Een stresstest waar je niet gestrest van raakt

De stresstest van de Europese banken op last van de ECB heeft weinig zwakke broeders opgeleverd. Zelfs in het 'rampenscenario' overleefde een overgrote meerderheid de test. Pieter Lakeman legt uit dat ook het 'rampenscenario' een zacht eitje is.

Van de stresstest die de ECB op de 130 belangrijkste banken uit de eurozone heeft losgelaten, kan geen bankier gestrest zijn geraakt. De test is uitgevoerd om het Europese publiek rijp te maken voor overdracht van nationale bevoegdheden naar Brussel/Frankfurt. Het officiële doel was om te bezien in hoeverre de 130 belangrijkste banken in de jaren 2014 tot en met 2016 bestand zijn tegen financiële schokken. Van deze periode is al bijna een derde voorbij en gedurende deze periode zijn deze banken bestand gebleken tegen financiële schokjes. Het meest schokkende was de absurde renteverlaging door de ECB. Die renteverlaging was bedoeld om de onhoudbaarheid van de Griekse en Italiaanse overheidsschulden te maskeren, maar ook om de banken te bevoordelen op kosten van pensioentrekkers, spaarders en verzekerden.

Rampscenario volgens Knot

Wie daaraan twijfelt, moet kijken wat het rampenscenario van de ECB (dus ook volgens Klaas Knot) inhield. Onderdeel van het rampenscenario was een verhoging van de tienjaarsrente met 1,4%. Volgens Draghi en Knot zou het onderdeel van een ramp zijn wanneer de tienjaarsrente met 1,4% zou stijgen. Hier gaan de heren met de billen bloot. Dit betekent namelijk dat de eerder door Draghi en Knot geïnitieerde renteverlaging van meerdere procenten tot enorme voordelen voor de banken heeft geleid. En dat betekent weer (bij een verondersteld IQ van 90+) dat Draghi en Knot de afgelopen jaren bewust spaarders, pensioentrekkers en verzekerden hebben benadeeld ten faveure van de banken. Dat het Europese bankwezen tegen de schok van de renteverlaging bestand was, kan dus nauwelijks verbazing wekken. Volgens de NRC van 27 oktober was bij de stressloze test een basisscenario gehanteerd, waarin de economie zich zou ontwikkelen zoals nu het geval is (zeg dus maar een 'nul-groei') met daarnaast een “rampscenario”.  In het rampenscenario is de economische groei 7% minder dan in het basisscenario. ‘De rente die overheden moeten betalen voor staatsobligaties schiet omhoog, evenals de werkloosheid. Aandelenkoersen en huizenprijzen storten in.’ Onder deze omstandigheden moeten banken een kernkapitaalbuffer van minstens 5,5% houden. Wanneer dat waar zou zijn, zouden de banken nu bulken van het geld en het eigen vermogen. Zoals in toenemende mate met overheidsinformatie het geval is, wordt het publiek hier massaal bedrogen. Wat is er eigenlijk waar van deze overheidspropaganda? Heel weinig zoals uit het volgende blijkt.

Werkelijk rampscenario

Want wat houdt het Nederlandse rampenscenario in werkelijkheid in?
  • de economische groei komt 5,4% lager uit
  • de tienjaarsrente stijgt met 1,4%
  • de huizenprijzen dalen met 17%
  • de werkloosheid stijgt naar 9,6%
  • de beurs daalt bijna 25%
Dit zijn relatief kleine tegenvallers afgewisseld met meevallers en dit vormt allerminst een rampenscenario. Wanneer de economische groei 5,4% lager uitkomt dan nu, is dat inderdaad een kleine tegenvaller. De afgelopen jaren is het inkomen van werknemers in Nederland al met zo’n percentage gezakt zonder dat ik daar over gelezen heb dat het een ramp betrof.
Pensioenfondsen, spaarders en verzekeraars worden al jaren kaalgevreten
Wanneer de tienjaarsrente stijgt, is dat al helemaal geen ramp. Het is zelfs een grove brutaliteit om zo’n rentestijging als een rampelement aan te duiden. Pensioenfondsen en verzekeraars worden onder toezicht van de ECB en Klaas Knot al jarenlang kaal gevreten. Die worden verplicht om langlopende staatsobligaties tegen micro rentetarieven te kopen, en voor zover dat niet mogelijk is de banken te spekken met swapcontracten. Wanneer de 10 jaarsrente met 1,4% zou stijgen dan zou deze nog steeds op een historisch gezien waanzinnig laag niveau staan. Maar deze verhoging zou wel ten goede komen aan spaarders en huidige en toekomstige pensioentrekkers. Het is een gotspe dat Draghi en Knot deze bescheiden renteverhoging als onderdeel van een rampenscenario durven te presenteren.

Propaganda

Een daling van de huizenprijzen met 17% is minder dan zich van 2008 tot 2013 in Nederland heeft voorgedaan. In die periode daalde de prijzen met meer dan 20%. In 2008 zagen de banken elkaar als zo ongezond dat ze niet aan elkaar durfden te lenen, zelfs niet voor één nacht, maar hun geld liever gratis bij de ECB parkeerden.
Banken vertrouwen elkaar duidelijk minder dan in 2008
Momenteel betálen de banken zelfs 0,2% rente om hun geld bij de ECB te mogen stallen. De banken vertrouwen elkaar duidelijk minder dan in 2008, maar volgens de stresstest staan de banken er beter voor dan toen. Rara hoe kan dat? De daling van de huizenprijzen heeft kennelijk een gunstige invloed gehad op het eigen vermogen van de Nederlandse banken, voor wie al deze propaganda geloven wil uiteraard. Een stijging van de werkloosheid tot 9,6% is een lachertje als element in een rampenscenario. Van 2008 tot 2013 is de werkloosheid in Nederland van 3,1% naar 7,5% gestegen. Dat is 4,4%. Die stijging is nergens als een ramp beschreven. Wanneer daar 2,1% bijkomt is dat niet meer dan de afvlakking van een negatieve tendens. Ten slotte een daling van de beurs met 25%. Ook van dergelijke koersdalingen hebben we de laatste jaren sterkere staaltjes meegemaakt. Kortom, het zogenaamde rampenscenario waarmee Draghi met Klaas Knot het publiek bedot, is geen rampenscenario, maar houdt slechts in dat de gerealiseerde achteruitgang nog twee jaar in afgevlakte vorm doorgaat. Het verlengstuk van het Ministerie van Financiën moet vooral doorgaan met het verkopen van dit soort leugenachtige praatjes. Dan is het gauw gedaan met de laatste restanten van hun geloofwaardigheid. Misschien keren dan de oude tijden uit de Gouden Eeuw weer terug toen gewone lieden met stilzwijgende instemming van de politie het huisraad van corrupte hoge heren door de open ramen op straat mochten gooien. ************* Pieter Lakeman is adviseur www.sobi.nl en beheert www.meldpuntdnb.nl