
Beeld door Shane Rounce (via Unsplash) © CC0 (Publiek domein)
Goedkoper dan windmolens: hoe bedrijven miljoenen tonnen CO2 kunnen besparen
Energiebesparende maatregelen zijn goedkoop, verdienen zichzelf terug en zorgen ook nog eens voor een beter milieu. Vaak zijn de maatregelen zelfs wettelijk verplicht. Toch doen Nederlandse bedrijven maar weinig met de technologie. Hoe zit dat?
- In Nederland geldt voor veel industriebedrijven sinds 2013 de plicht om energiebesparende investeringen te doen, indien die zich in 5 jaar of minder terugverdienen.
- Dat is niet zonder reden: energie-efficiëntie speelt een belangrijke rol in het halen van de klimaatdoelen van Parijs. De EU wil het totale energieverbruik tegen 2020 met in totaal 20 procent hebben teruggebracht.
- Energiebesparende technologie biedt ook kansen: bedrijven kunnen hun CO2-uitstoot terugdringen en tegelijker geld besparen. Daarnaast is elektriciteit besparen een stuk goedkoper dan het opwekken ervan. Investeringen in energie-efficiëntie verdienen zichzelf doorgaans snel terug.
- Toch is er in Nederland nog maar weinig vraag naar energiebesparende maatregelen. Sterker: de wet die bedrijven verplicht deze maatregelen te nemen, wordt nauwelijks nageleefd. Een belangrijke reden hiervoor is dat het toezicht op de wet onvoldoende is.
Op het bureau van Reidar Koolen staat een gitzwarte magnetische as. Het ding is ongeveer 50 centimeter hoog, heeft een diameter van zo'n 20 centimeter en is loodzwaar.
‘Dit is het hart van onze SteamExpander-turbine,’ vertelt Koolen. ‘Hiermee kan je de Amsterdam ArenA verlichten.’
Koolen is directeur van Innecs, een bedrijf dat betaalbare energiebesparingsoplossingen voor de industrie wil realiseren. Het bedrijf zet daartoe producten op de markt die efficiënt met stoom omgaan. De SteamExpander is zo'n product: het apparaat kan tot 250 kilowatt elektriciteit winnen uit de verlaging van de druk waarmee stoom door leidingen gepompt wordt.
Dat klinkt niet heel spannend, maar is technisch best vernuftig. Een korte uitleg: bij veel industriële processen is stoom nodig. Vaak wordt die door andere bedrijven onder hoge druk aangeleverd, terwijl de afnemers de stoom onder een lagere druk nodig hebben. Door middel van een zogeheten ‘smoorklep’ wordt de druk verminderd. ‘Pure waardevernietiging,’ noemt Koolen dat: je kunt namelijk ook een elektriciteitsgenerator gebruiken om de druk te verlagen, zoals zijn SteamExpander doet. De stroom die hiermee gewonnen wordt, zou anders verloren gaan en is in feite dus gratis. Koolen: ‘Eén zo'n apparaatje bespaart 1000 ton CO2 per jaar.’
De techniek is bovendien goedkoop: de complete installatie kost volgens Koolen rond de 250 duizend euro. Een fabriek kan dankzij de uitvinding 50 tot 150 duizend euro per jaar aan energiekosten besparen. Binnen een paar jaar zijn de investeringskosten dus terugverdiend, waarna de eigenaar zwarte cijfers schrijft op deze investering.

Toch krijgt Koolen zijn SteamExpander in Nederland moeilijk aan de man. In Nederland staat er welgeteld eentje, bij Emmtec, een bedrijventerrein in Emmen. Daar zijn ze vol lof: ‘Hij is veilig en efficiënt,’ zegt directeur Hendrik van der Ploeg. ‘We hebben hem gekoppeld aan een aanpalende gelatinefabriek. Als de stoomvraag bij hen maximaal is, dan haalt de SteamExpander probleemloos zijn maximale vermogen.’
