
© Flickr / Metro Centric
Eurobonds: Nee. Nee. Nee!
De Europese Commissie is bezig met de introductie van zogenaamde European Safe Bonds. Wat blijkt echter: deze ‘safe bonds’ zijn eigenlijk gewoon verkapte Eurobonds — en dat is een groot probleem. Eurobonds betekenen voor de EU-lidstaten namelijk niets minder dan het einde van hun soevereiniteit.
De Duitse krant Handelsblatt meldde onlangs dat de Europese Commissie (EC) bezig is met een voorstel om iets te lanceren dat European Safe Bonds wordt genoemd. Kort samengevat houdt dit voorstel in dat staatsobligaties van alle eurolanden samen verpakt worden in een bundeltje; dat bundeltje zou dan European Safe Bonds (ESBies) heten.
De naam zelf zegt veel over het instrument waar Commissievoorzitter Juncker c.s. aan werken. Het zou om veilige obligaties gaan: ‘veilig’ houdt hier in dat iemand die de bundeltjes koopt, zich geen zorgen hoeft te maken over de vraag of de schuld terugbetaald wordt. Dat geen belegger zich druk hoeft te maken om de vraag of hij zijn geld terug zal zien, verraadt het woordje ‘European’: het betekent niets anders dan dat alle eurolanden er garant voor zullen staan. Dat zal er vervolgens ongetwijfeld toe leiden dat de kredietbeoordelaars deze bundels een Triple A kredietwaardigheid zullen geven, de hoogst mogelijke score en een synoniem voor ‘veilig’.
Toen ik de onthulling over deze ESBies las, dacht ik onmiddellijk twee dingen. Om te beginnen hebben we het hier gewoon over zogeheten eurobonds; ‘Brussel’ wil er alleen een andere naam aan geven omdat de Europese Commissie weet dat bij velen de haren overeind zullen gaan staan bij het horen van het woordje ‘eurobonds’. De instellingen van de EU zijn meesters in het creëren van dit soort linguïstische decepties. Zo noemt de ECB haar geldprintfestijn quantitative easing of het SMP-programma, of het OMT-programma, LTRO’s dan wel TLTRO’s… alles om te voorkomen dat de bank de term ‘monetaire financiering’ gebruikt, een term waarvan elke economiestudent geleerd heeft — en nog steeds leert! — dat een centrale bank daar niet aan moet beginnen.
"Het bundelen van goede activa en waardeloze prul en die combinatie 'veilig' noemen, waar hebben we dat eerder gezien?"
Subprime-fiasco all over again
Het tweede waar ik aan dacht, was: wacht eens even, het bundelen van goede activa en waardeloze prul, de combinatie 'veilig' noemen en er de hoogste kredietwaardigheidsscore aan geven, waar hebben we dat eerder gezien? O ja, in de Verenigde Staten, waar jarenlang goede en slechte hypotheken in bundels werden gestopt. Men neme een hoop in feite oninbare leningen (u weet wel, de subprime leningen), legt daar een laag goede hypotheekleningen overheen en voilà: de combinatie oogt goed en veilig terwijl het onder het oppervlak zo verrot is als maar kan. Toen hier en daar wat beleggers zich gingen afvragen of die rotte kern toch niet een probleem was, zette dat de ergste crisis sinds de Grote Depressie in gang — een financieel-economische neergang waar we bijna een decennium later nog steeds niet van zijn hersteld.
De Europese Commissie wil nu blijkbaar precies hetzelfde doen. Het enige verschil: waar het in de VS destijds ging om hypotheekleningen, worden in de eurozone de bundeltjes gevormd door staatsobligaties. Enerzijds zegt dit ons dat Brussel blijkbaar niets kan of wíl leren van de recente economische historie, anderzijds geeft het te kennen dat zulke ‘safe bonds’ een accident waiting to happen zijn. En wanneer dat gebeurt, dan zullen de sterke, verantwoorde landen moeten bloeden. Zij garanderen immers dat spul. Goed, formeel staan ook de zwakke eurolanden er garant voor, maar als puntje bij paaltje komt geldt hier dat je van een kale kip niet kunt plukken.
