Follow the Money selecteert

Amazon-miljardair Jeff Bezos wordt filantroop – eindelijk

Bloomberg
Arne van der Wal – Met Amazon maakte Jeff Bezos (54) eerst de boekhandel kapot, daarna de rest van de retail, tot aan Wallmart toe. Het maakte duizenden winkeliers brodeloos, tienduizenden werknemers werkloos en een deel van hen als gevolg daarvan dakloos. Bezos voer er wel bij: met een vermogen van 163,8 miljard dollar is hij de rijkste man ter wereld. In tegenstelling tot Bill Gates en Warren Buffett was Bezos tot voor kort vrij onzichtbaar als filantroop. Ja, hij kocht de Washington Post en redde daarmee de legendarische krant. Volgens president Donald Trump louter om politieke invloed te kopen; Trump ziet hem dan ook als een vijand. 

Nu is het tijd om iets terug te geven aan de maatschappij. Afgelopen week richtte Bezos met zijn vrouw het Bezos Day One Fund op, goed voor 2 miljard dollar. Het fonds steunt organisaties die jonge dakloze gezinnen helpen en richt een keten op van kleuterscholen van hoge kwaliteit, gebaseerd op de principes van het Montessori-onderwijs. 

Bezos zou Bezos niet zijn als hij niet ook hier zijn ideeën over creatieve destructie zou toepassen. ‘We zullen dezelfde principes gebruiken die Amazon hebben groot gemaakt. De belangrijkste daarvan is echte, intense obsessie voor de klant. Het kind zal de klant zijn.’ Een begeleidende korte documentaire in dit artikel vertelt hoe Bezos van bankier koning van de e-commerce werd. Bloomberg legt ook uit waarom ultrarijke Amerikanen in de filantropie stappen.‘Het enige wat je met zoveel geld kunt doen is het weggeven, tenzij je wilt dat de overheid het afpakt,’ zegt een expert op dat gebied. En wellicht rekent Bezos er op dat zijn liefdadigheid de slechte reputatie van Amazon als werkgever en job destroyer compenseert.

Bijval van experts voor de afschaffing van de dividendbelasting

Het Financieele Dagblad

Eric Smit: 'Eindelijk bijval voor Rutte: experts steunen afschaffen dividendbelasting,' kopte Het Financieele Dagblad vrijdag. Het 'eindelijk' in de kop klinkt als een verzuchting van de roze krant die voor het artikel uit een publicatie van het Weekblad Fiscaal Recht put. 

Daarin komen een aantal hoogleraren aan het woord die het opnemen voor het besluit van premier Mark Rutte om de dividendbelasting af te schaffen. Daar voerde Rutte in tien maanden tijd nog geen steekhoudend argument voor aan. Het besluit – dat in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – werd door tal van economen door de gehaktmolen gehaald. Maar na al die tijd zijn er nu een aantal experts die toch argumenten hebben gevonden. Hoogleraar belastingrecht Jaap Bellingwout – tevens actief als belastingadviseur bij Meijburg & Co. – rekent volgens het FD af met de ‘mythe’ dat dividendbelasting een cadeautje is voor buitenlandse schatkisten. 

Deze ‘mythe’ werd onder andere door SOMO in het leven geroepen en dat deden de onderzoekers van SOMO op basis van zorgvuldig onderzoek dat hier is terug te lezen.

‘Als buitenlandse aandeelhouders de heffing mogen verrekenen met fiscale verplichtingen in eigen land, zoals tegenstanders van afschaffing beweren, zouden er geen duizenden rechtszaken tegen de dividendbelasting lopen,’ parafraseert het FD Bellingwout. Dat argument is ondeugdelijk. Door te wijzen op voorbeelden die anders zijn, ontkracht Bellingwout de harde cijfers niet. 

‘VU-hoogleraar en belastingadvocaat Frank Pötgens bestrijdt met collega Paul Sleurink van het kantoor De Brauw Blackstone Westbroek dat het kabinetsplan uit de lucht komt vallen,’ schrijft FD voorts. Dat betoog oogt zo als gedateerd gepruttel. Het is inmiddels meer dan duidelijk dat het corporate bedrijfsleven al vele jaren lobbyt om de de afschaffing tot stand te brengen. Dus nee, de afschaffing komt niet echt uit de lucht vallen.

