de besluitvorming vorm te geven. Integendeel zelfs, door Wob verzoeken categorisch te negeren hebben ze het zelf gefrustreerd. En dit is een symptoom van een groter probleem, neem de belastingdienst als voorbeeld.
Vertrouwen komt te goed en gaat te paard. Inzake corona is het vertrouwen al dusdanig besmet dat iedere vorm van verplichting met name als grote splijtzwam nog meer polarisatie zal veroorzaken.
Desondanks vind ik dat we als maatschappij de overheid op een of andere manieren ook meer ruimte moeten geven om fouten te maken en van richting te kunnen veranderen. Voorwaarde hierbij is dat het tot verandering/verbetering moet leiden en dat is de grootste uitdaging. De pers heeft hier ook een grote verantwoordelijkheid. De angstcultuur waar je vaak over hoort bij ministeries hebben wij deels zelf gemaakt door iedere misstap groot uit te belichten in de media zodat er maar weer ophef kan ontstaan. Veel meer transparantie bij de overheid is dan ook essentieel. Pers en bevolking kunnen dan mogelijk is in een vroeg stadium al feedback geven en te voorkomen dat iets echt uit de bocht giert. Wat dat betreft is het proces van de CoronaMelder een voorbeeld hoe de overheid in openheid een ICT project uit kan voeren dat binnen tijd en budget af is.
Rik van Dongen 4
Ferry de BoerDe rol van de media blijft inderdaad onderbelicht in de media. Meer zelfreflectie zou welkom zijn.
Anita Weststrate
Andries Munnik 3
Anita WeststrateAnita Weststrate
Andries MunnikEveline Bernard 6
Anita WeststrateKris Flores 1
Anita WeststrateHet belang van goede onderzoeksjournalistiek is van groot belang, eens, dus waar blijven de artikelen die alle onzin wegfilteren die we voorgeschoteld krijgen, wanneer komen er serieuze artikelen uit waarin de ‘met’ Corona of ‘aan’ Corona gestorven onderzoeken gepresenteerd worden. Of wanneer worden er eens vragen gesteld over de grafieken met besmettingen en eindelijk eens weerlegd dat besmettingen niet gelijk staan aan doodzieken. Etc. etc. Al het gezwam van een Van Dissel en De Jonge is toch doodvermoeiend en werkt allerlei complottheorieën in de hand. Ondertussen is het cijfer van de WHO van 3,4% doden wereldwijd op hun eigen website naar 0,13%. Als ik het goed heb een 2600% lager. Iemand nog iets over wetenschap?
Anita Weststrate
Kris FloresJan Claessen 1
Anita WeststrateKris Flores 1
Anita WeststrateI de Koning 4
Anita WeststrateEveline Bernard 6
Kris FloresIk krijg de indruk dat u het artikel nog niet helemaal begrepen heeft.
Kris Flores 1
Eveline BernardGaby De Jong
Anita WeststratePieter Jongejan 7
Wat volgens de rechter voor de Urgenda zaak geldt (algemeen erkende kennis schept verplichtingen voor de overheid) zou natuurlijk ook moeten gelden voor het monetaire beleid van de zogenaamd onafhankelijke ECB. In werkelijkheud is de ECB gekaapt door Frankrijk (Trichet, Draghi voorgedragen door Sarcozy en nu Lagarde)
Het enige en belangrijkste doel van de ECB is volgens afspraak het handhaven van prijsstabiliteit. Uit een enorme berg wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een hogere inflatie tot een lagere economische groei en een lagere netto inkomensgroei leidt. Desondanks probeert Frankrijk de verkeerde definitie van prijsstabiliteit (iets minder dan 2% inflatie in plaats van 0% inflatie) nog verder te verkrachten tot boven de 2%, teneinde de hoge Franse schulden betaalbaar te houden. Frankrijk wordt daarbij gesteund door de Europese rechters in Luxemburg. (ook dat instituut is gekaapt)
Nederlandse spaarders moeten via een lager pensioen de (Europese) rekening betalen. Zij worden niet beschermd door de Nederlandse regering en evenmin door de rechters in Luxemburg.
Het onvermijdelijke gevolg is dat het vertrouwen in Europese instellingen en ook in de Nederlandse regering steeds verder zal afnemen.
