4
MIN
Follow the Money selecteert, met deze week: de tentakels van Goldman Sachs, migraine met rentederivaten, een kijkje in de keuken bij de FBI en stinkend rijke doomsday-preppers. Verder: de nare inhaalrace van vrouwen, een naderende burgeroorlog en salafistische geldstromen. Tot slot: mensensmokkelaars en de shady vlinder-business.
De lange (en oude) tentakels van Goldman Sachs
Van alle banken die op het hoogste niveau banden met de centra van de politieke macht onderhouden, is er niet één zo machtig als Goldman Sachs. Met de benoeming van verschillende topbestuurders van de zakenbank in de nieuwe Amerikaanse regering, wordt een lange traditie voortgezet. Het Amerikaanse opinietijdschrift The Nation schetst de geschiedenis van de grote invloed die Goldman Sachs al sinds de jaren ’30 van de vorige eeuw heeft op de Amerikaanse politiek. Zo was Hank Paulson, de Amerikaanse minister van Financiën tijdens het escaleren van de kredietcrisis in 2008 en de man die besloot om Lehman Brothers failliet te laten gaan, een voormalig bestuursvoorzitter van Goldman Sachs. Nu er een nieuwe generatie Goldman-bestuurders is doorgedrongen tot het centrum van de Amerikaanse macht, neemt volgens The Nation het risico op deregulering in de financiële sector sterk toe, met alle gevaren van dien voor de economische stabiliteit.
Rentederivaten blijven chronisch hoofdpijndossier
De afgelopen jaren besteedde Follow the Money er al ruim aandacht aan: renteswaps. Menig mkb-bedrijf werd eens goed door de bank genomen met dit financiële product. Deze week verscheen van Investico, het onderzoeksplatform onder de vleugels van De Groene Amsterdammer, ook een uitgebreid verhaal over de rampzalige renteswaps. Het ingewikkelde beleggingsproduct leek het beste van twee werelden te zijn, maar in de crisis bracht het veel gezonde bedrijven naar de afgrond. Voor mkb’ers is er nu een karige compensatieregeling. Maar grote (publieke) instellingen als ziekenhuizen en woningbouwverenigingen zitten nog steeds met miljarden aan swapschade blijkt uit het onderzoeksverhaal.
Een kijkje in de keuken van de FBI
Onderzoeksplatform The Intercept is on a roll de laatste tijd. Na eerder onthullingen over de oorlogsmisdaden van SEAL Team 6, publiceerde de website afgelopen week een van haar grootste dossiers tot nu toe. Een berg gelekte documenten — gevolgd door maanden van diepgravend onderzoek — maakte het mogelijk om in kaart te brengen hoe het er achter de schermen aan toe gaat bij de Amerikaanse FBI. En wat blijkt: de Feds hebben sinds 9/11 stilletjes aan een enorme uitbreiding doorgemaakt. Een must read.
Voordat de bom valt
Longread uit de New Yorker over Amerikaanse superrijken, zoals hedgefund-managers, die zich voor bereiden op de Apocalyps. Zij denken dat een teloorgang van de beschaving eraan komt. Met helikopters, motoren en compleet tot woonhuis ingerichte ondergrondse bunkers, inclusief bowlingbanen, supermarkt en huisartspost bereiden ze zich erop voor. Kosten van zo'n bunker bedragen 3 miljoen dollar, maar ze zijn allemaal uitverkocht. Weer anderen kopen grond en huizen in Nieuw-Zeeland. De journalist Evan Osnos is diep in de materie gedoken en heeft een fascinerend verhaal erover gemaakt.
