Afgelopen april werd Mirjam Sterk door minister Asscher met veel bombarie tot ambassadeur jeugdwerkloosheid gebombardeerd. Broodnodig, aldus Mirjam Sterk bij haar start als ambassadeur over: 'Wie de jeugdwerkloosheid nu niet aanpakt, krijgt straks de rekening gepresenteerd. Daarbij kunnen we alleen succes behalen als we het met elkaar doen. Als ambassadeur ga ik mijn best doen om al die mensen slim en succesvol samen te laten werken zodat de kansen voor onze jongeren op een goede toekomst vergroot worden.' Samenwerken dus. Agenderen van problemen en het bij elkaar brengen van bedrijven en jongeren. Zonder budget, in tegenstelling tot de Taskforce Jeugdwerkloosheid die in 2006 en 2007 geleid werd door oud MKB Nederland voorzitter Hans de Boer. En ook met beperkte tijd: Sterk wordt voor 24 uur per week door de minister ingehuurd om de groeiende jeugdwerkloosheid tot halt te brengen. Sterk ging dapper aan de slag. Ze kreeg een team toebedeeld, dat bestond uit ambtenaren en mensen van buiten die elk een dagdeel of een dag per week bijdroegen aan haar missie. Vele werkbezoeken volgden. En toen klopte Randstad in de zomer op de deur. Of ze niet een mooi project konden starten samen met Sterk om de jeugdwerkloosheid aan te pakken? Team Sterk besloot het initiatief te steunen.

Randstad ging vol op de trom

In de herfst van dit jaar lanceerde Randstad samen met Sterk het project Jeugd op Zoek te starten. Doel: om binnen vijf weken met vereende krachten 10.000 jongeren aan het werk te krijgen. Randstad sloeg vol op de trom met de actie. In tv-commercials, radiosportjes en advertenties werd breed uitgemeten hoe begaan Randstad met de jongeren was en hoe hard het zich inzette voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Voor Randstad was het in ieder geval een succesvolle actie, afgemeten aan de publiciteit die deze heeft opgeleverd voor de uitzendorganisatie. Ook voor de jongeren leek dat zo. Op 3 oktober maakten Mirjam Sterk en Randstad bekend dat er 8281 jongeren aan een baan waren gekomen door de actie. Zijn dat er weinig of veel? Want hoeveel jongeren helpt Randstad eigenlijk in normale tijden aan een baan?   Het door de rijksoverheid geproduceerde filmpje over de presentatie van de resultaten Jeugd op Zoek   Arbeidseconoom Ronald Dekker van de universiteit van Tilburg is er sceptisch over. 'Laat ik voorop stellen dat ik elk initiatief steun dat aandacht voor dit probleem vraag. Maar je moet je wel afvragen of zo'n actie nou zoden aan de dijk zet. Is dit nou de manier om structurele werkgelegenheid te creëren? Dan zeg ik nee.' De ambitie van Randstad om binnen 5 weken 10.000 jongeren aan het werk te helpen vindt Dekker niet indrukwekkend, wanneer je de aantallen jongeren die Randstad normaal al aan het werk helpt in ogenschouw neemt.

'Randstad zet normaal al 7000 jongeren weg in vijf weken'

Dekker maakte een schatting van het aantal jongeren dat Randstad normaal aan een baan helpt op basis van de cijfers over de gehele uitzendbranche en extrapoleerde deze cijfers naar Randstad op basis van haar marktaandeel. 'Randstad helpt gemiddeld zo'n 20.000 jongeren per maand aan een baan. Daar zitten ook jongeren tussen die af en toe een keer achter de bar staan. Maar als je kijkt naar werkloze jongeren met startkwalificatie die Randstad normaal al per maand aan een baan helpt dan zijn dat er tussen de 5000 en 7000.' Dekker is dan ook niet onder de indruk van de inspanning van Randstad. 'En dan moet je je nog maar afvragen hoe structureel die banen zijn. Of zijn het slechts tijdelijke baantjes? Dat weten we allemaal niet.' Woordvoerder Lisa Neves Goncalves van team Sterk kan daar kort over zijn. 'Het doel was helemaal niet om structurele banen te creëren. Mirjam Sterk heeft altijd gezegd: "Als de jongeren maar van de bank af komen. Aan de slag zijn. Dat is al winst.' Team Sterk kreeg saillant genoeg niet van Randstad zelf te horen hoeveel mensen het uitzendbureau normaal aan een baan helpt. Wel heeft ze nog eigen cijfers. Gebaseerd op wederom geëxtrapoleerde cijfers over de uitzendmarkt van 2007-2010 in het rapport 'arbeidsmarkttransities van uitzendkrachten' komen zij op 5000 jongeren die in totaal per maand door Randstad bemiddeld worden. Studenten en scholieren zijn in de cijfers niet opgenomen.