In het buitenland slaat de SteamExpander veel beter aan. Daarom concentreert Innecs zich sinds een jaar of twee op de export: ‘De vraag vanuit Azië is enorm en in Europa hebben we commercieel succes in Italië, Duitsland en België.’
Besparing is goedkoper dan opwekken
Dat gebrek aan interesse is vreemd, zeker als je bedenkt hoe belangrijk energiebesparing is in de strijd tegen klimaatverandering. Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) moet maar liefst 35 procent van de totale CO2-besparing in 2050 komen uit energiebesparende maatregelen. Niet één factor levert een grotere bijdrage in de strijd tegen de uitstoot van broeikasgassen.
Het IEA noemt energie-efficiëntie zelfs ‘de eerste brandstof' in het wereldwijde energiesysteem en stelt dat het belangrijker is voor het halen van de klimaatdoelen van Parijs dan het bouwen van windmolens of zonneparken. Logisch ook: het is nu eenmaal makkelijker, goedkoper en sneller om een gloeilamp te vervangen door een spaarlamp, dan in je tuin een windmolen neer te zetten en daar je gloeilamp op te laten branden.
Energiebesparing is bovendien enorm kostenefficiënt. Een besparing van een petajoule energie kost gemiddeld 7,2 miljoen euro, terwijl het gemiddeld 29,2 miljoen euro kost om diezelfde petajoule op te wekken door middel van windenergie. Slimmer met energie omgaan is dus veel goedkoper dan energie opwekken.
Als we energie besparen, hebben we simpelweg minder energie nodig, wat de energietransitie behapbaarder maakt. De Europese Unie is zich daarvan bewust. Daarom is energie-efficiëntie een integraal onderdeel van de zogeheten ‘20-20-20 doelstellingen’: 20 procent minder CO2-uitstoot, 20 procent meer duurzame energie en 20 procent minder energiegebruik in 2020 ten opzichte van 1990. Nederland heeft dat vertaald in een doelstelling waarbij het totale energiegebruik in 2020 met 482 petajoule (PJ, 1015 Joule) moet zijn teruggedrongen, een besparing van 1,5 procent per jaar.
Omdat de Nederlandse industrie een derde van alle energie in Nederland gebruikt, moet een belangrijk deel van de energiebesparing dus uit die sector komen. De overheid heeft daarom een serie afspraken, subsidies en wetten in het leven geroepen. Eén van de belangrijkste daarvan: een wet die Nederlandse bedrijven sinds 2013 verplicht om álle energiebesparende investeringen door te voeren die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Met andere woorden: als de SteamExpander zich in een bedrijf binnen vijf jaar terugverdient, dan is dat bedrijf verplicht om die SteamExpander te installeren of in ieder geval een andere, vergelijkbare maatregel te nemen.
20.000 projecten
Toch voldoen veel zogeheten MJA3-bedrijven, die een speciale afspraak met de overheid hebben gemaakt over energiebesparing, niet aan deze wettelijke verplichting. Dat blijkt onder meer uit een onderzoek (2016) van Kimberley Tjon-Ka-Jie, die dat deed onder auspiciën van de FME, een grote organisatie met ruim tweeduizend leden uit de metaal- en elektrotechnische industrie. Tjon-Ka-Jie ontdekte dat energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van meer dan 3 jaar zelden worden uitgevoerd en dat zelfs energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van amper anderhalf jaar soms op de plank blijven liggen.
Onlangs heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een onderzoek gepubliceerd naar de kansen die in Nederland blijven liggen op het gebied van energiebesparing. De cijfers spreken boekdelen: de Nederlandse industrie zou maar liefst 13 miljoen ton CO2 kunnen besparen door energiebesparendemaatregelen te nemen, die zich gemiddeld binnen 5,2 jaar terugverdienen.