Bert Kerkhof 1
Pieter JongejanNu is het moeilijk voor Frankfurt om op die twee procent uit te komen. De meeste mensen zijn blij met het bijdrukken van geld door de ECB (stimulus). Het beste kan het uitgegeven aan mensen die het ook opmaken en daar zit een probleem: De babyboomers stoppen het in bestaande huizen en zo komt de stimulus bij beleggers terecht die gebruiken voor fondsen ten behoeve van opkomende werelddelen, waar de rendementen hoger liggen dan op ons continent.
Nu willen de leiders naar duurzame uitgaven in Europa maar de groene jongens en meisjes zitten veelal nog vast in het één-verdienersmodel of onder strikte bewindvoering of lopen studievertraging op. Het afgelopen half jaar was er veel kritiek op activiteiten buitenshuis en in de vrije natuur. Gelukkig is dat aan het verminderen maar eerst wacht ons nog een koude periode.
Pieter Jongejan 7
Bert KerkhofDe cijfers zijn Econ. groei = +0,0105 - 0,0040 Inflatie - 0,00022 goud + 0,0345 Wisselkoers
Uit deze cijfers blijkt dat een lagere wisselkoers wellicht goed is voor de export, maar niet goed voor de (Nederlandse) economie. De vergelijking met het populistische Argentinië dringt zich op. Daar hebben de grootgrondbezitters enorm geprofiteerd van het ineenstorten van de Argentijnse peso. Dit ging ten koste van de gewone Argentijn. Een vergelijkbare ontwikkeling dreigt zich nu in Europa en met name in Nederland voor te gaan doen.
Bij de invoering van de euro is het monetair beleid gedelegeerd naar een onafhankelijke Europese centrale bank met de enige opdracht om voor prijsstabiliteit te zorgen. Hoe die prijsstabiliteit precies zou moeten worden ingevuld werd overgelaten aan de onafhankelijke ECB deskundigen. Deze kwamen met de richtlijn dat de inflatie tussen de 1 en 2% zou moeten liggen. Duisenberg hield zich aan deze richtlijn. In 2003 werd Duisenberg opgevolgd door de Fransman Trichet. Die veranderde de inflatie doelstelling van tussen 1 en 2% in net onder de 2%. Inmiddels oefent Frankrijk druk uit om het inflatiedoel te verhogen naar 2 tot 4%.
Uit de cijfers van de OECD blijkt dat geldontwaarding een negatief effect heeft op de economische groei. Het verhogen van de groene investeringen is zonder twijfel nodig, maar welke investeringen zijn het doelmatigst en hoe moeten deze groene investeringen bij voorkeur gefinancierd worden? Bovenstaande cijfers geven ondubbelzinnig aan dat financiering niet via geldontwaarding moet gebeuren.
Henk Zoer 7
Bert KerkhofBert Kerkhof 1
Uitvinders die gedurende hun leven leerden vertrouwen op kennis - meer dan op bestaande gewoonten - behoorden tot de eerste waarschuwers voor sars-2 (covid-19). Groepen rond Patrick Lodiers, Ab Oosterhuis en Bill Gates waarschuwden al jaren geleden. Anderen kwamen aan de top in een typisch landschap van regionale politiek en instituten waar schools volgen en encyclopedische kennis overheersten boven inventiviteit en waarheidsvinden. Een relatief eenvoudige maatregel zoals voorraad vormen wat betreft beschermende middelen kwam niet tot stand. Zelfvoorziening wat betreft laboratorium materialen in rampen-tijd was nimmer een kwestie. De laboratoria kozen voor cartridges van een enkele monopolie. Totdat FTM het exact beschreef, behoorde kritiek tot een te negeren ideologie.
Het idee dat elke hand aan het bed altijd beter is dan welk medicijn dan ook van de farmaceutische industrie, is ook een terugkerend verhaal dat eens tegen het licht gehouden kan.
Onbekend is of de eerste generaties van vaccin afdoende zullen beschermen. Indien na vaccinatie een kans op besmetting blijft bestaan, is een hogere vaccinatiegraad nodig voor het terug onder controle brengen van verspreiding.
