Amerikaanse overheid geeft fabrikant coronamedicijn exclusieve verkooprechten

The Intercept

Vincent Harmsen – De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) heeft op maandag het medicijn remdesivir de status van ‘weesmedicijn’ toegekend, zo meldt onderzoeksplatform The Intercept. De toekenning betekent dat de fabrikant, Gilead Sciences, zeven jaar lang de exclusieve rechten krijgt om het middel in de Verenigde Staten te verkopen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is remdesivir een veelbelovend medicijn om het coronavirus mee te behandelen. Momenteel vinden in China de eerste klinische proeven plaats.

De status van ‘weesmedicijn’ is eigenlijk bedoeld voor medicijnen tegen zeldzame ziekten. In Amerika krijgen alleen ziekten waar minder dan 200 duizend patiënten aan lijden deze typering. Door een maas in de wet kon ook remdesivir deze status krijgen: op het moment van toekenning waren er ‘nog maar’ ongeveer 40 duizend coronabesmettingen in de VS geregistreerd. Experts wijzen erop dat dit cijfer een onderschatting is. Daarbij: mogelijk zal uiteindelijk de helft of meer van alle Amerikanen (een totale bevolking van 327 miljoen mensen) het coronavirus oplopen.

Volgens The Intercept stelt de toekenning de fabrikant in staat om de prijs volledig zelf te bepalen, en komt daarmee de toegang tot het nieuwe medicijn in gevaar. De beurzen reageerden echter positief: nadat het nieuws bekend werd, schoot het aandeel Gilead Sciences omhoog. Analisten verwachten dat door de pandemie het middel een omzet van 2,5 miljard dollar zal genereren.

The Intercept beschrijft dat Gilead Sciences, dat buiten exclusiviteit mogelijk ook belastingvoordelen krijgt vanwege de beslissing van de FDA, nauwe banden onderhoudt met de regering-Trump. Zo werkte een lid van de huidige corona-taskforce van Trump tussen 2011 en 2017 als lobbyist voor het farmaceutische bedrijf. Het Witte Huis was niet beschikbaar voor vragen van The Intercept.

Positief nieuws : ‘coronavirus muteert niet significant’

The Washington Post

Daan Appels – Eindelijk wat goed nieuws voor de mensheid. The Washington Post sprak wetenschappers die de verspreiding van het coronavirus door de menselijke populatie volgen. Hun conclusie: het virus muteert niet significant. Een vaccin zou daarom bescherming voor de lange termijn kunnen bieden.

Onderzoekers aan de Johns Hopkins University onderzochten zo’n 1000 samples van het coronavirus, van de brandhaard Wuhan tot aan de Verenigde Staten. Ze ontdekten relatief weinig genetische verschillen, ondanks de lange tocht die het virus heeft afgelegd. Volgens de onderzoekers houdt dit in dat er waarschijnlijk, anders dan bij de jaarlijks terugkerende griep, niet ieder jaar een nieuw vaccin hoeft te worden ontwikkeld. Daarmee lijkt het virus qua mutatieratio meer op de pokken en de mazelen; ziektes waar we veel meer grip op hebben.

Op dit moment worden er diverse vaccins tegen het coronavirus ontwikkeld. Volgens experts duurt het nog zeker twaalf tot achttien maanden voor deze vaccins op de markt zijn.

De helft van de normale zorg gaat niet door wegens coronavirus

NOS / Het Financieele Dagblad

Judith Spanjers – Adviesbureau Gupta Strategists, dat gespecialiseerd is in de zorgsector, schat dat zo’n 3,5 miljoen afspraken met cliënten worden afgezegd. Door de virusuitbraak gaat de helft van de normale zorg niet door. De onderzoekers deden een volgens hen representatieve inventarisatie onder 53 zorgprofessionals.

Het rapport stelt dat op een normale dag honderdduizenden Nederlanders gebruik maken van de zorg: 240.000 mensen bezoeken de huisarts. 160.000 het ziekenhuis, 240.000 de fysiotherapeut, 200.000 de tandarts en 75.000 de psycholoog. Nu gaat 40 procent daarvan niet door. De zorg is afgezegd of uitgesteld. Daardoor krijgen patiënten niet de zorg die ze normaal zouden krijgen. Zorgaanbieders zien hun omzet met 400 miljoen euro dalen.

