© AFP / Spencer Pratt
6
MIN
In het lange Paasweekend is verveling uitgesloten. Wij hebben namelijk weer de beste stukken voor je uitgezocht. Vandaag onder andere: gierige bankiers, een geërgerde Merkel, nietsontziende farmaceuten en de dood van diesel. Verder: een peperdure oliedeal voor Wall Street en de reden dat lof voor E-nummers heiligschennis is. Tot slot: de roerige zuivelmarkt en de mysterieuze en duistere kanten van kunstmatige intelligentie.
Vergiftigde bedrijfscultuur Wells Fargo verziekte levens van werknemers en klanten (maar leverde de baas 286 miljoen dollar op)
Hoe zorg je er als bank voor dat je klanten zoveel mogelijk producten van je afnemen? Door innovatieve producten aan te bieden die hun kwaliteit van leven verbeteren misschien? Mis. Bij Wells Fargo deden ze dat door spookrekeningen te openen op naam van klanten, zonder dat die daar zelf van op de hoogte waren. Zodoende werden klanten systematisch geplukt, en werd het topmanagement beloond met royale bonussen.
Toen die praktijk uitlekte, ontsloeg het bestuur van de Amerikaanse bank 5300 zogenoemde ‘rotte appels’. Maar de rotste appel bleek dat bestuur zélf. Bestuursvoorzitter John Stumpf was eindverantwoordelijk voor het scheppen van een klimaat waarin werknemers gedwongen werden dergelijke fraude te begaan. Hij en een andere bestuurder moeten nu samen 75 miljoen dollar van hun beloning terug betalen; Wells Fargo heeft de affaire onlangs met 110 miljoen dollar geschikt.
Vanity Fair tekent op hoe de totaal vergiftigde cultuur het leven van Wells Fargo-werknemers tot een hel maakte en leidde tot diefstal van klanten. Ceo Stumpf vertrok eind vorig jaar, maar in de periode 2011-2016 kreeg hij een fijne 286 miljoen dollar op zijn rekening gestort. De moraal: immoreel gedrag loont, zeker in de bancaire wereld.
De gigantische oliedeal die Wall Street deed bloeden
Een schitterende longread van journalist Javier Blas, die voor Bloomberg Markets een reconstructie schreef over een olie-speculatie waar de Mexicaanse overheid miljarden aan verdiende. Blas sprak met tientallen ingewijden en voert de lezer mee naar 22 juli 2008, naar een vergaderzaal in het Mexicaanse ministerie van Financiën. Aldaar smeedden vier overheidsmedewerkers een spectaculair plan. De olieprijs stond op dat moment op bijna 150 dollar, maar zij verwachten dat die scherp omlaag zou gaan. Via termijncontracten willen ze daarop inspelen, door te speculeren op een halvering (!) van de prijs. De gigantische hedge pakte goed uit voor de Mexicanen, terwijl tegenpartij Barclays maar liefst 3,1 miljard dollar verlies moest slikken.
Hoe de Turkijedeal Merkel voorgoed veranderde
Die Welt (Blendle)
Die Welt-jounalist Robin Alexander schreef in 2015 een uitvoerig boek over de vluchtelingspolitiek van Bondskanselier Merkel en maakte daarmee een hoop los in zijn land. In een nieuwe serie in zijn krant gaat hij verder waar zijn boek geëindigd was. In de eerste episode: de Turkijedeal.
Merkel hoopte na het sluiten van de deal met de Turkse president Erdogan de dagelijkse gang van zaken weer snel op te pakken. Anderen dachten daar echter heel anders over. Toen een satirisch tv-programma Erdogan op de hak nam, is de Turkse president op zijn pik getrapt. Merkel deed wat ze zo goed kan: ze zweeg in alle toonaarden. Lange tijd had dat voor haar gewerkt, maar Duitsland begon zich er ditmaal juist aan te ergeren. Een andere populaire komiek, Jan Böhmermann, ontlokt met zijn schelmgedicht over Erdogan wél een reactie. De rapen zijn op dat moment meer dan gaar. Ook de couppoging en de opkomst van AfD komen aan bod.
