6
MIN
Volgens Nobelprijswinnaar economie Joseph Stiglitz is de euro het echte probleem in Europa, ons monetair beleid wordt tegenwoordig bepaald in China en hoe onafhankelijk is de Belgische nucleaire waakhond? Verder: weinig angst voor het sleutelen aan ons DNA, hoe varkens in de Amerikaanse vleesindustrie worden vetgemest, hoe Nederland belastingontwijking bewust faciliteerde en een vernietigend artikel over de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma. Tot slot: een interview met Mario Monti, de zeven zonden van het kapitalisme en de academische vrijheid in Turkije ligt onder vuur.
Stiglitz: de euro is het échte probleem
Toespraak van oud-Nobelprijswinnaar economie, de Amerikaan Joseph Stiglitz, afgelopen maand in Brussel. In deze speech gaat Stiglitz uitgebreid in op de eurocrisis, die de eurozone nu al meer dan zes jaar in zijn greep houdt. Volgens Stiglitz had Europa nooit aan de euro moeten beginnen, omdat het geen ‘optimaal valutagebied’ is. Hij bekritiseert de gekozen methode van interne devaluatie (loon- en prijsdalingen) om het verstoorde evenwicht in Zuid-Europa te herstellen. Degenen die menen dat daar ‘hervormingen’ doorgevoerd kunnen worden, begrijpen er niets van. Sterker, die maken de problemen alleen maar erger — zie Griekenland. Het huidige ‘doormodderscenario’ is de slechtste keuze die men kan maken: de kosten zullen uiteindelijk alleen maar hoger uitvallen.
De eurocrisis is een vraagzijde-crisis: er is simpelweg te weinig vraag naar goede investeringen, ondanks de lage rente. Dat heeft vooral te maken met de structuur van de eurozone, die monetaire flexibiliteit in de weg staat. Stiglitz komt met een acht-puntenplan om de crisis te bezweren. Het verdient aanbeveling om de gehele video te bekijken, dus ook het deel waar vragen uit de zaal worden gesteld. Daar geeft Stiglitz aan dat hij verwacht dat er voor zijn plan onvoldoende politiek draagvlak zal zijn. Overigens ook niet voor zijn optie 2: een ‘Dexit,’ een vertrek van Duitsland uit de eurozone. Zijn optie 3 (‘an amical divorce,’ een vriendschappelijk uiteengaan) werkt hij helaas niet voldoende uit. Ook geen woord over zijn nieuwe boek over een flexibele euro, dat in september zal verschijnen. Ondanks deze beperkingen is deze longview zeer de moeite van het bekijken waard.
Ons monetaire beleid wordt tegenwoordig door China bepaald
Hoofdeconoom Joachim Fels van het grootste beleggingsfonds ter wereld, Pimco, was in Nederland. Het Financieele Dagblad sprak met hem over de ontwikkelingen op de (valuta)markten. Volgens Fels hebben de belangrijkste centrale banken in de wereld — de Fed, ECB, BoJ en BoChina — onlangs in Shanghai afgesproken om de boel niet te laten escaleren door een valuta-oorlog te starten. Fels: ‘De Fed kwam overeen om de geplande rentestappen te reduceren. De Bank of Japan en de ECB gaven aan minder te zullen sturen op de waarde van hun munten en meer op de binnenlandse kredietverlening. En de Chinese centrale bank liet weten af te zien van agressieve depreciaties van de renminbi ten opzichte van de dollar.’
Het was de enige manier om de Chinezen binnenboord te houden. Het resultaat is wel dat de divergentie van het monetaire beleid is afgenomen, dat de dollar is gestabiliseerd en dat vervolgens de markten een nieuw, maar fragiel evenwicht hebben gevonden, aldus de econoom, die er aan toevoegt: ‘Je zou inderdaad kunnen zeggen dat ons monetaire beleid tegenwoordig in China wordt gemaakt.’
Hoe onafhankelijk is de Belgische nucleaire waakhond?
De Belgische regering wil niets weten van een door Duitsland gevraagde tijdelijke sluiting van de kerncentrales van Tihange 2 en Doel 3. Volgens het FANC, de Belgische nucleaire waakhond, is er niets onveilig aan de scheurtjescentrales. De Duitse tegenhanger van FANC kwam evenwel tot andere conclusies.
Volgens de Belgische minister van Financiën Johan Van Overtveldt is de Duitse conclusie vooral politiek gestuurd, maar na een gelekt rapport en een televisieoptreden van de Duitse ambassadeur houdt die uitleg al heel wat minder steek. De Duitse nucleaire waakhond, de Reaktorsicherheitskommission (RSK), geeft in dat rapport aan dat de huidige maatregelen niet volstaan om de veiligheid tijdens calamiteiten ten volle te garanderen. Het RSK pleit dan ook voor meer praktische en theoretische veiligheidscontroles, alvorens de reactoren weer op te starten.