Volgens de geïnterviewden wordt de Wet Milieubeheer nauwelijks afgedwongen
Aan de basis van het onderzoek staat een grote database waar bedrijven hun voorgenomen energiebesparende projecten voor de periode 2017-2020 opgeven. Er wordt echter nauwelijks gecontroleerd of bedrijven alle maatregelen die ze kúnnen nemen, ook daadwerkelijk uitvoeren. Het valt dus onmogelijk te zeggen of (en in hoeverre) deze database representatief is voor het totale besparingspotentieel in Nederland.
Niettemin is de database omvangrijk: er staan ruim 20.000 energiebesparende projecten in, van meer dan duizend bedrijven. De onderzoekers hebben uit de database een steekproef genomen van 17 procent van het totaal aantal projecten. Wederom valt niet goed te zeggen hoe representatief die steekproef is, want de projectgegevens zijn vanwege concurrentiegevoelige informatie geanonimiseerd.
Daarom hebben de onderzoekers bij het uitrekenen van het totale potentieel telkens erg conservatieve schattingen aangehouden. Zo is bijvoorbeeld gerekend met een relatief lage gasprijs van 18 euro per MWh: dat was de marktprijs zonder energiebelasting ten tijde van het schrijven van het rapport. In de jaren daarvoor, toen bedrijven hun plannen indienden, was de gasprijs echter lager. Bovendien is deze marktprijs een gemiddelde: grote, energie-intensieve bedrijven betalen in Nederland veel minder voor hun energie dan kleine bedrijven en consumenten. Een identieke energiebesparende maatregel verdient zich bij kleine bedrijven dus sneller terug, want het uitgespaarde gas is naar verhouding duurder. Als met een hogere energieprijs was gerekend, was de terugverdientijd dus korter geweest. Volgens hoofdonderzoeker Stijn Santen mag je het besparingspotentieel van 13 miljoen ton CO2 zien als ‘een ondergrens’.
Nauwelijks handhaving
Tjon-Ka-Jie vroeg aan bedrijven waarom ze deze energiebesparende maatregelen niet nemen. Vreemd genoeg blijkt gebrek aan geld om de investeringen te doen, niet het enige probleem: de rentestand is momenteel zó laag, dat grote bedrijven relatief eenvoudig op de kapitaalmarkt aan geld kunnen komen. Tjon-Ka-Jie concludeert dat bedrijven soms een interne terugverdientijd van maximaal drie jaar hanteren en dat er geen toezicht is op de financiële verslaglegging. Bovendien nemen industriën de wettelijke verplichting om te besparen nauwelijks serieus, zo blijkt uit haar onderzoek. Volgens de geïnterviewden wordt de Wet Milieubeheer nauwelijks afgedwongen, en als er al eens een ambtenaar langskomt om mee te kijken, dan heeft die onvoldoende kennis en expertise om over al dan niet te nemen maatregelen te oordelen. Ook dat draagt eraan bij dat bedrijven onvoldoende investeren in energiebesparing.
Het lijkt het erop dat investeringsfondsen en industrie elkaar nog maar weinig weten te vinden
De handhaving van de Wet Milieubeheer is in Nederland een taak van 29 Omgevingsdiensten; in de regio Rotterdam is dat de Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond (DCMR). De woordvoerder van die dienst zegt zich niet te herkennen in het beeld van inspecteurs met te weinig kennis, zoals door de respondenten in de studie van Tjon-Ka-Jie wordt geschets. Wel vertelt hij dat de ongeveer 150 inspecteurs die DCMR in dienst heeft, verantwoordelijk zijn voor de controle op zo'n 26.000 bedrijven in de regio. Het takenpakket van die inspecteurs is daarbij tamelijk breed: ze controleren onder meer op veiligheid, stank, energie en stofvorming. Soms worden er ook specifieke energiecontroles uitgevoerd. Daarbij zijn in 2017 in totaal 26 overtredingen geconstateerd (waarbij een overtreding overigens niet direct tot een boete leidt).
Voorts is financiering voor de duizenden kleinere bedrijven in Nederland wel degelijk een punt van zorg. Zij zijn afhankelijk van de bank en kunnen zich niet zomaar financieren op de kapitaalmarkt. Dat blijkt ook uit het onderzoek in opdracht van de RVO.