De dodelijke gevolgen van 780 miljoen pijnstillers in West-Virginia
‘Forse stijging gebruik zware pijnstiller,’ zo kopte Trouw vrijdag. In Nederland wordt vier keer zoveel oxycodone geslikt als acht jaar geleden. In Amerika veroorzaken deze en andere zware pijnstillers grote problemen. Afgelopen week won Eric Eyre van de Charleston Gazette-Mail een Pulitzer Prize (de hoogste prijs in de journalistiek) voor zijn artikelen over de desastreuze gevolgen van een pijnstillerepidemie in het arme West-Virginia. Des te meer reden om zijn werk ook hier eens onder de aandacht te brengen.
De staat in het Midwesten is in zes jaar tijd overspoeld door gigantische hoeveelheden hydrocodone and oxycodone. Uit cijfers van de krant blijkt dat 1728 mensen overleden na een overdosis. Terwijl het dodental opliep, ontvingen de ceo’s van grote farmaceutische groothandels tientallen miljoenen aan salarissen en bonussen. Toezichthouders keken de andere kant op bij kleine dorpsapothekers, die veel meer pillen bestelden dan ze aankonden. De fabrikanten maakten de pillen bovendien ook steeds sterker, zodat het effect voor langdurige gebruikers hetzelfde bleef. Artsen, apothekers en groothandelaren pompen gebruikers zo miljoenen overbodige pillen door de strot.
Wetenschappelijke lof voor E-nummers bindt de strijd aan met kruidenvrouwtjes
De Volkskrant (Blendle)
Wetenschapper Rosanne Hertzberger schreef een ode aan de E-nummers. Met haar nieuwe boek gaat zij lijnrecht in tegen de huidige voedingstrends. Ze steekt de loftrompet voor de kant-en-klaarmaaltijd en de conserveermiddelen. Door die middelen is brood langer houdbaar en dat gaat voedselverspilling tegen. De E-nummers zijn oneindig getest door de EU, en zijn dus onschadelijk. De zoetstof aspartaam is beter dan suiker omdat je er geen gaatjes, kanker of obesitas van krijgt. Wie dat tegenspreekt, is volgens Hertzberger een ‘kruidenvrouwtje’. Daarnaast zitten verpakte maaltijden tjokvol groenten. Sterker nog: ze bevatten veel meer groenten dan de hap die veel mensen zelf koken. Na een interview in de Volkskrant vorige week vrijdag kwam een stroom van reacties op gang — meer dan 2400 op het moment van schrijven — uiteenlopend van woedend tot jubelend.
Eten is een religie geworden
Het boek van Hertzberger leidde tot ongemeen felle reacties van de zogenoemde foodies, mensen die dagelijks veel aandacht aan hun diët besteden. Niet zonder reden, want diëten is de nieuwe religie voor individuen in onze geseculariseerde samenleving. Niet de sociale component van voedsel (als middel van verbinding en sociale cohesie), maar het dieet als ultiem controlemiddel in roerige tijden voert de boventoon in het voedseldebat. Dat onderbouwt auteur Sanne Bloemink met ‘Ons dagelijks brood, maar dan wel glutenvrij graag!’ aan de hand van verschillende uitspraken. Een van de voorbeelden die ze noemt is het dieet als controlemiddel in een onzekere tijd door onder andere klimaatveranderingen en politieke spanningen. Diëten is, volgens de auteur, voor steeds meer mensen één van de weinige gebeurtenissen waar individuen nog een gevoel van controle over ervaren. In het licht van deze ontwikkelingen ontvouwt zich een betoog over de zin en onzin van diëten in onze samenleving. Zo geeft diëten als ‘eetgewoonte’ steeds vaker uitdrukking aan onze identiteit en idealen. Maar daarbij zien we de echte problemen over het hoofd. Bloemink pleit daarom voor meer aandacht van het gezamenlijke aspect van eten en een diepgaand debat over de toekomst van ons voedsel.
