© CC0 (Publiek domein)
5
MIN
Ook deze week hebben we weer de beste stukken voor je uitgezocht. Vandaag onder andere: de 'Poison Papers', de ambitieuze Californische klimaatagenda, 10 jaar na de crisis blijft de woede naar financiële sector bestaan en zes problemen waarvoor Europese staatshoofden mogelijk hun zwembad voor uit moeten deze zomer. Prettig weekend!
De Poison Papers
Het begon met de Pentagon Papers, toen waren er de Panama Papers en nu zijn er de Poison Papers: meer dan 100.000 documenten over de donkerste geheimen van de chemische industrie, die lagen opgeslagen in de schuur van mevrouw Carol Van Strum in Oregon, in het noordwesten van de VS. Van Strum verzamelde de documenten in het kader van de rechtszaken die ze voerde tegen chemiebedrijven Dow en Monsanto, tegen de Amerikaanse milieudienst EPA en pulp- en papierbedrijven. Dankzij het project zijn de bestanden nu via internet toegankelijk
De database werpt licht op '40 jaar aan bedrog en samenzweringen van de chemische industrie en de toezichthoudende instanties,' aldus de mensen achter het project. In dit artikel wordt het bijzondere verhaal verteld over hoe deze unieke verzameling tot stand kwam.
Het grootste techbedrijf ter wereld: Samsung
Samsung zit midden in een bewogen jaar. De Zuid-Koreaanse conglomeraat maakt recordwinsten, maar is ook verwikkeld in een hoogoplopend corruptieschandaal. De president van het land trad mede door deze zaak af; de voorheen onaantastbare baas van het bedrijf zit al sinds februari in voorarrest. Tegelijkertijd herstelt Samsung op imponerende wijze van het fiasco rond haar ontvlambare vlaggenschip, de Galaxy Note 7. De opvolger van die smartphone is een wereldwijd succes. Hoe kan Samsung op hetzelfde moment zowel hoge pieken en diepe dalen kennen? Bloomberg dook in de Zuid-Koreaanse gigant, dat inmiddels Apple is voorbijgestreefd als grootste techbedrijf van de wereld. Het succes en de problemen blijken verschillende zijden van dezelfde medaille te zijn. Een analyse?
Wat is er aan de hand in Venezuela?
Wat is er precies aan de hand in Venezuela? Het land drijft op olie, maar toch lijdt de bevolking honger. 75 procent van de Venezolanen gaf aan dat ze het afgelopen jaar ongewild zijn afgevallen omdat ze te weinig eten kunnen kopen. The Economist legt in een mooie longread uit wat er allemaal speelt in het land waar president Nicolás Maduro de scepter zwaait, de macht probeert te houden, en waar ondertussen de inflatie dit jaar al is opgelopen met 1000 procent.
Miljarden voor topsectoren leveren nauwelijks baanbrekende innovaties op
Het topsectorenbeleid kost de Nederlandse staat jaarlijks een miljard euro en is bedoeld om baanbrekende innovaties aan te jagen op het gebied van gezondheid, klimaat of energie. Hoewel de doelstellingen ambitieus zijn heeft het topsectorenbeleid na zes jaar en vele miljarden euros echter nauwelijks grensverleggende vernieuwingen opgeleverd. Dat blijkt uit een evaluatie die werd uitgevoerd in opdracht van minister Henk Kamp van Economische Zaken. De projecten dienen vooral de belangen van bestaande bedrijven en spelen vrijwel geen enkele rol in het oplossen van maatschappelijke problemen.
Staat de wereld er beter voor dat ooit?
Leven we in de beste tijd ooit en is er alle reden voor groot optimisme, of is de wereld een grotere puinhoop dan ooit en razen we op de afgrond af? Er zijn voor beide visies argumenten te bedenken en Oliver Burkeman zet ze in deze longread naast elkaar. Burkeman gaat onder meer in op de vraag of we door de natuur geprogrammeerd zijn om wijd open te staan voor slecht nieuw en of dat handig is in het internettijdperk. Hij belicht de vraag waarom het optimisme over grote positieve trends, als het wereldwijd terugdringen van armoede en de enorm toegenomen levensverwachting, de mens niet gelukkiger en optimistischer maakt. Hij sluit af me de vraag of de verkiezing van Trump niet juist een heel goede ontwikkeling zal blijken.
Hoe de Duitse auto-industrie al jaren onder één hoedje speelt
Wie had dat gedacht? De Duitse auto-industrie speelt al sinds de jaren ‘90 onder een hoedje. Der Spiegel beschrijft gedetailleerd hoe innig de samenwerking tussen de vijf autoproducenten is. Ruim 60 werkgroepen en sub-werkgroepen kaarten het hele productieproces af. De enige concurrentie bestaat uit wie de beste reclame kan maken, want alles onder de motorkap is gezamenlijk tot stand gekomen.