Volgens onderzoeker Stijn Santen liggen hier kansen voor verschillende investeringsfondsen: het te verwachten rendement is immers hoger dan dat op de meeste beleggingen (laat staan het rendement op spaarrekeningen). Het uitblijven van de energiebesparende maatregelen heeft dus niet zozeer alleen een financiële grondslag. In ieder geval lijkt het erop dat investeringsfondsen en industrie elkaar maar moeilijk weten te vinden.
De onderzoekers hebben in Italië gekeken naar zogenaamde Energy Service Companies (ESCo's): bedrijven die energiebesparende maatregelen voor andere bedrijven realiseren en daar geld aan verdienen. Dergelijke bedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan energie-efficiëntie, maar anders dan Italië komen ze in Nederland niet echt van de grond. Uit het vergelijkende onderzoek blijkt dat dit komt omdat de Nederlandse overheid kiest voor lange termijn-afspraken met de industrie op basis van vrijwilligheid, terwijl de Italianen kiezen voor verplichtingen, betrouwbare certificaten en stevige controles.
In Nederland blijven kansen om energie te besparen dus onbenut. Miljoenen tonnen CO2-uitstoot kunnen worden vermeden, door de wettelijke verplichting om energiebesparende maatregelen te nemen die zichzelf weer terugverdienen, daadwerkelijk na te leven. Het uitblijven hiervan heeft bij kleinere bedrijven onder meer te maken met een financieringsvraag, maar tegelijk vertellen verschillende bedrijven dat ze geconfronteerd worden met met onvoldoende en onkundige inspecties. Directeur Koolen van Innecs is het een doorn in het oog: ‘Energiebesparing is gewoon nog niet belangrijk genoeg.’
48 Bijdragen
ScienceNerd 8
Probleem lijkt dus niet zozeer de wil of expertise, maar het wettelijke toetsingskader te zijn, waardoor de Wet Milieubeheer nauwelijks te handhaven is.
Ties Joosten 5
ScienceNerdR. Eman 8
Ties JoostenMarla Singer 7
Energiebesparing hoeft niet een doel op zich te zijn maar als het geld bespaart dan hoort dat een prikkel te zijn om het alsnog uit te voeren. Als initiatieven ergens in het (midden) management blijven steken dan heb je als bedrijf een heel ander en nog groter probleem.
Als dat bedrijf die SteamExpander moeilijk aan de man kan brengen dan hebben ze een marketing probleem.
Marc2406 3
Marla SingerKortom het is geen "klimaatgekte".
Mensen die dit maar blijven ontkennen, die horen in de categorie illuminati-gelovers en mensen die denken dat de aarde plat is. Oftewel de categorie mensen die we niet serieus zouden moeten nemen.
Jan-Marten Spit 9
Marc2406- of niet bereikbaar voor Rede
- of verkopen bewust onzin in de hoop op polemiek en reactie
in beide gevallen is het niet zinvol er op te reageren toch?
[Verwijderd]
Jan-Marten Spit[Verwijderd]
[Verwijderd]Jan-Marten Spit 9
[Verwijderd]Hoeveel burgers hebben zonnepanelen? Dit soort dingen vergen tijd. Mensen plannen bovendien verder vooruit dan kapitaal. Kapitaal maximaliseert immer meer de keuzes die de korte termijn biedt. En die keuze is: kost 3 ton, of niet.
" Een overheid die eerst een referendum invoert en die drie jaar later weer afschaft. "
Dat de Nederlandse burgerij eerst voor het raadreferendum kiest en het daarna weer afschaft is inderdaad wat warrig, maar ik zie het verband niet met inconsistent beleid jegens bedrijven. De overheid is typisch juist bijzonder goed in het verzorgen van het bedrijfsleven.