Henk Zoer 7
Bert KerkhofBert Kerkhof 1
Diegenen die halsstarrig hun standpunten nooit wijzigen en vasthouden aan oude afspraken, komen dikwijls boven drijven in organisaties en blijven. Juist in het progressieve volksdeel is daarop onvoldoende antwoord. Snel en oppervlakkig samenwerken en weten wat je aan elkaar hebt, zijn her en der corporate identity. Het staat haaks op de deugden van het kritisch rationalisme. Voor iedereen die nu niet op kantoor mag of kan zijn, is gelegenheid échte kennis op te doen over het functioneren van beroepsgroepen en bestuur. Tijd voor smullen van wijsheid.
Je kúnt varen op kennis, ook al blijft het duurzaam schipperen op de golven van nieuwe inzichten. Ook geschoolde artsen kunnen dit leren, zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse dokter Fauci heeft gedaan in de aids-crisis. Ik vertaalde de film "How to Survive a Plague" (2012) in het Nederlands. De Engelstalige versie is beschikbaar via Amazon. Het gaat over medische ontwikkeling samen met het publiek. De quotes van Fauci ademen nog steeds tolerantie en respect voor de beste praktijken in de maatschappij.
Oude vormen en gewoonten en jurisprudentie zullen overboord moeten. Maar het is mogelijk voor mensen aan de Haagse top en voor de mensen van de rechtsstaat om het te leren.
Anton Greefkes
Ik schik mezelf onder die groep. Daarbij lees ik me in met boekenwijsheid en haal die ook via het alom aanwezige internet binnen. Daarbij check ik wel degelijk wie wat beweerd wetenschappelijk te onderbouwen en dat zijn nog heel wat mensen tot Nobelprijswinnaars aan toe.
Dat daar alle reden toe is om me op die manier te informeren komt omdat op dit moment alle neuzen als het gaat om de zogenaamd gangbare media dezelfde kant uitwijzen. Wellicht omdat zij ook niet voor complotdenkers willen worden uitgemaakt.
Ik weet het niet hoe het mogelijk is dat zelfs een kritisch weekblad als de Groene Amsterdammer de algemene trend met weinig tegensputteren volgt.
Hierdoor ben ik zo teleurgesteld in de berichtgeving dat bij mij de televisie slechts bij die programma' s aangaat als ik zeker weet dat ik net als Maurice de Hond schoenen naar de tv gooi.
Mijn geloof in wat de huidige democratie nog voorstelt doet mij bijna huilen, dat ik de door mij verafschuwde personen als Wilders en Baudet dingen hoor zeggen waar zelfs een Groenlinks en SP niet over hoor. Deze zogenaamde democratie wordt beheerst door politici die met hun volgende carrière bezig zijn en meestemmen met de vereiste partijlijn in plaats van dat zij net als een Pieter Omzigt en een Renske Leijten op onderwerpen storten en voor de burger opkomen. Een Pieter Omzigt die het alleen door zijn eigen vechtlust heeft kunnen overleven binnen het CDA.
Kortom mijn zorgen om onze democratie is groot een democratie die zich laat leiden door de grote belangen van het internationale bedrijfsleven is geen democratie.
Hum.. ik merk dat ik ook hier beperkt in mijn mogelijkheid om mijn mening te spuien.
Bert Kerkhof 1
Anton GreefkesArthur Venis 3
Bert KerkhofNiek Jansen 9
Anton GreefkesIk herinner me een pagina groot lovend interview met Madeleine Albright, de voormalige minister buitel.zaken onder Clinton, nav haar boek ‘Fascisme, een waarschuwing’.
De Groene had niet in de gaten dat zijzelf een fasciste is, die altijd een verdediger is gebleven van de misdadige Irak oorlog, die het land in puin achterliet, honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen veroorzaakte en tot op heden toe het MO destabiliseerde incl. de opkomst van IS.
Zij bestond het in een interview de genocide van zo’n 500.000 kinderen vanwege de sanctiepolitiek tegen het regiem van Saddam Hoessein te rechtvaardigen met te beweren dat het het waard was.
En de Groene lag in aanbidding voor Madeleine.
