Vestia staat al drie dagen centraal bij de parlementaire enquête, maar we hebben nóg een dag voor de boeg. De website van de Tweede Kamer meldde vrijdagavond dat er voor maandag nog twee hoofdrolspelers in de derivatenaffaire zijn opgeroepen. De dag begint met Marcel de Vries, tot 2011 Vestia’s treasurer. Hij is de man die jarenlang de derivatenafdeling van Vestia in zijn eentje runde. Zijn taak was niet alleen het afdekken van renterisico’s op leningen, maar ook om geld te verdienen via speculaties met allerlei exotische derivaten.

Opzetje

Na De Vries moet Arjan Greeven plaatsnemen in de ‘beklaagde bank’. Greeven was de geheime tussenpersoon voor Vestia’s derivatentransacties. Officieel maakte Vestia geen gebruik van tussenpersonen, maar in stilte handelde De Vries via Greeven van FiFa-Finance. Greeven wordt er van verdacht de provisie op de Vestia-orders te hebben gedeeld met De Vries. Als het om miljarden aan orders gaat, is zo’n opzetje voor beide partijen zeer profijtelijk. De figuur De Vries maakt de Vestia-affaire tot Shakespeariaans drama. Hij voegt de elementen hebzucht en verraad toe. Als het inderdaad zo is dat topman Erik Staal niets wist van de FiFa-constructie, dan is deze zonnekoning bedrogen door zijn eigen adjudant.

De figuur De Vries maakt de Vestia-affaire tot Shakespeariaans drama. Hij voegt de elementen hebzucht en verraad toe

Daarbij was Marcel de Vries binnen Vestia de enige werknemer met expertise op het gebied van derivaten. Hij was formeel niet eindverantwoordelijk voor de derivatenportefeuille, maar hij had van Staal volledig de vrije hand gekregen bij zijn beleggingsactiviteiten. Je kunt hem zien als een rogue trader in de Nick Leeson-traditie.

Whizzkid

In dat scenario is Staal de schlemiel, die zich een oor heeft laten aannaaien door zijn eigen whizzkid. Hoewel dat Staal niet zou ontheffen van zijn verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid, tekent hij ongetwijfeld blind voor zo’n uitkomst. Of er maandag inderdaad meer duidelijkheid komt over wat er precies is gebeurd bij Vestia, is nog maar de vraag. Tot op heden vindt niemand van de verhoorden dat hem of haar enige blaam treft. De formuleringen van de getuigen stemmen verrassend overeen. Je hoort veel ‘In mijn beleving hebben we uitstekend werk gedaan’, of ‘Met de kennis van nu had ik het anders gedaan, maar het was een andere tijd.’

Harakiri-plegen hoeft niet, maar op zijn Japans door het stof gaan zou goed zijn voor het welbevinden van het Nederlandse volk

Verder wil niemand spijt betuigen. Waarschijnlijk impliceert dat begrip dat je schuld bekent en daarmee maak je je juridisch kwetsbaar. Dat gebrek aan spijt ondergraaft het helende effect dat een parlementaire enquête kan hebben. Harakiri-plegen hoeft niet, maar op zijn Japans door het stof gaan, zou goed zijn voor het algemene welbevinden van het Nederlandse volk.

Ongewenste spanning

Afgelopen vrijdag waren de verhoren van twee oud-voorzitters van de raad van commissarissen, een oud-financieel directeur en de voormalige accountant van Vestia. Het was het gebruikelijke schoonvegen van het eigen straatje. Maar tussen de regels door viel toch nog wat interessants te vernemen. Voormalig voorzitter van de raad van commissarissen Siwart Kolthek vertelde dat de commissarissen op enig moment een tweede bestuurder naast Staal wilden zetten. Staal was daar fel tegen. Daarom had de raad ervan af gezien, want het zou zeker tot ongewenste spanningen leiden. Op de vraag of Staal zou zijn opgestapt, zei hij: ‘Moeilijk om daar naar te gissen, maar ik sluit niets uit.’ Kees Wevers, de vroegere financiële man van Vestia kwam met de mededeling dat Staal tijdens zijn ziekte in 2011 thuis de derivatencontracten ondertekende. Daarmee ontkrachtte hij de suggestie van Staal dat tijdens zijn ziekteperiode de derivatenportefeuille enorm in omvang was toegenomen. Of beter gezegd, die portefeuille groeide in die periode inderdaad heel hard, maar hij tekende zelf bij zijn volle bewustzijn de definitieve contracten.

Regentesk

Ex-voorzitter van raad van commissarissen Peter Noordanus, legde zijn waardigheid als burgemeester tijdens het verhoor niet af. Waarschijnlijk had hij het liefst zijn Tilburgse ambtsketen gedragen. Hij was zichtbaar ingenomen met zijn optreden en leek zich superieur te voelen aan de leden van de raad. Met zijn regenteske breedsprakigheid veroorzaakte hij ongeduld en ergernis.

RvC-voorzitter Peter Noordanus was zichtbaar ingenomen met zijn optreden en leek zich superieur te voelen aan de leden van de raad

Zijn minachting voor de commissie werd manifest toen hij op een vraag van commissielid Bashir reageerde met: ‘Een onzinnige vraag.’ Een gênante vertoning. Piet Klop, van 2000 tot 2009 accountant van Vestia, had maar een doel. Er voor zorgen dat hij persoonlijk en Deloitte als bedrijf zo onbeschadigd mogelijk uit het verhoor kwamen. Commissielid Anne Mulder stelde aan het eind van het verhoor nog een vileine vraag. ‘Is zo’n accountantsonderzoek niet vooral een kwestie van afvinken. En is het verslag niet een soort papieren werkelijkheid?’ Klop was dat uiteraard niet met hem eens.

---

Peter Hendriks is gastauteur van Follow the Money. Hij is als zelfstandig consultant gespecialiseerd in het doorlichten van woningcorporaties in opdracht van Raden van Toezicht. De komende maanden zal hij voor Follow the Money de parlementaire enquete naar de woningcorporaties volgen en van commentaar voorzien.

Email: P.Hendriks.Senior@Gmail.com