
FTM-oprichter en hoofdredacteur Arne van der Wal sprak recent op een conferentie over journalistiek en onafhankelijke media in Servië. Hem was gevraagd iets te vertellen over de lessen die FTM de afgelopen jaren heeft geleerd. Kan een ledenmodel werken in een land waar geld nog veelal per postwissel wordt overgemaakt? Hoe luister je naar je leden? De organisator verklapt: ‘Ik ben dat gepraat over de crisis van de journalistiek een beetje zat.’
Het is even na acht uur ’s avonds als we langs de rivier de Sava rijden, op weg om in het centrum een hapje te eten. Ooit was dit een vervallen gebied, waar vrijbuiters, zwervers en vluchtelingen in verlaten loodsen en onbewoonbaar verklaarde panden bivakkeerden. Sinds een paar jaar is het een enorme, stoffige bouwput, met her en der een glimmende woontoren, hijskranen en bulldozers. De laatste bakstenen gebouwen zijn half ingestort en wachten op de genadeklap van de sloophamer. Het avondlicht schijnt op grote billboards, met kleurige artist impressions van hoe gelikt dit zogeheten Belgrade Waterfront ooit moet worden. Het gebied rond het gesloopte centraal station van Belgrado is een van de grootste en meeste ambitieuze stadsvernieuwingsprojecten van Europa.
‘Dit is niet alleen het grootste, maar ook het meest corrupte project in Belgrado,’ schampert Pavle Zlatiç, terwijl hij de wegafzettingen en kuilen in de weg langs het bouwproject probeert te ontwijken. ‘Tientallen politici en stadsbestuurders zijn erbij betrokken. Er is veel over in de pers verschenen, sommigen zijn er schatrijk mee geworden. Maar ze zitten er nog steeds. De burgers zijn murw geworden. Het lijkt wel of het niemand meer wat kan schelen.’
Sinds de jaren negentig is B92 een toonaangevende, onafhankelijke nieuwsbron
Zlatiç heeft me gevraagd om in Belgrado op een conferentie voor journalisten en media-entrepreneurs te vertellen over Follow the Money. Over onze journalistiek, ons ledenmodel, hoe we het publiek bij ons platform en onze onderzoeken proberen te betrekken. En uiteraard over de lessen die we hebben geleerd in de bijna tien jaar dat we bestaan. Zlatiç, een dertiger, begon al rond zijn 20e in de journalistiek. Hij was van 2012 tot 2018 hoofdredacteur van de in Servië legendarische nieuwssite B92, die als radiostation begon. Sinds zijn ontstaan in de repressieve en onrustige jaren negentig is B92 een toonaangevende, onafhankelijke nieuwsbron, met kritische berichtgeving over de regering-Milošević en de mensen die hem opvolgden. Tegenwoordig werkt Zlatiç voor IREX, een Amerikaanse non-profitorganisatie die zich onder meer richt op versterking van onafhankelijke journalistieke media in de Balkan en Oost-Europa. Hij leidt de projecten voor digitale media.

Ik ontmoette Zlatiç eind vorig jaar tijdens een conferentie in Macedonië. Die was georganiseerd door de Nederlandse ambassade en Birn, de organisatie van onderzoeksjournalisten in de Balkan. Het ging daar vooral over de moeilijke situatie – de aanwezige journalisten spraken consequent van een ‘crisis’ – waarin de onafhankelijke journalistiek in de Balkanlanden verkeert. De democratisering en de pogingen om aansluiting te zoeken bij de Europese Unie hebben niet geleid tot een bloeiend, divers medialandschap. Integendeel: de meeste audiovisuele media worden er nu beheerst door een handvol mediamagnaten die vaak nauwe banden met de regering onderhouden. De meeste kranten zijn volledig gepolitiseerd omdat ze of financieel afhankelijk zijn van de staat, of van een politieke partij.
De combinatie van een slechte economische situatie, de uittocht van jonge, hoogopgeleide inwoners en de opkomst van ‘gratis’ nieuws op internet, hebben het verdienmodel van journalistieke media uitgehold. Journalistiek is in de Balkanlanden in een negatieve spiraal geraakt. Om die te doorbreken, proberen Zlatiç en IREX met gerichte steun en coaching nieuwe media-initiatieven te ontwikkelen en te versterken. Ze kijken ook naar wat er in andere landen gebeurt, en Follow the Money is een van hun voorbeelden. ‘Ik ben dat gepraat over de crisis van de journalistiek een beetje zat,’ zegt hij tijdens ons etentje. ‘De oude garde journalisten klaagt veel, maar er zijn wel degelijk nieuwe ontwikkelingen en kansen. We moeten leren die te grijpen.’
De komende tien jaar moet het oude, vervallen en deels overwoekerde terrein langs de Sava in de wijk Savamala van Belgrado transformeren tot een luxe woonwijk, met grote internationale hotels, winkelcentra en kantoren. De eerste woontorens staan er al, middenin de bouwput, en zijn omringd door overwoekerde huizen. De ontwikkelaar van het Belgrade Waterfront-project is Eagle Hill, blijkens de talloze billboards die overal in de stad staan. Dat is een onderneming van projectontwikkelaar Mohamed Alabbar uit Abu Dhabi. Hij ontwikkelde ook ’s werelds hoogste gebouw, het Burj Khalifa hotel in Dubai, plus het enorme winkelcentrum Dubai Mall.
