© Kim Duchateau
5
MIN
Deze week: Apache op de barricades voor de persvrijheid; de beursgang van Snapchat; Amerikaanse postbusfraude via Nederland; overschatten we de PC? Verder: Trump-stemmers zijn niet alleen maar idioten; het gezicht van rechtse haat op internet; Britse gezondheidsdienst werkt antibiotica-resistente infecties in de hand; de macht van centrale bankiers. Tot slot: een historische fout van krantenbedrijven; een documentaire over 'hypernormalisation' en ING die stiekem banen verplaatst naar goedkope landen.
Apache moet op de barricades voor de Belgische persvrijheid
Apache, het Vlaamse platform voor onderzoeksjournalistiek waar FTM een samenwerkingsverband mee heeft, ligt onder vuur. Voormalig kabinetschef Joeri Dillen en bouwpromotor Land Invest eisen respectievelijk 100.000 en 250.000 euro schadevergoeding van het medium. Onderwerp is een serie artikelen over de Lins Tower in Antwerpen. Apache zou zich schuldig hebben gemaakt aan laster en de tegenpartijen zodoende voor tonnen aan schade hebben berokkend. Het is een complexe zaak, maar uit de column van hoofdredacteur Karl van den Broeck wordt één ding alvast duidelijk: ‘de redactie van Apache blijft onverkort achter de berichtgeving staan.’
Dat neemt echter niet weg dat rechtszaken bergen tijd en geld kosten — tijd en geld die dus niet besteed kunnen worden aan het maken van onderzoeksjournalistiek. ‘De facto,’ schrijft Van den Broeck, ‘probeert men ons het zwijgen op te leggen. Dat is wellicht ook de eerste bedoeling van de tegenpartij.’ De belangen in de zaak reiken verder dan het medium Apache alleen; bij een overwinning van Dillen en Land Invest komt de Belgische persvrijheid zelf in het geding.
Onze vrienden zijn inmiddels gestart met een crowdfundingactie om de Belgische persvrijheid te verdedigen. De redacteurs van Follow the Money doen in ieder geval een duit in het zakje. U ook?
Waarom Snapchat voor 25 miljard dollar naar de beurs gaat
25 miljard? Jazeker: voor minder gaat de social media-app Snapchat, opgericht door Evan Spiegel (geboren 1990) en Bobby Murphy (1988), niet naar de beurs. Naar alle waarschijnlijkheid beleeft het bedrijf in de eerste helft van 2017 zijn IPO, begeleid door de banken Goldman Sachs en Morgan Stanley. De enorme waardering is geen totale verrassing: de oprichters wezen in 2013 al een overnamebod van 3 miljard dollar door Facebook af. Bij een investeringsronde afgelopen voorjaar werd Snapchat op zo'n 20 miljard gewaardeerd. Weten wat precies het geheim is? Lees dan ook dit eerdere verhaal van Bloomberg: 'How Snapchat built a business by confusing olds'.
Gigantische Amerikaanse postbusfraude liep via Nederland
De Canadese Rosanne Day was ooit een anonieme bankier, maar de afgelopen jaren bouwde zij met haar bedrijf PacNet Services vanuit Vancouver een wereldwijd miljardenimperium op. Een imperium dat volledig was gebaseerd op fraude, zo blijkt uit diepgravend speurwerk door onderzoeksjournalisten van CNN. PacNet hielp dubieuze klanten die door elke bank geweigerd werden toch aan een bankrekening. Oplichters bijvoorbeeld, die van arme zielen een geldbedrag per post vroegen in ruil voor een zogenaamde loterijprijs of genezing van een ernstige ziekte. En misschien wel het meest opvallend: een groot deel van die illegale geldstromen liep via Nederland.
Economische groei: overschatten we de PC?
Gelukkig waren er toen de industriële revolutie halverwege de 18e eeuw in Engeland begon nog niet zoveel economen. Die hadden het feest van de vooruitgang namelijk behoorlijk bedorven. Terwijl het economische landschap dankzij de stoommachine tussen 1760 en 1830 ingrijpend veranderde, bleef de economische groei steken op gemiddeld 0,4 procent per jaar. Pas na 1840 kwam de groei pas op stoom.
Grote uitvindingen leiden tot groei en welvaart, maar het kan decennia duren voordat het effect zichtbaar is. Iets vergelijkbaars gebeurde met de komst van elektriciteit en de auto. Is dat nu met de computer- en internetrevolutie ook het geval? In theorie had die revolutie tot een enorme economische groei moeten leiden. De werkelijkheid is dat de computerrevolutie overal zichtbaar is, behalve in de statistieken. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat al die apparatuur ons minder productief maakt. Gratis nieuws, gratis online woordenboeken en encyclopedieën, Google Maps, digitale fotografie — het is allemaal reuzehandig, maar levert economisch uiteindelijk niets op. Of meten economen de verkeerde dingen?
