
Ieder jaar geven we meer geld uit aan de gezondheidszorg. Hoe komt dat? Lees meer
In het dossier 'Wat maakt onze zorg zo duur?' doet FTM onderzoek naar de zorgkosten. Hierbij vormen bureaucratie, verspilling en onzinnige zorg centrale thema's.
Systeemfout in de financiering is een belangrijke oorzaak van dodelijke ggz-wachtlijsten
‘Ziekmakend zorgstelsel’ moet fundamenteel op de schop, zegt onafhankelijk regeringsadviseur Bas Leerink
Ziekenhuizen willen suikerbaby's niet kwijt
Farma-industrie manipuleert ‘eerlijke’ medicijnprijs tot onbetaalbare hoogtes
Plan voor toegankelijke, betaalbare medicijnen doodgepolderd in werkgroep
De onzichtbare hand achter baby Pia
Hoogleraar Maroeska Rovers strijdt tegen onzinzorg: ‘De optie niets doen moet een vaste plek krijgen’
Podcast | Kapotte knie als kaskraker
Kapotte knie als kaskraker
Leid meer artsen op, dan kunnen de zorgkosten omlaag
Fatima Suleman spreekt haar oratie uit. © Robert Oosterbroek
Gezocht: geneesmiddel tegen te dure medicijnen
De prijzen van geneesmiddelen rijzen de laatste jaren de pan uit. Waar arme landen al langer gebukt gaan onder die stijging, voelt het rijke Westen nu voor het eerst de pijn van dure medicijnen. ‘Medicijnen zijn geen luxeproducten, maar pure noodzaak,’ zegt hoogleraar Fatima Suleman.
‘De farmaceutische industrie komt weg met moord,’ bitste de president-elect Donald Trump een week voor zijn inauguratie. Het angstzweet brak de CEO’s van farmaceutische bedrijven waarschijnlijk uit: onder Trumps bewind, zo beloofde deze, zou het snel afgelopen zijn met de inhaligheid van ‘big pharma’. Dergelijke dreigementen hoor je niet snel in andere delen van de wereld, maar de onvrede over dure geneesmiddelen is overal aanwezig. Plotselinge prijsstijgingen van ruim 5000 procent zijn extreem, maar geen uitzondering. Tussen november 2013 en november 2014 verdubbelden de prijzen van 222 goedkopere generieke medicijnen.
In tegenstelling tot Trump gaan andere westerse landen sinds kort over tot actie — al zijn het uiterst voorzichtige eerste stapjes. Vorige week besloten zes Zuid-Europese landen meer samen te werken bij de inkoop van medicijnen. Nederland wisselt als onderdeel van de Benelux sinds vorig jaar gegevens uit met Oostenrijk om de uitgaven en prijzen van extreem dure weesgeneesmiddelen te drukken. Door een front te vormen hopen de landen een betere onderhandelingspositie te krijgen tegenover de wereldwijd opererende farmareuzen.
Hypocriet
De Zuid-Afrikaanse hoogleraar farmaceutische wetenschappen Fatima Suleman beaamt dat de recente ophef in Amerika nogal hypocriet is. ‘Rijke landen hebben lang gedacht dat dure geneesmiddelen vooral lage- en middeninkomenslanden raakten. Sinds de economische crisis zetten dure geneesmiddelen de zorgbudgetten ook hier onder druk. Nu ze de directe gevolgen merken is het pas een probleem en komen de rijke landen in actie.’
Suleman (1969) is verbonden aan de universiteit van KwaZulu-Natal in Zuid-Afrika en gespecialiseerd in beleidsvraagstukken omtrent geneesmiddelen. Als expert bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert ze landen hoe ze moeten omgaan met dure geneesmiddelen. Daarnaast bekleedt ze sinds september de Prins Claus Leerstoel; in die hoedanigheid onderzoekt ze aan de Universiteit Utrecht gedurende twee jaar de mogelijkheden voor betaalbare (bio)therapeutica. Dinsdag hield ze haar oratie over betaalbare en toegankelijke geneesmiddelen.