Belgrade Waterfront kan onder de bevolking op weinig sympathie rekenen; ze omschrijven het vaak als ‘megalomaan’ en ‘lelijk’. Het plan werd in het geheim ontwikkeld, zonder enige inspraak van het publiek. Er was geen tender en het plan zelf bleek in strijd met Servische wetgeving, die daarna werd aangepast. Volgens het stadsbestuur was een tender helemaal niet nodig: het voorstel van de Arabische investeerders was volgens hen al het beste. Het is een project ter waarde van vier miljard dollar en de ontwikkelaars beloofden dat er 13.000 nieuwe banen door zouden ontstaan. Dat aantal is echter niet gehaald en de bouw loopt achter op schema.
Zweet en tranen
De volgende dag begint de tweedaagse conferentie. Er zijn zo’n 140 journalisten, uitgevers, marketeers en ondernemers. De meesten worden met hun media-initiatief ondersteund door het programma Strengthening Media Systems (SMS) van organisator IREX in Belgrado. Maar er zijn ook journalisten van Al Jazeera, een medewerker van de BBC en enkele kranten en bladen. Ik ben uitgenodigd als keynote spreker en zal de tweede dag ook enkele workshops geven. Mijn presentatie gaat over de lange, hobbelige weg die FTM sinds zijn oprichting in 2010 heeft afgelegd. Een route die enkele keren angstaanjagend dicht langs de afgrond scheerde, maar ons toch heeft gebracht waar we nu zijn: een platform met bijna 13.000 leden die er bewust voor kiezen om onze onderzoeksjournalistiek mogelijk te maken, en daar geld voor overhebben. Door te vertellen over de lessen die we tot nu toe op dat ongeplaveide pad hebben geleerd, hoopte ik het aanwezige Servische publiek te inspireren.
In die eerste jaren werden we door de buitenwereld vooral gezien als een wat dwars, financieel-economisch weblog. De economische crisis zorgde voor veel stof om over te schrijven. Om onszelf te kunnen bedruipen, produceerden we artikelen voor andere titels. Dat variëerde van Vrij Nederland, Elsevier, Quote, Miljonair en dagblad De Pers tot vakbladen, zakelijke bijlagen en televisieprogramma’s. We werden meestal ingehuurd vanwege onze achtergrond in de financiële en zakenjournalistiek. Met ons werk voor andere titels wonnen we meerdere keren journalistieke prijzen. Tegelijk bouwden we op onze site gestaag door aan ons merk: onderzoeksjournalistiek met als leitmotiv ‘follow the money’.
Uitgeven op internet is wezenlijk anders dan het verkopen van een abonnement op een krant
Het heeft veel zweet, tranen en spaargeld gekost om FTM op die manier in stand te houden, laat staan tot bloei te laten komen. Mede geïnspireerd door het succes van De Correspondent lanceerden we in februari 2016, na een jaar van voorbereiding, fondsenwerving en veel brainstormen, een nieuwe, advertentieloze website. We stopten met producties voor derden en introduceerden een ledenmodel, met een strenge betaalmuur.
Aanvankelijk liep dat best redelijk. Maar mede-oprichter Eric Smit en ik zagen met lede ogen hoe onze groei na enkele maanden stagneerde. Achteraf gezien hebben we grote blunders gemaakt. Uitgeven op internet blijkt echt wezenlijk anders dan het verkopen van een abonnement op een krant. De manier waarop onze betaalmuur was ingericht was zo’n flater. ‘We nodigden mensen uit ons huis binnen te komen, en op het moment dat de gasten over de drempel stapten, sloegen we de deur keihard in hun gezicht dicht,’ vertelde ik in mijn speech.
Sinds de komst van uitgever Jan-Willem Sanders in april 2017 hebben we dat proces – de onboarding zoals Sanders dat in zijn internet-slang noemt – ingrijpend veranderd. Hij gooide het roer om en dat vertaalde zich in een zichtbaar snellere groei. Mensen kunnen nu eerst rustig kennismaken met de journalistiek van FTM, in plaats van ze meteen te dwingen hun portemonnee te trekken. Daarnaast zijn we beter gaan communiceren met onze leden en bieden we ze verschillende manieren aan om op de hoogte te worden gehouden van onderwerpen en auteurs die ze interessant vinden. Dat wil niet zeggen dat we dat nu perfect doen, maar we werken er hard om die communicatie met ons publiek te verbeteren.
Een ander voorbeeld is Follow the Money Pitch, waarmee we ons publiek de mogelijkheid bieden om mee te bepalen wat onze redacteuren gaan onderzoeken. Luisteren is niet altijd de sterkste eigenschap van een journalistiek medium, vertelde ik. Ook niet van FTM, maar we zijn ons ervan bewust dat we dat veel beter en meer structureel moeten doen. Het publiek zal dat steeds meer verlangen: eenrichtingsverkeer is iets van het verleden. Natuurlijk, er zijn altijd zaken die zo gevoelig liggen dat ze alleen omzichtig en zonder dwingende blikken van buiten kunnen worden onderzocht. Dat blijven we ook doen. Toch zal onze onderzoeksjournalistiek meer en meer gebruik gaan maken van de kennis en ervaring van ons publiek. Dat gaat niet vanzelf, besloot ik, en tussen die droom en daad staan wetten in de weg en talloze praktische bezwaren. Maar uiteindelijk maakt betrokkenheid van je publiek je journalistiek beter en relevanter, en je medium sterker.

Staatstoezicht
Aan het einde van de dag raakte ik in gesprek met met Evan Tracz, de Amerikaanse directeur van IREX in Servië. Tracz vertelde dat hij voor zijn komst vorig jaar naar Belgrado in Moldova werkte, een voormalige republiek van de Sovjet-Unie. Onafhankelijke journalistieke media zijn in Servië volgens hem meer ontwikkeld dan daar. De bevolking van Servië is kritisch en gemiddeld gezien hoogopgeleid. Maar de Servische media staan onder zware druk.
