© CC0 (Publiek domein)

Follow the Money selecteert

Ook deze week hebben we weer de beste stukken voor je uitgekozen. Vandaag onder andere de vervuilende rol van landbouwbedrijven, het ware verhaal achter de Europese eenwording en stinkend rijke dictatorszonen. Verder: Goldman Sachs en de regering-Trump, de paradox van Angela Merkel en tot slot een vierdelige serie over het disfunctioneren van onze fiscus. Prettig weekend!

Witteboordencriminaliteit bij landbouwbedrijven in Engeland

The Bureau of Investigative Journalism

The Bureau of Investigative Journalism onderzocht vervuilende landbouwbedrijven in het Verenigd Koninkrijk en Wales. In een periode van zes jaar ontdekten zij, naast de ruim 3700 minder ernstige incidenten, ook nog eens 424 ernstige wetsovertredingen. Hierbij moet je bijvoorbeeld denken aan boerenbedrijven die varkens, pluimvee of melkvee houden en gemiddeld eens per week waterwegen vervuilen met illegaal gedumpte karkassen, ontsnapte giftige gassen uit bio-installaties, en andere incidenten. Sommige overtreders worden geleid door grote supermarkten zoals Tesco, Sainsbury’s, Morrisons en Co-op. Wonderlijk genoeg ontvangen juist deze ‘vervuilende’ boerderijen miljoenen ponden aan overheidssubsidie.

Inmiddels spreekt men over deze bedrijven als een nieuwe vorm van ‘witteboordencriminaliteit’ en blijkt landbouwvervuiling in Engeland de grootste veroorzaker van de drastische afname van zoetwatervissen te zijn. Conclusie? Door een toename van de intensivering van landbouw heeft ook landbouwvervuiling een grote vlucht genomen.

Hoe kan het dat Merkel weer afstevent op een overwinning?

The New York Times

Jochen Bittner, een politiek verlaggever van Die Zeit, legt in The New York Times uit waarom er zo weinig nieuws is over de Duitse verkiezingscampagnes. Angela Merkel lijkt af te stevenen op een ruime winst. Dat klinkt niet logisch, want zij heeft de grenzen open gezet en een miljoen vluchtelingen het land in gelaten onder het loze motto 'Wir schaffen das'. Verder lijkt haar regering niet in staat om de honderdduizenden uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit te krijgen. Toch staat ze ruim voor op de Sociaaldemocraat Martin Schulz. Hoe valt dat te verklaren? Bittner legt het uit, aan de hand van een aantal paradoxen.

Ondermijning van Obama's erfenis

The Financial Times

De Obama-jaren waren geen feest voor Goldman Sachs. Regel na regel werd afgevuurd op de bank die symbool stond voor de roekeloosheid van de financiële sector. Maar de tijden zijn veranderd: Trump ageert tegen Obama’s wetten omdat deze volgens hem ‘banen vernietigen’. En, nog belangrijker: Goldman Sachs heeft twee oud-medewerkers op sleutelposities in de Amerikaanse regering. Steve Mnuchin, voormalig ‘information officer’, is Minister van Financiën. De voormalig nummer 2 van de bank, Gary Cohnm, leidt ondertussen de nationale economische raad. Goldman Sachs vind de Obama-regels veel te zwaar; de bank ziet nu een uitgelezen mogelijkheid om daar iets aan te doen.

Europese hervormingen voor de eurozone

Rabobank

In een lang essay schrijft Rabo-econoom Wim Boonstra het rapport van de Adviescommissie Internationale Vraagstukken in min of meer gelijke bewoordingen over, zich daarbij concentrerend op de theorie van Optimale Valuta Gebieden van Nobelprijswinnaar Robert Mundell. De eurozone is nog geen optimaal valutagebied, constateert Boonstra. Hij voegt daaraan toe dat veel noodzakelijke verbeteringen aan de eurozone politiek heel gevoelig liggen: 'Het is voor een land extreem duur om uit de euro te stappen', aldus de econoom. Hóé duur zegt hij er echter niet bij. En ook niet wat de kosten zijn van het blijven voortmodderen. In plaats daarvan stelt hij aantal hervormingen voor die van de eurozone een optimaal valutagebied zouden kunnen maken. De hernieuwde Frans-Duitse as biedt daartoe hoop, volgens de bankier. Zijn conclusie luidt dat het daarom van belang is om de economische samenhang binnen de EMU te versterken.

Het extravagante leven van dictatorszonen 

Business Insider

Wat hebben Teodorin Nguema Obiang Mangue, Duduzane Zuma, Robert Peter Mugabe Jr. en Chatunga Bellarmine Mugabe gemeen? Het zijn allen zonen van puissant rijke Afrikaanse dictators — en allen houden ze er een extravagante levensstijl op na. De heren delen ongegeneerd hun rijkdom op Instagram: zo plaatst Teodorin regelmatig foto’s van zichzelf met vrouwen en Ferrari’s, Lamborghini’s, Aston Martins en Bugatti’s op het sociale netwerk. Sailland detail: dezer dagen kampt Teodorin in Frankrijk met een aanklacht wegens het verduisteren van 115 miljoen dollar. Zijn land, Equatoriaal-Guinea – iets kleiner dan Nederland – is één van de grootste olieproducenten van Afrika, maar toch moet meer dan 50 procent van de populatie van minder dan één dollar per dag rondkomen en heeft de meerderheid van de bevolking geen toegang tot schoon drinkwater.