Haar imperialistische lobbyclub ‘Albright Stonebridge Group’ had contacten met de Braziliaanse coupplegers tegen de linkse presidente Dilma Rousseff, waarmee zij hielp de neoliberale en corrupte Temer aan de macht te brengen en ook dat was de Groene kennelijk ontgaan.
Albright is de vurige pleitbezorger van Amerika’s gevaarlijkste exportproduct nl. ‘democratie’ en veel westerse mainstream media incl. EU politici trappen daarin.
Recentste voorbeelden zijn de gewelddadige Maidan coup in Kiev Oekraïne in 2014 en de vele moord- en couppogingen op de beide Venezuelaanse presidenten Chavez en Maduro alsmede de wurgende economiche blokkade, allemaal als onderdeel van dat exportproduct dat velen ‘democratie’ noemen.
[Verwijderd]
Niek JansenWietze van der Meulen 6
Hierbij zijn twitter account.
https://twitter.com/hendrikstreeck
In mijn ogen is de heer Streeck een integer onderzoeker maar hij heeft wel eens ideeën die niet geheel overeenkomen met wat "mainstream" is en hij is daar ook hard op aangevallen; m.n. door de media in Duitsland. Tijdens ons verblijf, in juli, in Duitsland kregen we ook al te horen dat hij "gekauft/omgekocht" zou zijn....(dit zonder onderbouwing).
Ik denk daarom dat we ook een beetje voorzichtig moeten zijn met termen als "grote wetenschappelijke consensus". Ook binnen de wetenschap kan groepsdruk een belemmering zijn om tot diepere inzichten te komen.....
Tot slot nog de opmerking dat ik aanneem dat de auteur met de benaming "West-Duitsland" niet het westelijk deel van Duitsland bedoelt. Sinds 1990 heet het land Deutschland of Bundesrepublik Deutschland (en als je dat in het Nederlands vertaalt, komt er ook geen "WEST" in voor)..
Theo van Beuningen 4
Antony Oomen
Martin van den Broek 4
Zelden zo'n sociale puinhoop gezien (op afstand) als die in Nld is georganiseerd binnen een half jaar. Elke vergelijking met b.v. Duitsland is een belediging voor hen.
Onkunde, onmacht en onduidelijkheid, voorlezen van besmetting en sterfte cijfers en stamelen van halfslachtige maatregelen die enkele dagen later herroepen werden..
Een rechtstaat staat of valt met invoering, acceptatie en handhaving van sociale en wettelijke spelregels..
Lijkt in het Nld van nu schier onmogelijk geworden..
Niek Jansen 9
Martin van den BroekNee, beweert Wilmink, Nederland doet het veel beter dan landen als Wit Rusland, Brazilie en Amerika waar ‘deskundigheid en kennis minder serieus’ genomen wordt, volgens de auteur.
En hoe is dan te verklaren dat in veel landen in Azië het virus ( nagenoeg) bedwongen is zoals in China, Nieuw Zeeland, Thailand, Cambodja, Laos, Vietnam, Taiwan, Z.Korea ?
Toch geen landen die bekend staan om hun waardering voor deskundigheid en kennis alleen, dus er spelen wel andere factoren een rol.
Arthur Venis 3
Niek JansenNiek Jansen 9
Arthur VenisVerklaringen waarom in landen zo verschillend op het Corona virus wordt gereageerd hebben met veel factoren te maken en zeker niet alleen met de geografische ligging van bepaalde landen of met het politieke bewind, maar eerder met doortastend optreden in het beleid vanaf het begin denk ik.
De Wereld Gezondheids Organisatie heeft Thailand als voorbeeld gesteld in de bestrijding van het virus en het succes daarvan is voor een deel zeker afkomstig van de inzet van 1 miljoen vrijwillige gezondheidswerkers die tegen een kleine vergoeding tot in de verste uithoeken van het land de bevolking helpen zich aan de maatregelen te houden. Thailand heeft dan wel een autoritaire regering maar ook een bevolking die bepaald niet voorbeeldig respect heeft voor regels en wetten en dat bewijst wel het aantal van 45.000 dodelijke verkeersslachtoffers jaarlijks, waar het aantal van 58 dodelijke Corona slachtoffers wel sterk tegen afsteekt.