Tracz zegt te vrezen dat er een situatie zal ontstaan zoals in Hongarije, waar alle media onder staatstoezicht staan, of op een of andere manier door de staat worden gecontroleerd. Wie wil er dan in de toekomst nog journalist worden? Hij vermoedt dat er in heel Servië nog maar een kleine 200 onafhankelijke journalisten zijn. ‘Als je eenmaal in zo’n situatie als Hongarije zit, is het moeilijk om eruit te komen,’ zegt hij. Daarom richt zijn organisatie zich met het SMS-programma op het versterken van het verdienmodel van journalistieke media, onder meer door praktische ondersteuning en financiële middelen te leveren om hun publiek te vergroten. Zo kunnen ze minder afhankelijk worden van (buitenlandse) donateurs, schenkingen of politieke partijen.
Aan corruptiezaken is geen gebrek, aan pijnlijke onthullingen evenmin
Servië kent een paar sites die zich volledig richten op hard boiled onderzoeksjournalistiek. Aan corruptiezaken is geen gebrek, aan pijnlijke onthullingen evenmin. De bekendste sites zijn Krik en Cins. Ik heb met medewerkers van beide gesproken en raakte onder de indruk van hun uithoudingsvermogen en gedrevenheid. Als Nederlander realiseer je je niet altijd dat de persvrijheid in de omgeving waarin zij werken veel beperkter is dan bij ons en bovendien zwaar onder druk staat. Ze worden openlijk tegengewerkt door de overheid en de mensen waarover ze schrijven. ‘Je wordt niet doodgeschoten of zo, maar het wordt je wel heel moeilijk gemaakt,’ vertelde Snežana Petijević van Krik. Dat uit zich bijvoorbeeld in dreigementen en treiteren, zoals herhaalde onderzoeken door de belastingdienst en juridische intimidatie.
De inkomsten uit advertenties van die onafhankelijke journalistieke online media zijn verwaarloosbaar, daarvoor is hun bereik simpelweg niet groot genoeg. Een ledenmodel zoals Follow the Money heeft, bestaat nog niet in Servië. Journalistieke organisaties als deze kunnen voorlopig alleen bestaan dankzij donaties van stichtingen en weldoeners. Ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft voor de Balkan een programma in leven geroepen om onafhankelijke journalistiek te ondersteunen. Andere grote donateurs zijn de Open Society Foundation van George Soros, de Bill and Melinda Gates Foundation en de Duitse Konrad Adenauer Stiftung.
Nada Josimovic, programma-coördinator van Free Press Unlimited in Amsterdam, heeft zelf Servische roots; ze spreekt de taal en kent het land goed. Voor Free Press Unlimited is ze er jarenlang actief geweest om de vrije pers te helpen ontwikkelen. Tegenwoordig opereert Free Press Unlimited er wat meer ‘low key’, zoals ze het noemt. De organisatie geeft onder meer steun aan de opbouw van een Legal Defense Fund, een fonds dat journalisten in deze regio wil steunen tegen juridische aanvallen.
Veel media ze hebben te weinig oog voor thema’s waar het publiek óók behoefte aan heeft
Josimovic vindt dat de ontwikkeling van onafhankelijke, journalistieke media in de Balkanlanden teleurstellend traag verloopt. Ze ziet zelfs achteruitgang ten opzichte van pakweg tien jaar geleden, toen Free Press Unlimited er nog wel heel actief was. ‘Veel media zijn gericht op politiek en corruptie. Krik en Cins doen belangrijk werk. Maar ze hebben te weinig oog voor thema’s waar het publiek óók behoefte aan heeft. Zoals gezondheidszorg of werkloosheid, met name jeugdwerkloosheid. Die leidt ertoe dat jonge mensen massaal de regio verlaten en de vergrijzing enorm is toegenomen,’ zegt Josimovic. ‘Ik ben nu zelf bezig met twee lokale kranten in het zuiden van Servië. Vanuit de gedachte om met het publiek in gesprek te gaan, willen we een paar pilots ontwikkelen. De meeste organisaties zijn gericht op hoofdstedelijke media, of de beter gevestigde lokale media in steden die iets kleiner zijn dan Belgrado. Maar de echte uitdaging ligt in kleinere gemeenten en het zuiden, waar journalisten amper steun krijgen.’
Veel journalisten die ik tijdens de conferentie sprak, klaagden over ‘onverschilligheid’ bij het grote publiek als ze weer eens een affaire aan het licht hadden gebracht. Corruptie is na het uiteenvallen van de federale staat Joegoslavië zo ‘vanzelfsprekend’ geworden, dat haast niemand ervan opkijkt als een politicus in de kas heeft gegrepen of zijn naasten heeft bevoordeeld. Ook de zogenaamde ‘kleine corruptie’ is diep geworteld geraakt in de Servische samenleving, vertelt Zlatiç bij het glas bier dat we na ons diner drinken. ‘Je wordt hier in het ziekenhuis pas geholpen als je een fles whisky meeneemt voor je arts. Het is bijvoorbeeld gewoon geworden dat ouders de onderwijzers van hun kinderen een cadeau geven. Dan krijgt je kind meer aandacht in de klas en haalt het hogere cijfers. Dergelijke kleine cadeautjes geven heeft de regering onlangs zelfs gelegaliseerd.’

Werkt een ledenmodel in de Balkan?
In de discussies in de werkgroepen waarin ik meedeed en de gesprekken erna, merkte ik dat nogal wat journalisten cynisch en fatalistisch zijn over de toekomst van hun vak en de media in hun land. Tegelijk bespeurde ik bij de mensen van ambitieuze onderzoeksites als Krik, Cins, en het economische platform Nova Ekonomia een zekere gretigheid om het model van FTM, zowel het zakelijke als het communiceren met je publiek, beter te leren kennen. Zowel Krik als Cins werven sinds kort actief donaties bij hun publiek en overwegen een lidmaatschapsmodel in te voeren.
