81 weken na de indiening van Wob-verzoek inzake de Shell papers heeft de gemeente Assen vandaag al haar stukken met betrekking tot het olie- en gasbedrijf openbaar gemaakt. Het gaat in totaal om 16.799 pagina’s met correspondentie, beleidsstukken en onderzoeksrapporten over onder andere ‘sponsoring’, ‘bodemverontreiniging’, het ‘grote velden beleid’ (aardgas) en ‘schaderegelingen’. Assen heeft de druk weerstaan die drie weken geleden ontstond, toen het ministerie van Economische Zaken en Klimaat probeerde de gemeente te bewegen het Wob-verzoek buiten behandeling te stellen.

Van de zeventien bestuursorganen die PAJ in april 2019 aanschreef met het verzoek tot openbaarmaking van documenten met betrekking tot Nederlands grootste multinational – met als doel het onderzoeken van de banden tussen de oliereus en de Nederlandse Staat – is Assen de eerste die over de brug komt. Dertien andere bestuursorganen wezen, onder regie van het ministerie van Economische Zaken, het Wob-verzoek december vorig jaar in zijn geheel af. De drie resterende bestuursorganen – de gemeente Groningen en de provincies Groningen en Drenthe – gaven wel gehoor aan het verzoek om openbaarmaking, maar zijn nog altijd bezig met het verwerken ervan.

De gemeente Assen was drie weken geleden al klaar om de documenten te publiceren. Maar tijdens de zogeheten ‘zienswijzeprocedure’ – waarbij de organen of personen die bij een specifiek Wob-verzoek betrokken zijn, de mogelijkheid krijgen in bezwaar gaan tegen publicatie – verzocht het ministerie van Economische Zaken de gemeente het verzoek in zijn geheel buiten behandeling te stellen. De gemeente Assen weigerde hierin mee te gaan. Het ministerie kreeg vervolgens twee weken de tijd voor mogelijke vervolgstappen, zoals een voorlopige voorziening. Dat terwijl we dit schrijven een bestand ter grootte van één gigabyte aan het downloaden is, geeft aan dat EZK daar geen gebruik van heeft gemaakt.

PAJ is opgelucht en zeer verheugd dat de gemeente Assen het recht op openbaarmaking serieus heeft genomen. Bas van Beek, die het verzoek namens PAJ indiende: ‘Dit is met recht een overwinning te noemen. Sinds het indienen van het verzoek is het een lang gevecht geweest om te zorgen dat het verzoek überhaupt in behandeling werd genomen. De positieve ervaring met de groep Noorderlingen geeft ons goede hoop dat we ook de andere dertien bestuursorganen in beweging kunnen krijgen.’ Juridisch expert Roger Vleugels sluit zich hierbij aan. ‘Nu een relatief kleine gemeente in staat is geweest om dit complexe verzoek af te handelen, moeten de dertien weigeraars zich achter de oren krabben. We hopen dat zij het goede voorbeeld van Assen zullen volgen.’

Voor de gemeente Assen zit het erop, maar PAJ heeft werk voor de boeg. Eerst leggen we de laatste hand aan de online tool die het mogelijk maakt om de door Assen vrijgegeven documenten te ordenen en doorzoekbaar te maken. Daarna begint het ‘echte’ onderzoek. In samenwerking met volgers van het dossier zullen alle documenten zorgvuldig worden doorgenomen.