Nooit van Orpea gehoord? In België, Frankrijk, Duitsland en andere Europese landen is het miljardenbedrijf inmiddels een begrip. Orpea verdient geld aan het uitbaten van verzorgingshuizen, psychiatrische instellingen en klinieken in onder meer de verslavingszorg. Met een jaaromzet van ruim 3,1 miljard euro en een winst van 89 miljoen in 2017, is het concern marktleider van Europa op het gebied van ouderenzorg, met vestigingen van Polen tot Spanje en heeft de groep zelfs in China een voet aan de grond gekregen.

Maar tot op heden is er nog een klein stukje Europese vasteland waar Orpea haar vlag niet geplant heeft: Nederland. Daar wil het bedrijf graag zo snel mogelijk verandering in brengen, zo blijkt. Verschillende zeer goed ingewijde bronnen bevestigen tegenover Follow the Money dat Orpea momenteel bezig is met een acquisitie-onderzoek naar twee Nederlandse zorginstellingen in de GGZ en de woonzorg voor ouderen. Gisteren maakte Orpea zelf bekend dat zij inderdaad op het punt staat om Dagelijks Leven te kopen, een woonzorginstelling voor ouderen die nu eigendom is van NPM Capital.

Noch Orpea, noch NPM Capital was voor die tijd bereid om commentaar te geven op vragen van Follow the Money.

Bestuurders en toezichthouders van Dagelijks Leven waren betrokken bij drie veel besproken schandalen in de zorg 

Maar vragen zijn er te over. Dagelijks Leven heeft pas sinds 2016 – op experimentele basis – een contract met zorgverzekeraars Zilveren Kruis (Achmea), VGZ en Menzis. Hoe staan zij tegenover een buitenlandse overname? Het bedrijf blijkt bovendien te zijn opgericht en te worden gerund door een handjevol bestuurders en toezichthouders die betrokken blijken bij drie van de meest besproken schandalen in de zorg van de afgelopen jaren.

Een van die personen is Wim de Weijer, president-commissaris van Achmea Zorgverzekeringen. Die speelt een dubbelrol doordat hij niet alleen als adviseur voor eigenaar van Dagelijks leven NPM Capital werkt, maar ook vanaf de oprichting commissaris was bij het bedrijf. Een bedrijf dat – mede dankzij de contracten met onder meer het verzekeringsconcern waarop De Weijer als president-commissaris toezicht houdt – een aantrekkelijke koop werd voor investeerder Orpea.

Buitenlandse investeerders

Het is niet nieuw dat buitenlandse investeerders zich op de Nederlandse zorgmarkt begeven, maar het gebeurt niet vaak dat ze een instelling kopen die daadwerkelijk zorg verleent, en niet bijvoorbeeld een groothandel in hulpmiddelen. Dat zegt partner bij consultant Boer&Croon Dagmar Enklaar, specialist op het gebied van de zorgmarkt. In de daadwerkelijke zorgverlening, ofwel de ‘kern van de zorg’, is het volgens haar geen schering en inslag dat er partijen overgenomen worden. ‘We hebben in het verleden wel eens overnames gezien van bijvoorbeeld obesitasklinieken, of in de tandzorg, zoals vorig jaar de overname van Curaeos door investeerder EQT. Maar voor de sector Verpleging en Verzorging Thuis (VVT) is dit wel een grote stap.’

Wat maakt Dagelijks Leven aantrekkelijk voor de Franse partij?

Boer & Croon Corporate Finance bracht onlangs haar jaarlijkse marktanalyse. 2017 was een topjaar waarin er in totaal negentig overnames werden gedaan. Daarvan zijn 32 deals gesloten met buitenlandse kopers. Daarbij ging het echter om leveranciers en dienstverleners, niet om uitvoerende zorgverleners. Zelfs Nederlandse overnamepartijen zijn terughoudend bij het overnemen instellingen in deze zogenaamde ‘kern van de zorg’. Volgens Enklaar zijn de vele discussies in Den Haag over beleid, wet- en regelgeving in de zorg een belangrijke factor in die aarzeling. Die maken overnames  ingewikkeld.