Waarom Trump-stemmers niet alleen maar idioten uit de onderklasse zijn
Een verhaal van de Amerikaanse journaliste Sarah Smarsh dat zelfs interessant is voor lezers die de race naar het Witte Huis al bijna zat zijn: hoe de media een karikatuur maken van Donald Trumps achterban. Die achterban bestaat namelijk lang niet alleen uit het archetype van de arme, achterlijke en racistische Zuiderling. Ook veel mensen uit de oude middenklasse, de ordinary Americans, voelen zich tot Trump aangetrokken. Zij voelen zich in de steek gelaten door traditionele politici — een probleem dat niet verdwijnt als Hillary Clinton straks de verkiezingen wint.
Het gezicht van de rechtse haat op internet
De Brit Milo Yiannopoulos geldt als een van de meest controversiële personen op internet. Zijn snoeiharde kritiek op onder andere moslims, feministen en op iedereen die zich van iets te politiek correct taalgebruik bedient, en zijn vermogen om grote groepen internetgebruikers daarbij te mobiliseren, hebben hem de status van ultieme troll bezorgd — iemand die ervan geniet om anderen via internet te treiteren, beledigen of bedreigen. Dit interview in het uitgesproken linkse Amerikaanse opinieblad The Nation biedt een interessant inkijkje in de persoon Yiannopoulos, maar zo mogelijk nog meer in de beweegredenen van hen die zich aan de alternatief-rechtse kant van het politieke spectrum bevinden — niet in de laatste plaats de aanhangers van Donald Trump.
Hoe de Britse gezondheidsdienst NHS antibiotica-resistente infecties in de hand werkt
Bureau of Investigative Journalism
Een onthullend onderzoek: de Britse gezondheidsdienst NHS koopt veel medicijnen in via farmaceutische bedrijven uit India die zich nauwelijks bekommeren om hygiënische productiemethoden. Daardoor ontstaan steeds vaker 'superbugs': infecties die resistent zijn tegen antibiotica. Volgens The Bureau of Investigative Journalism zijn deze superbugs een van de grootste bedreigingen voor de wereldwijde volksgezondheid, en zijn de resistente virussen daar een belangrijke oorzaak van.
De macht van Alan Greenspan en co
The Guardian onderzoekt in een boeiende longread de positie van centrale bankiers. Deze groep van zeer machtige technocraten opereert buiten het democratische systeem om, maar kan grote invloed uitoefenen.
Wat als alle krantenbedrijven ter wereld een historische fout hebben gemaakt?
Dat kranten het moeilijk hebben sinds de uitvinding van internet weet iedereen. Dat kranten sindsdien weglopende lezers proberen terug te winnen door hun verhalen online te publiceren, is ook geen verrassing. Maar wat nou als kranten dat beter niet hadden kunnen doen? Na 20 jaar digitale krantenjournalistiek staat zo langzamerhand vast dat verlies aan papieren inkomsten bij lange na niet wordt goedgemaakt door online revenuen. Tegelijk zijn kranten nog altijd de belangrijkste waakhonden van de democratie. Helpen de papieren mediabedrijven hun eigen businessmodel niet om zeep door hun obsessie met internet? Een prikkelend verhaal.
Hoe Donald Trump de journalistiek heeft verslagen
Britse documentairemaker en cynisch wonderkind Adam Curtis komt na Bitter Lake (2015) met een vervolg: Hypernormalisation. Via een unieke montage van historische fragmenten uit de BBC grabbelton en altijd perfect getimede zinderende muziek laat hij in een kleine drie uur zien hoe onze huidige realiteit — waarin Donald Trump een (voormalig) serieuze presidentskandidaat is — ontstaan is in Syrië in de jaren '70.
Politici kunnen volgens Curtis niet meer omgaan met de complexiteit van de wereld, dus reduceren ze alles naar goed versus kwaad. Hier scoren ze electorale punten mee. Maar deze versimpeling heeft onverwachte en ongewenste consequenties. Ons wereldbeeld bestaat nu alleen nog maar uit de illusies die wereldleiders over de afgelopen 40 jaar met elkaar hebben afgesproken. Burgers hebben geen vertrouwen meer en Donald Trump speelt hierop in door de waarheid te verachten. Daarmee holt hij met succes de rol van de journalistiek in de VS helemaal uit, aldus Curtis.
ING verplaatst banen stiekem naar lagelonenlanden
De bezuinigingsoperatie waarbij ING tot 2021 zo'n 7000 banen schrapt, was volgens de bank noodzakelijk vanwege de oprukkende digitalisering in de bankenwereld. Maar wat blijkt? Dat was vooral een mooi verhaaltje voor de bühne. Het echte verhaal: een groot deel van die banen wordt helemaal niet geschrapt, maar wordt verplaatst naar landen waar de lonen een stuk lager liggen dan in Nederland en België. Volgens vakbond FNV gaat het om ongeveer een kwart van de banen die ING zegt te schrappen. De vakbond is woedend. Voor ING is het nieuws vooral pijnlijk: nu staat de integriteit van de bankiers wéér ter discussie.