Weinig angst voor sleutelen aan menselijk dna
Inzending van een van onze lezers
Er mag dan steeds minder geloof zijn in de maakbaarheid van de samenleving, voor de maakbaarheid van de mens lijkt het tegenovergestelde te gelden. Veel Nederlanders zouden zichzelf of hun kinderen genetisch laten modificeren als dat mogelijk was, vooral om erfelijke ziekten te behandelen of te voorkomen. Maar een aanzienlijk deel zou gentechnologie gebruiken om zijn kind preventief tegen hiv te beschermen of om het intelligenter te maken. Dit blijkt uit een publieksonderzoek dat het NTR-wetenschapsprogramma De Kennis van Nu samen met hoogleraar humane voortplantingsbiologie Sjoerd Repping (AMC) heeft gedaan.
Het is geen representatief onderzoek, maar wel een onderzoek met interessante bevindingen. Zo vindt 15 procent sleutelen aan intelligentie geen probleem. Hierbij valt op dat hoe jonger de respondenten, hoe hoger de acceptatie is. En wat oudere generaties er van vinden is natuurlijk interessant, maar voor dit onderwerp zou weleens kunnen gelden dat het voor de jongere generatie het meest relevant is. Een maatschappelijk debat over genetische modificaties is volgens hoogleraar Sjoerd Epping dan ook zowel noodzakelijk als wenselijk, omdat het niet meer gaat om verre toekomstmuziek. En het FTM-forum is natuurlijk een mooie plek om dit debat mede vorm te geven. De redactie verneemt dan ook graag hoe u tegen dit vraagstuk aankijkt.
Hoe varkens in de Amerikaanse vleesindustrie worden vetgemest
Varkensvet, meel van vogelveren, kippenpoep, antibiotica en enorme hoeveelheden maïs. Ziehier het dieet van het gemiddelde Amerikaanse varken. De vraag naar goedkoop voedsel en puur winstbejag hebben ertoe geleid dat ook diervoeder steeds goedkoper wordt. CNN reporter Christina Alesci heeft voor CNN een interessante reeks documentaires gemaakt over de Amerikaanse voedingsindustrie. Eetlust-opwekkend zijn ze niet, haar producties. Integendeel. Met het oog op de komst van TTIP — en dus speklapjes van Amerikaanse varkens in het koelvak — zijn ze huiveringwekkend. Niet dat alles in de Europese Unie koek en ei is, maar de Amerikanen maken het wel erg bont.
De varkens zijn in feite niets anders dan zeer efficiënte corn converting machines. Ze zetten de koolhydraten in maïs efficiënt om in eiwit, hun vlees. 40 procent van alle in de VS geteelde maïs is bestemd voor diervoeder. Maïs is goedkoop, maar meel dat wordt gewonnen uit vogelveren en vogelpoep is nóg goedkoper. Nadeel: het bevat resten van medicijnen, zoals paracetamol en prozac. Sporen daarvan belanden in het karbonaadje.
Tijd is geld, en daarom worden er ook groeibevorderende middelen aan het voer toegevoegd, voornamelijk antibiotica. Het gaat soms zelfs om middelen die in Canada en de EU verboden zijn omdat ze kanker en geboorte-afwijkingen kunnen veroorzaken. Schokkend getal: 75 procent van alle in de VS geconsumeerde antibiotica verdwijnt in diervoeder. Efficiënt? Ja. Maar de kosten van de langetermijngevolgen worden, zoals dat heet, volledig geëxternaliseerd. Door het massale gebruik van antibiotica worden bijvoorbeeld steeds meer bacteriestammen er resistent voor. Voor de volksgezondheid is dat zeer bedreigend.
Voor de volledige serie, onder ander over ontbijtgranen, vis en vlees, klik hier. Bekijk nu alvast het deel over varkensvoer.
Hoe Nederland opzettelijk belastingontwijking gemakkelijker maakte
Nederland is geen belastingparadijs, beweerden opeenvolgende bewindslieden van Financiën. Maar correspondent Jesse Frederik, voormalig FTM-redacteur, is in de geschiedenis gedoken van de belastingwetgeving rond hybride leningen en de manieren waarop door mismatches bij deze leningen belasting wordt ontweken. Want het zijn hybride leningen die fungeren als belastinglekken die Nederland zo’n gewilde vestigingslocatie maken/maakten voor belastingschuwe bedrijven. Met een knap staaltje onderzoeksjournalistiek en humorvol verwoord, doet Jesse Frederik bij De Correspondent in het artikel ‘Hoe Nederland opzettelijk belastingontwijking gemakkelijker maakte’ verslag van hoe belastingontwijking via hybride leningen in zijn werk gaat, hoe onder Paars II dit gat in de wetgeving werd gedicht en hoe het op slinkse wijze weer werd geopend door kabinet Balkenende II. En hoe Nederland daarna elke poging vanuit Europa frustreerde om het gat weer te dichten.