Mijn naïeve advies om betalingen online af te wikkelen, stuitte op meewarige blikken
Dat raadde ik ze zeer aan, me niet realiserend dat een online betaling doen in de meeste Balkanlanden veel lastiger is dan hier, nog afgezien van de lage bereidheid om überhaupt te betalen voor online-producten. Een medewerker van een internetbedrijf vertelde me dat de meeste mensen naar het postkantoor gaan daar met een postwissel geld over te maken. Mijn naïeve advies om betalingen online af te wikkelen, stuitte dan ook op meewarige blikken.
Een ander issue dat de ontwikkeling van vrije media in de weg staat, is dat het burgerschap en openbaar bestuur in de Balkan minder ontwikkeld zijn dan in Nederland, zeggen de journalisten me herhaaldelijk. Uiteraard zijn er ook in voormalig Joegoslavië betrokken burgers, maar door de oorlog van de jaren negentig en het repressieve regime van Milošević zijn cynisme en onverschilligheid toegenomen. ‘Ook al is dat jaren geleden, je merkt de effecten ervan nog steeds,’ zegt Zlatiç. Het is die vermurwing waar hij het eerder over had. Feit is ook dat de bevolking van Servië met ruim zeven miljoen inwoners een stuk kleiner is dan die van Nederland. Het gemiddelde inkomen is er veel lager. En in de rurale gebieden mag je blij zijn als er überhaupt internet is.
Die factoren maken de introductie van een ledenmodel dat lijkt op dat van Follow the Money er niet gemakkelijker op. Toch denk ik dat een dergelijk model – waarin betalende leden onafhankelijke journalistiek mede mogelijk maken – ook in de Balkan kan werken. Voor onderzoeksjournalistiek is er, in combinatie met de noodzakelijke donaties, geen alternatief. In de Balkan staat wat dat betreft veel op het spel. Het besef dat een veerkrachtige democratie en een gezonde economie niet zonder een sterke, onafhankelijke journalistiek kunnen, is in Servië wel degelijk in brede kring aanwezig. De vraag is of de journalisten voldoende luisteren naar de wensen en behoefte van dat potentiële publiek – denk aan Nada Josimovics opmerking dat, behalve corruptie, ook gezondheidszorg of jeugdwerkloosheid aandacht verdienen.
Maar voor leren luisteren is het nooit te laat. Dat hebben we bij FTM ook ondervonden.
54 Bijdragen
Rob Klerks 4
Laten we ons gelukkig prijzen dat het bestaat en dat het beleid wordt in Nederland.
Hoe frustrerend moet het zijn om nog erger tegengewerkt te worden dan al gebeurt door al die geheime deals?
Er is in de Balkan dus wel een pers die de dagelijkse gang bestrijd. Na de val van de muur in 1989 is er vooral daar veel veranderd. Maar mag je verwachten dat het het niveau van het westen al aantikt, na slechts 30 jaar opbouwen?
De opbouw in het westen van de vrije pers heeft zich door de eeuwen heen kunnen ontwikkelen, staat zelfs nu zelf weer onder druk, gemakkelijk is niet de huidige staat voor de pers.
Je kunt het verschil van 40-60 jaar leven in een totaal andere leefwereld, het communisme in dit geval, niet zomaar veranderen dat heeft tijd nodig. Dat geldt op elk gebied, en zeker voor de pers die altijd onder controle van de staat is geweest in de Balkan.
Met vrijheid moet je leren omgaan, dat heeft tijd nodig, en dat is wat we hopelijk meemaken dat ze tijd krijgen om een stevig fundament te kunnen leggen. Als dat een goed vlucht neemt kan ook Europa ervan profiteren, petje af voor de journalisten daar, controle moet er zijn, en daar hebben we de pers hard bij nodig.
MaartenH 10
Rob KlerksPersvrijheid, ja en nee. Ja, je mag hier in principe alles publiceren, binnen de wet en dat is zeker een verworvenheid.
Voor de nee-kant de volgende anekdote (anonieme bron):
"Sometime during the height of the Cold War a group of American journalists were hosting a visit to the U.S. of some of their Soviet counterparts. After allowing their visitors some time to soak up the media zeitgeist stateside, most of the Americans expected their guests to express unbridled envy at the professional liberties they enjoyed in the Land of the Free Press. One of the Russian scribes was indeed compelled to express his unabashed 'admiration' to his hosts...in particular, for the 'far superior quality' of American 'propaganda'. Now it's fair to say his hosts were taken aback by what was at best a backhanded compliment. After some collegial 'piss-taking' about the stereotypes associated with Western "press freedom" versus those of the controlled media in the Soviet system, one of the Americans called on their Russian colleague to explain what he meant. In fractured English, he replied with the following: It's very simple. In Soviet Union, we don't believe our propaganda. In America, you actually believe yours!"
Die situatie is nog steeds onverkort van kracht. De mainstream media vertellen gezagsgetrouw en buitengewoon onkritisch het verhaal dat het establishment aan ons kwijt wil. Dat legt een soort deken over de informatie die de doorsnee bewoners bereikt. Alles mag gepubliceerd worden, maar op deze manier wordt ervoor gezorgd, dat toch alleen de gewenste informatie het grote publiek bereikt.
Hoe vrij is dat?
Rob Klerks 4
MaartenHVolkslied zingen voor elk sport evenement?
God bless America komt wel op de een of andere manier in elke film terecht.