Vooral in de ziekenhuiszorg is drastisch gesneden. Ziekenhuizen zeggen tussen de 20 en 70 procent van de zorg af. Het gaat om circa 500.000 patiënten per week. Patiënten zelf mijden op grote schaal de huisartsenpraktijk. Dat betreft 1,2 miljoen patiënten, een krimp van 70 procent. De mondzorg is vrijwel tot stilstand gekomen. Tandartsen doen alleen nog spoedzorg, zoals het vervangen van een uitgevallen kroon, behandeling bij ernstige pijn en oncologische zorg. Ruim 900.000 afspraken met patiënten gaan niet door. Bij de fysiotherapie is de krimp zeker 65 procent: ongeveer 750.000 patiënten per week.

Door het wegvallen van een deel van de ggz missen bijna 100.00 mensen hun psychische hulp. Bij de dagbesteding missen 100.000 mensen hun daginvulling die hen structuur moet bieden. Ongeveer 30.000 jeugdigen krijgen tijdelijk geen ambulante zorg en voor nog eens 130.000 jeugdigen is deze zorg verminderd of aangepast.

De krimp bij de wijkverpleging is kleiner, ongeveer 15 procent, vooral vanwege het stopzetten van zorg aan cliënten die hoesten of andere symptomen hebben. Dat komt neer op 20.000 mensen per week. In de wijkverpleging liggen plannen klaar om de zorg verder te versoberen, bijvoorbeeld door cliënten nog maar één keer per week te douchen.

Het Financieele Dagblad schrijft dat Strategy&, onderdeel van consultancybedrijf PwC, vreest voor een grote stijging van de wachtlijsten in de zorg. ‘Het coronavirus zorgt voor een langdurige belasting van het zorgsysteem en vormt een gezondheidsrisico voor planbare zorg van patiënten.’

De containment-strategie verdient een nieuwe kans

ESB blog

Eric Smit – Vanaf het moment dat de eerste Nederlandse burger aan het coronavirus overleed, op vrijdag 6 maart, is er discussie geweest over de strategie die de Nederlandse overheid moest omarmen om de verspreiding van het virus in te dammen. Strenge maatregelen bleven lang uit, totdat de regering maandagavond 23 maart een serie grondige maatregelen aankondigde. ‘Alle samenkomsten, dat zijn evenementen en bijeenkomsten, verbieden we tot 1 juni en er geldt géén ondergrens meer van 100 personen,’ sprak minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus. Premier Rutte bevestigde dat onder andere via Twitter. Een dag later blijkt dat alleen voor vergunningplichtige evenementen te gelden. Voor het overige geldt een ‘intelligente lockdown’ tot 6 april. aldus De Telegraaf.

Wie niet te streng wil oordelen, kan dit de mitigation-benadering noemen, oftewel: een aanpak die tot verzachting leidt. Met deze strategie verspreidt het virus zich, maar dan op een beheerste manier zodat het zorgsysteem niet overbelast raakt en de gevolgen voor patiënten zo beperkt mogelijk blijven, schrijft gezondheidseconoom Xander Koolman op het ESB blog. ‘Beleid gericht op mitigation begint met een relatief trage reactie op besmetting.’

Vorige week riep de in Italië werkzame celbioloog Eelco van Anken al op FTM op om deze strategie te verlaten.

Ook Koolman breekt een lans voor de andere aanpak die strenger is: die van containment. Deze strategie is erop gericht om de verspreiding van het virus in te dammen ‘met het doel de bron te identificeren en de hele besmettingshaard te isoleren’. Deze strategie wordt onder andere door China, Zuid-Korea, Taiwan en Singapore uitgevoerd en deze aanpak lijkt ook te werken. Hoe ingrijpend die aanpak precies is, werd op 12 maart op MSNBC door Donald McNeil – wetenschap- en zorgredacteur van The New York Times – uitgelegd.

