© ANP/Koen van Weel

Follow The Money selecteert

Worden Spanje en Portugal ontzien door de Europese Commissie? Europees ontwikkelingsgeld naar Afrikaanse legers, wie doet het denkwerk voor het kabinet en wie zijn toch die rechts populistische kiezers? Verder: het Antwerpse vastgoedweb, een briefje voor staatssecretaris Martin van Rijn en de Amerikanisering van de arbeidsmarkt. Tot slot: het gros van de gemeenten heeft niet tijdig een accountantsverklaring, VN-missies in opspraak en koopjesjacht in Savile Row.

Krijgen Spanje en Portugal wel of geen sancties van de Europese Commissie?

Politico

Florian Eder van de in Brussel goed ingevoerde journalistensite Politico schrijft dat Spanje en Portugal alwéér uitstel zullen krijgen van de Europese Commissie (EC) om hun begroting op orde te krijgen. ‘Niet voor het eerst en niet voor het laatst,’ zo voegt hij er nog aan toe. Ook komen er voorlopig geen sancties van de EC tegen deze twee landen, terwijl dat volgens de regels wel zou moeten. Nederland loodste om die reden onder Rutte II een aanzienlijk lastenverzwaringspakket door het parlement.

Maar waarom gebeurt dat dan (telkens) niet in andere eurozonelanden? Volgens Politico, omdat de EC bang is voor boze Spanjaarden en Portugezen, die ook zitting hebben in het Europees Parlement (EP). Volgens de voorman van de socialistische fractie in dat EP, Gianni Pitella, is het ‘nu niet het juiste moment om Portugal sancties op te leggen’. De EC laat het Salomonsoordeel liever over aan de betrokken ministers van Financiën. De geloofwaardigheid van de Commissie zou zo een douw krijgen, aldus betrokken EU-ambtenaren.

Het is wellicht daarom dat de EC afgelopen donderdag na een schriftelijke procedure ingestemd heeft met een aanbeveling aan de EU-ministers van Financiën om de twee landen in gebreke te stellen. Dat wil nog niet zeggen dat de landen de boete van 0,2 procent van hun bbp ook aan de broek krijgen. De commissarissen Dombrovskis (verantwoordelijk voor de euro en de sociale dialoog) en Moscovici (economische en financiële zaken) hinten er nu al op dat de EC kan aanbevelen dat de Raad de boete verlaagt of zelfs in zijn geheel kwijtscheldt. Dat zou kunnen gebeuren op grond van buitengewone omstandigheden of op verzoek van de regeringen zelf. Daar hebben ze dan vanaf dinsdag 10 dagen de tijd voor.

Europees ontwikkelingsgeld naar Afrikaanse legers om migratie te stoppen

EUObserver

De Europese Commissie is van plan om ontwikkelingshulp te geven in de vorm van bewapening van Afrikaanse landen om de massale migratie richting het vasteland van Europa te stoppen. Maar liefst 100 miljoen euro van het budget voor ontwikkelingshulp wordt daarvoor gereserveerd, zo bleek uit een conceptvoorstel dat afgelopen dinsdag verscheen. Volgens het document gaat het niet om wapens en munitie, maar om bijvoorbeeld kleding en rollend materieel, maar critici plaatsen grote vraagtekens bij deze lezing. Volgens hen zullen er juist op grote schaal wapens worden gekocht van het geld. Volgens eurocommissaris Neven Mimica is die kritiek onterecht. ‘Development and security go hand in hand,’ aldus Mimica. Is het naïviteit of gewoon stompzinnigheid van deze eurocommissaris?

Wie doen het denkwerk voor het kabinet?

NRC

Hoeveel moet of mag een volgend kabinet uitgeven? Hoe onderbouw je de prognose van de rijksbegroting? Welke aannames zijn geloofwaardig voor economische groei? Wie zijn de mensen die als het ware het ‘schaduwkabinet’ van Nederland vormen? Het antwoord zal u wellicht niet verbazen: naast topambtenaren van een aantal ministeries schrijven vooral de ambtenaren van het Centraal Plan Bureau en De Nederlandsche Bank aan de adviezen mee.