Als puntje bij paaltje komt geldt hier dat je van een kale kip niet kunt plukken
Terug naar mijn eerste gedachte, dat die ESBies simpelweg eurobonds zijn. Waarom zijn die, in mijn ogen, zeer ongewenst? Om met een sarcastische reden te beginnen: omdat voorzitter Mario Draghi en de ECB er grote voorstanders van zijn. De ervaring van de afgelopen jaren leert dat dat een goede indicator is om te oordelen of een maatregel of instrument wenselijk is of niet, vanuit Nederland bezien.
Eurozone wordt euroland
Nu even serieus: de eerste reden waarom deze ESBies ongewenst zijn, is dat het daarvandaan een kleine stap is naar volwaardige eurobonds, dat wil zeggen: staatsobligaties uitgegeven door Brussel namens alle eurolanden. Zoiets kan alleen werken wanneer Brussel als enige staatsobligaties mag uitgeven in de eurozone om vervolgens het opgehaalde geld te verdelen onder alle eurolanden. Als die laatste zelf op de geld- en kapitaalmarkt mogen lenen, zouden die eurobonds immers geen nut hebben.
Maar als Brussel geld gaat ophalen en verdelen, roept dat een aantal zeer belangrijke vragen op. Wie moet bepalen hoeveel eurobonds elk jaar uitgegeven worden? Wie bepaalt hoeveel elk euroland ervan krijgt? Om dat te kunnen doen moet de Europese Commissie of, zoals ook wordt geopperd, een onafhankelijk comité — waarschijnlijk bestaand uit academische economen — voor elk euroland bepalen hoeveel geld dat land per jaar nodig heeft. Kortom, een groep technocraten, academici en niet-gekozenen zou voor een groot deel het beleid van elk land bepalen.
Een groep technocraten, academici en niet-gekozenen zou voor een groot deel het beleid van elk land bepalen
Om die quota’s per euroland te kunnen bepalen zouden er regels moeten zijn, zoals hoeveel elk land maximaal rood mag staan. Brussel moet voor elk land die grens vaststellen. Maar de ervaring met de Europese begrotingsregels, het afdwingen ervan én ingrijpen door Brussel als lidstaten zich er niet aan houden, is beroerd — en dat is nog een understatement. Hoeveel vertrouwen kun je dan hebben dat Brussel in het eurobonds-tijdperk wél streng zal zijn en tegen bijvoorbeeld Italië of Frankrijk zal zeggen dat zij helaas veel minder van het met de eurobonds opgehaalde geld krijgen dan ze willen? Of dat ze voor straf niets krijgen omdat ze het jaar ervoor de regels schonden, bijvoorbeeld door het geld anders opgebruikt te hebben dan was afgesproken?
Via de achterdeur
Samen staatsobligaties uitgeven als eurozone, verbieden dat afzonderlijke eurolanden zelf geld mogen lenen en Brussel laten bepalen hoeveel geld er elk jaar zou zijn voor bijvoorbeeld Nederland? Dat komt neer op het afschaffen van de begrotingssoevereiniteit. Met het weggeven van de monetaire soevereiniteit van alle eurolanden aan de ECB, zouden eurobonds in deze stijl neerkomen op het de facto afschaffen van de lidstaten. De eurozone zou één land worden, met een centrale bank (de ECB) en een ministerie van Financiën (iemand moet besluiten hoeveel eurobonds elk jaar uitgeven!). Deze ESBies zouden dus eurobonds introduceren via een achterdeur en daarmee de eurozone veel kenmerken van een land geven, ten koste van de lidstaten.