Hoewel Koolman zich realiseert dat er grote culturele verschillen zijn tussen Azië en Europa, denkt hij dat de signalen uit Azië hoopgevend genoeg zijn om ook in Nederland alsnog deze strategie te omarmen. ‘Qua kosten lijkt het waarschijnlijk dat containment initieel meer kost, maar uiteindelijk tot wezenlijk lagere kosten leidt dan mitigation als dat de economie plat legt, zoals nu gebeurt vanwege de lockdown in Italië, Spanje, Frankrijk, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.’ Met het oog op de belasting van het zorgsysteem: ‘De gezondheidseffecten van effectief beleid gericht op containment lijken een veelvoud gunstiger te zijn dan van mitigation, omdat veel minder mensen besmet zullen raken en de ziekte zullen ontwikkelen.’ Alles bij elkaar meer dan genoeg redenen om van strategie te veranderen.

Ierland nationaliseert private ziekenhuizen gedurende coronacrisis

The Journal

Siem Eikelenboom – De Verenigde Staten overwegen om de Defence Production Act in te zetten om beademingsapparatuur te vorderen die Philips in zijn fabriek in Pittsburgh maakt. Levering aan Europese landen wordt dan onmogelijk. De wet werd in 1950 ingevoerd, aan het begin van de Korea-oorlog, en biedt de president vergaande bevoegdheden om in het kader van de nationale veiligheid hamsteren en prijsverhogingen te verbieden. Ook geeft de wet de president mogelijkheden om eigendommen te vorderen en fabrieken tot de productie van bepaalde goederen te dwingen.

De coronacrisis laat zien hoe zwak internationale verbanden als de NAVO of de EU in feite zijn. Als het aankomt op nationale veiligheid en gezondheid, is het ‘eigen volk eerst’. Ook leden van de EU proberen meer greep te krijgen op de schaarse medische producten. Duitsland kondigde al een verbod aan op de export van mondkapjes, de Franse regering nam de controle op de productie van maskers over van de fabrikanten.

De Ierse regering nationaliseert de private ziekenhuizen voor zo lang als nodig is. Dat meldt de Ierse internetkrant The Journal. Door deze maatregelen heeft de regering 2.000 bedden, negen laboratoria en duizenden artsen en verpleegkundigen aan het publieke systeem weten toe te voegen. ‘Zo lang de coronacrisis voortduurt, is er geen ruimte voor privaat versus publiek,’ zei minister van Gezondheid Simon Harris gisteren op een persconferentie. De private gezondheidssector blijft zeker tot zondag 19 april onder publiek beheer.

Nederland kent de uit 1962 daterende Vorderingswet. Vorige week drongen SP en GroenLinks aan op een Vorderingsbesluit waarmee de overheid beslag kan leggen op medische voorraden van bedrijven. Zondag zag het kabinet daarvan af omdat een dergelijk besluit ‘buitenlandse leveranciers, die aan Nederland leveren, zou afschrikken’.

Cybercriminelen vallen zorginstellingen aan

Zorgvisie / Forbes

Judith Spanjers–Terwijl zorginstellingen hun handen vol hebben aan de gevolgen van het coronavirus, maken cybercriminelen gebruik van deze crisissituatie. Bitdefender deed onderzoek naar cyberaanvallen onder vijfduizend zorginstellingen die het bedrijf beveiligt. Zij zien een duidelijke stijging van het aantal meldingen. Het aantal aanvallen via phishingmails over het coronavirus steeg in maart met bijna 500 procent ten opzichte van februari. De meeste aanvallen vinden plaats in en rond het noorden van Italië, de brandhaard van het virus.

Om in een computersysteem te komen, bootsen de criminelen berichten van partijen als de World Health Organization (WHO) of de NAVO na. Ze kopiëren bijvoorbeeld kaarten waarop de verspreiding van het coronavirus staat. Ook sturen ze nepmails over onderwerpen als medicijnvoorraden, de beschikbaarheid van vaccins en nieuwe maatregelen tegen de pandemie.

Ook de FBI waarschuwt voor cybercriminaliteit rondom COVID-19. Forbes schrijft dat een medische organisatie die helpt met het testen van een coronavaccin, is getroffen door een ransomewaregroep die had beloofd om medische organisaties niet aan te vallen. De criminelen achter de Maze ransomeware-aanvallen hebben gegevens van een slachtoffer gestolen en online gepubliceerd, om vervolgens losgeld te eisen.