Met name de ‘participatiesamenleving’ stond en staat hoog op het verlanglijstje van kabinet Rutte II. Al in juni 2012 had een groepje topambtenaren, verzameld in de Studiegroep Begrotingsruimte, in hun advies aan een volgend kabinet voorspeld dat ‘vergroten van de participatie komende jaren een belangrijk thema is’. De stijgende zorgkosten, ‘een groot probleem voor de openbare financiën en de economie,’ moesten worden ingeperkt, schreef de studiegroep ook. ‘Alleen gepaste zorg die noodzakelijk is komt ten laste van het collectief.’ En inderdaad: de langdurige zorg werd hervormd, aldus NRC. Vooral voormalig rechterhand van premier Rutte Kajsa Ollongren, thans cultuurwethouder namens D66 in Amsterdam, speelde een sleutelrol.

Wie zijn de kiezers van rechts populisme?

De Groene Amsterdammer 

Niet alleen ‘de verliezers van de globalisering’ — de verpauperde middenklasse — behoort tot het ‘populisme’. Ook de welvarende klasse die in penthouses woont, stemt populistisch rechts, schrijft De Groene Amsterdammer. De uitslag van het Brexit-referendum lijkt dat te bevestigen: de meeste voorstanders van het Leave kamp bevonden zich onder de rechts-conservatieven, doorgaans niet de bevolking uit de lagere klasse.

Volgens politicologe Sarah de Jonge, hoofddocent aan de UvA, is daar een verklaring voor: ‘de afscherming van de eigen welvaart voor “buitenstaanders,” zoals immigranten, en voor instellingen die in de beeldvorming meer kosten dan opbrengen, de Europese Unie voorop.’ De economische crisis versterkt dit patroon nog. Deze welgestelden redeneren: ik werk harder dan anderen en draag meer bij aan de welvaart, terwijl de lanterfanters profiteren. Dat geldt ook voor een bepaalde groep VVD'ers. In de liberale logica zijn immigranten alleen welkom als zij bijdragen aan de welvaart en moet het aantal oorlogsvluchtelingen, eerder kostenpost dan economisch productief, zo snel mogelijk naar nul. En Europa is in de visie van de VVD geen solidariteitsgemeenschap maar een vrijhandelszone, louter van belang om de groei van de nationale economie te bevorderen, aldus Koen Damhuis, een Nederlandse socioloog die voor het European University Institute in Florence het populisme bestudeert. Er komen nog veel meer ‘logen’ aan het woord, die allemaal tamelijk voorspelbaar het verschijnsel ‘populisme’ pogen te duiden. Waaronder: 'Het betreft de crisis van de democratische representativiteit.’

Antwerps vastgoedweb heeft ook een Hollands tintje

Apache

Onderzoeksjournalist Tom Cochez van Apache dook in de werkwijze en netwerken van de vastgoedpoot van de onlangs ter ziele gegane Belgische bank Optima. Uit zijn onthullend relaas blijkt een weinig transparant web van elkaar de bal toespelende partijen, met Optima als spin in het web. Bij elke transactie rinkelt de kassa van de voormalige vermogensbeheerder. Naast het socialistische Waalse pensioenfonds Ogeo, projectontwikkelaars, grote investeerders en, zeker in Antwerpen, komt ook de politieke wereld in het vizier. Vader en zoon Paul en Marc Schaling - vader Paul werd berucht als baas van NMB Heller - van projectontwikkelaar Land Invest Group en lobbyist Erik van der Paal, zoon van de in Vlaanderen notoir bekende Rudi, maken deel uit van het netwerk.

Cochez concludeert: ‘Het geeft vooral aan hoe lonend het kan zijn om een breed politiek kleurenpalet te bestrijken en lobbyisten in te schakelen met een adressenboekje dat zich weinig gelegen laat aan partijgrenzen.’

