Eigenaar TSN ontdeed zich achter de schermen van aansprakelijkheid bij faillissement

De eigenaar van TSN Thuiszorg, miljoenenconcern ADG, waar ook schoonmaakgroep Asito onder valt, heeft zich afgelopen voorjaar en zomer buiten het zicht van werknemers en vakbonden via juridische constructies veilig gesteld voor claims van schuldeisers van TSN. Dat ontdekte Follow the Money tijdens een achtergrondonderzoek naar de handel en wandel van het thuiszorgbedrijf. Het gevolg van de acties van ADG is dat alle risico's in geval van een faillissement belanden bij het personeel en eventuele andere schuldeisers en bij het UWV dat voor de ontslagregelingen opdraait. ADG zelf, een bedrijf met volgens de eigen website een jaaromzet van 940 miljoen euro in 2014, blijft volledig buiten schot. TSN verlaagde de lonen van eenderde van haar personeel dit voorjaar. Daarop volgde een rechtszaak die het thuiszorgbedrijf in november verloor. Eind die maand vroeg TSN surseance van betaling aan, een voorstadium van faillissement. Donderdagochtend debatteerde de Tweede Kamer over de kwestie.

Herstructurering

TSN leidde al zeker vier jaar verlies, maar kon desondanks personeel over blijven nemen van andere organisaties, dankzij de steun van moederbedrijf ADG. Dit voorjaar kondigde TSN echter aan dat het in de problemen zat en maatregelen moest nemen in de vorm van een loonkorting voor eenderde van het personeel om overeind te blijven. Maar op de achtergrond zette ADG een aantal juridische stappen die er samen toe leiden dat het concern bij een eventueel faillissement financieel buiten schot blijft. Dat blijkt uit een serie documenten gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. In april werd ook de eerste stap gezet om de 'zieke' thuishulp-BV te scheiden van de gezonde bedrijfsonderdelen, zoals de thuiszorg en de woonzorg. ADG blijft eigenaar van alle bedrijven, maar in geval van een faillissement zou alleen de thuishulp van TSN omvallen. Vakbond FNV kreeg daar lucht van en maakte - tevergeefs - bezwaar tegen de herstructurering bij de Sociaal Economische Raad (SER). Wanneer het immers tot een faillissement zou komen, kan de curator gezonde onderdelen van een bedrijf verkopen om daarmee de schuldeisers af te betalen. En de grootste schuldeiser van TSN is naar alle waarschijnlijkheid het personeel, zeker nu 4.300 thuishulpen nog loon tegoed hebben dat volgens de rechter onterecht werd ingehouden sinds dit voorjaar. Maar daarmee verdween de aansprakelijkheid van ADG niet zomaar.

Aansprakelijkheid ingetrokken

Het bedrijf had zich namelijk tot 2012 aansprakelijk verklaard voor TSN via een zogenaamde '403-verklaring'. Die kan nodig zijn om bijvoorbeeld een krediet te verkrijgen bij de bank. Die verklaring trok ADG weliswaar eind 2012 in, maar dat betekent in de praktijk nog niet dat de aansprakelijkheid verdwenen is. Verplichtingen die in die tijd zijn aangegaan, kunnen er in geval van faillissement toe leiden dat de curator geld komt zoeken bij het aansprakelijke concern. Om echt van alle aansprakelijkheid af te komen moest ADG de thuishulp-BV van TSN uit het concern verwijderen. Dat gebeurde in juli dit jaar, terwijl de strijd om de lonen van thuishulpen in volle gang was. Buiten de vakbonden en de werknemers om besloot ADG om de overkoepelende vennootschap - ADG Dienstengroep SE - te beëindigen. Voor de gelegenheid werd de handelsnaam gewijzigd in Mercares SE. Tegelijkertijd werd een nieuwe vennootschap onder de naam ADG Dienstengroep SE opgericht. Die nam het hele concern over, inclusief TSN. Maar het eigenlijke ADG Dienstengroep SE, dat per 10 juli de naam Mercares SE droeg, werd uitgeschreven bij het handelsregister. Maar daarmee was de zaak nog niet afgedaan. Eerst moest de resterende aansprakelijkheid nog officieel ingetrokken worden.

De officiële intrekking van aansprakelijkheid door Mercares SE - tot enkele dagen voor deze publicatie beter bekend als ADG Dienstengroep SE.

De wet vereist dat, zodat eventuele schuldeisers die zien dat de aansprakelijkheid ingetrokken is, binnen twee maanden nog bezwaar kunnen maken. Daarvoor moet ten minste een advertentie in een van de landelijke dagbladen gepubliceerd worden, waarin bekendgemaakt wordt dat de aansprakelijkheid ingetrokken wordt. ADG plaatste deze kleine advertentie, op 14 juli dit jaar in de Telegraaf (zie afbeelding hierboven of deze link), om de oude aandeelhouder te zuiveren van alle resterende aansprakelijkheid. De thuishulpen en bonden hadden tot 14 september bezwaar kunnen maken. Als ze de advertentie al gezien hadden en dan ook nog zouden begrijpen dat het onbekende 'Mercares SE' eigenlijk het voormalige ADG Dienstengroep SE was. Dat bleek niet het geval. Dat betekent dat er bij een faillissement geen schulden opgeëist kunnen worden bij ADG. Bijvoorbeeld de loonschuld die TSN nog heeft uitstaan aan de werknemers wiens loon ten onrechte werd ingehouden.

'dit soort praktijken zou niet moeten mogen wat mij betreft. En al zeker niet met publiek geld en over de rug van laagbetaalde werknemers'

Gijs van Dijk, onderhandelaar van FNV, beaamt in reactie op vragen van Follow the Money dat de bond niets heeft gemerkt van de intrekking van aansprakelijkheid. 'Daar zouden wij anders zeker bezwaar tegen hebben gemaakt. De mogelijkheid van een faillissement was immers bekend. Het mag blijkbaar allemaal gewoon. Maar dit soort praktijken zou niet moeten mogen wat mij betreft. En al zeker niet met publiek geld en over de rug van laagbetaalde werknemers.' Van Dijk laat weten dat hij een jurist in wil schakelen om te kijken of ADG niet alsnog aansprakelijk gesteld kan worden voor de schulden aan werknemers, bij een eventueel faillissement. Nu te lezen op FTM.nl: de uitgebreide analyse van de handel en wandel van TSN. Ook ADG is gevraagd naar een reactie, maar liet weten op korte termijn niet te kunnen reageren. ADG heeft wel toegezegd te willen reageren op de uitgebreide analyse van haar handelwijze.