‘Om je te kwalificeren voor een plaats in het boek moest je indertijd zowel massaal wapens produceren, dwang- en slavenarbeid exploiteren en profiteren van geroofde Joodse bedrijven uit bezet gebied,’ vertelt De Jong. De nazaten van deze zakenlieden zijn nu de eigenaren van multinationals als BMW, Porsche, Dr. Oetker en andere bedrijven. Veel van hen zijn miljardair. Tot op de dag van vandaag profiteren zij van het fortuin van hun voorouders.

Neem Günther Quandt, de man achter BMW. Hij was lid van de nazipartij, produceerde op grote schaal wapens voor de Duitsers en had dwang- en slavenarbeiders in zijn fabrieken werken. ‘Zijn erfgenamen vormen nu nog steeds Duitslands rijkste industriële dynastie. Kleinkinderen Stefan Quandt en Susanne Klatten beheren 47 procent van de BMW-groep en kregen onlangs nog een miljard euro aan dividend uitgekeerd.’

Hoewel zijn carrière zeer internationaal is – Nazimiljardairs kwam uit in het Engels, De Jong schreef voor Amerikaanse media als Bloomberg en The New York Times – begon die juist heel lokaal: met een stage bij de Amsterdamse stadszender AT5. De Jong: ‘Net als veel andere journalisten ben ik daar begonnen. Ik heb daarna een master in Londen en New York gedaan, kreeg een Amerikaans werkvisum, ging solliciteren en kon toen bij Bloomberg News aan de slag.’

Daar ontstond het idee voor dit boek. ‘Ik deed onderzoek naar niet-beursgenoteerde familiebedrijven. Dat was een beetje een blinde vlek daar, want Bloomberg richt zich voornamelijk op beursgenoteerde bedrijven.’ Vanwege zijn Nederlandse afkomst stelde de redactie voor dat De Jong naar Duitstalige landen zou kijken. ‘Dan ging ik tussen Thanksgiving en Kerst naar de Bloomberg-bureaus in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk, en kwam terug met verhalen die een mix waren van financiële, zakelijke en historische elementen. Wat me opviel was dat de families die grootaandeelhouder van bedrijven als Porsche en BMW zijn, de loftrompet staken over hun vaders en grootvaders. Ze zetten internationale stichtingen en mediaprijzen op, schenken collecties aan musea. Maar over hun de oorlogsmisdaden en nazi-lidmaatschappen van hun familie zwijgen ze.’ 

Dat kon mede doordat deze zakenlieden uiteindelijk niet zijn veroordeeld tijdens de Neurenbergprocessen. ‘Slechts een van de hoofdpersonen uit mijn boek is uiteindelijk schuldig bevonden aan oorlogsmisdaden. Dat was Friedrich Flick. Hij kwam in 1950 vrij en was binnen decennia weer terug aan de top als grootaandeelhouder van Daimler-Benz en was de rijkste man van Duitsland.’ 

De onthullingen in het boek leidden tot ongemak tijdens de beursgang van Porsche in 2022. ‘Toen mijn boek uitkwam, was Porsche net bezig met de roadshow voor die beursgang. In Nazimiljardairs beschrijf ik hoe een van de oprichters van het bedrijf, de joodse Adolf Rosenberger, in 1935 rücksichtslos werd gedwongen zijn aandelen in het bedrijf ver onder de marktprijs te verkopen. Bovendien werd hij uit de geschiedenis van Porsche geschreven. 

Institutionele investeerders uit Amerika en Engeland begonnen Porsche toen vragen te stellen: “Als jullie liegen over wie het bedrijf heeft opgericht, waar liegen jullie dan nog meer over?” Toen is er heel snel een schikking gekomen tussen de erven Rosenberger en de Porsche-Piech-clan, en is Adolf Rosenberger weer in de geschiedenis van Porsche teruggeschreven.’

Gaf het De Jong voldoening, dat zijn boek tot zo’n aanpassing leidde? ‘Ik vind het persoonlijk mooi, maar ik ben journalist, geen activist. Ik heb dit boek niet geschreven met het doel om iets teweeg te brengen. Mensen kunnen zelf hun conclusies trekken na het lezen van het boek en zelf actie ondernemen. Of niet.’

De Jong is net terug uit de VS. Hoe werd het boek daar ontvangen? ‘Amerikanen denken vaak dat zij de Tweede Wereldoorlog hebben gewonnen, West-Duitsland even hebben gedenazificeerd en dat het nu een baken van democratie en vrijheid is. Zeg maar: “We hebben het geweldig gedaan.” Mijn boek heeft die Amerikaanse mythe ontkracht: er heeft helemaal geen denazificatie van Duitsland plaatsgevonden. Niet in de samenleving, en al helemaal niet onder die heel rijke families.’