‘Dit is een historisch moment,’ zegt Mark van Baal. Het is donderdag 5 april en het is druk bij de jaarlijkse discussieavond van Follow This in Pakhuis de Zwijger. Follow This is de activistische aandeelhouder van Shell; Van Baal is de initiatiefnemer. Hij probeert al jaren om Shell via de aandeelhoudersvergadering te dwingen om te investeren in duurzaamheid.

Dit jaar is geen uitzondering. Voor de derde keer op rij heeft Follow This een resolutie ingediend voor de aandeelhoudersvergadering van Shell. Daarin wordt het bedrijf opgeroepen om leiderschap te tonen in de energietransitie en ‘targets’ te formuleren die in lijn zijn met het klimaatakkoord van Parijs. Als deze resolutie op 22 mei bij de vergadering wordt aangenomen, móét Shell zijn strategie dus met harde bedrijfsdoelstellingen afstemmen op het wereldwijde klimaatakkoord.

Het enige probleem: tot dusver werden de resoluties telkens verworpen door de meerderheid van de aandeelhouders. De grootste van die aandeelhouders zijn internationale vermogensbeheerders, zoals BlackRock, Vanguard en Credit Suisse. Om die partijen over de streep te trekken en momentum te creëren vóór de resolutie, is de steun van pensioenfondsen volgens van Baal van doorslaggevend belang: ‘De wereld kijkt naar wat Nederlandse beleggers binnen Royal Dutch Shell gaan stemmen. De pensioenfondsen vertegenwoordigen het Nederlandse volk.’

De eerste voorstem is binnen

Nog nooit gaf een groot Nederlands pensioenfonds van te voren aan hoe ze over de resolutie zouden gaan stemmen. Tot vanavond. Henk van der Kolk, voorzitter van het Pensioenfonds Detailhandel — tevens aandeelhouder van Shell — spreekt tijdens de discussieavond publiekelijk zijn steun uit voor de resolutie van Follow This: ‘Ik zie geen reden om niet voor te stemmen.’

‘Wij zijn allemaal aandeelhouders van Shell, via de pensioenfondsen’

Van Baal kan zijn enthousiasme niet onderdrukken wanneer Van der Kolk zijn steun betuigt: ‘Wij zijn allemaal aandeelhouders van Shell, via de pensioenfondsen. Daarom is het zo belangrijk dat zij hun verantwoordelijkheid nemen om Shell in de goede richting te sturen.’

Pensioenfonds Detailhandel heeft zich bij voorgaande stemmingen tweemaal onthouden van stemming, maar lijkt nu omgeslagen naar de duurzame kant. Van der Kolk dekt zich nog wel enigszins in: ‘Dit is geen officieel besluit, maar ik ga mijn bestuur een positief stemadvies geven.’

Van der Kolk, een voormalig vakbondsman die met Pensioenfonds Detailhandel om en nabij een miljoen deelnemers vertegenwoordigt, merkt wel op dat we goed moeten nadenken waar de rekening van de klimaatmaatregelen komt te liggen: ‘Klimaatverandering is een punt waar iedereen mee bezig is, zeker ook ouderen die zich zorgen maken voor hun kinderen. Als we de rekening neerleggen bij de mensen die het toch al niet zo breed hebben, dan hebben we een heel groot probleem.’ 

Tijdens de nazit licht Van der Kolk zijn visie verder toe: 'Vorig jaar hadden wij intern al een felle discussie over de resolutie. Het afgelopen jaar hebben we een constructieve dialoog kunnen voeren met Follow This en is de resolutie op een aantal details nog aangepast. Daarnaast zijn de scope-3 emissies [de emissies van de producten die Shell verkoopt, red] voor ons belangrijk. Wij vroegen ons af of Shell verantwoordelijk gemaakt kan worden voor die emissies, maar onlangs heeft Shell uitgesproken dat het zelf de ambitie heeft om de CO2-uitstoot in de hele keten, inclusief de scope-3 emissies, omlaag te brengen. Daarom zie ik nu geen enkele reden meer om de motie van Follow This niet te omarmen.'

De twijfel of Shell verantwoordelijk kan worden gehouden voor de uitstoot van zijn producten was vorig jaar ook voor andere aandeelhouders het belangrijkste argument om tegen de resolutie te stemmen. Omdat Shell zelf die verantwoordelijkheid op zich heeft genomen, lijkt dat argument nu van tafel. Shell sprak de ambitie uit om haar CO2-uitstoot voor 2050 te halveren; via de resolutie kunnen die ambities worden vastgelegd in harde targets.