Zoals ik eerder — op basis van eigen ervaring uit Joegoslavië — heb betoogd, is geforceerd en stiekem verder centraliseren in de eurozone ongewenst omdat dat de Europese samenwerking om zeep helpt. Maar eurobonds, in welke vorm dan ook, zijn onvermijdelijk: zoiets hoort nu eenmaal bij een monetaire unie. Dat is wat ik vaak hoor wanneer ik ergens een debat voer met een collega-econoom of politicus over de euro en eurobonds. En om eerlijk te zijn: ik ben iedere keer weer blij die opmerking te horen, want als antwoord heb ik dan een leuk verhaal, dat binnenkort hier bij Follow the Money te lezen zal zijn. Wordt vervolgd dus!
24 Bijdragen
Roland Horvath 7
De EU mag eurobonds uitgeven maar moet de obligaties van de staten met rust laten. En de bezuinigingen politiek moet afgeschaft. Die ruïneert consumenten en de economie, vooral het MKB.
De EU mag dat geld besteden aan eigen federale projecten zoals de innovatie bvb ontwikkelen van nieuwe en/of duurzame producten en methoden. Zoals eigen federale strijdkrachten naast en los van die van de staten.
De bedoeling van de EU is en was al altijd de staten uit te schakelen, te vervangen door 1 overheid, geen federale maar een unitaire. Vandaar ook de slordige, onvolledige invoering van de euro.
Twee opmerkingen/ voorwaarden:
Ten 1e, de EU heeft een budget van ongeveer 150 miljard per jaar, dat omvat voor het grootste deel allerlei regionale projecten. Dat kunnen de staten zelf doen dus afschaffen.
Ten 2e, de EU kan nooit een federatie worden met beperktere bevoegdheden dan nu als de 2 belangrijkste bestuursinstellingen confederaal zijn: De leden van de Commissie en van de Raad worden confederaal, door de staten aangeduid. Niet via verkiezingen.
Lydia Lembeck 12
Roland HorvathWe zijn allang verkocht. Balkenende als verkenner en Rutte als storm troeper. Als er geld te halen is dan zal elke recht geaarde VVD er er op af gaan.
piterkamp 4
Dat is al grotendeels gelukt.
Dat dat gewoon doorgaat, nog nooit keerde een bureaucratie vrijwillig op z'n schreden.
Alleen stemmen op partijen die duidelijk anti EU zijn kan het stoppen.
Dat neemt snel toe, en zal in Brussel wel een mentaliteit 'nu of nooit' oproepen.
Verhofstadt betoogt dat zelfs in het boek wat hij recent liet schrijven.
Hoe de Trump ommezwaai, de meest ingrijpende in de VS geschiedenis, opgeven van het streven naar VS wereldheerschappij, op de EU zal uitwerken, het kan naar twee kanten.
De VS druk pro Europa valt weg, Obama houdt Merkel niet langer bij de hand, dat kan tot uiteenvallen leiden, de angst niet meer door de VS beschermd te worden, tegen het m;i. imaginaire Rusland gevaar, kan de EU juist versterken.
Tot slot, eurobonds zijn niet in het minst onvermijdelijk, naar mijn mening zijn ze zelfs in strijd met het Verdrag van Maastricht.
Maar ja, dat is al aan de laars gelapt door de bail out van Griekenland.
Matthijs 11
"Zoiets kan alleen werken wanneer Brussel als enige staatsobligaties mag uitgeven in de eurozone om vervolgens het opgehaalde geld te verdelen onder alle eurolanden. Als die laatste zelf op de geld- en kapitaalmarkt mogen lenen, zouden die eurobonds immers geen nut hebben."
Waarom zou dit zo zijn? In de VS geven zowel federale overheid, staten en gemeenten bonds uit om geld op te halen.
piterkamp 4
MatthijsMatthijs 11
piterkampAnton Van de Haar 8
Matthijs- de bedenker: https://personal.lse.ac.uk/vayanos/Euronomics/ESBies.pdf
- hoe veilig het zou zijn: https://www.esrb.europa.eu/pub/pdf/wp/esrbwp21.en.pdf?78c259326d82ec15a0918ffd5a094373
Matthijs 11
Anton Van de HaarO Pen 13
MatthijsEuropese projecten zijn er volgens mij nog niet echt. Geen Europese betaalde snelweg, internet, stroomvoorziening etc. Maar misschien zijn er wel voorbeelden, kan ze alleen niet bedenken. De Eurobonds zullen in dat geval bedoeld zijn om nationale projecten te financieren.
