Corona heeft toch heftige effecten op kinderen

The Guardian / CNN / De Wereld Morgen

Daan Appels – Alarmerende berichten in Amerikaanse, Belgische en Engelse media: de negatieve gevolgen van corona voor kinderen worden flink onderschat, luidt het oordeel. Ook zou covid-19 zich bij kinderen uiten in nieuwe symptomen.

Zowel The Guardian als CNN zoomen in op de situatie in New York. Andrew Cuomo, gouverneur van de staat New York, meldde afgelopen vrijdag dat er in zijn staat een 5-jarige jongen is overleden aan covid-19. Een dag later liet hij op een persconferentie weten dat er inmiddels al drie kinderen waren overleden.

De New Yorkse gezondheidsautoriteiten lieten vorige week weten dat er 73 gevallen van ernstig zieke kinderen waren gemeld, die allen symptomen vertoonden van de ziekte van Kawasaki. Veel van deze  kinderen hadden geen ademhalingsproblemen en werden daarom niet geassocieerd met covid-19. Opvallend genoeg bleken ze wel allemaal positief te testen op het virus of de antilichamen.

De ziekte van Kawasaki veroorzaakt ontsteking in de wanden van de bloedvaten en kan de bloedtoevoer naar het hart beperken. Symptomen zijn onder meer een hoge temperatuur die meer dan vijf dagen aanhoudt, samen met uitslag, gezwollen nekklieren, droge gebarsten lippen, zwelling van handen en voeten en roodheid in beide ogen.

Het Belgische De Wereld Morgen haalt een Amerikaans onderzoek aan, dat 48 Amerikaanse en Canadese kinderen volgde van 0 tot 21 jaar oud. Al deze kinderen zijn in maart en april op pediatrische intensieve zorgafdelingen opgenomen met covid-19. De resultaten waren verontrustend. Meer dan 20 procent van de kinderen en jongeren had last van falen van twee of meer orgaansystemen. Bijna 40 procent moest aan de beademing en twee patiënten stierven. Wat de resultaten extra alarmerend maakt, was dat 20 procent van de onderzoeksgroep gewoon gezond was en geen onderliggende aandoeningen als obesitas, diabetes, een chronische longziekte of problemen met het immuunsysteem had. ‘Het idee dat covid-19 kinderen en jongeren spaart, is gewoon fout,’ noteert De Wereld Morgen uit de mond van de auteur van het onderzoek.

Ook het Belgische artikel zegt dat artsen in België, Nederland en de VS de afgelopen weken een groeiend aantal opgenomen kinderen met de ziekte van Kawasaki zien. Het zou nog onduidelijk zijn of er een verband is tussen covid-19 en Kawasaki. The Guardian en CNN laten grotendeels in het midden wat het verband tussen de twee ziektes precies is.

Marktwerking testlaboratoria bemoeilijkt opsporing virusuitbraken

Investico / De Groene Amsterdammer

Judith Spanjers – GGD’ers en arts-microbiologen trekken aan de bel. De marktwerking heeft volgens hen voor een wildgroei aan laboratoria gezorgd, waardoor het risico ontstaat dat nieuwe infectieziekten te laat worden opgespoord. Onderzoeksplatform Investico maakte een reconstructie van de rol die laboratoria tijdens de corona-uitbraak hebben gespeeld.

Uit het onderzoek blijkt dat er voorheen één of twee labs per regio waren en dat het nu landelijk om ruim honderd labs gaat. Hierdoor raakt volgens GGD’ers en arts-microbiologen het overzicht zoek en verloopt de onderlinge samenwerking moeizaam. De jarenlange focus op de laagste prijs per test heeft ervoor gezorgd dat laboratoria die voor bestrijding van infectieziekten moeten samenwerken, elkaars concurrenten zijn geworden.

Huisartsen gaan steeds vaker in zee met commerciële laboratoria in plaats van de ziekenhuislabs. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat vanuit één Brabantse prikkamer bloedbuisjes naar twee of soms zelfs drie verschillende laboratoria gaan. Bloedmonsters van inwoners van Breda kunnen in het lokale lab worden getest, maar worden ook naar Rotterdam of Eindhoven gestuurd, afhankelijk van de voorkeur van de huisarts. De GGD in Breda laat zijn tests in Rotterdam doen, de GGD Tilburg stuurt zijn bloedtests naar Den Bosch en de GGD Eindhoven doet zijn tests in Tilburg.