Tot slot zijn economen Roel Beetsma en John Lorié ervan overtuigd dat Nederland economisch wel beter af is met de afschaffing van de dividendbelasting. Bedrijven zouden dan goedkoper geld uit het buitenland kunnen aantrekken. Volgens het FD hebben de economen een ‘eenvoudig model’ gemaakt om dit te laten zien. Ik heb het flauwe vermoeden dan econoom Bas Jacobs – die eerder precies het tegenovergestelde betoogde – hier iets van zal vinden.

Turkije wil dat Siemens het spoornet gaat moderniseren

Der Spiegel

Peter Hendriks – Het Turkse spoornet verkeert in een deplorabele toestand. Het stamt grotendeels uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. De slechts 11.000 kilometer aan spoorwegen zijn maar voor 40 procent uitgerust met moderne veiligheids- en signaaltechnologie en maar 30 procent is geëlektrificeerd. De stations zijn ernstig verwaarloosd en ongeveer 20 procent van het netwerk wordt niet gebruikt. Het nationale spoorbedrijf heeft daarvoor te weinig personeel. De operatie behelst een order van 35 miljard euro, waarbij Siemens en Deutsche Bahn zouden gezamenlijk optrekken. Er wordt al op politiek niveau gesproken over de order. De Turken willen ook graag dat Duitsers zorgen voor de financiering.

Het heeft allemaal iets vreemde. De Turkse lira verkeert in zeer zwaar weer en een jaar geleden fulmineerde Recep Tayyip Erdogan nog dat de Duitsers fascisten waren. Peter Altmaier, de Duitse minister van Economische Zaken stond tot voor kort op het standpunt dat Turkije niets van Duitsland hoeft te verwachten als er niet eerst hervormingen worden doorgevoerd. Ondertussen is de prioriteit om te voorkomen dat Turkije in een diepe recessie wegzakt. Uiteraard speelt op de achtergrond de angst dat China met de megaorder aan de haal gaat. Vanuit de hoek van mensenrechtenorganisaties klinkt de kritiek dat economische belangen blijkbaar zwaarder wegen dat mensenrechten.

Europees besluit speelt techgiganten in de kaart

Volkskrant

Bart Nietveld – Afgelopen woensdag stemde het Europese parlement in met de nieuwe auteursrechtwetgeving. Deze wet verplicht techbedrijven alert te zijn op materiaal waar auteursrechten op rusten, en dat materiaal zonodig van hun platform te verwijderen. De creatieve industrie juicht de wet enorm toe, maar tegenstanders spreken over de toenemende macht van bedrijven als Google en Facebook.

Op internet kan men vooralsnog uploaden wat je wil. Maar met de nieuwe wet moeten bedrijven materiaal gaan filteren. Dat is een flinke klus. De verwachting is dat alleen grote techgiganten als Google en Facebook het geld en de middelen hebben om zo’n gecompliceerd filter te installeren. Daarmee zal hun macht toenemen. Omdat techbedrijven risico’s willen vermijden, verwachten tegenstanders dat hun filter te veel materiaal zal tegenhouden. Zo wordt niet alleen de originele content maar ook parodieën daarop geblokkeerd.

Ondanks orkaan Florence een hoopvol bericht over klimaatverandering

CBS

Ties Joosten – Terwijl ik dit schrijf teistert de orkaan Florence de Amerikaanse oostkust, waaronder North-Carolina. In 2012 verbood deze staat het gebruik van klimaatwetenschap, omdat grote projectontwikkelaars de kustlijn wilden volbouwen en daarbij niet lastig gevallen wilden worden door onhandige berichten over orkaangevaar en zeespiegelstijging. Nu wordt er in sommige straten tot ruim 2,5 meter water verwacht (de Amerikanen maken daar dan wel weer heel gave filmpjes van, het moet gezegd). Heeft dat verbod met de orkaanschade te maken? Niet direct. Maar God heeft wel gevoel voor ironie, zullen we maar zeggen. 

Toch wil ik hier geen cynisch stukje van maken. Afgelopen week kwamen werd door het CBS en het RIVM namelijk naar buiten gebracht hoeveel broeikasgassen Nederland het afgelopen jaar heeft uitgestoten. Dit is vrij droge statistiek, en statistiek mag je interpreteren zoals je dat wil. Jan Rotmans concludeert: ‘We zijn nu ruim kwart eeuw bezig in Nederland met de energietransitie, en de CO2-uitstoot is in die periode NIET gedaald!’ Dat klopt. Uit de cijfers blijkt dat de CO2-uitstoot in 2017 precies gelijk was aan die in 1990.