Alleen is nieuwsgaring in het westen sinds mensenheugenis, mogelijk vanuit meerdere bronnen. Daar zit het verschil, wij weten niet anders dan dat we een keuze hebben.
Zij moeten dat nog steeds leren.
Dat is kostbare vrijheid, wat je met de vrijheid doet daar gaat het om. Democratie is niet gratis, daar dienen we ons verstand bij te gebruiken, vanzelfsprekend wordt het nooit.
Marla Singer 7
Rob KlerksCopy+paste werk van ANP,Reuters berichten en een eigen draai aan geven.
Als je per woord betaald wordt dan steek je meer tijd in de kwantiteit dan de kwaliteit. Niet voor niets dat ledenaantallen van kranten en tijdschriften blijven teruglopen.
Als alles net zoals in de Balkan in handen is van een paar media magnaten dan lijkt het mij niet realistisch om jezelf op de borst te kloppen dat het hier zoveel beter is dan in de Balkan.
Je mag je pas op de borst gaan kloppen als politici moeten zweten als ze geïnterviewd worden door journalisten. Dat gebeurd nu veel te weinig.
Rob Klerks 4
Marla SingerDat we een medialandschap hebben van vooral zwakkelingen is me duidelijk, maar daar doe je FTM vooral tekort mee.
Ik ageer al langer tegen de gewijzigde / verkrachte mediawereld.
http://www.mindoutblogin.be/2018/01/23/1-zijn-er-in-medialand-nog-talk-show-hosts-die-de-waarheid-en-niets-dan-de-waarheid-boven-water-kunnen-krijgen/
Niek Jansen 9
“As The Grayzone’s Ben Norton explained, USAID is a “central arm of Washington’s hybrid war on socialist and independent states around the world. It has a long and sordid history of funding ‘civil society’ groups and political opposition parties to topple the governments of designated enemies.” In just two years, USAID bankrolled the right-wing US-controlled opposition in Venezuela to the tune of up to $435 million.
Ook ging het bij nog meer rinkelen toen ik las dat Soros Open Society medefinancier is van journalistieke projecten, dat bepaald geen garantie biedt op persvrijheid:
https://www.strategic-culture.org/news/2016/08/30/soros-ran-us-foreign-policy-post-coup-ukraine/
Er is op internet een hele reeks artikelen te vinden over dit onderwerp waar ik er een van heb uitgekozen.
Soros was betrokken bij verschillende coups(pogingen) die door de VS aangestuurd werden.
Ook werkte Soros nauw samen met de National Endowment for Democracy, een Amerikaanse organisatie die in veel landen de Amerikaanse belangen moet zeker stellen en vergelijkbaar is met de activiteiten van de CIA en USAID. Die club is al lange tijd ook erg actief in Venezuela, wat de bevolking bepaald niet ten goede komt.
De onderminister van de VS Victoria Nuland verklaarde na de geslaagde Maidan coup in Kiev in 2014 tegen de wettig gekozen Oekraïense regering triomfantelijk, dat de VS $5 miljard had geïnvesteerd in de voorbereiding van die coup waar de NED met Soros’ Open Society nauw bij betrokken waren.
En Melinda Gates gebruikt haar Foundation met Bill om militant tegen abortus te strijden.
Is het onhandigheid of naïviteit van die journalisten in Belgrado om in de discussie over persvrijheid hun Amerikaanse connecties zo openlijk te etaleren?
MaartenH 10
Niek JansenDat IREX heeft jaarlijks iets van $90 miljoen te besteden. Wie zitten er achter? Deloitte Consulting, RSA (global cybersecurity company), Carlyle Group, diverse banken en financiële instellingen, marketing en PR bedrijven, USAID, Council on Foreign Relations, veel mensen uit VS overheidskringen, Ministeries van Buitenlandse zaken van diverse landen, Soros Open Society Foundations, Bill & Melinda Gates foundation, diverse VN organisaties, teveel om op te noemen.
Sommige organisaties verwacht je en je vermoedt goeder trouw, bij andere geldt dat niet, in tegendeel. Als je de geschiedenis van de laatste 20 jaar overziet qua NGO's die ingezet worden voor Amerikaanse geopolitiek, dan weet je dat je op je hoede moet zijn. Media is een belangrijk aspect van geopolitiek.
Misschien ben ik te wantrouwig, maar dit soort organisaties werken met een lange termijn visie. Het begint onschuldig en idealistisch, maar na verloop van tijd komen de eigenlijke doelstellingen naar boven. George Soros met zijn Open Society Foundations is hier misschien het bekendste voorbeeld van.
Annemiek van Moorst 10
MaartenHUSAID ben ik wel met Niek eens.
MaartenH 10
Annemiek van MoorstFacebook recently banned several far-right extremists,
This paranoid populism spreads lies
One of the more destructive conspiracy theories circulating globally
These attacks are thinly coded anti-Semitic propaganda
En dat alleen in de inleiding voordat er een argument naar voren is gebracht.
Kijk hier eens naar: https://www.globalresearch.ca/search?q=soros&x=10&y=10
Niek Jansen 9
MaartenHNiek Jansen 9
Annemiek van MoorstSoros is dus een gevaar voor de veiligheid van Europa en heeft ook nog het westen aangespoord Rusland zoveel mogelijk sancties op te leggen.
Lees nog eens de link die ik eerder gaf,Annemiek, en stel vast hoe buitensporig veel macht die man heeft zonder enig politiek mandaat te hebben.
Overigens vind ik het vreemd dat Arne van der Wal geen vragen had over de Amerikaanse connecties van die journalisten in Belgrado. Zijn ze daarom wel serieus te nemen, die zich kennelijk niet bewust zijn hoe ze gebruikt zouden kunnen worden door de VS en Soros.