Aantrekkelijk

Orpea heeft zich niet laten afschrikken, zo bleek gisteren. Maar wat maakt Dagelijks Leven aantrekkelijk voor de Franse partij? Het in 2013 opgerichte bedrijf draaide volgens de laatste jaarrekening over 2016 een omzet van 4,4 miljoen euro. Niet echt een grote vis voor de Franse gegadigde, zo lijkt het op het eerste gezicht. Maar volgens Dagmar Enklaar zal de jaarrekening over 2017, die nog niet gepubliceerd is, zonder twijfel een veel hogere omzet laten zien. ‘In het afgelopen jaar zag ik het aantal vestigingen van Dagelijks Leven snel toenemen. Het is nu een belangrijke partij binnen de sector.’ Om nog maar te zwijgen van het groeipotentieel dat de Nederlandse vergrijzingsgolf Dagelijks Leven oplevert.

Hoe hoog die omzet over 2017 is, mag de ingehuurde woordvoerder van Dagelijks Leven niet zeggen. De jaarrekening is nog niet afgestempeld. ‘U snapt dat Dagelijks Leven alleen geconfirmeerde informatie verstrekt.’

Gunst van verzekeraars

Maar dat het bedrijf gegroeid is staat vast. En dat gebeurde niet zomaar. Dagelijks Leven wist namelijk amper twee jaar na de oprichting in de gunst te komen bij drie grote verzekeraars. Het bedrijf tekende een contract met Achmea’s Zilveren Kruis, VGZ en Menzis. Dit alles in het kader van een door het ministerie van VWS gesanctioneerde financieringsproef onder de vlag ‘Waardigheid en trots’, het programma waarmee de ouderenzorg een flinke impuls moet krijgen van de overheid. De klanten die tot dan toe hun zorg via het Persoonsgebonden Budget betaalden, kunnen door deze proef zorg bij Dagelijks Leven direct door het zorgkantoor van de verzekeraar laten betalen.

Dankzij de medewerking van Achmea, VGZ en Menzis is Dagelijks Leven in no-time een aantrekkelijke overnamepartij geworden

Op een maandag in februari 2016 nam toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn zelfs de moeite om persoonlijk bij de ondertekening van het contract tussen Dagelijks Leven en VGZ aanwezig te zijn in het Brabantse Oisterwijk. Wellicht hielp het dat commissaris Wim de Weijer van Dagelijks Leven Van Rijn nog kende van pensioenfonds PGGM. Van Rijn was daar van 2008 tot 2012 bestuursvoorzitter en De Weijer hield als commissaris toezicht.

Met de onder het toeziend oog van de staatssecretaris gezette handtekeningen, groeit het potentieel van Dagelijks Leven in een klap aanzienlijk. De organisatie heeft op dat moment tien vestigingen en dat aantal is nu, twee jaar later, verdrievoudigd. Dankzij de medewerking van Achmea, VGZ en Menzis is Dagelijks Leven in no-time een aantrekkelijke overnamepartij geworden.

Wat vinden de verzekeraars er eigenlijk van dat de door hen zo vers gecontracteerde instelling nu verkocht wordt aan een buitenlandse investeerder? De woordvoerders van zowel VGZ als Achmea laten weten in principe geen bezwaar te hebben tegen zo’n overname zolang de nieuwe eigenaar de contractvoorwaarden eerbiedigt. Achmea’s woordvoerder laat weten dat er van tevoren overleg is geweest tussen de verzekeraar en de overnamepartijen over de gevolgen van de overname voor haar verzekerden: ‘Hierover hebben wij garanties gekregen. De bedrijfsvoering van Gezond Leven blijft onveranderd, de door ons  gecontracteerde partij wijzigt dus niet. Onze contractpartner voldoet dan ook aan al onze eisen. Na afstemming hebben wij daarom aangegeven geen bezwaar te hebben tegen de verkoop van het aandelenpakket.’

Geruchtmakende bestuurders

De cv’s van het bestuur en een deel van de raad van toezicht van Dagelijks Leven vallen opmerkelijk samen met een aantal veelbesproken zorgkwesties. En die voert al terug tot de eerste bemoeienis van NPM Capital met Dagelijks leven, bij de oprichting van het bedrijf in 2013.