Open Brief Hugo Borst aan stas Van Rijn over misstanden in de zorg

AD

Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) maakte onlangs een lijst met slecht presterende verpleeghuizen bekend. Die lijst vormde aanleiding voor Hugo Borst, bekend voetbalcriticus en televisiepersoonlijkheid, om een brief-op-poten te zenden naar het Algemeen Dagblad over de misstanden in de zorg en hoe het beter kan. Zijn brief is niet alleen aan de staatssecretaris gericht, maar ‘aan iedereen die al jaren het vermaledijde systeem dat verpleegzorg heet in stand houdt’.

Een typerend citaat uit de brief: ‘Geachte staatsecretaris, verzorgers hebben één talent: ze kunnen magistraal zorgen. Laat ze dat dan doen. Laten we afspreken dat ze voortaan alleen het hoognodige opschrijven. Ik heb het over maximaal 10 procent van wat ze nu doen. Wij mantelzorgers willen dat onze vader of moeder op tijd wordt verschoond en geknuffeld. Dit is geen wens, dit is een eis. Kappen met die DDR-achtige bureaucratie. Er komt een moment dat ik die computer het raam uit gooi.’ En: ‘We worden niet beter van protocollen, regels en procedures. De managers? Daarvan kan driekwart weg. Niks te kort door de bocht. Ik heb mijn veldwerk verricht.’

Merendeel gemeenten heeft niet tijdig accountantsverklaring

Binnenlands Bestuur

Acht op de tien gemeenten beschikt een week voor het verstrijken van de officiële deadline nog niet over een accountantsverklaring. Het merendeel van de gemeenten heeft de hoop ook verloren dat die benodigde verklaring op tijd komt. Dit blijkt uit een enquête van FAMO, de vereniging van middelenmanagers bij de overheid, onder de gemeenten.

Volgens de wettelijke voorschriften dienen gemeenten hun jaarrekening inclusief accountantsverklaring uiterlijk 15 juli ingeleverd te hebben bij de provinciale toezichthouder. Het ministerie van Binnenlandse Zaken geeft de gemeenten nog een maand respijt voordat er eventuele sancties zullen worden opgelegd, waaronder het tijdelijk geheel of gedeeltelijk opschorten van de gemeentefondsuitkering. Een van de redenen waarom veel gemeenten niet tijdig hun zaakjes op orde hebben is de grootschalige decentralisatie, met name op het gebied van pgb-gelden van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) en de Jeugdwet. De algemene verwachting van de NBA, de beroepsorganisatie van accountants, is dat de inregelproblemen van de decentralisaties zodanig zijn dat in bepaalde situaties accountants van gemeenten, na het beoordelen van de beschikbare controle-informatie, zullen concluderen dat er niet voldoende en/of geschikte controle-informatie beschikbaar is of dat er afwijkingen van materieel belang zijn voor de jaarrekening van de gemeente.

 

De Amerikanisering van de Nederlandse arbeidsmarkt

De Groene Amsterdammer

Onder de kop 'Zelf Zwaar Ploeteren' komt De Groene Amsterdammer met een artikel over de vaak benarde positie waarin veel zzp' ers zich bevinden. ‘Hoogopgeleide, fulltime werkende zzp’ers verdienen gemiddeld dertig procent minder dan hun collega’s in vaste dienst. Het grootst is het gat bij uitvoerend kunstenaars als acteurs en musici. Solidariteit bestaat niet meer. Orkesten blijven overeind door het uitknijpen van zelfstandigen,’ schrijft het blad. Niet alleen beroepsmusici hebben het zwaar, ook pas afgestudeerde architecten komen maar moeilijk aan een (vaste) baan. Sinds de crisis van 2008 is de architectenbranche gehalveerd in aantal bureaus en meer dan gehalveerd in omzet (van 1,7 miljard naar 0,7 miljard). Maar de crisis is niet de enige reden voor de verslechterde arbeidsmarktpositie van de jonge architecten. In 2005 bepaalde de Nederlandse Mededingingsautoriteit dat de honorarium­formule een niet-toegestane prijsafspraak was en dat de sector ook op prijs met elkaar moest concurreren.