Het probleem is simpelweg dat de kortere blik van kapitaal minder geschikt is om problemen die lange oplossingstrajecten vereisen, adequaat te adresseren. Mensen kunnen dat wel. Daar is visie voor nodig, en Rutte heeft beloofd dat precies niet te hebben en daarom niet zo belangrijk te vinden. Een voor de hand liggende oplossing is: stem er niet op.
[Verwijderd]
Jan-Marten SpitDaarbij is de overheid alleen goed in het verzorgen van grote bedrijven, voor het MKB is het al een stuk minder. Wel mogen roken in een café, niet mogen roken in een café, wel in een apart gebouwde ruimte en als die dan gebouwd is dat ook weer verbieden. Consistent hoor.
Jan-Marten Spit 9
[Verwijderd]Verhip, ik gebruikte het woord kapitaal, niet ondernemers.
"Daarbij is de overheid alleen goed in het verzorgen van grote bedrijven, voor het MKB is het al een stuk minder."
En dus?
" Wel mogen roken in een café, niet mogen roken in een café, wel in een apart gebouwde ruimte en als die dan gebouwd is dat ook weer verbieden. Consistent hoor."
Behoorlijk consistent tegen roken inderdaad. Je kan er zowat op rekenen.
Het bestaan inconsistent beleid is geen bewijs dat de in het artikel gesignaleerde problematiek het gevolg is van inconsistent beleid. Je hebt nu twee voorbeelden van inconsistent beleid gegeven. Ik kan ontken het bestaan van inconsistent beleid niet. Waarom zou dat een relatie hebben met de geschetste problematiek?
Welke toekomstige beleidsmaatregel zouden ondernemers moeten vrezen?
De de heffing op milieuvriendelijk ondernemen terwijl men kosten bespaart? Acht je de kans zo groot dat de PVV gaat regeren?
Marc2406 3
[Verwijderd]REINIER VAN DRIEL 7
Jan-Marten SpitRutte heeft wel degelijk een lange termijn visie, maar de meeste burgers zien dat niet. Uitvoering van de (neo)liberale VVD agenda.
De lusten voor bedrijven, de lasten voor de burger. Voorbeeld?
G
Nico Janssen 7
[Verwijderd]Het ontbreekt bij bijna alle ondernemers gewoonweg aan de meest basale kennis op het gebied van duurzaamheid en energiebeheer. Of interesse en tijd... Met gewoon goed energiemanagement valt vaak al meer dan 10% op energie te besparen. Gratis ook nog bijna. Eigenlijk heeft men dan nog steeds niks gedaan en toch gebeurt het nauwelijks.
Veel relevanter dan stoomgebruik is b.v. luchtverspilling in de industrie (ook garages), voor allerhande pneumatische processen. Hoeveel geld en energie daar niet op te besparen is! Bijna overal lekt het. Gemiddeld denk ik wel dat er zo'n 50% verlies is. Toch interesseert het bijna niemand heb ik uit de praktijk geleerd.
Ook bij de financiële administratie ontbreekt elke kennis, is het geen attentiepunt en heeft men geen zin in alle moeite. Plus het idee dat het cash afsnoept van de gewone bedrijfsvoering, die natuurlijk veel 'belangrijker' is dan deze directe structurele besparingsmogelijkheid (sorry voor mijn cynisme).
Als ESCo-specialist kan ik ook melden dat banken gespeend zijn van de meest basale kennis op dit terrein en onterecht dezelfde financieringstarieven vragen voor door ESCo's gegarandeerde besparingstrajecten. Een gemiddeld regio-kantoor van de bank snapt er echt weinig van en ook voor centraal niveau geldt dat eigenlijk.
Voor Omgevingsdiensten geldt dat ze betaald worden door de aangesloten gemeenten. Niet elke wethouder heeft er belang bij om ondernemers 'streng' aan te pakken. Een beïnvloedingslijntje naar het personeel van de Omgevingsdienst (inderdaad vaak van onvoldoende kaliber, hoewel vaak wel goedbedoelend) is zo gelegd. Wie betaalt bepaalt tenslotte.... En dan is er het dreigement van langslepende juridische procedures, direct ten laste van het budget van de Omgevingsdienst. Ook niet een stimulans om hard in te grijpen. Los nog van de onderbezetting van Omgevingsdiensten, die nog veel meer taken in portefeuille hebben...
