De Fyra moest Nederland opstoten in de vaart der door snelle, efficiënte spoortrajecten verbonden volken. Het tegenovergestelde gebeurde. Treinen staan stil, een kaartje kopen is duur en ingewikkeld en wie nu naar Brussel wil pakt liever de auto. Dieptepunt: de Europese aanbesteding van HSL-Zuid waarover een trein van Italiaanse makelij zou gaan rijden: de Fyra. Dat liep anders. Het Fyra-debacle was een ‘accident waiting to happen’ en de Nederlandse overheid is zelf verantwoordelijk voor het fiasco. Dat blijkt uit De Ontsporing, het boek dat Marcel van Silfhout en Andries van den Berg hierover schreven en dat mogelijk werd gemaakt door financiering van vakbond FNV. Van Silfhout volgt de Parlementaire enquête Fyra (Fyra-enquête) over de geruchtmakende aanbesteding van die Italiaanse hogesnelheidstrein van dag tot dag.

24 artikelen

Familie Timmer: 'Doodskoppen op bretels waren smileys'

De familie Timmer is geschrokken van de enquête uitspraken van Tineke Netelenbos over de doodskoppen op de bretels van de voormalige president-commissaris van de Nederlandse Spoorwegen.

Door Marcel van Silfhout Op de bretels die ex-NS-president-commissaris Jan Timmer tijdens een onderhoud met toenmalig Verkeersminister Tineke Netelenbos droeg, stonden geen doodskoppen, maar smileys. Afgelopen donderdag vertelde de oud-minister aan de parlementaire enquêtecommissie dat zij het bezoek van Timmer als ‘vrij onaangenaam’ heeft ervaren, vooral omdat er ‘brede bretels met doodskoppen’ zichtbaar werden nadat hij in haar kamer zijn colbert uit deed en over de stoel hing. ‘Dat was volgens mij een statement.’ Navraag bij de echtgenote van Timmer leert echter dat haar man altijd maar één set bretels met afbeeldingen in bezit heeft gehad. Ze heeft voor de zekerheid de garderobe nog eens gecheckt. Wat ze aantrof, aldus mevrouw Timmer: waren ‘lachende mannetjes.’

'Doodskop'

Timmer zegt desgevraagd dat hij deze bretels vaker aan had, onder meer tijdens zijn reorganisatieperiode Centurion bij Philips. De uitlatingen van Netelenbos zijn veel geciteerd. Afgelopen zaterdag zette Bas Heijne ‘Doodskop’ boven zijn NRC-column. Heijne noemt de oud-Philips topman en oud-voorzitter van Raad van Commissarissen van de NS ‘een intimiderende gek.’ De 82-jarige Timmer haalt er zijn schouders over op, maar hij wenst niet de geschiedenis in te gaan als iemand die doodshoofden zou hebben gedragen.
TIMMER WENST NIET DE GESCHIEDENIS IN TE GAAN ALS IEMAND DIE DOODSHOOFDEN ZOU HEBBEN GEDRAGEN
Op verzoek is een foto beschikbaar gesteld waarop duidelijk te zien is dat het bretels met smileys zijn in de kleuren van de regenboog (zie de bij dit artikel gevoegde foto van de familie Timmer).

Bretels Timmer Wel gegrijns, geen doodskoppen (foto: fam. Timmer)

 
Tineke Netelenbos blijft er desgevraagd bij dat het doodskoppen waren. ‘Ik heb dit overlegd met mijn Secretaris Generaal Ralph Pans en die herinnert het zich ook.’

Verziekte verhoudingen

De verhoren van Timmer en Netelenbos toonden afgelopen week hoe totaal verziekt de verhoudingen waren tussen de NS en het Verkeersministerie rond de millenniumwisseling (1998-2002). De moeizame verhoudingen tussen de NS en de Staat op het Fyra-dossier hielden tot 2011 aan. Timmer noemt doorgeslagen marktwerking ‘de moeder van alle kwaad.’ Netelenbos op haar beurt stelt dat de NS het heeft verprutst, maar dat het desalniettemin beter was geweest als er destijds geen openbare aanbesteding was geweest, maar een rechtstreekse gunning. ‘Had iedereen maar naar mij geluisterd dan hadden we nu gereden.’
Diep onderling wantrouwen in combinatie met een te dominante Paarse liberaliseringsdrift verpestten echter het bestuursklimaat. Dat de oud-minister in haar herinnering doodskoppen van de smileys heeft gemaakt, geeft een indringend beeld van de botsende ego’s. Lastig aspect voor de enquêtecommissie is dat het dramatisch verlopen HSL-Zuid en Fyra-dossier zo’n twintig jaar geleden begon. Oude herinneringen zijn niet altijd even betrouwbaar.