Een nuchtere blik op de Europese eenwording

De Correspondent

Historicus Rolf Falter beschrijft het minder romantische verhaal achter de Europese eenwording: niet verbroedering en gemeenschapszin, maar geopolitiek en eigenbelang van afzonderlijke landen speelden een grote rol in de totstandkoming van Europese Unie. Het ondemocratische karakter van de unie is een resultaat van dit verleden.

Een disfunctionerende fiscus

Tot slot publiceerde De Volkskrant een fascinerende vierdelige serie over de teloorgang van onze Belastingdienst:

Aflevering 1: Het rommelt bij de Belastingdienst sinds ze naast geld innen ook moet uitdelen.

De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst moet er, volgens medewerkers, vooral zijn om geld te innen, niet om het uit te delen. Maar hoe zit dat precies? Het huidige belastingsysteem zou fraudegevoelig zijn, het verlies van geld in de hand werken en daarmee de geloofwaardigheid van de Belastingdienst aantasten. De problemen ontstonden toen de politiek eiste dat elke toeslag eerst uitgekeerd moest worden, zonder een beoordeling vooraf om te kijken of het bedrag kloppend was. Hierdoor waren de uitgekeerde bedragen vaak te hoog of te laag, waardoor onnodige en extra kosten moesten worden gemaakt worden bij de correctie ervan. Daarnaast werkt het eerst uitkeren en daarna pas controleren fraude in de hand, doordat onrechtmatige aanvragen pas bij controle achteraf aan het licht komen. Daarom zou het nieuwe kabinet zich over het voortbestaan van het falende toeslagensysteem moeten buigen.

Aflevering 2: De Belastingdienst doet alles om goede mensen te lozen - en dat kost zo'n 700 miljoen.

Met bijna 30 duizend medewerkers is de Belastingdienst dé belangrijkste uitvoeringsorganisatie van onze overheid. Werknemers klagen echter over een 'slechte' behandeling en waarschuwen voor het structureel weglekken van ervaring en kennis door vertrekkende ambtenaren. Een eerdere vertrekregeling leidde er namelijk toe dat de ‘verkeerde', onmisbare mensen weg gingen en de verkeerde bleven. Werknemers omschrijven de organisatie inmiddels als een ‘waterhoofd’ met een overdaad aan managementfuncties, maar met een gebrek aan kundige en vaardige uitvoerders. Ook voelen medewerkers zich niet serieus genomen, omdat nalatigheid van managers die klachten jaren laat bestaan. De loyaliteit ten aanzien van de dienst en haar management is daardoor tanende en door een gebrek aan mankracht lopen achterstanden verder op.

Aflevering 3: Met niet minder dan 600 veelal verouderde computersystemen is ICT de achilleshiel van de Belastingdienst.

De chaos bij onze fiscus is enorm, blijkt uit interne documenten waarin de dienst zelf de noodklok luidt over verouderde ict-systemen. Zo'n 600 systemen zijn 'achterhaald' en brengen de schatkistinning in gevaar. Hierdoor loopt ook het functioneren van ons land gevaar. Maar niet alleen verouderde ict-systeemen zijn een aanslag op de financiën van de organisatie; ook het debacle rondom het vertrekkende personeel draagt zijn steentje bij. Een initiatief om afscheid te nemen van 5000 belastingambtenaren en 1.500 (vooral) ict’ers aan te nemen mislukte eerder volledig. Kosten? 750 miljoen — voor een reorganisatie die uiteindelijk leidde tot een tweedeling tussen ‘oudere’ en ‘nieuwe’ werknemers. Door de voortdurende gebrekkige interne samenwerking ontstond een ‘eilandjescultuur’en bleven concrete resultaten uit.

Aflevering 4: 'Den Haag' verzint allerlei fiscale maatregelen waarvan de Belastingdienst maar moet uitzoeken hoe ze die uitvoert.

Medewerkers van de Belastingdienst zijn niet tevreden over de samenwerking tussen politici en ‘hun’ dienst. Ze verwijten de politiek een overdaad aan tegenstrijdige belastingmaatregelen, gebrekkig kennis over de uitvoering ervan en mentaliteit die nog het meest overeenkomt met het ‘over de schutting gooien’. Ook financiële experts hekelen de veelvoud aan belastingmaatregelen die politici inzetten om het inkomen van burgers te beïnvloeden. Wetten en belastingregels worden door politici onvoldoende doordacht, waardoor ze grillig overkomen en hen verweten wordt vooral de belangen van de eigen achterban te dienen. Vooralsnog lijkt een van de oplossingen een vereenvoudiging van ons belastingstelsel, maar dat zit er volgens ingewijdenen niet in.