CO2 is echter niet het enige broeikasgas. Alles bij elkaar opgeteld is de uitstoot sinds 1990 wel degelijk gedaald, met 17 procent om precies te zijn. Ondertussen zijn we 42 procent méér gaan autorijden, was de elektriciteitsproductie 54 procent hoger en was de productie in de petrochemische en de metaalindustrie grofweg de helft hoger. 

Volgens mij laten deze cijfers zien dat het klimaatprobleem opgelost kan worden – als we dat tenminste willen. Als we de uitstoot van broeikasgassen al kunnen laten dalen terwijl we zoveel méér produceren, in een kwarteeuw waarbij klimaatverandering niet bepaald bovenaan de politieke agenda stond, bedenk dan eens wat we kunnen als we wél ons best doen. Dat is een hoopvolle gedachte, als je het mij vraagt. 

Rethinking economics

Nature

Thomas Bollen – Tien jaar geleden waren de meeste economen niet in staat om de kredietcrisis te voorspellen. De belangrijkste oorzaak: ze waren verblind door achterhaalde theorieën en modellen die weinig ophebben met de economische werkelijkheid. Die theorieën worden nog altijd als waarheid onderwezen met een zekerheid alsof het natuurkunde is. 

Maeve Cohen was hier zo teleurgesteld over dat ze samen met andere studenten de denktank Rethinking Economics oprichtte. In dit vurige pleidooi voor beter onderwijs zet ze uiteen wat er nog altijd mis is met het economie onderwijs. ‘Mainstream economics values efficiency, markets and growth, and puts individuals over collectives. Yet, undergraduates are not taught to recognize, let alone question, these values — and the consequences are serious.’

Geen zorgen, DNB is in gesprek

Het Financieele Dagblad 

Liset Hamming – Veel media probeerden deze week in aanloop naar 15 september 2018, de dag dat het 10 jaar geleden is dat de Amerikaanse bank Lehman Brothers viel, de balans op te maken.

Het was dezelfde week dat we probeerden helder te krijgen hoe het komt dat ING zeven jaar lang stelselmatig anti-witwaswetgeving overtrad. Toezichthouder De Nederlandse Bank (DNB) schitterde daarbij door afwezigheid, zo leek het. NRC deed een poging om de rol van DNB in kaart te brengen maar DNB had ‘niets toe te voegen’, terwijl de toezichthouder tussen 2005 en 2016 meerdere onderzoeken uitvoerde, een formele ‘instructie’ oplegde en in 2015 dan eindelijk een boete uitschreef, die blijkbaar aanzienlijk minder indruk maakte dan de 775 miljoen euro die ING moet betalen na de schikking met het Openbaar Ministerie drie jaar later.

In ‘Tien jaar na Lehman’ van het FD is Klaas Knot, president van DNB, aan het woord: ‘Een aantal Nederlandse banken neemt nog steeds aanzienlijke hoge risico’s zodat zij beleggers hoge, dubbelcijferige rendementen kunnen beloven.’ Maar maak je geen zorgen, onze toezichthouder is ‘met hen in gesprek over de keuzes die zij in hun bedrijfsvoering maken om dergelijke doelstellingen te behalen.’ Doelstellingen die Bazel 3,5 al door onze Europese strot heeft gedrukt.

De kunstgrasberg van Dongen en Barneveld

ZEMBLA

Bart Nietveld – In Nederland zijn TUF Recycling en Vink de enige bedrijven die zich bezig houden met het recyclen van kunstgrasvelden. Van recycling komt echter weinig terecht, ontdekte Zembla. Na een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) kwam Zembla erachter dat de twee bedrijven al jaren structureel de wet en milieuregels overtreden. 

Voor 10 à 20 duizend euro recyclen de bedrijven één kunstgrasveld. Maar de bedrijven recyclen de kunststof matten met zand en rubberkogels niet: ze dumpen het op eigen terrein, en verkopen het zelfs aan particulieren door. Gemeenten willen ingrijpen maar lijken machteloos: bij faillissement draaien zij namelijk op voor de grondsanering. Volgens deskundigen kunnen de kosten daarvoor oplopen tot minimaal 3 miljoen euro. Onderzoeksbureau AMI concludeerde dat er voor hergebruik van kunstgrasvelden geen oplossing is: daarmee wordt de kunstgrasberg alsmaar groter en groter.

