6
MIN
Teflon-gif is overal, fraaie infographics over de verkiezingen in New York, de machtige vakbond bij Volkswagen en waarom zitten de bankiers van Goldman Sachs niet in de bak? Verder: belasting is gelegaliseerde roof, na een Brexit volgt Zweden en economen negeren het grootste probleem van het kapitalisme. Tot slot: de opstand van de burger bereikt de wereldeconomie, de ECB onthult details van haar opkoopprogramma en een filosofisch essay van Nassim Nicholas Taleb over vrijheid.
Teflon-gifstof is overal
Perfluoroctaanzuur, aka PFOA of C8, is vrijwel dagelijks voorpaginanieuws in de Amerikaanse regionale kranten. Op steeds meer plekken in de VS wordt het niet-afbreekbare en mogelijk kankerverwekkende PFOA / PFOS (stoffen die onder meer worden gebruikt voor de productie van teflon, cupcakes, isolatiemateriaal voor elektrische apparaten en brandwerende middelen) aangetroffen in rivieren, bodem en drinkwater. Ook in Nederland. Zo werd de PFOA-vervuiling door DuPont/Chemours-fabriek in Dordrecht door Follow the Money aan de kaak gesteld, wat heeft geleid tot een groot RIVM-onderzoek. Journaliste Sharon Lerner van The Intercept volgt de teflon-case al langere tijd en heeft in kaart gebracht op welke plekken in de wereld nog meer sprake is van vervuiling van deze Zeer Zorgwekkende Stof. Van de Noordpool tot China, van Italië tot Australië — dankzij teflon is PFOA overal. Ook in jouw bloed.
Hoe heeft de staat New York gestemd?
De Amerikaanse voorverkiezingen zijn in volle gang. De staat New York vormde een belangrijke mijlpaal in de vaststelling van de uiteindelijke kandidaten voor zowel de Democraten als de Republikeinen. Bij beide kampen lijken de eindkandidaten na de stemming in New York vast te staan. De New York Times maakte er een mooie infographic over.
Vakbonden bij Volkswagen ongezond machtig
Verhelderend stuk in Die Zeit over de macht binnen het Volkswagenconcern van vakbond IG Metall en de ondernemersraad. Wie geen lid is van de bond, heeft er geen leven. De bedrijfscultuur bij Volkswagen is een IG-Metall-cultuur: hierarchisch, 'Befehl ist Befehl' en tegenspraak wordt niet geduld. Zonder lidmaatschap van de bond kun je een carrière binnen het concern wel vergeten, aldus Die Zeit, die met meer dan twintig werknemers en leidinggevenden heeft gesproken.
Waarom zitten de bankiers van Goldman niet in de bak?
Waarom zitten er geen bankiers in de bak voor de kredietcrisis? Het is een vraag die vaak wordt gesteld, maar waar geen bevredigend antwoord op komt (meestal eindigt een discussie met dooddoener ‘klassejustitie’). Dit artikel voegt wél wat toe aan deze dicussie: een gefrustreerde voormalig toezichthouder gooide een bak e-mails over het wel of niet vervolgen van Goldman Sachs voor rommelhypotheken over de schutting bij The New Yorker, waardoor het tijdschrift een uniek inkijkje kan geven in de office politics, regulatory capture, geldgebrek en terughoudende persoonlijkheden die er voor zorgen dat de financiële toezichthouder doet wat zij doet: bar weinig.
‘Belasting is gelegaliseerde roof’
Humo (via blendle)
Vraaggesprek met libertariër Toine Manders, jurist en voormalig directeur van het Haags Juristen College, een kantoor dat zich onder meer richtte op belastingontwijking en vermogensbescherming. In tegenstelling tot velen vindt Manders belastingontwijking helemaal niet verkeerd. Sterker nog: hij beschouwt het als ‘je morele plicht om je zo veel mogelijk aan belastingen te onttrekken’.