Terug naar die middag in 2016 met Martin van Rijn, waar hij kennismaakte met het bestuur van Dagelijks Leven. Hij zal die bestuurders niet veel later op een onfortuinlijke manier opnieuw leren kennen.

Het gaat om Stefan Postma en Jan Bleichrodt, die in opspraak raken wanneer RTL Nieuws onthult dat zij de Friese zorginstelling Alliade, waar Postma en Bleichrodt beiden een directeursfunctie vervullen en Bleichrodt zelfs in het bestuur zit, al jaren grote aanbestedingen gunnen aan hun eigen bv’s. Het wordt een echt schandaal: debatten in de Kamer en onderzoeken van de Inspectie voor de Gezondheidszorg volgen. Martin van Rijn geeft Postma en Bleichrodt er in een brief aan de Tweede Kamer flink van langs. De twee ‘ondermijnen het vertrouwen in de zorg’ met hun belangenverstrengeling, zegt de staatssecretaris.

Naar aanleiding van de storm die de publicaties van RTL Nieuws veroorzaakten, stappen beide bestuurders op bij Alliade. Postma en Bleichrodt verdwijnen ook uit het bestuur van Dagelijks Leven in het najaar van 2016. Maar dat betekent niet dat het bedrijf definitief afscheid nam van beide bestuurders. In ieder geval van Stefan Postma is bekend dat hij nog steeds een functie binnen Dagelijks Leven bekleedt. Welke dat precies is, is niet duidelijk. Postma reageert niet op een verzoek van Follow the Money toelichting te geven.

Wim de Weijer valt met alledrie affaires in verband te brengen

Het blijft niet bij deze affaire. Ook de huidige bestuurders van Dagelijks Leven zijn eerder betrokken geweest bij geruchtmakende zorgzaken. Zion Jongstra, de meest recent toegetreden bestuurder,  leidde tot voor kort thuiszorgbedrijf TSN van de Asito Diensten Groep (ADG). In 2015 kwam TSN in zwaar weer terecht en eind dat jaar was het faillissement van de thuishulptak in zicht. Follow the Money ontdekte toen dat eigenaar ADG mogelijk op onrechtmatige wijze de schuldeisers van TSN buitenspel had gezet. Daarnaar wordt nog steeds onderzoek gedaan, zo blijkt uit het recentste faillissementsverslag.

Dagelijks Leven bestuurder Han Schellekens was als toezichthouder betrokken bij reïntegratie-zorginstelling Ciran. Na de uitzending ‘Beter worden van ziek zijn’ van het programma Zembla ontdekte verzekeraar VGZ dat deze instelling mogelijk ten onrechte medisch specialistische zorg heeft gedeclareerd. De schade zou vanaf 2014 20,5 miljoen euro bedragen bij alleen al VGZ. Daarnaast moest Ciran ook aan Achmea’s Zilveren Kruis enkele miljoenen euro’s terugbetalen. Ciran bleek stelselmatig zorg te declareren op een onrechtmatige wijze en is inmiddels failliet gegaan.  

Toezichthouder Wim de Weijer, nu zowel commissaris van Dagelijks Leven als president-commissaris van Achmea Zorgverzekeringen, valt met alledrie de zaken in verband te brengen. Hij stapte in 2013 in Dagelijks Leven, dat toen opgericht werd binnen de in opspraak geraakte ‘kerstboom aan BV’s’ van Alliage-Bestuurders Bleichrodt en Postma. Maar hij was ook toezichthouder bij TSN en toezichthouder van de BV die de zorg leverde voor Ciran. In een parallelle realiteit is De Weijer daarnaast ook nog lid van de raad van commissarissen van Achmea, de grootmacht op de zorgverzekeringsmarkt. En, niet te vergeten, commissaris bij Dagelijks Leven-aandeelhouder NPM Capital. Follow the Money publiceert morgen (vrijdag) een uitgebreid portret van deze spin in het web van de zorgsector, Wim de Weijer.