Laboratoria moeten GGD’s en het RIVM waarschuwen wanneer ze vermoeden dat in hun regio een infectieziekte is uitgebroken. Maar nu bloedbuisjes uit Friesland naar laboratoria in Roosendaal, Delft en zelfs Duitsland worden gestuurd, en coronatests van verpleeghuizen uit Oost-Brabant in Rotterdam worden onderzocht, raakt het overzicht zoek, constateert Investico.

Diezelfde versnippering bemoeilijkt het zicht op de verspreiding van een virus of bacterie. ‘Als tests buiten de regio worden gedaan, is het heel ingewikkeld om een goed beeld te krijgen. Daardoor kunnen we te laat in actie komen,’ zegt Machiel Vonk, arts infectieziekten bij de GGD Groningen. Hoewel laboratoria een aantal gevaarlijke ziekten moeten melden aan de GGD en het RIVM, geldt deze meldingsplicht niet voor bijvoorbeeld een enkel mrsa-geval in een lab. ‘Een verzameling van mrsa-infecties is wel meldingsplichtig,’ zegt Vonk. ‘Maar die herken je niet als kweken over meer laboratoria verdeeld worden.’ Als het om nieuwe, onbekende ziekten gaat, geldt er helemaal geen meldplicht, wat het nog ingewikkelder maakt.

De commerciële labs brengen de traditionele labs in een lastig parket. Ziekenhuis- en streeklaboratoria zijn duurder omdat ze verschillende arts-microbiologen in dienst hebben en meer onderzoek doen. Om hun contract met de verzekeraar te behouden, hebben meerdere ziekenhuis- en streeklabs onder de kostprijs moeten bieden, en wordt het voor hen steeds moeilijker om arts-microbiologen te blijven betalen.

Verder blijkt uit Investico’s onderzoek dat het bij de corona-uitbraak door de versnippering van de labs ook aan een landelijk overzicht van de beschikbare testcapaciteit ontbrak. Hoewel er voldoende testcapaciteit was, werden verpleeghuizen geweigerd om te testen. Laboratoria volgden strikt de richtlijnen van het RIVM.

Waarom duurt genezen van corona langer dan verwacht?

The Wall Street Journal

Dennis l’Ami – Uit tests in China en Zuid-Korea blijkt dat genezen patiënten weken nadat ze negatief zijn getest toch weer besmet kunnen raken. Het werpt de vraag op hoe lang het nu eigenlijk duurt voor iemand écht genezen is.

Volgens Joshua T. Schiffer, verbonden aan het Fred Hutchinson Cancer Research Center, wordt het virus niet definitief het lichaam uitgewerkt, maar steekt het nog af en toe de kop op, terwijl de patiënt al genezen lijkt. Zo lijkt een corona-infectie hardnekkiger te blijven rondhangen in het lichaam dan aanvankelijk gedacht. Voor een verklaring op de vraag waarom kleine hoeveelheden van het virus even plots weer verdwijnen als ze verschijnen is duidelijk meer onderzoek nodig.

Amerikaanse overheid bepaalt mee over verstrekking remdesivir

Algemeen Dagblad

Vincent Harmsen – Gilead Sciences, fabrikant van de virusremmer remdesivir, zal samen met de Amerikaanse overheid bepalen hoe het de huidige voorraad van het middel wereldwijd verdeelt. Dat heeft een woordvoerder van het Amerikaanse farmaceutisch bedrijf gisteren laten weten.

Remdesivir zou een positief effect hebben op coronapatiënten. Een klinische proef onder meer dan 1000 patiënten in 75 ziekenhuizen in verschillende landen liet zien dat het medicijn het herstel met 31 procent bespoedigde. Een eerdere Chinese studie liet echter geen effect zien.

Begin deze maand werd al duidelijk dat de topman van Gilead Sciences in een gesprek met de Amerikaanse president Trump had toegezegd dat het bedrijf de huidige voorraden gratis beschikbaar zal stellen aan ernstig zieke Amerikaanse patiënten. Volgens de farmaceut zal vanaf juli de voorraad toenemen, en ook de rest van het jaar en volgend jaar blijven groeien.

