Nationale Nederlanden claimt ten onrechte overwinning woekerpolis

Nationale Nederlanden claimt vandaag een overwinning te hebben behaald bij het Europese Hof in een langlopende woekerpoliszaak. In een persbericht stelt de verzekeraar het volgende: 'Europese Hof bevestigt het standpunt van Nationale Nederlanden dat, naast de door de Europese richtlijn voorgeschreven informatieverplichtingen, alleen aanvullende informatieverplichtingen mogen worden aangenomen als die duidelijk en nauwkeurig in het nationale recht zijn omschreven en voorspelbaar zijn.' Maar dat zegt het Hof niet als antwoord op de vraag die voorlag. Op aandringen van Nationale Nederlanden (NN) zelf moest de Europese rechter oordelen of er aanvullende eisen mogen worden gesteld aan de informatieverstrekking door de verzekeraar aan verzekerde op basis van open normen, zoals de redelijkheid en billijkheid. NN vindt dat het alleen moet voldoen aan de eisen van de Europese Richtlijn voor levensverzekeraars. Er zou geen ruimte zijn voor extra eisen. Daarmee wil NN voorkomen dat het schadevergoeding moet betalen omdat het heeft verzwegen dat er allerlei kosten in rekening gebracht werden, waardoor de polis weinig oplevert. Lees het antwoord van het Hof, de kern van de uitspraak: 'Artikel 31, lid 3, van richtlijn 92/96/EEG [...] moet aldus worden uitgelegd dat het niet eraan in de weg staat dat een verzekeraar op grond van algemene beginselen van intern recht, zoals de in het hoofdgeding aan de orde zijnde „open en/of ongeschreven regels”, gehouden is de verzekeringnemer bepaalde informatie te verstrekken in aanvulling op die vermeld in bijlage II bij die richtlijn, mits – het is aan de verwijzende rechterlijke instantie om dit te verifiëren – de verlangde informatie duidelijk en nauwkeurig is en noodzakelijk voor een goed begrip door de verzekeringnemer van de wezenlijke bestanddelen van de verbintenis en zij voldoende rechtszekerheid waarborgt.'

Aanvullende informatieverplichtingen

Het Hof zegt niet dat op basis van open en/of ongeschreven regels 'alleen aanvullende informatieverplichtingen mogen worden aangenomen als die duidelijk en nauwkeurig in het nationale recht zijn omschreven en voorspelbaar zijn', zoals NN stelt. In de uitspraak staat dat er een 'aanvullende informatieverplichting' kan bestaan op basis van (nationale) open normen, mits 'de verlangde informatie duidelijk en nauwkeurig is en noodzakelijk voor een goed begrip door de verzekeringnemer van de wezenlijke bestanddelen van de verbintenis en zij voldoende rechtszekerheid waarborgt'. Het Hof wil vermijden dat de verzekeraar verplicht kan zijn tot het verstrekken van 'algemene en vage' informatie.

Vonnis Rechtbank Rotterdam houdt stand

Met andere woorden: het Hof stelt in de eerste plaats geen eisen aan de open normen zelf - zoals NN zegt - maar aan de informatie van de verzekeraar aan de verzekeringnemer. Die informatie moet 'duidelijk en nauwkeurig' zijn. Maar NN gebruikt die woorden in haar interpretatie opeens als eisen die gesteld zouden zijn aan de omschrijving van de verplichting in het nationale recht. Dat staat er niet. De open normen moeten volgens de rechters wel voldoen aan de eisen van de Europese richtlijn voor levensverzekeraars - waar de rechtszaak om draait -  in die zin dat de open normen 'de verzekeraar in staat moet stellen met een voldoende mate van voorspelbaarheid vast te stellen welke aanvullende informatie hij dient te verstrekken en de verzekeringnemer kan verwachten'. Vervolgens zegt het Hof dat het aan de nationale rechter is om dat te beoordelen. Dat is dus heel wat anders dan stellen dat de informatieverplichting 'nauwkeurig' omschreven moet zijn in het nationale recht, wat overigens ook tegenstrijdig lijkt te zijn met de toepasselijkheid van 'open' normen. In dit verband zegt het Hof eveneens dat de regelgeving die gold bij het afsluiten van de woekerpolis 'wordt beheerst door nationaal burgerlijk recht, waarbij „bijvoorbeeld ook de eisen van redelijkheid en billijkheid” als bedoeld in artikel 2 van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek gelden'. Daarmee lijkt de rechter al te oordelen dat deze open normen 'voldoende voorspelbaar' zijn.

De verzekeraar verliest dus deze zaak, die model kan staan voor vele andere gedupeerden

De Rechtbank Rotterdam, die eerder oordeelde dat Nationale Nederlanden haar informatieverplichting had geschonden bij de verkoop van de woekerpolis, kan haar vonnis nu in stand houden. De redelijkheid en billijkheid gelden gewoon. De verzekeraar verliest dus deze zaak, die model kan staan voor vele andere gedupeerden.    Conclusie is dat de interpretatie van Nationale Nederlanden feitelijk onjuist is. De uitspraak is veel positiever voor verzekerden dan de verzekeraar en veel media doen voorkomen, met uitzondering van Dow Jones. Zo schrijft het FD dat open normen wel toepasbaar zijn maar wel 'onder de voorwaarde dat ze "voorspelbaar" zijn voor de verzekeraar'. Dat is op zich waar, maar niet de kern van de uitspraak, die de nationale rechter juist ruim baan geeft om de informatie rondom de woekerpolis te toetsen aan de redelijkheid en billijkheid. De Telegraaf concludeert dat het Hof 'mild' is over de woekerpolis, maar dat is de vraag gezien de consequenties van de uitspraak voor de lopende procedure bij de rechtbank Rotterdam.

Doorprocederen

Het ligt wel voor de hand dat NN zal doorprocederen tot aan de Hoge Raad, wat betekent dat woekerpolishouders nog jaren moeten wachten op een definitieve uitspraak en schadevergoeding. De uitspraak biedt ruimte voor NN om te betogen dat de informatieverplichting op basis van de open normen niet 'voldoende voorspelbaar' zijn, wat in strijd is met het rechtszekerheidsbeginsel. Ook kan de verzekeraar aanvoeren dat de verplicht gestelde informatie niet noodzakelijk is voor een goed begrip van de verzekeringsovereenkomst. Vraag is hoe succesvol die argumenten zullen zijn. Als de rechter oordeelt dat NN heeft verzaakt cruciale informatie te verschaffen om de polis op wezenlijke onderdelen te kunnen begrijpen, dan lijkt het geen grote stap meer te concluderen dat de verplichting om die informatie te verschaffen 'voorspelbaar' is. Het zou immers wringen om te oordelen dat informatie noodzakelijk is voor begrip van de polis, maar dat het toch niet voorspelbaar voor een verzekeraar is dat je die essentiële informatie moet vermelden. Daar komt bij dat juist een verzekeraar weet hoe zo'n woekerpolis in elkaar steekt. Nationale Nederlanden laat bij monde van haar woordvoerder weten vast te houden aan haar interpretatie. ------- Met dank aan  de oplettendheid van @jvanwensen