In mei moest de Thaise bevolking al een mondkapje dragen en daar zijn ze in Nederland nu nog over aan het bakkeleien en sindsdien was er al een streng inreisverbod.
Josette van Os 3
Martin van den BroekHans van Bakel
Kris Flores 1
Toevoeging over hoe wetenschap zou moeten werken demonstreert de arts in dit artikel van Reitschuster. Het heeft niets met consensus te maken, wel met logica wat mij betreft.
https://www.reitschuster.de/post/gesundheitsamtschef-keine-maskenpflicht-an-den-schulen/
Wietze van der Meulen 6
Kris FloresHierbij zijn Twitter account.
https://twitter.com/DrPuerner
En Die Grüne in Bayern kunnen hier wel tegen ageren, ik denk niet dat ze het daarmee op termijn gaan winnen....
Ook de reactie van Pürner op de tweet van Lauterbach (2 oktober) m.b.t. de hoop van Karl Lauterbach (SPD) dat Corona de politieke val van Trump zal inleiden, vind ik correct. Een politicus als Lauterbach dient niet op een dergelijke wijze zijn woorden te kiezen.
Het optreden van mensen als Pürner geeft hoop dat de emotie binnen de Corona-discussie langzaam maar zeker plaats gaat maken voor de rede.
Arthur Venis 3
Wietze van der MeulenHet zou tijd worden... Het eindeloze gezever over van alles en nog wat leidt uiteindelijk tot niets. En als liberaal betekent voor je uitschuiven, dan hebben we inderdaad een liberale samenleving... Ook nu weer met de corona-wet. Het is gewoon goed dat de TK betrokken is in de besluitvorming. Het zou de snelheid niet ten goede komen, is het argument hiertegen. Wel, we hebben gezien waar snelheid toe leidt (de Jonge) wanneer er niet vooruitgeschoven wordt (Rutte). Het gaat onder de streep op het juiste moment op de juiste manier ingrijpen. En terugkomen op een eerdere beslissing is niet per se slecht. Het kan ook een manier zijn van optimaliseren van je besluit... Je moet het alleen even uitleggen.
Kris Flores 1
Wietze van der Meulenhttps://www.reitschuster.de/post/ard-zerlegt-ard-corona-berichterstattung/
Ik ben benieuwd hoe snel deze openbaring weer alle mensjes in koor laat roepen: 'ie je nou wel dat ze het goed met ons voor hebben? Jij zoekt ook overal iets achter...'
Niek Jansen 9
Dat betekent dat de belangen van de financiële elite (multinationals, wapenindustriën, banken edm) prevaleren en die belangen slechts met harde strijd ter discussie gesteld mogen worden.
Overheden staan aan de kant van die elite en minder zorgvuldig als Wilmink denkt worden de belangen van de verschillende groepen in de samenleving afgewogen.
Begrijpelijk dat hij daarbij lokale voorbeelden noemt zoals de aanleg van wegen, windmolenparken, gaswinning, dijkverhogingen. Hoewel, ook bij bijv. de gaswinning in Groningen blijkt hoe moeilijk het is om compensatie te krijgen voor de geleden schade aan woningen, maar Shell en Exxon (NAM) zullen heel eenvoudig hun geleden schade door het beperken van boringen op ons belastingbetalers kunnen verhalen.
En als de staat een windmolenpark wil aanleggen dan drukt de staat dat door vanwege het ‘landsbelang’ met voorbijgaan aan provinciale en lokale bezwaren zonder ‘afweging van belangen’.
En waar is die afweging van belangen als het gaat om deelname aan oorlogen in Irak, Afghanistan, Lybië, als het gaat om het doordrukken van neoliberale vrijhandelsverdragen zelfs tegen de wil van de meerderheid in een referendum zoals met het Oekraine Associatieverdrag gebeurde.
De reactie van de overheid was afschaffing van het referendum.
Hoe hebben actiegroepen niet hemel en aarde moeten bewegen om iets over de inhoud van het TTIP vrijhandelsverdrag te mogen vernemen en dan nog waar de meeste teksten zwart afgeblokt waren.
Julian Assange dreigt uitgeleverd te worden door het VK aan de VS, waar hem een gevangenisstraf wacht van 175 jaar omdat hij gelekt heeft over de misdaden van het VK en de VS in het MO.