In Europa heeft medicijnautoriteit EMA het toegestane gebruik van remdesivir ondertussen verder uitgebreid. Dat gebeurt via het compassionate use programma, waarmee het medicijn, nog voordat de evaluatie van EMA volledig is afgerond, al kan worden verstrekt. Met de uitbreiding mogen nu ook coronapatiënten die niet aan de beademing liggen het middel krijgen. Het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft nog geen aanvraag van Gilead Sciences ontvangen voor dit bredere gebruik van remdesivir in Nederland. De vraag is sowieso of Nederland (of andere landen) wel kunnen rekenen op meer doses van het middel de komende maanden.

Gilead Sciences heeft laten weten in gesprek te zijn met andere farmaciebedrijven, om te kijken of zij mogelijk onder licentie remdesivir kunnen gaan maken. Zo zou de productie kunnen worden vergroot.

In de eerste weken van de uitbraak zijn in Wuhan grote fouten gemaakt

Der Spiegel International

Peter Hendriks –Der Spiegel heeft onderzocht hoe in Wuhan de eerste weken van de Covid-19-epidemie verliepen. De eerste officiële patiënt en de behandelende artsen van het eerste uur komen aan het woord. Ook worden de gevolgen van het besluit van de Chinese regering om alles onder de pet te houden, in kaart gebracht.

Wat waren op 29 december 2019 de onderwerpen waarover we ons druk maakten? Je moet denken aan nieuws over een gemanipuleerd stikstofrapport, het lot van kalifaatkinderen en nieuws over plannen voor een vuurwerkverbod. Maar op die datum was in Wuhan de vishandelaar Chen Qingbo waarschijnlijk de eerste mens bij wie werd vastgesteld dat hij aan een heftig nieuw virus leed. Hij had al sinds 20 december klachten.

De vishandelaar was zeker niet de eerste Covid-19-patiënt. Waarschijnlijk moet ergens in de herfst het virus eenmalig zijn overgesprongen van een dier op een mens. Vermoedelijk is dat gebeurd op een van de wildmarkten (‘wet markets’) in Wuhan. Het verband tussen een specifieke markt en het nieuwe virus werd al snel gelegd, want veel vroege gevallen waren er geweest, of werkten daar. De Huanan-markt werd op 1 januari gesloten en ontsmet.

Na Qingbo en een aantal andere vroege gevallen ging het snel, maar het duurde nog drie weken voordat de Chinese overheid besloot om Wuhan af te sluiten. Dat was veel te laat. Ondertussen was het virus al genoeg verspreid om een pandemie te veroorzaken.

Zweden wordt ons lichtend voorbeeld

Foreign Affairs

Bart de Koning – Van alle landen heeft Zweden de meest relaxte aanpak van corona. Er zijn natuurlijk wel restricties, maar de Zweedse overheid laat de bevolking vanaf het begin al behoorlijk vrij. Gemeten naar het sterftecijfer doen de Zweden het internationaal niet slecht, hoewel andere Scandinavische landen met strengere regels minder sterfte kennen.

Wat de beste aanpak is zullen we pas over een paar jaar weten, maar nu al staat vast dat een langdurige strenge wereldwijde lockdown rampzalige sociale, politieke en economische gevolgen zal hebben. De Zweedse aanpak is enige realistische uitweg uit een wereldwijd nachtmerrie-scenario, zo schrijven Nils Karlson (hoogleraar politieke wetenschap aan de universiteit van Linköping) en Charlotta Stern (hoogleraar sociologie aan de Stockholm University) in Foreign Affairs. De zwakken blijven beschermen en slim afstand houden maar intussen de samenleving weer opengooien, is het enige dat erop zit.

Sociale voorbehoedsmiddelen

The Atlantic

Karin Spaink – Nu de lockdown is versoepeld, is het tijd om systematisch na te denken over alledaagser voorzorgsmaatregelen. Hoogleraar epidemiologie Julia Marcus schreef daarover een verhelderend opinieartikel in The Atlantic. We moeten leren leven met het virus. Het kan gerust een jaar duren eer een goedwerkend vaccin beschikbaar is. In die omstandigheden, stelt Marcus, is hameren op ‘onthouding’ een slecht idee.