'Publiciteit leverde nieuwe bedrijven op'

Los van de cijfers is Team Sterk erg blij alle aandacht voor het probleem jeugdwerkloosheid, die de actie met Randstad heeft opgeleverd. 'Randstad heeft misschien goede publiciteit gehad, maar wij ook. En daar ging het ons ook om. Daardoor worden we nu zelf ook door bedrijven zelf gebeld, met de vraag of ze iets kunnen doen,' aldus de woordvoerder. Tussen die bedrijven zaten onder andere de NS, defensie en KPN, zo liet Mirjam Sterk enkele weken geleden weten. Navraag bij deze bedrijven levert nog niet veel enthousiasme op. Woordvoerders Defensie kunnen niet bevestigen of er inderdaad contact is geweest met Team Sterk en of er daadwerkelijk commitments zijn gemaakt om echt jongeren aan het werk te helpen. KPN laat weten een eerste gesprek te hebben gehad met Mirjam Sterk 'om de mogelijkheden te verkennen voor extra leerplekken en betere aansluiting met duale opleidingen'. Binnenkort volgt een tweede gesprek. De NS meldt na navraag binnen de organisatie dat er contact is geweest en informatie is uitgewisseld met Team Sterk, maar zeker geen toezeggingen: 'Er is info gegeven over de NS-traineeships. Verder is info gegeven over de TechniekFabriek, onze nieuwe bedrijfsschool die vorig jaar is gestart. Waarbij bijvoorbeeld is stilgestaan bij de werving van leerlingen voor het leerjaar 2014-2015. In totaal gaat het om ongeveer dertig leerlingen.'

Echt werk creëeren kost tijd en geld

In economische slechte tijden worden jongeren twee keer zo snel werkloos als ouderen. Daar staat tegenover dat als het economisch beter gaat, de jeugdwerkloosheid ook weer heel snel kan teruglopen. 'Uiteindelijk gaat het om het creëren van echte banen,' zo weet econoom Ronald Dekker. 'Die worden niet gecreëerd door een Taskforce of een ambassadeur, maar door bedrijven. En die gaan echt geen banen creëren als dat economisch niet uitkan. Als het sommetje niet klopt.' Bannen scheppen is misschien lastig, het zo snel mogelijk bij elkaar brengen van potentiële werkgevers en werknemers is volgens Dekker essentieel. 'Er zijn nog altijd vacatures, dus dat betekent dat er nog altijd bedrijven zijn die geen mensen kunnen vinden. En we weten ook dat er in de huidige tijd veel meer banen zijn, dan er vacatures zijn.' Het is een trend dat bedrijven tegenwoordig eerst uitgebreid via de informele weg op zoek gaan naar werknemers en pas in het uiterste geval een vacature plaatsen. Om hoeveel meer onzichtbare banen het gaat? Dekker: 'Daar zijn geen cijfers over.' Dekker zou graag zien dat de overheid eens structureel beleid gaat voeren op dit terrein. 'Elke keer weer van die korte termijnoplossingen. Daar schieten we weinig mee op. Op het UWV, wat je er ook van vindt, wordt ook al jaren bezuinigd. Daar kom je niet verder mee.' Zou Team Sterk ook niet veel daadkrachtiger zijn als ze ook daadwerkelijk budget heeft om bedrijven te stimuleren jongeren aan te nemen? 'Die vraag moet je aan Asscher stellen, daar gaat de politiek over,' zegt de woordvoerder van Team Sterk. Over naar Den Haag maar weer.