© JanJaap Rijpkema voor Follow the Money

Dit deden we in 2022 met het geld van onze leden

Bij Follow the Money gaat het geld dat binnenkomt zoveel mogelijk naar onze onderzoeksjournalistiek. Hoe meer mensen er lid zijn, hoe meer geld wij in onze onderzoeken kunnen investeren. Dat is geen loze belofte, maar een grondbeginsel van onze onderneming. Dat schept ook een verantwoordelijkheid: laten zien dat je die belofte nakomt. Daarom leggen we graag uit waar ons geld vandaan komt en waar we het aan uitgeven.

In 2022 wisten we onze journalistiek dankzij onze leden naar een hoger niveau te tillen. We hebben dit jaar gebruikt om nog meer in te zetten op onderzoek naar de geldstromen in de EU en op datajournalistiek. Inmiddels kunnen we trots zeggen dat we de grootste ‘Brusselse’ onderzoeksredactie van de hele Europese Unie hebben en een van de grootste dataredacties van Nederland.

Ook lanceerden we direct na de inval van Rusland in Oekraïne ons dossier ‘De Rusland-crisis’. Omdat journalisten bij Follow the Money de tijd krijgen om zich lastige dossiers eigen te maken, konden we na de inval snel schakelen en belangrijke verhalen maken die anders onverteld zouden blijven.

De huidige tijd vraagt meer dan ooit om journalistieke controle, om feiten in plaats van meningen. De tegenkracht die Follow the Money dankzij de enorme groei van onze journalistieke organisatie kan leveren, is volledig te danken aan het vertrouwen van onze inmiddels meer dan 40 duizend betalende leden.

Om jullie te laten zien hoe we het geld het afgelopen jaar hebben besteed, hebben we dit jaaroverzicht gemaakt. Bedankt voor het vertrouwen dat jullie ons het afgelopen jaar hebben geschonken!

Geen doorsnee-onderneming

Follow the Money is een private onderneming, maar niet een waarbij het louter om de winst gaat. We zien onszelf als een maatschappelijke onderneming en om dat karakter te formaliseren, hebben we laten vastleggen dat er een dividendplafond is van 5 procent over het totaal geïnvesteerde vermogen. Zodoende kunnen eventuele winsten maar zeer beperkt naar de aandeelhouders stromen.

In de praktijk gebeurt zelfs dat niet. In ons 12-jarige bestaan is er nog nooit dividend uitgekeerd. Er is bovendien voor de periode 2022 tot en met 2024 expliciet een dividendstop vastgelegd. Daardoor blijft al het geld dat we binnenkrijgen in de organisatie zelf, en kunnen we dat in onze journalistiek investeren.

Onze inkomsten

In 2022 bedroeg onze omzet 4.617.654 euro, een stijging van 64,6 procent ten opzichte van 2021. Het nettoresultaat was 7 procent. Doordat we geen dividend uitkeren, gaat deze winst volledig naar ons budget en de geplande investeringen voor 2023.

Onze inkomsten zijn het afgelopen jaar flink gestegen, vooral dankzij het succes van onze nieuwe boekenuitgeverij en de groei van het aantal betalende lezers. Al dit geld gebruikt Follow the Money om verder te investeren in journalistiek. 

We zijn zuinig en behoedzaam: in economisch mindere tijden willen we tegenvallers kunnen opvangen. Maar ook om kostenstijgingen – door bijvoorbeeld inflatie – op te kunnen vangen.

Inkomsten

Lidmaatschappen69%

Onze betalende leden vormen verreweg onze grootste inkomstenbron. Zij zorgen ervoor dat wij ons werk onafhankelijk kunnen doen: vrij van de grillen van adverteerders.

In 2022 is het aantal betalende lezers fors meer toegenomen dan we aan het begin van het jaar hadden verwacht. We begonnen dat jaar met 34 duizend leden, op 31 december hadden we er bijna 40 duizend.

Bijna 80 procent van onze leden heeft een lidmaatschap voor één of twee jaar, de rest heeft een maandlidmaatschap. Voor ons zijn de langlopende abonnementen heel prettig, omdat we daarmee financieel langer vooruit kunnen kijken en meer zekerheid hebben over onze inkomsten. Dat stelt ons in staat om ook investeringen voor de langere termijn te kunnen doen.

Iets minder dan 5 procent van deze inkomsten is afkomstig uit zakelijke lidmaatschappen. Dat betreft bedrijven die een lidmaatschap voor hun medewerkers betalen.