Armoede
De hoge kostenposten van geneesmiddelen staan sinds een paar jaar hoog op de politieke agenda. Elk jaar slokken geneesmiddelen een groter deel van ons zorgbudget op. De vraag of wij in Nederland nog medicijnen willen vergoeden die tonnen euro's per jaar kosten, dringt zich steeds meer op. Maar in ontwikkelingslanden als Tanzania kent betaalbaarheid een hele andere betekenis, weet Suleman: ‘Om medicijnen te kopen, lenen de mensen daar bij familie en banken of verkopen hun eigendommen. Dure geneesmiddelen kan hen echt tot diepe armoede veroordelen.’
Ondanks dat arme landen sinds de aidsepidemie in de jaren ’90 vechten tegen dure medicijnen, moet de oplossing toch komen uit het Westen. ‘Toen een aantal jaar geleden dure Hepatitis C-medicijnen op de markt kwamen, accepteerden landen voor het eerst duidelijk de gevraagde prijzen niet meer. In tegenstelling tot ontwikkelingslanden hebben zij wel het vermogen en de kennis om zich niet meer zomaar neer te leggen bij een prijs. In armere regio’s heerst nog steeds de angst dat als ze geen toegang meer hebben tot bepaalde geneesmiddelen als ze “nee” verkopen aan de producent.’
‘Overheden zijn naïef geweest in hun onderhandelingen'
Toch realiseren ook deze landen langzaamaan dat zij de capaciteiten moeten ontwikkelen om steviger te onderhandelen: ‘Overheden zijn naïef geweest in hun onderhandelingen. Het enige beleid op geneesmiddelen was vroeger dat bij budgetoverschrijdingen de verantwoordelijke minister met de pet rond ging bij de minister van Financiën. Die instelling is aan het veranderen,’ aldus Suleman.
Maar wat zijn dan de oplossingen voor dure geneesmiddelen? Elk land kent weer een uniek zorgsysteem en komt met eigen oplossingen. Nederland plaatst extreem dure geneesmiddelen in een sluis, andere landen maken wetgeving. Ondanks de verscheidenheid aan oplossingen is onduidelijk welke maatregelen echt werken. ‘Er zijn heel weinig studies gedaan naar de langetermijneffecten van het beleid om geneesmiddelenprijzen te beheersen. We weten eigenlijk niet wat werkt en wat niet. Uit ervaring blijkt wel dat beleid slechts voor een bepaalde periode werkt. Uiteindelijk veranderen de omstandigheden zo dat het niet meer effectief is.’
De strijd tegen dure geneesmiddelen lijkt wat dat betreft enigszins op de bestrijding van echte ziekten: na verloop van tijd treedt resistentie op. En net als bij complexe ziekten is een cocktail van ingrepen nodig, stelt Suleman: ‘Waarschijnlijk moeten er meerdere maatregelen genomen worden en vervolgens moet je monitoren en beleid aanpassen. Éen beleid is geen beleid.’
Transparantie
Volgens Suleman is er geen eenduidige aanpak betreft het probleem van dure medicijnen. Wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van het prijsstellingsbeleid staat nog in de kinderschoenen. Suleman richt zich in haar onderzoek daarom op de betekenis van betaalbaarheid in de context van geneesmiddelen, en hoe een antwoord daarop in beleid toegepast kan worden.
'Besef je dat 90 procent van de mensen in ontwikkelingslanden zelf hun medicijnen betalen'
Eén ding is voor Suleman wel duidelijk: De schimmigheid rond de geneesmiddelenprijzen moet verdwijnen. ‘Er is inzicht nodig in de werkelijke research & development-kosten van farmaceutische bedrijven: in wat overheden echt betalen voor geneesmiddelen, maar ook op patiëntniveau. Patiënten moeten kunnen kiezen voor een even effectief, maar goedkoper alternatief. Voor Nederlanders met een relatief klein eigen risico zal dit misschien niet zoveel uitmaken, maar besef je dat 90 procent van de mensen in ontwikkelingslanden zelf hun medicijnen betalen. Na voeding zijn geneesmiddelen de grootste uitgavenposten voor gezinnen.’