De dood van diesel
In de jaren ’90 waren dieselmotoren het nieuwe wondermiddel van de autoindustrie. Diesel zou milieuvriendelijker zijn dan benzine, en bovendien zijn dieselmotoren doorgaans zuiniger in verbruik. Het zorgde voor een enorme ontwikkelings- en verkoopgolf. Het dieselgebruik kreeg met name in Europa sterk en dankzij financiele prikkels van overheden kreeg de brandstof voet aan de grond. Inmiddels weten we sinds Volkswagens Dieselgate wel beter. Toch is tot op de dag van vandaag bijna de helft van de nieuwe auto’s in Europa uitgerust met een dieselmotor. Van afgenomen populariteit van dieselauto's lijkt dus vooralsnog weinig te merken.
Dit artikel van The Guardian maakt duidelijk dat er sterke aanwijzingen zijn dat het wel een snel afgelopen kan zijn met de diesels. Waar nationale overheden de motoren vroeger sponsorden, zijn het nu de steden die ze steeds meer gaan weren.
FrieslandCampina roert zich in woelige zuivelmarkt
De Nederlandse melkboer staat onder druk. Verduurzaming en constante concurrentie eisen pijnlijke maatregelen om het bestaansrecht van de Nederlandse boer te beschermen. Het FD vroeg Roelof Joosten, de topman van FrieslandCampina, hoe het zuivelbedrijf tegen de maatregelen en het landbouwbeleid aankijkt. Joosten legt uit hoe de zuivelsector zelf ‘onder de radar’ een akkoord in Brussel heeft bereikt, en vertelt hoe en waarom het beter kan. Een interessante kijk op de positie van de industrie in het complexe almaar veranderende beleid omtrent de landbouw.
Zelflerende systemen leren vooroordelen aan via taal
Men wil graag dat apparaten met kunstmatige intelligentie ook vanzelf ethisch en onbevooroordeeld zijn. Dat blijkt echter een lastige opgave. Systemen die in staat zijn om zichzelf spreektaal aan te leren, blijken via de taal allerlei racistische en seksistische vooroordelen op te pikken. Het lastige is dat de onderliggende algoritmen de correctiemechanismen missen die mensen wel hebben. Daardoor versterken dergelijke vooroordelen zich alleen maar binnen zo’n systeem. Er moet volgens kenners worden gewerkt aan een morele module, zodat kunstmatige intelligentie kan leren zijn uitingen op bepaalde punten bij te sturen.
Het duistere geheim van kunstmatige intelligentie
Nog een verhaal over kunstmatige intelligentie. Zelflerende algoritmes nemen, zoals hierboven vermeld, discriminerende en racistische taal over. Dat neemt niet weg dat kunstige intelligentie de toekomst heeft. Zelfrijdende auto’s, het stellen van diagnoses en vele andere toepassingen liggen in het verschiet. Door cumulerende data zijn computers in staat zelf te leren. Experts staan soms versteld van de ontwikkelingen op dit gebied. Er is alleen een probleem: ze kunnen lang niet alle ontwikkelingen op dit gebied begrijpen — een belangrijke reden voor hun verbazing. Hoe kan het bijvoorbeeld dat een computer zó snel de moeilijk vast te stellen aandoening schizofrenie kan herkennen? En waarom maakt de zelfrijdende auto de keuzen die hij maakt? Het stelt de kanpste koppen voor grote raadsels. Door leentjebuur te spelen bij de neurowetenschappen hopen ze op de eerste mysteries te doorgronden. Maar de vraag blijft: durven we ons leven in handen te geven van iets waarvan we de ‘gedachtengang’ totaal niet begrijpen?
‘De journalistiek heeft Trump groot gemaakt’
Een interview met de 88-jarige Harold Evans, vergrijsd in de journalistiek maar nog altijd vlijmscherp. De voormalig hoofdredacteur van de Sunday Times hekelt de rol van de jorunalistiek bij de uitslag van het Brexit-referendum en het aan de macht komen van Donald Trump. Waarom mogen spindoctors regelrechte leugens vertellen zonder dat ze daar door de journalistiek keihard op worden afgerekend? Waarom volgt er geen journalistieke afrekening op het moment dat een pr-dame het heeft over ‘alternatieve feiten,’ die volgens Evans niets anders zijn dan leugens? Harold Evans, een journalist die zijn sporen ruimschoots heeft verdiend, houdt zijn vakgenoten een ongemakkelijke spiegel voor.