Nare inhaalrace
Slecht nieuws voor mensen die geloven dat we in de nabije toekomst allemaal fluitend 120 jaar worden. De werkelijkheid is voorlopig dat kanker nog steeds een groeiend probleem is. In het Verenigd Koninkrijk is de officiële verwachting dat gevallen van kanker vooral bij vrouwen de komende 20 jaar fors zullen toenemen. De gezondheidsautoriteiten gaan ervan uit dat het aantal nieuwe kankergevallen zes keer sneller zal stijgen bij vrouwen dan bij mannen. Het gaat vooral om typisch vrouwelijke soorten kanker, zoals kanker aan de eierstokken en baarmoederhals kanker. Dit zijn soorten kanker die mede worden veroorzaakt door overgewicht. Ook roken bij vrouwen en gebrek aan lichaamsbeweging worden genoemd als oorzaken van de te verwachten toename van kanker bij vrouwen. Gedragsverandering en regelmatige screening worden gezien als de belangrijkste wapens tegen de toename van kanker.
‘Een burgeroorlog is onvermijdelijk’
Over een jaar of dertig is Europa een autoritaire staat, waarin natiestaten geen rol meer spelen. Dat gaat niet zonder slag of stoot, er gaat een langdurige periode van burgeroorlogen aan vooraf. Dat beweert de Belgische historicus David Engels in een interview met de Duitse Huffington Post. Engels is hoogleraar Oude Geschiedenis aan de Universiteit van Brussel en heeft een buitengewoon zwartgallige blik op de toekomst van het oude werelddeel. Zijn visie past in de traditie van cultuurpessimist Oswald Spengler, die in 1918 de invloedrijke klassieker 'Der Untergang des Abendlandes' publiceerde.
Engels denkt dat de macht van de Europese Unie dus zal toenemen, terwijl de weerstand daartegen overal in Europa juist groeit. Hoe zit dat? Engels ziet een parallel tussen de identiteitscrisis van de EU en de neergang van de Republiek van Rome in de eerste eeuw voor Christus. Geen opwekkende leesstof, wel tot nadenken stemmend. Krijgt Spengler dan alsnog zijn gelijk?
De wondere wereld van de radicale islam
Redacteuren van het Belgische nieuwsblad Humo doken in de fundamentalistische wereld van het salafisme in België en Nederland. Extra interessant, ze probeerden de geldsporen te volgen van stichtingen, liefdadigheidsorganisaties en islamitische universiteiten. Het bleek een lastige opgave te zijn, want het deponeren van jaarverslagen gebeurt veelal niet. Humo geeft desondanks een inkijkje in een uitgebreid, vaak vanuit het buitenland gefinancierde netwerken die een prominente rol spelen in Belgische steden.
Het bloederige geldspoor van mensensmokkelaars
De onderzoeksjournalisten van OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project) maakten een mooie longread over de werkwijze van mensensmokkelaars die zich mengen tussen de vele vluchtelingen die in bootjes Europa proberen te bereiken.
Ze schrijven in hun artikel uitvoerig over een Italiaans justitieel onderzoek Glauco naar de smokkelroute van Oost-Afrika — Italië — Noord-Europa. En ze volgen het geld van mensensmokkelaars uit Eritrea, Ethiopië, Sudan en Libië. Het blijkt een uiterst lucratieve business te zijn. Zo kost een “ticket” op een bootje tussen de 1000 en 3000 dollar dat overgemaakt moet worden via het ondergrondse bankensysteem hawala. Niet betalen, is geen optie. ‘The Libyans were torturing us every day, saying that we would never live if we did not pay them.’
De shady vlinder-industrie
Zoals u kunt lezen heeft de FTMS deze week een behoorlijk zwart randje. Gelukkig berichtte het televisieprogramma Keuringsdienst van Waarde over een van de mooiere en onschuldigere dingen der aarde: de vlinder. In de uitzending leren we dat een rariteitenkabinet weer behoorlijk hip is. En dan met name een kleurrijke vlinder onder een stolp of in een lijstje. Kosten: zo’n 30 á 40 euro. Het officiële verhaal is dat deze vlinders een natuurlijke dood sterven en vervolgens achter glas belanden. Maar de televisiejournalisten komen tot een heel andere conclusie zodra ze afreizen naar een vlinderkweker in China. Het resultaat is een boeiend inkijkje in de wondere wereld van de ingelijste vlinder, het achterliggende verdienmodel en het opmerkelijk logistieke proces waar levende vlinders in envelopjes worden verspreid.