Boekenuitgeverij & webshop14%

Met liefst drie boeken en een bijzonder kunstproject over het geldstelsel in ons eerste jaar als uitgever zijn we erg tevreden. In al onze boeken zit langdurig onderzoek en veel aandacht. We diepen er actuele kwesties in uit, en zoeken ook daarin uiteraard naar de geldsporen.

In januari publiceerden we De blauwe fabel van Ties Joosten en in maart brachten we Sywerts miljoenen van Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen uit, waarmee we de prijs voor het beste politieke boek van het jaar wonnen. In het najaar publiceerden we Gokkers en graaiers van Roel Janssen.

Voor het kunstproject ‘De ontrafeling van ons geldstelsel’ werken we samen met cartograaf Carlijn Kingma. Haar volledig met de hand getekende kaart ‘Het waterwerk van ons geld’ verbeeldt het landschap van onzichtbare geldstromen en verborgen krachten. De poster van dit werk werd 2346 keer verkocht en is daarmee, na de boeken, ons best verkochte product in de webshop.

In 2022 was Follow the Money ook in het theater te zien, in veertien steden in Nederland. In deze voorstelling vertelden vijf FTM’ers hoe en waarom zij in de journalistiek verzeild zijn geraakt en wat het werken voor Follow the Money voor hen betekent.

Tot slot verkopen we via onze webshop naast de boeken en posters ook T-shirts, tassen, notitieboekjes en cadeau-lidmaatschappen.

Subsidies & fondsen12%

Om zo onafhankelijk mogelijk te opereren, willen we per se onze eigen broek ophouden. Jaren geleden hebben we bewust gekozen voor een advertentieloos ledenmodel. Toch ontvangt Follow the Money ook donaties en subsidies. 5 procent van onze inkomsten was afkomstig uit subsidies, en 7 procent uit fondsen.

Soms vragen we een subsidie aan omdat we daarmee grotere, ambitieuzere projecten kunnen financieren die in bedrijfsmatig opzicht ‘te riskant’ zijn voor een relatief klein bedrijf als het onze. Daarbij staat voorop dat Follow the Money op geen enkele manier geld van fondsen of donaties accepteert waaraan journalistieke voorwaarden zijn gekoppeld.

Donaties van leden4%

Meerdere keren per dag maken mensen giften aan ons over. Soms zijn dat leden die een extraatje willen geven, anderen kunnen of willen geen lid worden, maar willen wel graag onze journalistieke missie steunen. In 2022 bedroeg de gemiddelde donatie 203 euro. De grootste individuele donatie was de 50.000 euro die we in maart van Alexander Klöpping ontvingen. De een na grootste donatie bedroeg 5000 euro, de kleinste 5 euro.

Overige1%

Onder deze post vallen verkochte cadeaulidmaatschappen en boetes van de overheid aan FTM-journalisten.

Gewoonlijk legt de overheid boetes op; soms vindt de rechter dat de overheid een dwangsom verschuldigd is. Follow the Money-journalisten heeft een aantal van dat soort ‘omgekeerde’ boetes geïnd. Dat gebeurde in alle gevallen omdat de documenten die we via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) opvroegen, niet of veel te laat werden vrijgegeven. En daar staat een dwangsom op.

Dit is geen inkomstenbron waarnaar we actief op zoek zijn of waarmee we heel blij zijn. Het ging in 2022 om 9768 euro aan dwangsommen en 569,25 proceskosten.

Overige inkomsten

Gewoonlijk legt de overheid boetes op; soms vindt de rechter dat de overheid een dwangsom verschuldigd is. Follow the Money-journalisten hebben een aantal van dat soort ‘omgekeerde’ boetes geïnd. Dat gebeurde in alle gevallen omdat de documenten die we via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) opvroegen veel te laat werden vrijgegeven. En daar staat een dwangsom op.

Dit is geen inkomstenbron waarnaar Follow the Money-journalisten actief op zoek zijn, of waar we trots op zijn. Hoe dan ook worden deze inkomsten volledig geherinvesteerd in journalistiek onderzoek. Het gaat om een totaal van  9.768 euro aan dwangsommen en 569 euro proceskosten.

Onze uitgaven

Onze omzet is de afgelopen jaren hard gegroeid. Dat geldt ook voor de kosten, maar onderaan de streep hielden we de afgelopen twee jaar geld over. Dat hebben we geïnvesteerd in de uitbreiding van het bedrijf.