Ties Joosten 5
Nico JanssenNico Janssen 7
Ties JoostenMarc2406 3
Nico JanssenJan-Marten Spit 9
Nico JanssenIk merk inderdaad ook dat de beleving van eindgebruikers vaak wel als valide argument wordt gezien voor actie, maar de energierekening en milieu niet ....
Gelukkig begint daar iets verbetering in te komen - er is nu tooling waarmee het energieverbuik van software kan worden bepaald en dus vergeleken (op voldoende moderne CPUs). Probleem is wel dat de maker van de software typisch een belang heeft de ontwikkeltijd zo kort mogelijk te houden - zij betalen immers de energierekening van de klant niet. Om die ontbrekende prikkel toch te introduceren zou de energiefootprint van software een overweging moeten zijn bij aanschaf, en zou de overheid een lage energiefootprint moeten belonen of een hoge belasten.
R. Eman 8
Nico JanssenBij hoeveel bedrijven staan techneuten nog aan de leiding? Zelfs bij echt technische bedrijven is doorgaans de leiding overgenomen door de financiëlen en economen.
'Veel relevanter ......... Toch interesseert het bijna niemand heb ik uit de praktijk geleerd.'
Onderhoud is een (noodzakelijke) kostenpost. Zo heeft men dat toch bij economie op school geleerd......
'Ook bij de financiële administratie ontbreekt elke kennis, is het geen attentiepunt en heeft men geen zin in alle moeite.'
Zie boven...
'...kan ik ook melden dat banken gespeend zijn van de meest basale kennis op dit terrein ....'
Nog meer financiëlen.
Al met al een technische discussie of argument zal zinloos blijven.
Marla Singer 7
Marc2406Dat wetenschappers die tegen de stroom ingaan behandeld worden alsof ze persoonlijk de aarde aan het verkrachten zijn is an sich al zwaar verdacht. Dat Hollywood types in hun privé jets de wereld rondvliegen om het klootjesvolk aan de maat te houden is rondweg schandalig. Om nog maar te zwijgen dat door klimaatakkoorden de 3e wereld wederom kort wordt gehouden om een industriële inhaalslag te maken. Betere anti-concurrentie methode kan je haast niet bedenken.
Ja het is wel degelijk een gekte want hoeveel miljarden worden uitgetrokken om relatief zeer weinig CO2 uitstoot tegen te gaan? Heeft u wel eens de rekensom gemaakt? Als een vulkaan een uitbarsting heeft dan vliegt er voor tientallen miljarden aan CO2 in de atmosfeer.
Met dat (belasting) geld kan je ook grootschalige bespaar projecten opzetten en twee vliegen in een klap slaan i.p.v. de meeste gelden door te sluizen of om te buigen naar de selectieve usual suspects. Zoals een Al Gore die in een film beweert dat over een paar jaar het water ons aan de lippen zou staan, miljarden verdiend en ondertussen wel een riante villa direct aan zee koopt. Maar dan gooit hij wel een paar zonnepanelen op het dak en dan is het goed?
Kan het misschien zijn dat u om de tuin bent geleid door een groepje gewiekste geldwolven die zeer bedreven zijn om uw onderbewustzijn zo te manipuleren dat u de wereld kapot maakt als u geen led lamp in de WC heeft hangen? Me dunkt dat een nuchter Nederlander dit trucje toch wel door zou moeten hebben of zijn we iets teveel gebrainwashed door de MSM?
Marc2406 3
Marla SingerMaar nog steeds neemt dat niet weg dat de huidige opwarming van de aarde door ons mensen wordt veroorzaakt. Ergo de "klimaatgekte" komt van hen die denken dat het allemaal wel los loopt en we lekker door kunnen gaan op ingeslagen doodlopende weg. Zeg maar rechtsaf de afgrond in.
