© AFP Photo / Nicholas Kamm

Follow the Money selecteert

Deze week in FTMS: Obama’s pleidooi voor schone energie; economische kritiek op Donald Trump; de systeemrisico’s van de Rabobank; dwarsdenkers in plaats van ja-knikkers. Verder: Chinese investeringsbank houdt deur open voor Trump; het brein van een schaakmeester; bankiers aan de macht. Tot slot: Het giftige watermanagement van Veolia in de VS; werken in Brussel is één groot feest; Follow the Documents.

Obama: schone energie is onvermijdelijk

Science

Terwijl president-elect Trump verwikkeld raakte in een schandaal omtrent mogelijke escapades in Russische hotelkamers, publiceerde zittend president Barack Obama afgelopen week als eerste president ooit een artikel in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science. Het contrast met Tweeter-in-chief Trump kan haast niet groter zijn: op stijlvolle, beredeneerde wijze zet Obama in het opiniestuk uiteen waarom hij denkt dat klimaatactie economisch noodzakelijk én zinvol is. Obama gelooft dat de trend naar schone energie — zelfs onder Trump — onomkeerbaar is. Tussen de regels door klinkt de hoop dat Trump het stuk ook leest, en een viertal lessen leert voor verstandig milieu- én economiebeleid.

Trump's protectionisme is niet het antwoord op bedreigde middenklasse

Het Financieele Dagblad

Twee hoogleraren economie aan de Rijks Universiteit Groningen, Steven Brakman en Harry Garretsen, bekritiseren de economische plannen van de aanstaande Amerikaanse president Donald Trump, die vanaf 20 januari het stokje overneemt van Barack Obama. De heren constateren dat Trump gelijk heeft waar hij zegt dat de middengroepen onder druk staan, maar verwerpen zijn aangekondigde protectionistische beleid: 'Deze klassieke reflex tegen buitenlandse concurrentie voldoet anno 2017 niet meer. Het is gericht op de economie van de vorige eeuw, waarin landen zich toeleggen op sectoren waarin hun bedrijven een concurrentievoordeel hebben', aldus de economen.

Wat dan wel? Omdat productieprocessen in toenemende mate mondiaal mobiel zijn geworden heeft protectionisme geen zin, ook niet regionaal. De economen pleiten daarom voor een human capital agenda, 'waarbij de negatieve effecten van globalisering op individueel niveau niet alleen gemitigeerd worden, maar landen als de VS en ook Nederland vooral beter van de voordelen van globalisering weten te profiteren.' Goed onderwijs en een grotere rol van de overheid zullen hierbij een belangrijke rol spelen, aldus Brakman en Garretsen.

We gaan economisch onzekere tijden tegemoet

Project Syndicate

Ook Nobellaureaat Joseph Stiglitz heeft zich gebogen over de economische plannen van Donald Trump. Volgens Stiglitz gaan we onzekere tijden tegemoet. Als Trump inderdaad een handelsoorlog met China riskeert, wie gaat er dan winnen? Weliswaar is China meer afhankelijk van export naar de Verenigde Staten dan omgekeerd, maar China zou weleens beter gepositioneerd kunnen zijn om de eventuele nadelige gevolgen van zo'n handelsconflict op te vangen dan de VS, denkt Stiglitz.

Ook bekritiseert de econoom de belastingplannen van Trump. Volgens hem hebben de belastingverlagingsmaatregelen van Ronald Reagan nooit echt goed gewerkt. Waarom zouden diezelfde plannen dan wel werken als ze van Trump komen? Nochtans waagt ook Stiglitz zich niet aan voorspellingen over wat 2017 en daarna gaan brengen: daarvoor zijn er te veel politieke en economische onzekerheden.

Hoe safe is de Rabobank werkelijk?

Risk & Compliance Platform Europe

Longread van Nils de Heer, die ruim twintig jaar binnen Banking & Finance werkzaam was en tevens auteur is van het boek De pijnbank: de problemen van de Rabobank, over de systeemrisico's bij deze bank. Hij vergelijkt de Rabo met de Deutsche Bank: beide banken worden 'too big to fail' genoemd. Te groot om om te vallen. Maar, zo schrijft De Heer, daar zijn enkele kanttekeningen bij te plaatsen:'Het mag inmiddels duidelijk zijn dat [dit beleid] nooit zou kunnen leiden tot een duurzame financiële bedrijfstak. [...] Beoordeling van de financiële gezondheid van een bank, louter op basis van een jaarrekening of periodiek analistenrapport, acht ik volstrekt onvoldoende. Bank accounting wordt door diverse deskundigen, als Andrew Haldane (tweede man van de Bank of England) niet voor niets omschreven als “de zwartste der zwarte gaten”.'