Dan klopt het volgens mij wat Mujagic veronderstelt. Immers voor landen met hoog risico zal het goedkoper zijn om leningen aan te gaan als die verpakt worden met leningen met laag risico. Om dat voor elkaar te krijgen moeten landen met laag risico ook meedoen aan de Eurobonds. De laatst genoemde landen zullen er echter geen voordeel van hebben. Dus dan zal er een maatregel met de wortel of de stok achter zitten.
Matthijs 11
O PenHopelijk geeft Mujagic nog antwoord. Is inderdaad de vraag wat er precies bedoeld wordt
Anton Van de Haar 8
Matthijshttp://voxeu.org/article/esbies-realistic-reform-europes-financial-architecture
Uitgaande van dit artikel zouden ESBies, zo lijkt me, in het begin van de eurocrisis voor verlichting hebben kunnen zorgen, maar ik zie niet goed in waarom ze dat nu nog steeds zouden doen.
Matthijs 11
Anton Van de HaarOf iets van eurobonds verstandig zouden zijn is lastig te zeggen. Op zich misschien wel, omdat als je met 17 landen één munt deelt er ook een gedeeld financieel/monetair beleid moet zijn om interne schokken op te vangen e.d. Er even vanuit gaande dat je individuele landen niet failliet wilt laten gaan.
Anton Van de Haar 8
MatthijsSterker nog, het lijkt me dat je het probleem ermee verergert. Want door het op de lange baan te schuiven zal de crisis die zal losbarsten als de eurozone tenslotte desintegreert alleen maar groter worden.
Matthijs 11
Anton Van de Haarpiterkamp 4
Matthijsik lees dit als INDIEN:......
Er staat niet dat het niet kan.
Ferdi Scholten 5
Even serieus, dit toont gewoon eens te meer aan dat de bankiers het voor het zeggen hebben in de EU. Dat is namelijk de enige partij die hier echt baat bij heeft.
W. Van Den Broeck 5
Verder is het verbod op monetaire financiering, een essentieel onderdeel van monetaire soevereiniteit, zinloos. Het maakt juist dat er zo'n domme systemen als eurobonds moeten worden uitgevonden. Evenzo kan de ECB de naties in de eurozone rechtstreeks financieren, eventueel op een pro-capita basis zodat er geen ruzie hoeft te zijn over fiscale transfers.
Ik deel meestal de auteur zijn intentie, maar ik vind wel dat er teveel technische onwaarheden staan in zijn artikels.
piterkamp 4
W. Van Den BroeckW. Van Den Broeck 5
piterkampDe redenering dat meer geld in omloop gelijk staat met meer inflatie is onzinnig.
Maar als dat zou zijn, waarom worden dan niet morgen de creatie van geld door banken aan banden gelegd? Alsof hogere private schuld dan geen inflatie kan geven?
Conclusie is dat ik het wel onprofessioneel vind verkeerde informatie te vinden op FTM.
W. Van Den Broeck 5
piterkamphttp://www.levyinstitute.org/pubs/wp_848.pdf
Sjoerd Nelissen 6
Je zou zeggen dat ze in Brussel verstandelijk beperkt zijn, maar ik wil echte verstandelijk beperkte mensen niet beledigen door ze samen te verpakken.
Jan Smid 8
Of de beleggers een Triple A kredietwaardigheid willen geven is de vraag maar de ellende is dat het de opmaat is naar een politieke unie en die wil niemand.
Lydia Lembeck 12
Jan SmidJaap Prinsen Geerligs