Eeuwke Damstra is een trotse Fries. Trots op zijn bedrijf, dat met een zelfontworpen droogmachine vis droogt voor de Russische markt. En trots op zijn strijd tegen de 'ziekenboeg' van zijn lokale Rabobank Sneek-Zuidwest Friesland. Damstra ligt in de clinch met de bank, omdat deze een lening heeft opgeëist, iets wat volgens Damstra in strijd is met een afspraak met een andere schuldeiser: de gemeente. Maar de rechter heeft donderdag korte metten gemaakt met de redenatie van Damstra. 'Ik heb niet op een punt verloren, ik heb gewoon alles verloren,' zegt een aangeslagen Damstra. 'Dit is echt een donderslag bij heldere hemel.' Follow The Money schreef vorig jaar over de strijd van Damstra tegen de Rabobank. De Friese vishandelaar begeeft zich op de markt van gedroogde vis, een product dat gretig aftrek vindt bij de Russen. Damstra liet een speciale droogmachine ontwerpen, waardoor hij een van de weinige professionele partijen is in de markt, die verder wordt gedomineerd door kleine spelers. ‘Het is een gat in de markt,’ zei Damstra vorig jaar.

‘We hebben vorig jaar bijna 100.000 euro netto winst gemaakt'

‘We hebben vorig jaar bijna 100.000 euro netto winst gemaakt,’ voegt hij daar nu aan toe. Toch hangt Damstra nu een faillissement boven het hoofd. Spil in het conflict met Rabobank is Damstra’s oude viswinkel in Woudsend.

'Afspraak is afspraak'

Rabobank had een hypotheek van 225.000 euro gevestigd op de viswinkel, bedoeld als een tijdelijke overbrugging, terwijl het pand in de verkoop stond. Toen de crisis echter toesloeg, en het ontwerp en bouwen van de droogmachine duurder uitviel, klopte Damstra bij de gemeente aan voor een BBZ-lening, een soort bijstand voor ondernemers met een gezond bedrijf. De gemeente leende Damstra 125.000 euro, onder de voorwaarde van 'handhaving van de totale lening alg van 225.000 euro afgesloten bij de Rabobank te Sneek onder de voorwaarden dat de aflossing niet eerder ingaat dan na verkoop van het pand  [...].' Rabobank liet daarop aan Damstra weten dat 'de bank akkoord [is] met de volgende (opschortende) voorwaarden: [...] de lening groot 225.000 euro wordt gehandhaafd als overbruggingslening inzake de voorgenomen verkoop van het pand [...]. Bij verkoop dient de volledige verkoopopbrengst van het pand aangewend te worden als aflossing [...].'

Damstra bij zijn innovatieve droogmachine die hem een groeiend bedrijf opleverde en nu mogelijk zijn ondergang zal inluiden.

Maar het pand werd na jaren in de verkoop te hebben gestaan, niet verkocht en Rabobank wilde op den duur toch haar geld terug. Dus eiste de bank dat Damstra de 225.000 euro op tafel legde, ook al was het pand nog niet verkocht. Bij Damstra schoot die eis van de bank in het verkeerde keelgat: afspraak is afspraak volgens de Fries. In combinatie met de volgens hem onbeschofte manier van behandeling door de 'bromberen' van Bijzonder Beheer, en de vele renteverhogingen, was bij Damstra de maat vol. Hij stapte naar de rechter. 'Aan rente betaalde ik zo’n 12.000 euro per jaar op die hypotheek, terwijl ik uit de verhuur 16.000, 17.000 binnenhaalde. Ik kon die kosten gewoon dekken,' zegt Damstra over de in zijn ogen onnodige haast van de bank.

Geen frisse start

Damstra was vol goede moed dat de rechter Rabobank aan de afspraak met de gemeente zou houden. Maar de rechter oordeelde anders. Volgens de rechter was het Damstra zeer duidelijk gemaakt dat het om een tijdelijke financiering ging van drie jaar. De gemeente had de voorwaarde over het niet intrekken van de lening gesteld aan Damstra, niet Rabobank. 'De Rabobank was immers geen partij bij het besluit [van de gemeente om Damstra geld te lenen]. Daarbij komt bij dat Rabobank nimmer heeft aangegeven in te stemmen met de voorwaarden die de gemeente heeft gesteld [...].'

'Leaver dea as slaef'

Damstra zegt dat hij de Rabobank nog twee voorstellen heeft gedaan, maar dat de bank naar niet in mee wilde gaan. ‘Ik wil best jaarlijks 20.000 euro aflossen op die hypotheek, maar dan wil ik wel dat de bank mij wat meer lucht geeft door de rente wat omlaag te doen. En ik wilde uit Bijzonder Beheer: een nieuwe accountmanager en een frisse start maken met de bank, dat was een harde eis van mij. Maar dat was onbespreekbaar. Toen hebben we voorgesteld om de schuld bij de bank af te kopen. Voor 3,5 of 4 ton wilden we de hele schuld van 6, 6,5 ton afkopen. Dan moeten ze zo’n 2,5 ton afschrijven, maar dat hebben ze toch al wel op mij afgeschreven, dat weet ik zeker.’ De bank hapte niet op dat voorstel.

Doorvechten

Rabobank mag van de rechter in september de viswinkel op de veiling gooien. Damstra vreest daardoor met een restschuld achter te blijven waarvan het de vraag is of hij die in een keer kan betalen. Hij zegt vooral het signaal van de uitspraak erg te vinden ‘richting al die andere Friese ondernemers die ook in Bijzonder Beheer zitten, en die over onze schouders meekeken. Dit voelt gewoon als onrecht.’ Er komt dan ook zeker een hoger beroep of een bodemprocedure, aldus Damstra: 'De bank wil helemaal niks en ik vecht voor mijn bedrijf en mijn boterham. Als de bank mij ondanks de goede cijfers kapot wil hebben, dan moet dat maar. Leaver dea as slaef. De bank heeft in de rechtbank gezegd dat ze niks willen, omdat anders er precedentwerking uit volgt. Mijn bedrijf moet kapot, zodat anderen zich wil 10 keer bedenken. Ik knok echter door tegen dit onrecht.'