Waar hij zich wel aan stoort, zijn de politici en hun vriendjes die hun macht en positie misbruiken om zichzelf te verrijken. Manders: ‘Het échte schandaal betreft de 140 politici die er met hun vriendjes en familieleden in voorkomen. Het blijkt maar weer hoe lucratief het is om macht te hebben. Sterker, het is zelfs zó lucratief dat de buitenwereld het kennelijk niet mag weten.’
Bij Brexit wil ook meerderheid Zweden EU verlaten
Op 23 juni aanstaande gaan de Britten naar de stembus voor een in or out-referendum over het EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk. Uit een opinieonderzoek in Zweden blijkt dat als de Britten vertrekken, de Zweden willen volgen. Op dit moment wil nog 44 procent van de Zweden in de Europese Unie te blijven, terwijl 32 procent voor een vertrek is, maar dat verandert als de Britten ‘out’ zeggen. In dat scenario zou 36 procent van de Zweden voor een vertrek uit de EU zijn, terwijl slechts 32 procent het EU-lidmaatschap zou willen voortzetten.
Volgens VoteWatchEurope zouden Zweden, Denemarken en Nederland de grootste politieke verliezers zijn bij een eventuele Brexit, omdat deze landen daardoor een belangrijke bondgenoot in de Europese Raad zouden kwijtraken.
Economen negeren grootste probleem kapitalisme
Steve Keen, professor in de economie aan de London School of Economics en prominent criticus van mainstreameconomics, ageert in duidelijke taal tegen wat hij noemt ‘een van de grootste problemen van het hedendaags kapitalisme: geld creëren “uit het niets” door (centrale) banken.’ Keen reageert op een artikel van Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz, The Great Malaise Continues, en verwijt hem een verkeerde analyse van de rol van de banken in het ontstaan en continueren van de crisis.
Banken bemiddelen niet tussen vraag en aanbod van krediet, maar stimuleren en creëren de kredietvraag waarbij zij ‘uit het niets’ geld scheppen. Eerst hebben banken een enorme schuldenberg geschapen, waardoor bedrijven en private huishoudens nu aan hun maximale leencapaciteit zitten, en vervolgens is men verbaasd dat er geen vraag meer is naar krediet. ‘But the mainstream rejects our analysis out of hand,because their model tells them that it’s OK to do so,’ aldus Keen. Keen pleit voor een ‘modern debt jubilee’, een vorm van schuldkwijtschelding c.q. koopkrachtvergroting of, zoals anderen het noemen, een ‘people’s quantitative easing’.
Opstand burger bereikt nu ook de wereldeconomie
Zorgen overheersen op de voorjaarsvergadering van het IMF, hellend in de richting van een fatalisme dat zelfs tijdens de financiële crisis niet zo erg was als nu, schrijft NRC-redacteur Maarten Schinkel. Tijdens officiële presentaties aan de pers doen de IMF-officials alsof hun neus bloedt, maar achter de schermen durven zij hun zorgen wel te uiten. Schinkel: ‘Pas informeel spreken deelnemers zich écht uit, in de beslotenheid van hun kantoor, onder het eten of bij een koffie. Dan is van Lagardes optimisme niet veel meer te merken. Daar wordt niet gefloten in het donker. Zorgen overheersen, hellend in de richting van een fatalisme dat zelfs tijdens de financiële crisis niet zo erg was als nu.’
De middelen om de wereldeconomie een extra zet te geven zijn volgens de financieel deskundigen vrijwel uitgeput. Maar de burger heeft zijn buik vol van de ‘structurele hervormingen’ die zijn koopkracht hebben aangetast en zijn rechten hebben uitgehold. Zelfs de felste verdedigers van de vrije markt geven in Washington nu toe dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt te snel en te ver is gegaan. De globalisering en de concurrentie van de opkomende landen, waar die hervormingen vooral een antwoord op moesten zijn, heeft de westerse middenklasse geen goed gedaan. De sociale mobiliteit, het vermogen om te klimmen in de maatschappij, neemt af. De angst voor toenemende ongelijkheid zit er diep in, aldus de auteur.