Maar dat staat geheel los van het belang dat hun onderzoek kan hebben in het onthullen van allerlei corruptieschandalen.
Mz59 7
Annemiek van MoorstNiek Jansen 9
Mz59MaartenH 10
Mz59Marla Singer 7
Mz59Of een multi-miljardair dankzij roof kapitalisme dat 'zomaar' rond gaat strooien bij NGO's omdat hij zo 'links' zou zijn? Of is het voor hem een kostenpost om nog meer geld binnen te harken?
Mz59 7
Marla SingerHetty Litjens 6
Mz59Markdraaier 7
Hetty LitjensAnnemiek van Moorst 10
Hetty LitjensAnnemiek van Moorst 10
Mz59Mz59 7
Annemiek van MoorstNiek Jansen 9
Mz59https://rightsforum.org/nieuws/christenen-voor-israel-misleidt-consument-met-made-in-israel-etiketten/
Het Federaal Gerechtshof van Canada heeft deze praktijk zelfs bij wet verboden:
https://rightsforum.org/nieuws/aanduiding-made-in-israel-is-onjuist-misleidend-en-bedrieglijk/
Mz59 7
Niek JansenMaar er is ook anti-semitisch rechts. Neonazi’s etc.
Niek Jansen 9
Mz59Rob Klerks 4
MaartenHNiek Jansen 9
MaartenHDe kans van een ontwikkeling van een Euraziatisch machtsblok moet volgens de VS kost wat kost tegen gehouden worden tot veel economische en politieke schade voor de EU-landen toe. En de EU politici zijn het daarmee eens terwijl je mag verwachten dat de EU-burgers daar niet akkoord mee gaan en niets anders willen dan opheffen van anti-Russische sancties en embargo's, zodat zij hun producten ook weer kunnen verkopen aan Rusland dat voorheen hun bevriende handelspartner was.
De Nederlandse afwijzing van het Oekraïne Associatieverdrag via een referendum wijst ook in die richting, maar ondanks dat gaan de politici verder op de weg die Uncle Sam hen wijst, desnoods met geweld in Kiev in 2014 en met de Navo die overal vanaf de Noorse grens langs de Russische grens tot in het zuiden dreigend staat opgesteld met raketopstelingen in Polen en Roemenië gericht op Rusland.. Datzelfde zou Rusland eens moeten doen in de buurt van de VS! WOIII zou onmiddellijk een feit zijn.
De VS is een gevaar voor de veiligheid van Europa! YANKEE GO HOME!
Rob Klerks 4
Niek JansenMaartenH 10
Rob KlerksFTM zit in een niche en is redelijk onafhankelijk. Dat is een kracht, maar als FTM buiten die niche gaat zitten wordt het ook gevaarlijk. Zoals de discussie zich hier ontwikkelt - Soros, persvrijheid - kom je al gauw buiten de niche en daar moet FTM z'n vingers niet aan willen branden. Sommige lezers zouden best willen, maar voor FTM als platform is het niet goed. Veel beter om je te concentreren op het Follow the money thema. Als je dat niet doet, raken journalisten die betrokken zijn bij FTM besmet en wordt het gevaarlijk voor een journalist om voor FTM te schrijven.
Dat zie je ook bij de Correspondent. Daar is geen sprake van een zo duidelijk geformuleerd journalistiek doel. Het gevolg is, dat de Correspondent zich qua riskante onderwerpen gedraagt als onderdeel van de mainstream media en dus geen enkel risico neemt. Dat vind ik dan weer ten koste gaan van de geloofwaardigheid.
Niek Jansen 9
MaartenHFTM concenteert zich vooral op economische en financiële en niet op politieke onderzoek journalistiek.
De enige blog in het Nederlands taalgebied die zich vooral op (internationale) politieke onderzoek journalistiek richt is naar mijn mening de uitmuntende Vlaamse site dewereldmorgen.be, waar op FTM ook vaak aan gerefereerd wordt. En zij ontvangen hun gelden daarvoor uit donaties.
Qua een stabiel ledenbestand lijkt het me ook veiliger om je alleen bezig te houden met corruptie waar links en rechts zich gezamenlijk over kunnen opwinden.
Maar als het gaat over politieke kritiek op bijv. de apartheidsstaat Israël of over het militair en economisch terrorisme van de VS in de wereld krijg je een scheiding der geesten ook binnen de FTM- redactie
Maar onderzoek journalistiek is er toch niet om je ledenbestand te handhaven. In Vlaanderen lukt het nochtans uitstekend ook met het aan FTM gelieerde Apache.be.
Eric Smit en Jan Kuitenbrouwer begaven zich zowaar even op het internationaal politieke toneel maar wel voor de verkeerde zaak, nl. door mee te doen met de vendetta tegen Assange en worden nu terug gefloten door de uitspraak van een Amerikaanse rechter:
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2019/08/04/media-zwijgen-over-verloren-rechtszaak-van-dnc-tegen-julian-assange/ .
‘FTM’s darkest hour’ en mag zich dan ook blijvend schamen voor dit verraad aan de idee van een vrije pers en vrije meningsuiting.
Tweede opmerking, wat dC betreft zijn wij het als ervaringsdeskundigen van harte eens met elkaar. Een belangrijke reden dat dC zo naar de msm overhelt ligt hem volgens mij ook in de ambitie van Rob Wijnberg internationaal te gaan met the Correspondent en dan moet je natuurlijk niet al te kritisch staan tegenover wat in de Angelsaksische mainstream media te lezen is.