Wiens belangen had Assange geschaad? Juist ja, belangen van de elite die geen pottenkijkers wenst en daarin gesteund wordt door andere westerse ‘rechtsstaten’, enz.enz.
The Beyonder 3
Niek JansenEveline Bernard 6
Marco Fredriks 4
Eveline Bernard 6
Marco FredriksMarco Fredriks 4
Eveline BernardEveline Bernard 6
Marco FredriksDat gebruiken als argument tegen vaccinatie is een stropopredenering https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Stropopredenering
Hierbij bent u ontmaskerd als troll en uw bijdrage als FUD.
Marco Fredriks 4
Eveline BernardLaura Peek 3
Marco FredriksMarco Fredriks 4
Laura PeekTegenover de Germ Theorie staat de terrain theorie
Marco Fredriks 4
Laura PeekMarco Fredriks 4
Laura Peekhttps://www.nrc.nl/nieuws/1993/02/15/louis-pasteur-was-een-fraudeur-7173004-a899902
[Verwijderd]
10 a 15 jaar geleden waren er heel veel mensen die CO2 als oorzaak van de broeikas theorie niet wensten te erkennen.
Pas toen diezelfde ongelovigen snapten dat er bij kernenergie geen CO2 vrijkwam wisten ze ineens allemaal en roepen ze om het hardst dat het de CO2 is. En was de concensus geboren. Maar... Bij heldere nacht met precies evenveel CO2 in de lucht als bij niet heldere nacht, koelt het nog immer hard AF.
Hetgeen betekend dat we op korte termijn van het teveel aan warmte af moeten.
+ /_ 2 jaar geleden een uit meerdere pagina's groot artikel in Elzeviers weekblad.
(Ik kreeg hem aangereikt van iemand) Het artikel bestond uit een 60tal punten voors en tegens kernenergie. Ha dacht ik eindelijk eens inzicht over hoeveel warmte een kernenergie centrale over de schutting van de natuur flikkert.
Laat nou net die vraag onbeantwoord blijven. Geen mens die nadenkt over de warmteontwikkeling waar wij mensen voor verantwoordelijk zijn.
Waar blijft de concensus over dat grote warmte probleem.
Laura Peek 3
Dit is niet het geval voor de reeds toegepaste vaccins. Zo worden in het Verenigd Koninkrijk nu miljoenen uitgekeerd aan slachtoffers van het vaccin tegen de Mexicaanse griep. En ook van andere vaccins wordt de veiligheid betwijfeld door de WHO intern. Waarom zou dit voor het vaccin voor het Coronavirus wel lukken?
Daarbij wordt ook nog voorbij gegaan aan de bescherming die doormaken van een ziekte biedt tegen erop lijkende ziektes doordat er aspecifieke afweer wordt opgebouwd. Terwijl dit bij een vaccin specifieke afweer zou zijn, waardoor er geen afweer tegen een variant wordt opgebouwd. Dat kan juist het risico vergroten op ernstige ziekte.
Ik hoop dat FTM een grondig artikel over vaccins gaat schrijven. En ook een artikel over de belangenverstrengeling zou ik graag lezen.
Wietze van der Meulen 6
Laura PeekEveline Bernard 6
Laura PeekLaura Peek 3
Eveline BernardMarcel Visschers
Laura PeekMen sprak niet over het vinden van medicijn, men werkte het zelfs tegen. Men sprak niet over immuunsysteem verhogen. Nee alleen vaccinatie is de oplossing. Er wordt een "staatsgeheim" contract getekend waar Hugo niet bepaald kan zeggen dat er geen directe of indirecte relatie is met de leverancier.
De Duitse televisie zender ARD heeft voor de eerste keer een analyse gepubliceerd over de Corona met een sterfte cijfer wat langzaam maar zeker op het level komt van een stevige griep, met een gemiddelde leeftijd van 82? jaar.
Eindelijk communiceert ARD dat de PCR testen statistisch geen relatie hebben met Corona ziekenhuisopname en doden. Red Flag, de regering, de pers heeft dat nog niet gezien!