ECB onthult details over haar corporate opkoopprogramma
Ofschoon er van alle kanten kritiek is op het grootschalige opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) — bekend onder de naam Quantitative Easing — stelt de bank bij monde van haar Italiaanse voorzitter Mario Draghi dat zijn bank ‘haar mandaat moet vervullen en niet aan politiek doet’. Dat mandaat is het handhaven van prijsstabiliteit. Maar de prijzen vertonen eerder een dalende tendens en komen nog lang niet bij het door de ECB gestelde doel van ‘dichtbij maar onder de 2 procent inflatie per jaar’. Tijdens de persconferentie, afgelopen donderdag, lichtte Draghi de besluiten van de ECB toe. Volgens hem was het gevoerde beleid een succes, althans, zo zei hij, dat vonden Frankrijk en Italië, respectievelijk de tweede en derde economie van de eurozone.
Draghi gaf in een apart perscommuniqué ook nadere details over het opkoopprogramma van bedrijfsobligaties. De belangrijkste punten daarvan zijn: start per 1 juni aanstaande; de aankoop van bedrijfsobligaties zal worden uitgevoerd door de centrale banken van België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië en Spanje; ook niet-bancaire instellingen die zich bezighouden met de uitgifte van obligaties — zoals het Volkswagen-concern — mogen aan het programma meedoen; er zal maximaal 70 procent van de totale uitgifte worden opgekocht.
De Italiaan weigerde de ECB de schuld te geven van de lage rente — die lag aan de politiek. ‘De rente is laag omdat er weinig economische groei is,’ zo zei hij. ‘Bij een hogere economische groei past een hogere rente.’
How To Legally Own Another Person
Enigszins filosofische longread van Nassim Nicholas Taleb, auteur van het bekende boek The Black Swan. Dit essay is een samenvatting van een hoofdstuk uit zijn nog uit te brengen nieuwe werk Skin In The Game en behandelt de positie van de moderne werknemer. In de woorden van Taleb: ‘This chapter is about the question of employees and the nature of the firm and other institutions.’
Taleb wijst er op dat ‘totale vrijheid’ van personen wel het laatste is wat zowel (grote) religies als (grote) bedrijven kunnen gebruiken. Die eisen gehoorzaamheid en onderworpenheid aan de regels die zij hebben opgesteld. Vervolgens beschrijft hij hoe dergelijke instituties ervoor zorgen dat zij hun volgelingen c.q. werknemers kunnen ‘bezitten’. Dat gebeurt om te beginnen door conditionering en psychologische manipulatie en vervolgens door wat hij noemt ‘to have some skin in the game’: zorg ervoor dat ze wat te verliezen hebben bij ongehoorzaamheid.
Taleb beschrijft de veranderende arbeidsmarkt. In de vorige eeuw was het nog heel normaal als een werknemer zijn gehele werkzame leven bij één bedrijf werkte. De company men, noemt hij deze werknemers. ‘A companies person is someone who feels that he has something huge to lose if he loses his employability — that is, he or she has skin in the game. What matters isn’t what a person has or doesn’t have; it is what he or she are afraid of losing.’
Maar de tijden van lifetime employment zijn voorgoed voorbij, mede omdat bedrijven minder lang bestaan. Door overnames, maar ook door technologische ontwikkelingen verdwijnen ze veel sneller dan vroeger. Taleb verwijst naar het Coase Theorema, vernoemd naar de bedenker ervan, de econoom Ronald Coase. Wat volgt is een boeiend exposé over de complexiteit van echte vrijheid, de vrije markt en de verlammende afhankelijkheid van bureaucraten en andere ‘volgers,’ eindigend bij nine eleven en het onvermogen van het Westen om de werkelijke oorzaak aan te pakken.
