© Flickr / Lieven Van Melckebeke
Follow the Money selecteert
Deze week: Der Spiegel sloopt Deutsche Bank, een gehuurd botnet sloopte het internet, Johan Norberg blijft optimistisch. Verder: Syriërs hebben nachtmerries over groene bussen, Monsanto zet de EPA onder druk en het Westen moet in de spiegel kijken. Tot slot: 'patient zero' was onschuldig, hoe China de Amerikaanse overheid hackte, het leven langs de Russische hogesnelheidslijn en CO2-fraude voor de Jihad.
Deutsche Bank gaat ten onder (en Der Spiegel helpt een handje)
Deutsche Bank was vanaf de oprichting in 1870 zoals de Duitsers zelf: degelijk, saai maar betrouwbaar, de Opel onder de banken. In de jaren negentig veranderde de mentaliteit van de bankiers echter radicaal. Dat blijkt uit deze geweldige longread van Der Spiegel, waarvoor drie redacteuren vijf maanden onderzoek deden. Deutsche Bank wilde meedoen met de grote jongens op Wall Street, dus 'greed is good' werd de nieuwe bedrijfscultuur.
In de afgelopen maanden werden de gevolgen van dit beleid pas echt duidelijk: de portefeuille van Deutsche zit vol met risicovolle troep, de bank zucht onder een dreigende miljardenboete en de balans is zo opgepompt dat de bank ruimschoots 'too big to fail' is. In twintig jaar veranderde Deutsche van een degelijke instelling naar het grootste gevaar voor de wereldeconomie. In dit staaltje financiële onderzoeksjournalistiek van de bovenste plank laten de schrijvers zien hoe dat proces in zijn werk ging.
Het halve internet ging vorige week plat door een gehuurd botnet. En nu?
Vorige week vrijdag merkten veel internetgebruikers iets vreemds. Websites van onder andere de New York Times, Reddit, Soundcloud, Twitter en Spotify waren heel langzaam of zelfs helemaal onbereikbaar. Tegen de avond werd de oorzaak duidelijk: Dyn, een dns-provider aan de Amerikaanse oostkust, was het doelwit van een grootschalige ddos-aanval. Doordat de servers van Dyn overspoeld werden met dataverkeer — tot wel honderden gigabits per seconde — waren ze niet meer in staat om gebruikers door te verwijzen naar de websites die ze zochten. Het gevolg: voor miljoenen mensen werden die websites urenlang onvindbaar.
De stortvloed aan dataverkeer bleek al snel afkomstig te zijn van zogeheten Internet of Things-apparaten. Oude, veelal slecht beveiligde apparaten met een internetverbinding — denk aan beveiligingscamera’s en digitale tv-ontvangers — waren geïnfecteerd met kwaadaardige software en hadden een ‘botnet’ gevormd.
Het bijzondere aan deze aanval, zo schrijft Ars Technica, is dat de verantwoordelijk software — Mirai geheten — eind vorige maand door haar makers openbaar is gemaakt. Het goede nieuws daaraan is dat beveiligingsexperts nu een uniek inzicht krijgen in het functioneren van dergelijke botnets. Het slechte nieuws is dat iedereen die de software weet te gebruiken nu zelf zijn eigen ddos-aanvallen uit kan gaan voeren. In een wereld die steeds afhankelijker wordt van internetdiensten zou software als Mirai nog wel eens een belangrijke rol kunnen gaan spelen.
Een Zweedse historicus legt uit: het gaat echt niet zó slecht met de wereld
HUMO (via Blendle)
Als tegengif voor de doorgaans pessimistische toon van de media stond er deze week een stukje positieve journalistiek in de HUMO: een interview met de Zweedse historicus Johan Norberg, senior fellow bij het Cato institute en schrijver van het boek Progress. In dit boek stelt Norberg dat het een stuk beter met de wereld gaat dan de meeste mensen denken. In de afgelopen decennia is de gemiddelde levensverwachting bijvoorbeeld wereldwijd gigantisch toegenomen. Tegelijkertijd is het aandeel van de wereldbevolking dat leeft in extreme armoede gekelderd.