Despoten grijpen coronacrisis aan om hun greep te versterken

The Atlantic

Arjan van der Linden − Deze week stemt het parlement van Hongarije over een noodwet die premier Viktor Orban meer bevoegdheden moet geven om de coronacrisis het hoofd te bieden. Als minstens tweederde van de parlementsleden voor die wet stemt (die kans lijkt groot) zou dat de regering in staat stellen wetten tijdelijk af te schaffen of naast zich neer te leggen. Ook komt er celstraf te staan op overtredingen van het overheidsbeleid of het verspreiden van nieuws dat dat beleid ondermijnt. Bovendien heeft de maatregel geen einddatum: in theorie zou hij eeuwig kunnen gelden. Een zorgwekkende ontwikkeling, zeker als je bedenkt dat de EU sinds 2018 een zogenoemde artikel 7-procedure tegen Hongarije voert vanwege schendingen van de rechtsstaat.

De Hongaarse noodwet is een extreem voorbeeld, maar overal ter wereld trekken regeringen meer macht naar zich toe met als argument het indammen van de corona-dreiging. Journalist Anne Applebaum, die al vanaf de jaren ’80 schrijft over (anti)democratische ontwikkelingen in Centraal- en Oost-Europa, ziet het met lede ogen aan. Zelf woont ze in Polen, dat de grenzen al snel sloot toen de impact van het coronavirus zich begon af te tekenen. Hoewel die maatregel waarschijnlijk meer kwaad dan goed heeft gedaan in de bestrijding van het virus, staat de bevolking er massaal achter, ziet Applebaum. Treffend beschrijft ze het mechanisme wat daarachter zit: ‘At times when people fear death, they go along with measures that they believe, rightly or wrongly, will save them.’ Het is te hopen dat deze plotselinge gezondheidscrisis geen permanente crisis van de rechtsstaat veroorzaakt.

Europa onderbreekt het ‘verhuiscircus’ naar Straatsburg, vanwege corona

Euractiv / De Standaard

Peter Teffer – Wat jarenlang niet lukte met argumenten als ‘verspilling van belastinggeld’ en ‘milieuvervuiling’, heeft het coronavirus binnen enkele weken voor elkaar gekregen, al is het tijdelijk. Het komende halfjaar vinden er geen vergaderingen van het Europees Parlement plaats in Straatsburg. Oplettende journalisten van onder meer Euractiv kwamen erachter dat het parlement de planning voor 2020 op zijn website had aangepast. Alle plenaire vergaderingen die tot de zomer in de Franse Elzas zouden plaatsvinden, worden in Brussel gehouden. Ook is de lengte van de zittingen ingekort van vier naar twee dagen.

Bij veel kritische EU-burgers staat ‘Straatsburg’ symbool voor verspilling van overheidsgeld. Een stoet parlementsleden, -medewerkers, ambtenaren, journalisten en lobbyisten reist maandelijks voor een paar dagen naar Frankrijk. De Europese Rekenkamer becijferde vijf jaar geleden dat alleen al het Europees Parlement 114 miljoen euro per jaar zou kunnen besparen door voortaan op één plek te vergaderen.

Overigens doen de meeste Europarlementariërs niet voor hun plezier mee aan het zogeheten ‘verhuiscircus’. Er is al jaren een lobby van Europarlementsleden die het maandelijkse circus willen afschaffen. Het is echter niet aan hen: in 1992 is in een EU-verdrag vastgelegd dat het Europees Parlement twaalf keer jaar in Straatsburg moet vergaderen. Dat verdrag kan alleen worden gewijzigd als alle EU-lidstaten dat willen. Frankrijk verdedigt ‘Straatsburg’ met hand en tand, tot aan het Hof van Justitie van de EU toe. Maar ook Duitsland is behoudend. Standplaats Straatsburg stamt uit de begindagen van de Europese integratie en wordt door Parijs en Berlijn nog altijd gezien als een belangrijk symbool voor de vrede.

Ook de burgemeester van Straatsburg, Roland Ries, is een fervent verdediger van de status quo. Hij liet begin deze maand in een persbericht weten dat hij verwachtte dat het Parlement ook in 2020 gewoon twaalf keer naar zijn stad komt. De u afgelaste vergaderingen moeten dan maar na de zomer worden ingehaald.

