Zit de Europese burger te wachten op chemisch gewassen kippen op zijn bordje? Of maakt het een Nederlander uit dat er in zijn buurtsuper straks ongelabeld genetisch gemodificeerd (GM) voedsel in de schappen ligt? En een Amerikaan, wat vindt hij van minder strenge veiligheidsvoorschriften omtrent de gekke koeienziekte? De uitbreiding van de vrijhandel tussen Europa en de Verenigde Staten zal ook invloed hebben op de voedingsindustrie. Voeding- en landbouwproducten behoren immers tot een van de meest verhandelde goederen ter wereld. TTIP kan het voor een Amerikaanse boer mogelijk maken dat hij zijn gm-groenten, die in de EU momenteel verboden zijn voor consumptie, straks toch kan verkopen in Europa.

GM-voedsel

De bedoeling van de TTIP-onderhandelingen is om verschillen in wetgeving te ‘harmoniseren’ en zodoende de handel tussen de twee grootmachten te bevorderen. Naast de voedselindustrie is ook de uitbreiding van fracking -een methode om schaliegas uit een diepe ondergrond los te maken-  een belangrijke drijfveer voor de onderhandelingen. In de financiële sector wordt onder andere gekeken naar het verminderen van beschermingsmechanismen voor buitenlandse investeerders. Het verdrag beoogt importrestricties en 'handelsbarrières' uit de weg te ruimen. De EU-regel verplicht bijvoorbeeld dat ingevoerd vlees geëtiketteerd wordt zodat er op staat waar het vandaan komt. Voor een exporterend bedrijf is dat misschien een 'handelsbarrière', maar een voedseltoezichthouder zou dat eerder als een veiligheidsvoorschrift interpreteren. Daarnaast zijn Amerikaanse voedselveiligheidsregels anders dan die van Europa. De European Safety Authority (EFSA) hanteert een better safe then sorry-beleid. Een product is pas veilig als dat zo bewezen is. De Amerikaanse FDA denkt precies andersom; iets is pas onveilig als dat zo bewezen is. De EU heeft daarom over het algemeen strengere veiligheidsvoorschriften dan de VS en daardoor ook een hogere voedselveiligheid. Bij een harmonisatie zullen Amerikaanse voedselproducten, zoals genetisch gemodificeerde groenten, eerder Europa binnen komen, ook al zijn gm-groenten op dat continent nog verboden.

Geheimhouding

Critici bestempelen de totstandkoming, die achter gesloten deuren plaats heeft, ondemocratisch. De handelsovereenkomst betreft bijna een miljard inwoners aan beiden kanten van de oceaan en is daarmee de grootste handelsovereenkomst uit de geschiedenis. Ondanks deze omvang zijn er maar pakweg 600 adviseurs die toegang hebben tot de onderhandelingstafel. Een recent gelekt onderhandelingsvoorstel dat werd gepubliceerd door de Duitse Zeit, stuitte op veel kritiek door de vergaande investeringsbescherming die multinationals zouden krijgen. Buiten dit document is er voor het publiek tot noch toe weinig bekend. TTIP voorstanders claimen dat de geheimhouding noodzakelijk is in verband met gevoelige zaken zoals intellectueel eigendom en nationale veiligheid. Deze week zitten Amerikaanse en Europese onderhandelaars voor de vijfde keer om de tafel. Naar verwachting zullen de onderhandelingen nog enkele jaren in beslag nemen.