Eind november komt de Nederlandse vertaling van Norberg’s boek uit onder de titel Vooruitgang. Een uitgelezen kans dus voor het Vlaamse blad om Norberg eens flink het vuur aan de schenen te leggen. Het resultaat is een boeiend interview dat bol staat van de prikkelende quotes, zoals: ‘er zijn meer Amerikanen die geloven in astrologie of reïncarnatie dan in vooruitgang.’ En: ’in Kenia is in tien jaar tijd maar liefst tien jaar toegevoegd aan de levensverwachting: zo kon je een decennium lang je verjaardag vieren zonder ooit maar één dag dichter bij de dood te komen.’
Hoe een Syrisch symbool van de vooruitgang een nachtmerrie werd
In 2009 werden ze nog met veel fanfare aangekondigd: appeltjesgroene stadsbussen, die in de grote steden van Syrië gingen rijden. Tot dat moment bestond in veel van die steden het openbaar vervoer nog voornamelijk uit oude en onbetrouwbare schoolbussen. De nieuwe groene bussen brachten goedkopere en betere service naar de bevolking. Zo werden ze een symbool voor de modernisering die het regime van President Bashar al-Assad beloofd had.
Maar toen brak in 2011 de Arabische Lente aan en werden de bussen ingezet om gewapende regeringstroepen naar protesten te vervoeren. Nu gebruikt de regering ze om rebellen en lokale bevolking weg te voeren uit wijken die door de troepen van Assad worden overgenomen. Een somber verhaal over de dagelijkse realiteit in een land verscheurd door oorlog.
Glyfosaat: Amerikaanse milieu-autoriteit EPA bezweek onder druk Monsanto
Is glyfosaat, het werkzaam bestanddeel van het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup, kankerverwekkend? Daarover verschillen de meningen. Volgens onderzoek van de Agency for Research on Cancer (een adviesorgaan van de WHO) is dat waarschijnlijk het geval, maar volgens de wereldvoedselorganisatie FAO waarschijnlijk niet. De EU-voedselautoriteit EFSA denkt ook dat het meest gebruikte bestrijdingsmiddel ter wereld niet kankerverwekkend is.
In de VS zou het milieu-agentschap EPA afgelopen week over die vraag bijeenkomsten houden. Die werden echter uitgesteld — slechts vier dagen voor ze zouden beginnen. Dat zou te wijten zijn aan een intensieve lobby van de agri-chemische industrie, waaronder fabrikant Monsanto. Vanuit de industrie zou er bezwaar gemaakt zijn tegen enkele wetenschappers van de onderzoekscommissie, onder wie de bekende epidemioloog dr. Peter Infante. Volgens de belangenvereniging CropLife America zou hij bevooroordeeld zijn.
Tegen Monsanto lopen tientallen rechtszaken die zijn aangespannen door mensen die claimen dat ze kanker hebben gekregen als gevolg van blootstelling aan Roundup. Het oordeel van de EPA is van cruciaal belang voor de industrie en de druk op EPA is erg groot. Het is nog niet bekend wanneer — en in welke samenstelling — het onderzoekspanel bijeenkomt.
Internationale conflicten? Laten we eerst eens naar onszelf kijken
De Groene Amsterdammer (via Blendle)
‘Onze leiders zijn blind,’ aldus de Canadese filosoof Paul Dumouchel. In de Groene van deze week analyseert hij de gewelddadige status quo met een interessante, Hobbesiaanse bril. Dumouchel ziet overeenkomsten tussen huidige conflicten en die van vroeger; optimisme over wereldvrede door globalisering in de jaren ‘90 was volgens hem onterecht. 'Politiek geweld zit ingebakken in de structuur van de staat zelf.’
De moderne staat verschilt niet wezenlijk met die van vroeger, stelt de filosoof: ‘mensen hebben altijd een uitlaatklep nodig om te voorkomen dat het geweld zich naar binnen keert.’ Door de economie zijn staten tegenwoordig met elkaar verweven, maar de staat outsourced haar geweldsmonopolie — ook in Europa. De machtsprocessen die door Dumouchel worden aangestipt, en de gevolgen die deze meebrengen voor de wereldpolitiek — bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid van westerse landen voor de vluchtelingenproblematiek — zou iedereen (en vooral de bestuurlijke elite) moeten beseffen.