De strijd om kostbare zandkorrels

Sand Wars

Mira Sys – Landen vol woestijnen hebben een tekort aan zand. Het is een van de grootste paradoxen van deze tijd, maar wel degelijk realiteit. Woestijnzand blijkt namelijk een hele andere samenstelling te hebben dan ‘gewoon’ zand. De documentaire ‘Sand Wars’ uit 2013 beschrijft een probleem waar bijna niemand weet van heeft, maar dat ontzettend actueel is. Zand – goed zand, om huizen mee te bouwen, elektronica mee te fabriceren en zelfs te gebruiken in wijn – is een eindige grondstof. En zoals dat gaat met essentiële uitputtelijke grondstoffen, stijgt de waarde ervan en zijn het vooral rijke landen die daarvan profiteren. 

De documentaire laat bijvoorbeeld een schrijnend beeld zien van Indonesië, waar net als in de rest van de wereld stranden heel snel kleiner worden, geholpen door heuse zandmaffiosi die kilo’s zand het land uitsmokkelen. Tegelijkertijd breidt het nabijgelegen Singapore uit met zand uit onder andere Indonesië, ondanks het feit dat Indonesië al lang geleden de zandhandel met Singapore heeft afgezworen. De documentaire raakt aan een relatief onbekend maar urgent probleem, en geeft je stof om over na te denken bij het volgende onbezonnen dagje aan zee, wanneer de kostbare zandkorrels door je vingers glijden.

Dambisa Moyo vertelt waarom het autocratische China het in Afrika wint van het democratische Westen

Zambia reports

Arno Wellens – Kent u Dambisa Moyo niet? Deze econome van Goldman Sachs is in 1969 geboren in Lusaka, Zambia. Daar heeft ze aan een ding een hekel ontwikkeld en dat is ontwikkelingshulp, aangezien het averechts werkt. Ze schreef er in 2009 het boek Dead Aid over. Het maakte haar op slag beroemd bij het deel van het politieke spectrum waar de Jan Pronk-achtingen toch al niet populair waren. Toen ze zo de aandacht op zich had gevestigd kwam ze in 2011 met een boek waarmee ze vervolgens iedereen tegen zich in het harnas wist te jagen: How the West was lost.

Westerse landen maken volgens haar verkeerde politieke en militaire keuzes, en hebben een ziekelijke preoccupatie met oppervlakkig vermaak en andere vormen van destructieve decadentie. ‘Boer zoekt vrouw’ en ‘Heel Holland bakt’ scoren hoge kijkcijfers, terwijl we onze infrastructuur verwaarlozen: de Westerse mens heeft zijn prioriteiten niet meer op orde en wordt daarom links en rechts ingehaald. Moyo laat zich duidelijk niet op gemakzuchtige wijze in een versimpeld ideologisch hoekje duwen, ze maakt pijnlijk trefzekere analyses zonder zich te bekommeren om de vraag of het allemaal wel politiek correct is.

In 2012 schreef ze over China in Winner take all. China is bezig een logistiek netwerk aan te leggen om de eigen groeiende industrie te voorzien van grondstoffen, wat met politiek en militair vertoon gepaard gaat. Zo bouwt China nu militaire bases op kunstmatige eilanden in de omringende wateren, zodat de buurlanden duidelijk wordt gemaakt wie de baas is. China stopt daar niet, het land laat zich steeds meer gelden in landen in Zuid-Amerika en Afrika. Moyo opent Winner take all met een beschrijving van haar eigen verbazing tijdens een trip naar Ecuador. Daar had een Chinees staatsbedrijf in mijnbouw een complete berg opgekocht, met het recht om die af te mogen graven voor mineralen.

In haar recentere werk gaat ze in op de groeiende band tussen China en Afrika. China heeft in 30 jaar 300 miljoen mensen van een menswaardig inkomen kunnen voorzien. Dat spreekt de gemiddelde Afrikaan meer aan dan gewauwel over bijvoorbeeld Europese normen en waarden. Vooral op het vlak van de infrastructurele tekorten in Afrika is China nu de aangewezen partner, want dat is waar arme mensen praktisch gezien het meeste last van hebben: gebrekkige logistiek. In dit artikel legt ze uit dat dit de verklaring is voor de groeiende ‘romance’ tussen Afrika en China.

Haar nieuwste boek heet Edge of Chaos en gaat in op het tekortschieten van democratische landen in bovengenoemd proces. De gemiddelde Afrikaan zit er kennelijk niet mee dat China feitelijk een dictatuur is. Als het om de ontwikkeling van Afrika gaat, leggen de Europese landen en de VS, allemaal volwassen democratieën, het af tegen de autocratische Communistische Partij van China. Dat heeft alles te maken met het tekortschieten van die democratieën in hun thuisland, maar dat kan ze beter zelf uitleggen.