Dat blijkt uit onderzoek dat Follow The Money deed voor vakblad AM naar het pensioenfonds van de AFM. De financiële sector is de laatste tijd kritischer gaan kijken naar de begroting van de AFM, onder meer omdat hij sinds begin dit jaar geheel opdraait voor de kosten van de eigen toezichthouder. Sinds 1 januari van dit jaar is de overheidsbijdrage aan de toezichtsbegrotingenbegrotingen van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) vervallen. De financiële sector is daardoor dit jaar ruim 40 procent meer kwijt aan de AFM (totaal 80 miljoen euro) en 20 procent meer aan DNB (totaal ruim 150 miljoen euro). Financiële brancheverenigingen vrezen dat er door het wegvallen van de overheidsbijdrage bij het ministerie van Financiën geen prikkel meer is om de begrotingen van de toezichthouders in toom te houden.

'Een wettelijk verwerpingsrecht als driekwart van de markt zich niet kan vinden in de toezichtsbegroting'

Zeven brancheverenigingen, waaronder het Verbond van Verzekeraars, de Nederlandse Vereniging van Banken en de Pensioenfederatie, stuurden in de zomer een brief naar de Tweede Kamer met suggesties om kostenstijgingen bij die begrotingen tegen te gaan. Zij stellen onder meer voor om het parlement meer macht te geven en om de Algemene Rekenkamer te laten meekijken. Maar een van de voorgestelde maatregelen is ook een ‘wettelijk verwerpingsrecht’ bij de begrotingen van AFM en DNB 'als driekwart van de markt zich niet kan vinden in de toezichtbegroting.' De brief heeft niet eerder media-aandacht gekregen.   Met een de facto vetorecht voor de financiële sector kunnen de begrotingen gemakkelijk onderdeel worden van een machtsspel tussen toezichthouders en de financiële sector. Het zou de sector een ultiem machtsmiddel in handen geven als de onder toezicht gestelden het niet eens zijn met bepaalde begrotingsposten.  

Brief brancheverenigingen aan Tweede Kamer, juli 2014

 Meer inzicht in specifieke AFM-onderzoeken

Het is de vraag of de financiële sector de gehele begroting zal gijzelen als zij zenuwachtig wordt van één bepaalde DNB- of AFM-uitgave. Maar uit een andere brief aan de AFM, in handen van Follow The Money, blijkt op zijn minst dat de sector niet alleen geïnteresseerd is in het totale kostenplaatje, maar ook graag op detailniveau mee wil kijken met de toezichthouder. Dufas, de branchevereniging van vermogensbeheerders, stuurde in september een brief naar de AFM waarin zij aangaven te willen weten hoeveel geld en mankracht de AFM had besteed aan onder meer het onderzoek Klant Belang Centraal en aan een onderzoek naar de kwaliteit van accountantscontroles. Uit notulen blijkt dat die brief werd gesteund door onder meer de NVB, het Verbond van Verzekeraars en de Pensioenfederatie. Ook willen deze partijen dat ‘verslag wordt gedaan over de bij aanvang van het project te verwachten resultaten en deliverables en de stand van zaken c.q. uitkomst aan het einde van het verslagjaar.'

Brief Dufas aan AFM, september 2014

  De spanning tussen de toezichthouders en de financiële sector is de laatste jaren toegenomen, onder meer doordat DNB en AFM de sector steeds dichter op de huid zijn gaan zitten. Dat de sector zwaar geschut niet schuwt, toont de vrij unieke strijd die in december losbarstte tussen Delta Lloyd en DNB. DNB legde de verzekeraar een boete op, maar het beursgenoteerde bedrijf legde de eigen toezichthouder door middel van een juridische strijd voorlopig het zwijgen op. De rechter oordeelde dat het boetebesluit voorlopig niet mag worden gepubliceerd omdat het een 'belastend besluit betreft' met een 'diffamerende werking.'

Raad van State kritisch over bekostiging DNB en AFM

De Raad van State oordeelde vorig jaar hard over het kabinetsvoorstel om de kosten van financieel toezicht volledig door de sector zelf te laten betalen. De Raad 'concludeert dat een motivering voor het wetsvoorstel ontbreekt. De verwijzing naar het regeerakkoord biedt geen steekhoudende motivering.' Volgens de Raad wordt het toezicht in het algemeen belang gehouden, niet alleen in het belang van de financiële sector zelf. 'Het toezicht is immers gericht op bescherming van klanten van financiële ondernemingen tegen een onzorgvuldige behandeling en op bescherming van de maatschappij tegen niet solide financiële ondernemingen en een instabiele financiële sector. Het uitgangspunt dat het toezicht in de eerste plaats wordt uitgeoefend in het algemeen belang, brengt naar het oordeel van de Afdeling advisering [van de Raad van State] mee dat het ook, in ieder geval gedeeltelijk, uit de algemene middelen moet worden gefinancierd.'

'Een veto is hard uitgedrukt'

'Een veto is hard uitgedrukt', zegt een woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars. Zowel de NVB als het Verbond benadrukken dat het voorstel werd gedaan toen de Tweede Kamer sprak over het wetsvoorstel om de bekostiging van de toezichthouders volledig door de sector te laten betalen. Die wet is inmiddels aangenomen. Daarom is het verwerpingsrecht volgens de NVB 'op dit moment niet aan de orde.' In die wet staat onder meer dat de toezichtsbegroting in principe niet harder mag groeien dan de inflatie. 'Een remmetje,' noemt een woordvoerder van het Verbond dat, die benadrukt dat de financiële sector zelf krimpt. Ook zonder veto zeggen de beide brancheverenigingen de uitgaven van de eigen toezichthouders kritisch te blijven volgen.