Marla Singer 7
Marc2406Wat Shell en de andere moreel twijfelachtige bedrijven betreft ben ik het met u eens dat zij massale belangen hebben en deze lijken te verdedigen met allerlei subversieve tactieken. Maar het speelveld is zo ontzettend breed omdat er zoveel belangen bij zijn gemoeid. Dat alleen zou al op moeten roepen tot een gezonde scepsis.
Het grootste probleem van de mensheid op dit moment is dat ondanks zij zich grotendeels democratische georganiseerd heeft deze democratie op zeer grote schaal ondermijnd wordt door grote bedrijven die hun eigen selectieve belangen nastreven ten nadele van de wereldbevolking en de planeet waarop zij leeft. Dat is volgens mij de sleutel voor het oplossen van de uitdagingen waar de mensheid mee te maken heeft.
Jan-Marten Spit 9
Marla SingerIn de wetenschap, de motor van alle vooruitgang, worden invalide redeneringen niet getolereerd. Ik pak er een uit je betoog:
"Om nog maar te zwijgen dat door klimaatakkoorden de 3e wereld wederom kort wordt gehouden om een industriële inhaalslag te maken."
Dat een feit wordt misbruikt is op geen enkele manier bewijs dat het feit niet klopt. Je hele betoog is gebaseerd op deze 'verdachtmaking' die, ongeacht of ze klopt of niet, niets afdoet aan het feit an sich.
"Dat is volgens mij de sleutel voor het oplossen van de uitdagingen waar de mensheid mee te maken heeft."
- men ontdekte de fossiele brandstof als economische motor
- waardoor natuurlijke groei het terrein tot de nieuwe grenzen veroverde - in zowel welstand als populatie
- is bestaande politieke macht geënt op een fossiele economie en dus beschermd ze die
- blijkt dat dit model niet houdbaar is en bol staat van de verborgen kosten
- is de uitdaging om of een alternatief te vinden OF om te krimpen
- vrijwillige krimp is democratisch zeer lastig, maar gelukkig heeft de natuur heeft voor ons oorlog, ziekte en honger achter de hand als we er zelf niet uitkomen.
Oorlog, ziekte en honger gaat niet gewonnen worden door de derde wereld. Dus misschien is het een idee de problematiek te adresseren voordat de natuur dat voor ons doet.
HeRo 7
Ja, kostenbesparing is altijd interessant, echter die terugverdien modellen zijn vaak erg theoretisch en blijken in praktijk niet te kloppen. Want wat heeft elke verandering voor gevolgen? Gevolgen als, veranderingen in productieproces, regeltjes, bureaucratie. En nog niet te vergeten de wispelturigheid van de overheid. enzovoort.
Deze zijn niet terug te vinden in de berekeningen.
Nico Janssen 7
HeRoHeRo 7
Nico JanssenEchter ik neem aan dat je hier geen lening voor gaat nemen, of wel?
Bas P 1
Ties Joosten 5
Bas PDat heeft denk ik ook een culturele component: bij de meeste bedrijven zijn ze bezig met het maken van bakstenen uit rivierklei, of friet uit aardappels, of wat dan ook, maar (zeker de kleinere) bedrijven hebben niet iemand in dienst die kritisch naar de energiehuishouding kijkt. Daardoor blijven kansen liggen.
Dat is overigens precies waar dat rapport van RVO op wijst: 'jongens, hier ligt een joekel van een bedrijfskans.' In Italië zijn dus zogenaamde ESCo's opgestaan die energieoplossingen aan bedrijven (die die kennis zelf niet in huis hebben) verkopen.
hans van rheenen 7
Ties JoostenAnton Van de Haar 8
Ties JoostenIn Nederland hebben we ook dit soort bedrijven:
http://www.esconetwerk.nl/Partners-Deelnemers
Dus kennelijk is het probleem nog wat ingewikkelder?