De sector heeft door het dieselschandaal al een bedenkelijke reputatie; die reputatie wordt er met de onthulling van de jarenlange kartelafspraken niet beter op. Ook blijkt het dieselschandaal een direct gevolg te zijn van de kartelafspraken: waar Volkswagen eerst ter verdediging de schuld op een paar foute managers probeerde af te schuiven, maken de recente onthullingen duidelijk dat het heel anders ligt.
Wat zijn de gevolgen van Trump’s plan om transgenders te weren uit het Amerikaanse leger?
Het voornemen van president Trump om transgenders te weren uit het Amerikaanse leger blijft niet zonder gevolgen. Momenteel dienen er tussen de 1.320 en 6.630 transgenders, wat zou betekenen dat behandelkosten (op basis waarvan Trump deze ban motiveerde) neerkomen op 2.4 en 8.4 miljoen dollar. Veel minder geld dan de kosten die gepaard gaan met het rekruteren, opleiden en trainen van nieuw personeel. Maar er zitten nog meer haken en ogen aan dit plan, the National Interest zet ze op een rijtje.
Zes problemen waardoor Europese leiders hun zwembad uit moeten
Augustus zou een saaie maand moeten zijn voor de Brusselse politiek, maar het pakt in de praktijk zelden zo uit. Politieke en financiële crises en gewapende conflicten aan Europa’s grenzen houden meestal geen rekening met de vakanties van menig Europees staatshoofd. Een paar voorbeelden hiervan zijn de Griekse schuldencrisis in de zomer van 2015, de oorlog tussen Israël en Hezbollah in de zomer van 2006 en de Russische inval in Georgië in 2008. Politico heeft een lijst van zes crises opgesteld die er deze zomer wel eens voor kunnen zorgen dat Europese politici dat zwembad toch echt uit moeten.
Na tien jaar is de crisis vervaagd, maar de woede blijft
Met het omvallen van de zakenbank Lehman Brothers in september 2008 barstte de financiële crisis echt los. Maar weinigen hadden het schokeffect op de wereld aan zien komen: eventjes leek het erop dat het hele geldwezen tot stilstand kwam en dat geldautomaten leeg zouden zijn. Toen de financiële crisis de ‘echte economie’ bereikte, verdubbelde de werkloosheid.
Niemand weet precies hoeveel belastinggeld overheden richting banken hebben gesluisd; de Europese Commissie becijferde het een paar jaar terug op een fabelachtige €1600 miljard, en dat alleen al in Europa. Ook in Nederland had de crisis gevolgen en werden banken genationaliseerd met belastinggeld. Zelfs sparen bleek niet zonder risico te zijn; daar kwamen rekeninghouders van Icesave achter.
De cijfers tonen aan dat de getroffen economieën van zowel de VS als de eurozone de weg naar groei allang weer hebben ingezet. Maar betekent dit dat men weer vertrouwen heeft in de financiële sector? Het lijkt erop dat woede en emoties bij elke discussie over bankiers salarissen of de redding van een land als Griekenland weer naar boven komen. Joris Luyendijk concludeert dat de financiële sector nog steeds doodziek en heeft niets geleerd van de crisis.
De ambitieuze Californische klimaatagenda
Californië probeert te bewijzen dat het mogelijk is om broeikasgassen te beperken zonder in te leveren op economische groei. Het heeft nog ambitieuzere plannen dan President Obama had: in 2030 wil de staat haar uitstoot verminderen tot minder dan 40 procent van het huidige niveau. Het moet nog blijken of dat lukt.
Ondertussen kijken de andere Amerikaanse staten naar Californië: als het lukt, dan zal de Golden State een model zijn voor de andere staten die ook op eigen houtje ambitieuze klimaatdoelen willen stellen — ongeacht wat President Trump zegt of doet. Maar hoe gaat Californië dit klaarspelen? In 2030 moet de helft van haar elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komen. Er moet massaal in elektrische auto’s en zuinige vrachtwagens worden geïnvesteerd. Tegen 2030 zullen er 4,2 miljoen ‘zero-emission vehicles’ op de Californische wegen moeten rijden — terwijl er nu nog maar 250.000 zijn. Steden moeten grootschalig ingrijpen om mensen massaal het openbaar vervoer in te krijgen of de fiets te laten pakken. Maar ook dat alles bij elkaar is nog lang niet genoeg. Gaat het Californië lukken de klimaatkar te trekken?