ARD uitzending
https://youtu.be/pn8zQ7qY_fY
Cijfers van Nederland RIVM/CBS: trek zelf je conclusie
https://youtu.be/-EltYxgikVA
Mijn vertrouwen in "follow the Money" neemt helaas af.
Wietze van der Meulen 6
Marcel Visschers150 miljoen mensen extra in extreme armoede erbij in 2021.
https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2020/10/07/covid-19-to-add-as-many-as-150-million-extreme-poor-by-2021
Nu moet je altijd een beetje oppassen met verwachtingen maar dat de impact enorm is, is wel duidelijk.
[Verwijderd]
Robert Voorhoeve 4
Gijs van Hamersveld
Daar komt nog bij dat onderzoek naar medicijnen, zoals HCQ, opzettelijk is gedwarsboomd bijvoorbeeld door het onder druk zetten van de editor in chief van the lancet. Als er werkzame medicijnen zijn, dan mag de ontwikkeling niet versneld gebeuren namelijk. Belangen zijn er dus en “follow the money” lijkt hier op zijn plaats.
Vergeet ook niet de situatie rond de vaccinaties van de Mexicaanse griep. Zie ook de nieuwsuuruitzending hierover. De Nederlandse overheid betaald nu schadevergoeding aan de slachtoffers (kinderen!), die nu zeer ernstig ziek zijn.
Eveline Bernard 6
Gijs van HamersveldGijs van Hamersveld
Eveline BernardEveline Bernard 6
Gijs van HamersveldLaura Peek 3
Eveline BernardIs er iemand die ook geinteresseerd is in het opzetten van een rechtszaak tegen de overheid die russisch roulette speelt met ons belastinggeld?
De schade en dus claims kunnen behoorlijk groot zijn. Met als bijkomende factor dat er geen sprake is van 'informed consent'. We worden niet voorgelicht over de mogelijke voor- èn nadelen. Dat maakt dat de schadeclaims nog eens veel hoger kunnen worden. Is 'informed consent' geen vereiste bij medisch handelen?
van https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/informed-consent.htm:
"Een belangrijk uitgangspunt van het gezondheidsrecht is dat de patiënt toestemming geeft voor het uitvoeren van een medische behandeling. Zonder toestemming is er immers sprake van een ongeoorloofde inbreuk op de integriteit van een patiënt. Om rechtsgeldig toestemming te geven heeft de patiënt goede informatie nodig." "Duidelijk moet zijn wat de aard en het doel zijn van de behandeling, wat de diagnose en prognose zijn voor de patiënt, welke risico’s aan de behandeling verbonden zijn en welke alternatieven mogelijk zijn."
Wie is aansprakelijk voor het verzorgen van 'informed consent' rondom vaccins?
Frank Speet
Ethiek is natuurlijk een set 'spelregels' die we zelf opgesteld hebben over hoe we als mensen met elkaar omgaan en die niets te maken heeft met hoe het voortbestaan van een zoogdiersoort van onze afmetingen onderworpen zou moeten zijn aan evolutionaire regels.
Voeg daarbij dat onze ouderenzorg en medische wetenschap onze levensverwachting met een factor 1,5 tot 2 heeft 'opgerekt' en dat de dood inmiddels een soort taboe geworden is, (lees/luister daarbij ook naar Yuval Hoah Harari) waarbij ouderen, soms zelfs tegen hun eigen wil in, jarenlang in leven gehouden worden, tot zelfs een zuiver vegetatieve staat aan toe, en het resultaat is een mensheid als plaag, waar de aarde het beste zo snel mogelijk van af zou moeten zijn. Midas Dekkers zei het jaren geleden al: “Het beste wat deze aarde kan overkomen is dat de mensheid uitsterft, met de aarde komt het dan wel weer goed.” Is het al te laat? Clive Hamilton vind van wel, zie zijn boek 'Requiem for a Species'.
Wij mensen zien onszelf graag als de 'intelligente diersoort', maar zoals we met onze planeet, de enige tot dusverre bekende habitat waar we kunnen leven, omgaan, getuigd van weinig intelligentie. We putten deze aarde uit, vergiftigen en vernietigen ons leefmilieu in een tempo wat elk voorstellingsvermogen te boven gaat en noemen het 'vooruitgang'. Vertel mij wat daar 'intelligent' aan is...