Hoe een typo de naam van 'patient zero' ruïneerde
Een onschuldig persoon werd een van de meest gehate personen in de geschiedenis van de medische wetenschap. De reden? Een slordigheidsfoutje.
Gaétan Dugas stond decennialang bekend stond als ‘patient zero’ — de eerste aidspatiënt in de Verenigde Staten. Zodoende werd hij regelmatig gezien als een belangrijk oorzaak van de aidsepidemie, die in de VS alleen al honderdduizenden levens heeft gekost. Dugas ontving deze twijfelachtige eer omdat er in een rapport van het US Center for Disease Control (CDC) een “O” achter zijn naam was genoteerd die werd aangezien voor een "0". Meer dan dertig jaar na Dugas' dood zijn wetenschappers er met behulp van genetisch materiaal eindelijk in geslaagd zijn naam te zuiveren.
Een reconstructie van een van de gevoeligste hacks in de Amerikaanse geschiedenis
In april vorig jaar doet Brendan Saulsbury, een ICT-medewerker in de diepste krochten van de Amerikaanse bureaucratie, een opmerkelijke ontdekking. Saulsbury werkt niet bij de NSA, het Pentagon of het Witte Huis, maar slijt zijn dagen onder een systeemplafond bij de US Office of Personnel Management (OPM) — de HR-afdeling van de federale overheid. Het OPM verwerkt jaarlijks meer dan 2 miljoen achtergrondonderzoeken van federale medewerkers, waartoe ook de hoogste rechters behoren. Het heeft miljoenen bestanden opgeslagen met informatie over medische en financiële geschiedenis van (oud)-ambtenaren en verzamelt data van kandidaten voor de meest geheime operaties.
Tijdens het decoderen van een stuk dataverkeer dat zich binnen het digitale netwerk beweegt, stuit Saulsbury op iets schokkends. Het wordt al snel duidelijk dat een groep hackers maandenlang een ingenieuze operatie heeft voorbereid om de data van het OPM te stelen, en alle achtergelaten vingerafdrukken wijzen erop dat het om Chinese staatshackers gaat. De Chinezen hebben dan al bijna een jaar lang gigantische hoeveelheden gevoelige informatie kunnen wegsluizen.
De hack doet de Amerikaanse overheid met het schaamrood op de kaken beseffen dat haar digitale beveiliging ernstig tekortschiet. De ontdekking van Saulsbury is het begin van een spannende operatie om een groot datalek te dichten. Een reconstructie.
Het trage leven langs de Russische hogesnelheidslijn
Het is de trots van de Russische spoorwegen: Sapsan, de nieuwe luxe hogesnelheidslijn die Moskou en Sint Petersburg met elkaar verbindt. Elke dag vervoert de trein duizenden zakenlieden en andere welgestelde Russen tussen de twee grootste steden van het land. Langs de route liggen echter ook talrijke stations waar de trein niet stopt. BBC-verslaggever Seva Boiko legde de Sapsan-route per boemeltrein af en nam onderweg uitgebreid de tijd om te spreken met lokale bewoners en een enkele politicus. De reis leverde een boeiend (doch weinig opwekkend) verhaal op over de troosteloosheid van het provinciale Rusland.
Frauderen met CO2-emissiecertificaten voor de Jihad
De redactie van Zembla leverde maandag een mooi stukje uitzoekwerk op de Nederlandse televisie. De uitzending, getiteld 'Frauderen voor de Jihad' begint verrassend met de jacht op Osama Bin Laden waarbij eind 2010 in een schuilplaats documenten worden gevonden. Het blijkt te gaan ‘om een soort fraudeboekhouding’ die verband houdt met het Europese BTW-systeem.
Er zijn leads naar Italië, waarna het Italiaanse Openbaar Ministerie de documenten napluist en Italiaanse BTW-fraudeurs opspoort die voor 1,2 miljard euro gesjoemeld hebben met omzetbelasting. De opbrengsten zijn vermoedelijk aangewend voor de jihad. De documenten blijken echter ook sporen te bevatten van Nederlandse bedrijven die fraudeerden met CO2-emissiehandel. Zembla voert een enerverende zoektocht uit naar de Nederlandse bedrijven en betrokkenen die fungeren als ‘bufferbedrijven’ om transacties te camoufleren. Mét verborgen camerabeelden.