Zou het kunnen dat het de bedrijven in Nederland te goed gaat?
De Italiaanse economie staat er niet bepaald florissant bij, de winstgevendheid van de Italiaanse bedrijven laat daardoor te wensen over. En daardoor bestaat er wellicht meer behoefte om dergelijk laaghangend fruit te plukken?
Ties Joosten 5
Anton Van de HaarNico Janssen 7
Anton Van de HaarR. Eman 8
Ties Joostenhans van rheenen 7
Krijgt FTM een subsidie uit deze pot voor dit (zakelijke) bericht?
[Verwijderd]
Co Stuifbergen 1
[Verwijderd]De besparing komt hier niet door goedkoper een klus uit te voeren, maar doordat het product minder energie verbruikt.
(of energie terugwint).
[Verwijderd]
Co StuifbergenMeer koeien, groter stallen en de melk kost minder dan spa bronwater. Elke besparing dwingt de concurentie het zelfde te doen. Om zo vervolgens op een lager pijsniveau uit te komen. Zo zitten fietsverzekeraars niet te wachten op het indammen van de diefstallen. Het leidt steeds tot minder omzet en winst als percentage van de omzet is dan evenredig lager.
[Verwijderd]
Omdat ik merkte dat in de thuis situatie de warmwater behoefte in de winter hoog en de opbrengst laag was. Terwijl als in de zomer de opbrengst hoog was de behoefte aan warm water juist weer laag was. Op campings is er juist in het hoogseizoen een grote warmwater behoefte. M.i. kan daar een investering in minder dan drie jaar terugverdiend worden.
Annemiek van Moorst 11
Ties Joosten 5
Annemiek van MoorstWel vind ik het een interessantere vraag waarom ook ETS-bedrijven besparingsopties op de plank laten liggen, meer dan de vraag waarom het boetesysteem op hen niet van toepassing is. Ik snap die logica van toen wel - al is het doodzonde dat het ETS-systeem niet deed wat het doen moest (maar behold: hij staat vandaag op 16,25 euro, dat begint wel ergens op te lijken: http://markets.businessinsider.com/commodities/co2-emissionsrechte)
Hoe dan ook gaat het uiteindelijk om het besparen van energie en CO2-uitstoot, niet om het ophalen van boetes.
Thomas Zweers
Wat me opvalt is dat er best wel wat enthousiasme is binnen de diensten (ik kan alleen voor mijn eigen dienst praten natuurlijk), maar dat het lastig is om te schipperen tussen de wensen van de wet en de inkomsten van de 'opdrachtgevers' (gemeenten).
Ik weet ook niet in hoeverre er rekening is gehouden met de verlaagde energie kosten van grootverbruikers (kosten per kWh), dit verandert de terugverdientijd natuurlijk. Maar dan nog zou ik denken dat bedrijven zelf een horizon hebben die verder ligt dan 3 jaar..
[Verwijderd]
Thomas ZweersTies Joosten 5
Thomas ZweersAd Van Heeswijk 6
Wilco 8 4
Zeker als terugverdientijden van 2 jaar gehanteerd worden.
Heb zelf verschillende oplossingen uitgerekend, die echt energie besparen, maar niet uitgevoerd worden omdat energie zo weinig kost.
Als kostprijs energie omhoog gaat, wordt investeren vanzelf rendabel.
R. Eman 8
Wilco 8Dat kan wel zijn, maar als de kostprijs van energie echt omhoog gaat heeft dat vooral met schaarste te maken. En als we dan nog moeten beginnen met de transitie gaan we een leuke tijd tegemoet.
Wilco 8 4
R. EmanAl zijn er ook methodes om het kunstmatig omhoog te brengen, zoals bijvoorbeeld belasting.
Niels Schenk
https://www.sb-eemsdelta.nl/wp-content/uploads/2019/06/Eindrapport-Industrietafel-Noord-Nederland-17-12-2018.pdf