Marcus wijst erop dat abstinentie hooguit op de korte termijn werkt, maar op de lange duur altijd slechter uitpakt dan een gulden middenweg zoeken. Tienerzwangerschappen komen frequenter voor bij jongeren die nooit seksuele voorlichting kregen of geen toegang hebben tot voorbehoedsmiddelen; jongeren die denken dat je al zwanger raakt van zoenen, zijn slechter toegerust om ongewenste zwangerschappen te vermijden dan jongeren die adequaat zijn voorgelicht. Hiv-besmettingen gingen pas naar beneden toen er werd gehamerd op condoomgebruik en sterkere condooms voor homoseksueel verkeer werden ontwikkeld: roepen dat homo’s ‘gewoon’ maar niet meer moesten neuken, bleek een belazerd slechte strategie.

Geen enkel sociaal voorbehoedsmiddel kan ons volledig beschermen, maar we kunnen vast een breder scala bedenken dan onderling afstand houden en frequent handen wassen alleen. Er ontstaan nu al nieuwe gewoontes: denk aan winkels die flessen desinfecterende handgel klaarzetten voor de klandizie. Misschien kunnen we overwegen plastic handschoenen in de supermarkt te dragen. Op het werk kunnen we nadenken over ventilatie: op de tocht zitten verkleint het risico op besmetting. Niet eerder was zo evident datsick buildings inderdaad ziekmakend zijn. 

Buitenshuis moeten we, zeker op plaatsen waar het druk kan zijn, mondmaskers gebruiken. Dat we de regels daarvoor nog niet goed kennen, is een bar slechte tegenwerping. Maak de instructies duidelijk. Niemand is geboren met de kennis hoe een condoom te gebruiken – maar ook dat hebben we geleerd, en het gaat ons inmiddels redelijk goed af.

Coronacrisis als cover-up voor Amazonekap

NBC News

Ties Joosten – Uit satellietbeelden van het European Space Agency (ESA) blijkt dat sinds de uitpraak van het coronavirus grote stukken Braziliaans regenwoud gekapt zijn. Dat schrijft NBC, op basis van eigen onderzoek.

‘Overheidsorganisaties zitten in quarantaine, de bevolking zit in quarantaine, goede mensen zitten in quarantaine – maar criminelen niet. Zij maken gebruik van de situatie om hun activiteiten uit te breiden,’ zegt de voorzitter van een ngo die de Amazone wil beschermen.

De kap zou mede worden veroorzaakt door de regering van president Jair Bolsonaro, die sinds zijn aantreden programma’s voor de bescherming van de Amazone heeft afgeschaft. Ondertussen neemt Bolsonaro het coronavirus zelf ook niet al te serieus, waardoor bevolking en instanties mogelijk langer in quarantaine zullen moeten blijven. Tel daarbij op dat het bosbrandenseizoen in de Amazone nog moet aanbreken en alle ingrediënten voor een ramp lijken aanwezig.

Anti-corruptiemaatregelen overboord in jacht op medische hulpmiddelen

OCCRP / de Volkskrant

Dennis Mijnheer – In de jacht op medische hulpmiddelen als mondmaskers, testkits en beademingsapparatuur zetten veel Europese landen – Nederland incluis – normale (aanbestedings)procedures overboord. De benodigde snelheid van handelen gaat ten koste van transparantie en anti-corruptiemaatregelen. Het Oost-Europese onderzoekscollectief OCCRP heeft inmiddels al meerdere foute deals ontdekt. Zo gingen er in Italië grote orders naar bedrijven die onder leiding staan van mensen die van fraude worden verdacht; in Slovenië mocht een gok-magnaat opeens medische spullen leveren en Roemenië nam ladingen persoonlijke beschermingsmiddelen af van een voormalig ambtenaar met dubieuze antecedenten. Nederland vormt geen uitzondering op het gebied van de snelle onderhandse dealtjes. De Volkskrant bracht onlangs al een fraaie reconstructie van een schimmige, en uiteindelijk mislukte, deal op een verlaten parkeerplaats. De betrokkenen: de Nederlandse overheid en Turkse tussenhandelaren.