Jacob Zuma: de plunderaar die Zuid-Afrika kapot maakte
AD (via Blendle)
AD-journalist Hans van Zon schreef een vernietigend artikel over de huidige Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma. Volgens Ahmed Kathadra (86), ANC-strijder van het eerste uur, stort Jacob Zuma zijn land in een ongekende vertrouwenscrisis. Bisschop Desmond Tutu meent dat Zuma de erfenis van Nelson Mandela ‘verkwanselt’. Dichter Breyten Breytenbach is het felst: ‘Zuma is een plunderaar, een corrupte misdadiger die het ANC en Zuid-Afrika kapotmaakt.’ Hun advies: treed onmiddellijk af.
Zuma wordt beschuldigd van vele honderden misdrijven, waaronder de verkrachting van de dochter van een vriend, vriendjespolitiek, zelfverrijking, fraude met gemeenschapsgeld, misbruik van een paar honderd miljoen aan gemeenschapsgeld voor een zwembad, een stal en een theater in zijn toch al buitensporig luxe villa in Nkandla. Zuma's ANC, almachtig in het parlement, blokkeerde echter tot nu toe een veroordeling. Zijn partijleden hebben veel te verliezen, waaronder hun baan. Intussen doet Zuid-Afrika het onder Zuma's bewind vooral goed op de internationale corruptielijst.
Voormalig premier en eurocommissaris Mario Monti: ‘De EU kan zomaar uiteenvallen’
In een openhartig interview met Politico-journalist Francesco Guerrera waarschuwt de voormalig Italiaanse premier en gewezen eurocommissaris Mario Monti voor de dreiging van het uiteenvallen van de Europese Unie. Volgens Monti gaat de toegenomen invloed van de Europese Raad van regeringsleiders gepaard met een gestage toename van nationalisme, populisme en kortetermijndenken.
Er is niet veel wat de Europese bestuurlijke en politieke elite hieraan kan doen, zo zegt hij. Niettemin wil hij tegen het einde van dit jaar nog een poging doen om het nationalistische tij te keren. ‘It should be made clear to the public that often positions held [in the European Council] not only do not respond to a general European interest but in most cases, they […] are mainly motivated by the party’s political, if not the personal political, interest that the leader of the day has back home,’ aldus Monti.
De zeven zonden van het kapitalisme
Het kapitalisme geldt als het enige economische model dat leidt tot economische welvaart en voorspoed op lange termijn. Maar recente schandalen als ‘Dieselgate’ en de Panama Papers hebben aangetoond dat de vrijemarkteconomie van binnenuit wordt uitgehold.
Het Handelsblatt hield een enquête onder meer dan duizend respondenten over een aantal vragen met betrekking tot de vrijemarkteconomie. Zie uitslag hieronder.
De zaak rond de sjoemelsoftware van het Volkswagen-concern heeft het fundamentele probleem van het kapitalisme blootgelegd, schrijft het blad. Zonder moreel kompas kan het kapitalisme niet functioneren. Handelsblatt-redacteur Jens Münchrath en buitenlandcorrespondent Torsten Riecke beschrijven de zeven hoofdzonden van het kapitalisme.
Academische vrijheid onder vuur in Turkije
Het is algemeen bekend dat Turkije het niet nauw neemt met de journalistieke vrijheid. De recente arrestatie van de Nederlands-Turkse columniste Ebru Umar is daar een voorbeeld van. Maar de werkelijke situatie met betrekking tot de vrijheid om te zeggen en te bestuderen wat je wilt, is nog alarmerender. Als je een openbare petitie ondertekent die pleit voor hervatting van vredesbesprekingen tussen Turken en Koerden, is dat al voldoende reden om opgepakt te worden. De Turkse president Erdogan duldt geen enkele tegenspraak als het om de Koerden gaat.
Dat ervoer ook een grote groep academici, die in een brief hadden opgeroepen tot meer academische vrijheid. De Turkse minister van Onderwijs beschuldigde hen van het aanwakkeren van terroristische activiteiten. Uiteindelijk verviel die aanklacht, maar een andere, belediging van de Turkse staat, staat nog fier overeind. Turkije anno 2016.