Inmiddels zijn er vorig jaar toch meerdere indicatoren aan het licht gekomen die wijzen in de richting van een 'penibele situatie', ofschoon die door het ontbreken van transpatrantie niet of nauwelijks te verifiëren zijn. Mede hierdoor kon Rabobank de afgelopen jaren haar situatie blijven maskeren en ontkennen, hierbij evenmin gehinderd door een proactief optredende President van De Nederlandsche Bank of minister van Financiën, zo schrijft De Heer. De problemen waar Rabobank (los van de vastgelopen balans) momenteel mee worstelt zijn chronische en acute kapitaalarmoede. De Heer: 'Rabobank maakt, volgens eigen zeggen, circa een miljard euro per jaar te weinig netto winst, haar ICT-systemen zijn verouderd, een voortdurend gebrek aan compliance, enzovoorts, enzovoorts. Alles overziende vind ik een bovenbeschreven correctie op de veiligheidsbuffer van Rabobank op zijn minst legitiem.' Dat zijn harde woorden van de voormalige risk officer.

Dwarsdenkers in plaats van ja-knikkers

NRCNext (via Blendle)

'We run this company by questions, not by answers', zei Google-topman Eric Schmidt in 2006. Daarmee doelde hij op het belang van tegendraads durven denken voor het succes van het bedrijf. Hoe word je zo’n tegendraadse denker? Hoe word je de collega die nooit zegt ‘nee, want’, maar altijd ‘waarom niet?’ Monique Juffermans, directeur van conceptbureau Dutchlabel in Amsterdam, schreef daarover een boek. ‘Dwars’ denken kun je volgens haar gewoon trainen. Wie tot vernieuwende ideeën wil komen, moet oude manieren van denken loslaten.

Hoe creëer je een werkklimaat waarin tegendraads denken wél oké is? In het artikel komen diverse ondernemers aan het woord die volgens dit concept hun bedrijfsvoering hebben georganiseerd. Sleutelwoorden: geen hiërarchie, vertrouwen, decentrale besluitvorming, diversiteit. Juffermans: 'Mensen die zich bekwamen in het stellen van gekke vragen helpen bovendien niet alleen het bedrijfsleven. Juist wanneer we dwars denken, zijn we een toegevoegde waarde ten opzichte van kunstmatige intelligentie. Zo zei de grote internetfuturist Alvin Toffler ooit: ‘De analfabeten van deze tijd zijn niet de mensen die niet kunnen schrijven en lezen, maar de mensen die niet willen leren, afleren en opnieuw leren.’”

Chinese investeringsbank houdt deur open voor Trump

MarketUpdate

De website MarketUpdate (MU) geeft een alternatieve visie op de ontwikkelingen in de economie en de financiële markten. Afgelopen week schreef redacteur Frank Knopers een artikel over de vorig jaar opgerichte Asian Infrastructure and Investment Bank (AIIB). 'China' herinnert de aanstaande president van de Verenigde Staten eraan dat deelname aan de investeringsbank nog steeds mogelijk is: 'De deur zal altijd open blijven, want we hanteren een consistent beleid. De AIIB is een multilateraal instituut', zo verklaarde de president van de Chinese investeringsbank, Jin Liqun, in een interview met Bloomberg.

MU: 'De AIIB ging een jaar geleden van start met deelname van 57 verschillende landen, waaronder een groot aantal Europese landen die nauwe banden hebben met de Verenigde Staten. Het was daarom extra opvallend dat laatstgenoemde zich als één van de weinige grootmachten afsloot van het Euraziatische handelsproject. De Amerikaanse regering probeerde onder president Obama ondertussen een eigen handelsstrategie door te drukken, middels omstreden verdragen als TTIP, TTP en TISA.'

Ondanks de weigering van de VS om zich bij de AIIB aan te sluiten blijft Jin Liqun optimistisch over een mogelijke samenwerking met de nieuwe Amerikaanse regering: 'We kunnen erg goed samenwerken. Ik ben enthousiast geworden door de zeer positieve reacties over de AIIB', aldus Liqun.

Wat maakt je een goede schaker?

Researchgate

Psycholoog Dr. Guillermo Campitelli van de Australische Edith Cowen Universiteit verrichtte diepgaand onderzoek naar het brein van schakers. Het is niet verwonderlijk dat de psychologie het schaakspel tot een van haar favoriete onderzoeksobjecten heeft gemaakt. Immers, bij schaken vinden er allerlei cognitieve processen plaats: waarneming, concentratie, geheugen, denk- en verbeeldingskracht.