Het idee dat zzp’ers weliswaar een onzeker bestaan leiden, maar veel meer verdienen dan werknemers in loondienst, kan definitief in de prullenmand. Sinds de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) afgelopen mei is ingevoerd, is die positie van zzp'ers eerder verslechterd dan verbeterd. Deze wet vereist dat opdrachtnemer en opdrachtgever in geval van twijfel over hun arbeidsrelatie een goedgekeurde overeenkomst aangaan om een ‘fictief dienstverband’ uit te sluiten. Als er naar het oordeel van de Belastingdienst toch sprake is van zo'n dienstverband, dan heft de fiscus alsnog met terugwerkende kracht loonbelasting en sociale premies. De fiscus heeft tot nu toe een derde van de zzp-contracten afgekeurd. Er geldt een overgangstermijn tot 1 mei volgend jaar.

VN-missies in opspraak

Vrij Nederland (via blendle)

Door de onschendbaarheid van VN-personeel blijven seksueel misbruik en andere misstanden onbestraft. Begin vorige maand nam klokkenluider Anders Kompass daarom na bijna twintig jaar ontslag bij de Verenigde Naties. ‘Er heerst straffeloosheid binnen de VN,’ schrijft Janneke Justermans van Vrij Nederland. Het blijkt dat de VN geen goed werkend juridisch systeem heeft om misstanden te bestraffen. VN-medewerkers hebben zich op grote schaal misdragen in de gebieden die zij geacht worden te beschermen: het aantal berichten over aanrandingen, zelfs verkrachtingen, stapelt zich op.

Jonge jongens, tussen de acht en vijtien jaar, vertelden dat ze seksueel misbruikt zijn door VN-vredessoldaten in ruil voor eten of een beetje geld en ze hadden ook gezien dat andere kinderen werden misbruikt. De verklaringen van de jongens waren ernstig, maar er werd niet of nauwelijks op gereageerd. Informatie over het misbruik werd van bureau naar bureau en van het ene VN-kantoor naar het andere verplaatst. Deze gang van zaken vormde voor Anders Kompass aanleiding om aan de bel te trekken. Tevergeefs. Toen hij dreigde naar de pers te stappen werd hij een maand later geschorst met behoud van salaris.

De conclusie is dat de manier waarop de VN reageert structureel weinig effectief blijkt, ondanks het ‘zerotolerancebeleid’ sinds 2005. Zo waren er in de periode dat Bert Koenders hoofd was van de missie in Mali, acht meldingen van seksueel misbruik waar niks mee is gedaan. De neiging blijft bestaan om klokkenluiders zoals Kompass te bestraffen in plaats van de daders. Ook al omdat het volgens Hans Rouw van Pax Christi heel moeilijk is om mensen binnen de VN te ontslaan.

Koopjesjacht in Savile Row

Bloomberg

Britse klanten stellen de aankoop van een nieuw pak maar even uit, maar in Savile Row, Jermyn Street en Oxford Street wemelt het these days van de Amerikanen en Aziaten. Nu het Britse pond op het laagste punt staat sinds dertig jaar, zien zij hun kans schoon om een bespoke pak te kopen bij een van de traditionele Londense kleermakers en chique warenhuizen. Bloomberg ging er kijken en stuitte op zorgelijke blikken. Het is nu druk, maar de onzekerheid die na de Brexit-stem is ontstaan doet zich hier pijnlijk voelen. Britse bankiers, advocaten en andere financiële dienstverleners zijn abrupt in koperstaking gegaan. Modehuis Hilditch & Key gebruikt de lage koers van het pond in zijn marketing voor buitenlandse klanten: sla nu toe, goedkoper wordt een pak niet.