Eveline Bernard 6
Niek Jansenhttps://www.dewereldmorgen.be/community/media-zwijgen-over-verloren-rechtszaak-van-dnc-tegen-julian-assange/
Heel belangrijk!
Niek Jansen 9
Eveline BernardRob Klerks 4
Niek JansenNiek Jansen 9
Rob KlerksEric Smit deed daar overigens nog een schepje bovenop in ‘Pauw’ "
Ik schreef dat Eric en Jan meededen met die vendetta.
Rob Klerks 4
Niek JansenLink van het artikel? 🤔
Niek Jansen 9
Rob KlerksHet staat op FTM!
Niek Jansen 9
Rob KlerksWaarom lees ik dit toch belangrijke bericht niet in de Nederlandse pers en daarbuiten? : https://www.rt.com/news/466228-germany-nato-us-grenell-blackmail/
De VS dreigt met terugtrekking van alle Amerikaanse troepen uit Duitsland als dat land niet gehoorzaamt aan Uncle Sam en meer aan zijn defensie bijdraagt. Alsof dat een dreigement zou zijn, want dat is toch een prachtig idee zou je zeggen. En de Duitsers begrijpen dat maar al te goed en voegen er gelijk aan toe dat de VS dan ook maar gelijk hun atoomwapens moeten meenemen, zich realiserend dat de aanwezigheid van de VS meer gevaar dan veiligheid voor de Duitse bevolking oplevert. Kan iemand zich voorstellen dat een Nederlandse politicus dat voorstelt vwb de opslag van atoomwapens in Volkel en een Belgische politicus vwb die opslag in Kleine Brogel ?!
Zo'n onderwerp zou ook bespreekbaar moeten kunnen zijn in Belgrado, maar helaas, dat mag daar niet, want dan zouden USAID en IREX onmiddellijk ingrijpen!
Rob Klerks 4
Niek JansenNiek Jansen 9
Rob KlerksM. Bousie 2
Het kost niks en kan wederzijds zijn. Kan een soort versterking van burgerschap op grassroots niveau zijn.
Het zou dan natuurlijk ook wel aardig zijn om ook Moldovaarse reacties te zien. Dat wordt wel wat lastiger, maar misschien kun je dan een apart afgeschermd dgitaal kletshoekje maken.
Is dat niet een leuke puzzel voor iemand die gek is op digitale techniek?
In ieder geval ben ik al blij met het oplichten van een tipje van de sluier over het Sawa Waterfront project.
Dat is een mooi begin!
Juli inBelgrado, dat is overal de geur van lindebloesem. Ik hoop dat die bomen er nog staan.
Annemiek van Moorst 10
M. BousieM. Bousie 2
Annemiek van MoorstMarla Singer 7
M. BousieBijv:
Onregelmatigheden bij jaarafrekeningen van 2/3 van alle Nederlandse gemeentes.
Graaien van politici en/of bestuurders in geldpotten en hoe dat via klassenjustitie wordt afgehandeld.
Betrokkenheid van de Nederlandse banken bij het witwassen van drugsgelden.
Oneigenlijk gebruik van gelden in de zorg, jeugdzorg, migrantenondersteuning.
Corruptie binnen het OM en politie.
Gerotzooi met ingrediënten van voeding door fabrikanten en gebrek aan controle mogelijkheden van NWA.
Als relatief kleine organisatie kun je maar een beperkt aantal onderwerpen aankaarten. Er is meer dan genoeg materiaal wat door anderen opgepakt kan worden maar daar komt maar niks van want het levert de Belgische media Baronnen te weinig op.
M. Bousie 2
Marla SingerIk denk dat de toestanden in Moldova samenhangen. Natuurlijk hangt alles samen, maar dit is de Europese ruimte. En ik vind het jammer zelden iets anders daarover te horen dan gezeur over welke geweldige Nederlander iets nog geweldigers in de EU moet worden.
En ja, verder verdienen alle door jou met de losse pols aangedragen onderwerpen een podium. Elk podium eigenlijk.
Rob Klerks 4
Marla Singerhttps://twitter.com/CruiserBro/status/1160275730414153728?s=19
Jacques De la Haye 8
M. BousieLaatste keer dat ik er was was de bloesem er ook.
M. Bousie 2
Jacques De la HayeIk ben wel benieuwd naar die media die de regio volgen. Waar denk je dan aan? Sorry dat ik je als google probeer te gebruiken, maar mensn zijn meestal beter. Zeker als ze goede neuzen hebben natuurlijk. Dank alvast!
Jacques De la Haye 8
M. BousieEFFELL !! 1
,,,als het niet veilig is “alles” in de publiciteit te brengen (intimidatie) is het dan wel veilig ergens (bewijsbaar ... betaling) lid van te zijn en dat medium dus te steunen en
,,,wat is nou de winst voor mij als ondersteunende burger of is er alleen maar risico (een lange termijn voordeel!!)
MaartenH 10
Onafhankelijke media zijn alleen mogelijk als er
- onafhankelijk geld is
- voldoende massa is
- voldoende onafhankelijke journalisten zijn
- sprake is van een niche
Om met het laatste te beginnen: onderwerpen die niet echt gevaarlijk zijn voor het establishment zijn geen probleem. Incidenten aan de kaak stellen mag. Dat is - met alle respect - wat FTM doet, wat zeker belangrijk is omdat anderen het niet doen en wat onze steun verdient.
Als je meer wilt, discussie over echt maatschappelijk relevante, grote onderwerpen, dan wordt het een stuk lastiger. Je ziet het nu een beetje op Café Weltschmertz. Journalisten die echt onafhankelijk zijn en niets meer te verliezen hebben durven grote onderwerpen aan te snijden. Karel van Wolferen, Cees van der Pijl en Stan van Houcke. Oude mannen met een mening.