Afhankelijke opstelling

Marjan van Loon, ceo van Shell Nederland, was donderdag voor de eerste keer aanwezig op de jaarlijkse discussieavond van Follow This. Ze vertelde dat Shell zijn verantwoordelijkheid richting een duurzame toekomst wel degelijk neemt, bijvoorbeeld door de installatie van een Europees netwerk van snellaadstations voor elektrische voertuigen. Ook haalde ze Shells onlangs gepubliceerde Sky-scenario aan: daarin wordt een wereldwijde transitie geschetst die in lijn is met de klimaatafspraken van Parijs. Ze maakte daarbij wel een belangrijk voorbehoud, namelijk dat Shell hierin niet het voortouw zal nemen: ‘Als de samenleving langzamer beweegt richting duurzaam, dan zal Shell niet sneller gaan bewegen.’ 

Willemijn Slingenberg-Verdegaal van financieel adviesbureau Ortec Finance, een van de latere spreeksters, interpreteerde dit als een te afhankelijke opstelling. ‘Shell maakt haar beleid afhankelijk van het meebewegen van burgers, in plaats van de leiding te nemen richting duurzaamheid.’

Volgens Slingenberg-Verdegaal is het daarom extra belangrijk dat pensioenfondsen die handschoen wel opnemen. Niet alleen vanwege het klimaat, ‘maar ook vanuit financieel perspectief zouden pensioenfondsen er goed aan doen om voor de resolutie te stemmen. Een pensioenfonds moet in zijn beleggingen risico en rendement goed afwegen, daarin kun je niet om de doelstellingen van Parijs heen. Klimaatverandering gaat elke sector en regio raken, dus uw geld is niet veilig voor klimaatverandering.’

Druk op PGGM en ABP

Vorig jaar stemden MN, Actiam, Van Lanschot Kempen en Achmea, vier van de tien grootste Nederlandse vermogensbeheerders met een positie in Shell, al voor de resolutie. Gezien de aankondiging van Van der Kolk zal Pensioenfonds Detailhandel dit jaar hun voorbeeld volgen. 

De druk ligt nu dus bij vermogensbeheerder Robeco, verzekeraars Aegon en Nationale Nederlanden (NN) en de grootste pensioenbeheerders van Nederland: PGGM en ABP. Vorige week riepen 67 hoogleraren in een open brief in NRC Handelsblad het ABP al op om de klimaatresolutie van Follow This openlijk te steunen. ‘Shell heeft duidelijkheid nodig van zijn aandeelhouders, en die aandeelhouders zijn wij’, schreven zij. Maar hoewel de genodigde van ABP bij de discussieavond pal naast Van der Kolk zat, bleef het angstvallig stil. Geen enkele andere pensioenbeheerder durft zich vooralsnog uit te spreken.

'Shell heeft in de afgelopen periode verschillende stappen gezet'

Follow the Money vroeg afgelopen maand aan de betreffende partijen al wat zij van plan zijn te stemmen. PGGM-woordvoerder Maurice Wilbrink was kort in zijn antwoord: ‘PGGM maakt normaal gesproken haar stemintenties niet kenbaar voor de Algemene Aandeelhoudersvergadering. Je zult moeten wachten.’

Michael Vos, woordvoerder van APG, de vermogensbeheerder van pensioenfonds ABP, stuurt — mede namens ABP — een vergelijkbaar antwoord: ‘In de regel maken wij ons stemgedrag voorafgaand aan een aandeelhoudersvergadering niet bekend.’ Vos wijdt echter uit: ‘We willen benadrukken dat we het streven van Follow This om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen waarderen. ABP, en onze uitvoerder APG, onderschrijven deze doelstellingen. We hebben Shell dan ook gevraagd een actieve rol te spelen in de wereldwijde overgang naar een energiesysteem met een lagere CO2-uitstoot en om daarover uitgebreider te rapporteren.’

Vos schrijft ook dat APG en ABP bij de aandeelhoudersvergaderingen van ExxonMobil en Occidental Petroleum Corporation vóór vergelijkbare voorstellen stemden. Ook ziet hij dat de intensieve dialoog met Shell effect heeft: ‘Shell heeft in de afgelopen periode ook verschillende stappen gezet, waaronder het aankondigen van hun ambities als het gaat om CO2-vermindering. We zullen hen ook hierin blijven aanmoedigen om vaart te maken en te houden in de transitie naar een duurzaam bedrijf voor de toekomst.’

Ergens in de komende twee weken zal het bestuur van Shell een stemadvies uitbrengen over de resolutie van Follow This. De vorige jaren ontraadde Shells bestuur de motie. Op 22 mei zal tijdens de aandeelhoudersvergadering van Shell gestemd worden over de klimaatresolutie. 

Ben jij aangesloten bij een pensioenfonds? Wat vind je dat jouw pensioenfonds zou moeten doen met betrekking tot de motie van Follow This?