‘Deze reactie heeft ons geschokt,’ schrijven 90 van de 705 Europarlementariërs in een brief aan de Franse president Emmanuel Macron, volgens De Standaard. ‘De burgemeester van Straatsburg lijkt de ernst van de situatie en de nood aan gepaste gezondheidsmaatregelen niet te begrijpen.’ De parlementsleden noemen het tijdverspilling, duur en ‘praktisch ondoenbaar’ om de nu gemiste Straatsburg-zittingen later dit jaar in te halen. Volgens De Standaard werd de brief overigens door slechts weinig Franse parlementsleden ondertekend, of door leden van de liberale fractie, waarvan Macrons partij onderdeel is.

Agenten extra kwetsbaar voor corona; chaos bij Belgische politie

Humo / Politie Nederland

Mira Sys – In België heerst er door corona zo’n chaos bij de politie dat agenten op sommige plekken handgel en mondkapjes van elkaar stelen. Tijdschrift Humo laat aan de hand van een paar sprekende voorbeelden zien hoe het gesteld is. Zo heeft een agent waarschijnlijk het virus opgelopen nadat hij een man moest arresteerde die mensen bedreigde. Hij overmeesterde de man, boeide hem, bracht hem naar de cel. Achteraf bleek dat de arrestant zeer ziek was geworden, en bijna zeker het nieuwe virus had. De gevangene werd uit noodzaak vrijgelaten, de agent werd ziek en zit nu thuis in quarantaine.

De onderbezetting bij het Belgische korps wordt nu nijpend. Men was al onderbemand, en nu er veel mensen nodig zijn om bijvoorbeeld het samenscholingsverbod te handhaven, moeten de agenten nog meer uren maken. Die situatie is volgens de politie ‘niet houdbaar’. Ook vallen veel agenten uit, doordat ze zelf ziek worden of bang zijn zichzelf of hun gezin te besmetten.

Doordat ze met veel mensen in contact komen en tijdens hun werk niet altijd de nodige afstand kunnen bewaren, zijn agenten extra kwetsbaar voor besmetting. Maar de Nederlandse politie laat op haar website weten dat agenten alleen een mondmasker dragen wanneer ze in contact komen met iemand die besmet is met het virus, of die al symptomen heeft.

Dat is echter niet altijd evident, laat de organisatie via de website weten. ‘In elke politieauto ligt een pakket met onder andere een mondkapje en medische handschoenen. Deze gebruikt de politie bijvoorbeeld als agenten naar een locatie moeten waar iemand mogelijk besmet is, of bij een reanimatie. Bij een aanhouding is er natuurlijk niet altijd tijd om handschoenen aan te doen. Hierdoor lopen we verhoogd risico, maar dat hoort ook bij ons vak. Fouilleren doen we weer wel altijd met handschoenen aan. Verder hebben we gel bij ons waarmee we na een melding onze handen kunnen schoonmaken. Ook hebben we een overall en bril bij ons om aan te trekken bij een reanimatie.’

Corona breekt huurmarkt open (tenminste in Dublin)

Twitter

Redactie – Het vermoeden dat AirBNB in de grote steden huurwoningen aan de huurmarkt onttrekt en zo de schaarste woningen verder opdrijft, bestaat al langer. De standaard repliek is dat de premisse van de vraag vals is. Huizen die via AirBNB worden verhuurd, zouden immers per definitie slechts tijdelijk beschikbaar zijn en niet echt ‘leeg’ staan. Ze worden door legitieme, zelf vakantievierende huurders slechts voor een paar dagen of weken aan toeristen uitgeleend, tegen betaling. Of het zou slechts over een lege kamer in een verder bewoond huis gaan. Zodoende worden ze niet aan de huurmarkt onttrokken. Bovendien stellen steeds meer gemeenten strikte regels aan AirBNB, zodat misbruik lastiger wordt.

Nu het toerisme door de pandemie abrupt is ingestort, heeft ook de tijdelijke verhuur via AirBNB een fikse klap gehad. Architect Rob Cross gebruikte gegevens van woningsite Fast.ie, dat constateerde dat verhuurders hun woningen massaal uit de AirBNB-markt terugtrekken – daar was ineens geen droog brood meer te verdienen – en die nu als normale huurwoning aanbieden. Het aantal beschikbare huurwoningen in Dublin steeg de afgelopen weken met liefst 64 procent, zag Daft.

Cross maakte er een mooie serie visualisaties van. Tevens bracht hij in kaart hoeveel leegstaande en verslonsde flats en woningen de stad telt. Cross: ‘Hier ligt een kans om woningen beschikbaar te maken.’