Voor een journalistieke organisatie betekent dat vooral: meer mensen. Op 1 januari 2022 hadden we 29 mensen in loondienst, op de laatste dag van dat jaar 41.

Uitgaven

Redactie69%

Journalistiek in het algemeen – en onderzoeksjournalistiek in het bijzonder – is een tijdrovende klus. Het overgrote deel van onze uitgaven gaat daarom naar onze journalistieke organisatie. Bijna zeventig procent van ons totale budget gaat naar de journalisten, eindredacteuren, onderzoekers en beeld-, audio- en video-makers.

Ook de onvermijdelijke uitgaven aan abonnementen op vakliteratuur en databases met bedrijfsinformatie vallen onder onze redactionele kosten.

Het afgelopen jaar hebben we veel geld geïnvesteerd in het uitbreiden van onze data-redactie, zodat zij artikelen konden maken als The Great Green Investment Investigation, dossier Bouwput Nederland en The China Science Investigation. Verder zijn we dankzij onze investeringen in Bureau Brussel inmiddels een van de grootste onderzoeksredacties die zich specifiek richt op onderzoek naar de EU.

Boekenuitgeverij8%

De kosten van de boekenuitgeverij betreffen onderzoeks- en schrijftijd voor de auteurs, uitgaven voor de drukker, marge voor de retail, redactiekosten, opmaak, promotie en opslag- en distributiekosten.

Uitgeverij & marketing8%

Onze marketingafdeling verzorgt de nieuwsbrieven bij elk artikel, onze posts op sociale media, plus alle andere uitingen om de publicaties van Follow the Money bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen.

Onder de post Uitgeverij & Marketing vallen tevens de honoraria voor deze afdeling en de overige uitgaven aan promotie van ons platform.

Bedrijfsvoering8%

Onder deze post vallen de kosten voor huisvesting, alsook de kosten voor onze telefoon- en internetaansluitingen, uitgaven voor kantoorbenodigdheden als koffie en thee plus soms een vrijdagmiddagborrel.

Onder de bedrijfsvoering vallen ook zaken als de bank- en transactiekosten, accountant- en boekhoudkosten, plus juridische kosten.

Platform7%

We zijn continu bezig met het verbeteren van onze website en app. Ons development-team ontwikkelt steeds nieuwe functies en verrijkt onze journalistiek. Ook worden de eisen die we stellen aan de digitale veiligheid van ons platform en aan die van onze medewerkers steeds hoger.

In 2022 hebben we extra investeringen gedaan om de achterliggende code van onze site bij te werken. Verder bestaan de kosten uit afschrijvingen op ons online-platform.

Zelfstandige bedrijven

Eind 2020 hebben we naast Follow the Money bv een tweede bedrijf opgericht, Follow the Money Publishing bv, waarin we onze boekenactiviteiten hebben ondergebracht. Beide bedrijven vallen onder onze holding FTM Media bv. De cijfers in dit artikel zijn de samengevoegde cijfers voor beide bv’s. Voor beide organisaties geldt het eerder genoemde dividendplafond.

Er is voor deze aanpak gekozen zodat de activiteiten van onze boekenuitgeverij goed kunnen worden gescheiden van de journalistiek op onze website.

Studentenlidmaatschappen

Om Follow the Money toegankelijk te maken voor studenten geven we voor ieder zakelijk lid (momenteel zo’n 1300) twee studenten gratis toegang. Zij kunnen dan voor het lopende studiejaar onbeperkt gebruik maken van onze website. Zij kunnen zich aanmelden via www.ftm.nl/student.

Management en vergoeding

Het management van Follow the Money is in handen van drie directeuren: Arne van der Wal, Eric Smit en Jan-Willem Sanders. Zij zijn niet bij Follow the Money in dienst, maar brengen een maandelijkse vergoeding in rekening. Die bedroeg in 2022 6500 euro per persoon. Van dit bruto bedrag dragen zij zelf loonbelasting, sociale premies, verzekeringen, pensioen- en andere verplichtingen af. 

Gedeponeerde jaarrekening

De hier genoemde cijfers zijn een samenvatting van de jaarrekening van twee bv’s. Voor de liefhebbers: de gedeponeerde jaarrekeningen daarvan vind je hier, als pdf. 

Vragen?

Heb je vragen naar aanleiding van dit financiële jaarverslag? Stel ze gerust. We zullen die zo goed mogelijk beantwoorden. Houd er rekening mee dat sommige zaken privacygevoelig kunnen zijn.