Maar dat zijn uitzonderingen en 'normale journalisten' zijn afhankelijk van inkomen. Niet alleen dat, ook continuïteit van inkomen. Dat wil zeggen dat als je je in de 'onafhankelijke hoek' begeeft, dat daar ook toekomst in moet zitten. Er moet voldoende geld zijn en voldoende omvang. Als je een beetje uitgekeken bent bij medium A, moet er ook een medium B zijn, dat jou als journalist in dienst wil nemen.
Die situatie lijkt nu ver weg. En dat stemt tot behoorlijke bescheidenheid, wat onze persvrijheid betreft.
Niek Jansen 9
Vanuit public relations standpunt bekeken lijkt het me eveneens onhandig van die onderzoek journalisten in Belgrado uit te pakken met USAID affiches bij hun presentatie vanwege de ressentimenten die er ongetwijfeld nog volop aanwezig zijn vanwege de Navo bombardementen in 1999 in Belgrado en in voormalig Joegoslavië.
Blijkens bovenstaande link vinden daarover ook herdenkingen plaats.
Bob Lagaaij 5
Maar dat hoeft niet te leiden tot de (overmatig) zure achterdocht waarmee de interessante momentopname van Arne van der Wal wordt bejegend. Een eye-opener over de situatie van media op de Balkan, al kon je veel vermoeden, als je de afgelopen jaren niet onder een steen hebt geleefd. Tientallen jaren min of meer verlicht communisme, dat de Tweede Wereldoorlog met een heldhaftig laagje (Tito!) heeft bedekt; het uiteenvallen van Joegoslavie en de fantoompijn, waaraan mensen daar nog steeds lijden; de nationalistische kaart, die Milosovic en zijn trawanten speelden en de burgeroorlog daarna; de onbeschaamde kleptocratie, die in een aantal voormalige deelstaten de dienst uitmaakt: sommige delen van Europa hebben wel e r g veel geschiedenis, terwijl wij nog steeds niet uitgepraat raken over ons ,,tragic hour'': 5 jaar Tweede Wereldoorlog. Wat niet wegneemt, dat ik ieder land zijn FtM toewens.
Hetty Litjens 6
Het is al eerder opgemerkt, het eerste wat me opviel in dit artikel waren de posters van USAID. "USAID's work advances U.S. national security and economic prosperity, demonstrates American generosity, and promotes a path to recipient self-reliance and resilience."
Het gaat de VS dus in de eerste plaats om de nationale veiligheid en economische belangen van de VS, met andere woorden het opdringen van een westerse kijk op politiek en inrichting van staten.
Het neoliberale model laat veel vrijheid, maar vooral voor ondernemers. Dit model heeft gefaald en wordt in feite nog steeds doorgedrukt in oosterse landen.
Geen wonder dat er daar dan verwarring ontstaat. Hun oude systeem kan dan gebrekkig geweest zijn, maar wat was er zo slecht in het oude systeem van Joegoslavië? Misschien wel dat het een redelijk werkend alternatief was van een socialer stelsel. Mijn indruk is dat dat met wortel en al uitgeroeid moest worden, juist omdat het een leefbare verbetering was van een dictatuur.
Wie zich in ons eigen land inzet voor het algemeen belang krijgt ook de wind van voren, vanuit de calculerende overheid tot de calculerende burger.
Het is goed dat FTM zich daar geprofileerd heeft. Hopelijk leert men er iets van, zowel zij als wij.
Niek Jansen 9
Hetty LitjensDit is een voorbeeld uit RT hoe geld van USAID wordt gebruikt voor regime change in Venezuela om de wettig gekozen president te vervangen door marionet Guaido, die de Amerikaanse belangen beter dient. En dit is een ‘normaal’ onderdeel van buitenlands beleid van de VS, waarin instellingen als USAID, CIA, NED (National Endowment for Democracy) steeds in verschillende delen van de wereld een rol spelen.
https://www.rt.com/news/463490-us-malign-influence-kremlin/
En in dit artikel wordt de strategie ontvouwd van USAID om de russofobie en de vijandigheid tav Rusland in O.Europese landen te versterken.
En zo zijn er nog meer voorbeelden die bewijzen hoe USAID als een politiek instrument wordt gebruikt tbv de geopolitieke belangen van Uncle Sam.
Is die groep onderzoek journalisten, die zich presenteert met posters van USAID, soms een propagandaclub van de VS?
Kan de auteur Arne van der Wal daar misschien duidelijkheid over verschaffen of ziet hij het niet als propaganda? Ik ken zijn politieke opvattingen in deze niet.
Jacques De la Haye 8
heb van dichtbij meegemaakt hoe een stel jonge jongens met goede opleiding in Engeland en de VS een magazine wilden opstarten om zowel lokaal en later regionaal business maar ook het hinderen van business door politiek en concurrenten wilden neerzetten in Kroatië.
Zowel Lee Murphy (Kroaat hoewel naam niet direct) en Igor Dakić zijn van ellende wat anders gaan doen.
Daarnaast was er meer op FTM vlak het blad Nacional waarvan wel degelijk de hoofdredacteur is vermoord toen hij dieper op een bepaalde kwestie inging.
Ove de hele Balkan, beter is voormalig Joegoslavië, zijn veelal ex krijgsheren op sleutelposities komen te zitten die in sommig gevallen samen met kerk en politici zeer schimmige vastgoeddeals en privatiseringen in elkaar hebben gezet, vaak geholpen door Hypo Alpe Adria, een Oostenrijkse bank ooit opgezet door vakbonden in Karinthië.
Kan me dus voorstellen dat servië ook niet makkelijk is.