Gezelligheid hoeft niet zo gezond te zijn

Heel Holland horecaland mocht afgelopen week bier, bitterballen en biologische producten proeven op de Horecava in de Rai in Amsterdam. Ook ik profiteerde gretig. In het licht van hippe gezondheidstrends aangewakkerd door de healthguru’s en foodvloggers, en de serieuzere overheidsdoelstellingen om suiker, zout en vet te verlagen, vroeg ik me af: hoe zit het met die gezondheidsidealen op de grootste horecabeurs van Nederland?

Recordgroei  

Het gaat goed met de horeca. De sector noteerde een recordgroei in 2016 en uit onderzoek blijkt dat jongeren vaker buiten de deur eten. De horecabeurs straalt niet voor niets optimisme uit: ruim 600 standhouders etaleren vol enthousiasme hun onderscheidende producten, ingrediënten of productieprocessen.

De sector noteerde een recordgroei in 2016

Daarnaast zet de horecasector in op gezondheid. In 2014 ondertekende Koninklijke Horeca Nederland (KNH) als een van de grote voedselbranche-organisaties het Akkoord Verbetering Productsamenstelling, een afspraak om zout, suiker en vet met 10 procent te verlagen in 2020. Conclusies van een voortgangsrapport stemden echter niet erg positief.

Geld en gezondheid. Twee interessante perspectieven om de horecabeurs mee te analyseren.

Als je het maar beleeft

De dag begint hoopvol: een aantal bakkers pronkt met de vermindering van suiker en zout in hun brood, de Verspillingsfabriek legt uit hoe zij soep maakt van voedselresten en De Nederlandsche Bank geeft advies over vals geld en het nieuwe briefje van 50 euro. Bovendien zijn er standhouders die zeggen een maatschappelijk doel te hebben.

Naast de bakkers blijkt het echter moeilijk om de gezondheidsdoelstellingen waar de KNH voor heeft getekend terug te vinden op de beurs. De beurs gaat over trends en ‘beleven’. Daarbij spelen smaak en het financiële aspect een belangrijke rol, maar gezonde producten een stuk minder.

Een product moet niet slechts geconsumeerd worden, het moet worden belééfd

Met name ‘beleven’ staat centraal op de beurs. Een product moet niet slechts geconsumeerd worden, het moet worden belééfd. ‘Ons biertje kost 8 euro, maar dan proef je wel de verschillende ingrediënten terug. Je beleeft het,’ vertelt een salesman van VandeStreek, een jonge hippe bierbrouwer uit Utrecht. ‘Ik sta direct in contact met mijn koffieboeren, ik heb de bonen er zelf geplukt. Die beleving proef je terug in de kwaliteit van de koffie,’ zegt een bebaarde barista.

Het zijn echter niet alleen de kleine hippe ondernemers die de trends uitdragen, uiteraard varen ook de voedselgiganten erop mee. ‘De verse-ijstheebeleving’ wordt me bijvoorbeeld uitgelegd door een vrouw van Unilever. Heineken presenteert bij een simpele bureaudesk haar bier in een mooie warme kroeg met een virtual-realitybril. En Albert Heijn heeft z’n eigen foodtruck om nieuwe producten uit het assortiment te promoten.

Bruine kroeg

Hoewel ik mijn best doe de bedoelde belevingen te ervaren, weet ik te weinig van koffiebonen en brouwprocessen om precies te snappen wat ze bedoelen. Ik richt me vooral, net als de meeste mensen om me heen, op smaak. En die is, nou ja, oké.

Een vriendelijke man op leeftijd, een belangrijke doelgroep, weet de transitie van nut naar beleving binnen de horeca tijdens één van de ‘belevingspogingen’ mooi te verwoorden. Na wat irrelevante, bijna ongemakkelijke woordenwisselingen over het aroma van de koffie — iets waar we allebei duidelijk geen verstand van hebben — legt de man mij uit dat hij vroeger een bruine kroeg had waar een kastelein het bier tapte én op het knopje drukte om een pot koffie te zetten. ‘Tegenwoordig moet je een diploma en een baard hebben om goede koffie te zetten. De smaak is beter geworden, maar je móét er iets van vinden en je merkt het in je portemonnee.’

Innovation Award

Terwijl de beurs me het gezondheidsakkoord bijna doet vergeten, krijg ik nieuwe hoop bij het zien van een ruimte die is ingericht voor de nieuwste innovaties in de horeca. Ook die stellen qua gezondheid echter al snel teleur. De Innovation Award blijkt te zijn gewonnen door een bierbrouwer die gezuiverd regenwater gebruikt om een biertje te brouwen. Leuk, maar met gezondheid heeft het niets te maken. Ondernemers die inzetten op vermindering van zout, suiker en vet kom ik ook hier nauwelijks tegen.

Ondernemers die inzetten op vermindering van zout, suiker en vet kom ik hier nauwelijks tegen

Veel producten onderscheiden zich door ‘het verst van dichtbij', ‘100% BIOLOGISCH’, ‘all natural’ of duurzaam te zijn, maar na een korte observatie lijkt de ‘krokodel’ van Becker minstens zo populair. De sportief ogende man die de krokodellen staat te frituren (met carnavalsmuziek op de achtergrond) moet ook weinig van de gezondheidsafspraken hebben. ‘Al dat gezeik met quinoa en zo. Ik sport vier keer per week.’  

Naarmate de dag vordert worden de conclusies van het onderzoek naar de voortgang van het Akkoord bevestigd. Veel mensen blijken voornamelijk nog geïnteresseerd in de verschillende (speciaal)bieren en de ‘bierfabriek’. Het is er gezellig druk. Het vrijblijvende akkoord dat het KNH ondertekende zal waarschijnlijk weinig opleveren. Gezelligheid moet vooral lekker smaken en geld opleveren. In de horeca draait het immers vooral om dat stukje beleving.