Campitelli vroeg zich af waaraan iemand moet voldoen om een excellent schaakspeler te worden. Niet verwonderlijk: beginnen op jonge leeftijd speelt een rol. Echter, en dat was wel bijzonder: verreweg het belangrijkste is het aantal uren dat iemand aan het schaken heeft besteed. Goede cognitieve vaardigheden spelen uiteraard een rol, maar ook hier is oefening belangrijker: 'In order to keep progressing, specific practice is more important than general cognitive abilities', aldus Campitelli. Een interessant inkijkje in het brein van de schaker.

Bankiers aan de macht

Knack (via blendle)

Ruim acht jaar na het begin van de financiële crisis is de greep van de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs op de politiek groter dan ooit, aldus Ewald Pironet in het Belgische zakenblad Knack. Pironet beschrijft de grote verbondenheid tussen de top van de bank met politici en lobbyisten en de arrogantie van de topbankiers. Topman Lloyd Blankenfein noemde zijn werk bijvoorbeeld 'het werk van God' en dat kwam hem op sociale media op flinke kritiek te staan: ‘Als dit Gods werk is, hoeft het niet te verbazen dat de kerken leeglopen.’ Laf worden ze ook wel genoemd, de Golden bankboys. Laf, omdat ze nooit openlijk durven te praten over hoe hun bank opereert.

Goldman Sachs-werknemers staan bekend om hun opschepperig gedrag en denigrerend taalgebruik: In interne mails werden klanten omschreven als ‘muppets’ (straattaal voor ‘idioten’), klaar om bedrogen te worden. Dat gebeurde dan ook aan de lopende band: aan argeloze klanten werden de meest ingewikkelde financiële producten verkocht. Toch was — en is — de bank hofleverancier van adviseurs voor het Witte Huis. Vrijwel alle presidenten maakten gebruik van het imposante netwerk van de Goldman-boys. Zelfs de nieuwe Amerikaanse president Trump doet een beroep op gewezen Goldman Sachs bankiers, onder het motto dat men boeven het best met boeven vangt.

Het giftige watermanagement van Veolia in de VS

Mother Jones

De Franse dienstverlener Veolia wist een contract in de wacht te slepen voor het runnen van het waterbedrijf in de Amerikaanse stad Pittsburgh. Veolia mocht de helft van iedere bespaarde dollar in haar zak steken. Een paar jaar later kampt de stad met ongekend hoge, giftige loodconcentraties in het drinkwater. De onderzoeksredactie van Mother Jones verdiepte zich in dit privatiseringsdrama en schreef een bijzonder lezenswaardige longread waarin cruciale beslissingen op een rij gezet worden, zoals het ontslag en de overplaatsing van kwaliteitscontroleurs en het overschakelen naar goedkope maar slechte alternatieven voor anticorrosie chemicaliën in het drinkwater.

Werken in Brussel: alle dagen feest

De Groene Amsterdammer (via Blendle)

Longread van Gabriella Adèr, die zich maandenlang onderdompelde in het warme bad van de Europese instituten in Brussel. Zij onderzocht of het beeld van veel burgers, die beschuldigend naar ‘Brussel’ wijzen dat men daar 'in een wereldvreemde bubbel leeft’ en ‘te ver van de Europese burgers af staat’ wel klopt. Is Brussel inderdaad een stolp? En hoe ervaren EU-medewerkers dit zelf?

Door de groeiende euroscepsis en het voornemen van de Europese Commissie om de regelgeving te beteugelen is er flink wat veranderd voor de Brusselse ambtenaren, europarlementariërs en hun assistenten. Ze hebben veel minder te doen en de vaste baantjescarroussel hapert. Het is dan ook 'ieder voor zich en God voor ons allen' in de strijd om lucratieve banen. En dat gaat heel ver. Een fascinerend inkijkje in de Brusselse incrowd, met een weinig verbazingwekkende conclusie.

Follow the Documents: hoe de dirty Trump-details de krantenkolommen haalden

The Intercept

Glenn Greenwald, wereldbekend geworden met zijn Edward Snowden-publicaties, heeft een boeiend stuk geschreven over de rol van de Amerikaanse media inzake de uiterst belastende documenten over Donald Trump. Zoals bekend; de aankomend president zou voor de Russen chantabel zijn vanwege een heimelijk opgenomen seksvideo in een Russisch hotel.

Greenwald volgt de informatiestroom, schetst de afwegingen waarom Amerikaanse media er vooralsnog niks mee deden én wat er voor nodig was om dat uiteindelijk toch wel te doen. Grootste dilemma: het ging om zware beschuldigingen op basis van anonieme bronnen, bevatte fouten en de inhoud bleek niet-verifieerbaar. Na een voorzetje van de Amerikaanse omroep CNN ging de website BuzzFeed over tot publicatie. Wat op zich weer nieuws werd, waardoor ook andere media de beschuldigingen konden optikken. Met dikke disclaimers erbij. Greenwald fileert deze gang van zaken.