Het probleem is dat de farmaceutische industrie juist garen spint bij ondoorzichtigheid. Met overheden maken zij afspraken over kortingen voor dure geneesmiddelen; de hoogte van de korting mag echter niet openbaar worden gemaakt. Buiten een handjevol ambtenaren en vertegenwoordigers van farmaceuten kent niemand dus de werkelijke waarde van geneesmiddelen. De industrie heeft er alle belang bij om de ondoorzichtige situatie in stand te houden. Met een verdeel- en heerstactiek boeken farmaceuten excessieve winsten en kunnen prijzen nog altijd met tientallen procenten stijgen.
Ophef
Suleman beseft dat het businessmodel van farmaceutische bedrijven leidt tot extreem hoge prijzen. Toch moeten we ons daar volgens haar niet blind op staren. Het veranderen van aandeelhouderskapitalisme en het patentgedreven bedrijfsmodel vereist een lange adem. In de tussentijd moeten landen ook op zoek naar andere oplossingen. En dat kan niet zonder de industrie. ‘We hebben de industrie nodig, want we willen ook innovatie en toegang tot medicijnen. We moeten met ze samenwerken. En de industrie realiseert zich inmiddels ook dat het de hoge prijzen niet meer kan handhaven nu de rijke landen hen daarin niet meer steunen.’
Een belangrijke factor voor verandering is volgens Suleman publieke verontwaardiging en ophef. Zo heeft de situatie rond Hiv-medicijnen in Afrika aangetoond dat gewone mensen veel impact kunnen hebben op prijzen van geneesmiddelen. Deze medicijnen maakten van Hiv een chronische ziekte, maar waren onbetaalbaar voor gewone Afrikanen.
Een lokaal protest groeide uit tot wereldwijde ophef. ‘Publieke druk en negatieve publiciteit dwongen producenten om iets te doen aan de prijs. Invloedrijke personen en bekende acteurs spraken zich uit; dat is heel belangrijk geweest. Veel hangt af van wie tegen de industrie schreeuwt en hoe hard.’ Suleman heeft dan ook lovende woorden voor Edith Schippers. Nederland loopt wat haar betreft voorop in de aanpak van dure geneesmiddelen door de inzet van de minister: ‘Schippers zet zich zichtbaar in voor meer transparantie en een sterkere onderhandelingspositie.’
De vraag is of publieke ophef genoeg is, maar voor Suleman is het geen noodzaak het onderste uit de kan te halen: ‘Ik zeg niet dat we altijd de laagste prijs gaan krijgen, maar wel een eerlijke. Voor mensen moet het niet onbetaalbaar zijn en de industrie moet er niet aan onderdoor gaan.’ Daarvoor moet wel meer gebeuren dan nu het geval is: ‘Tot nu toe is er vooral veel gepraat, maar het is tijd voor actie. Als je me vraagt er tot nu toe is gedaan, dan zijn het veel pilotprojecten, maar er zijn te weinig maatregelen die nu pas worden uitgeprobeerd. Over een jaar of twee kunnen we pas meer zeggen over wat wel werkt en wat niet.’
Foto: Robert Oosterbroek
33 Bijdragen
AVHK 4
Ernest Jacobs 6
AVHKMaar terug naar dit topic: het in kaart brengen en verdere transparantie is te loven dus deze mevrouw is goed bezig.
Wim 69 6
AVHKJan Smid 8
Wim 69https://www.youtube.com/watch?v=E1yG6KOEmA0
Lydia Lembeck 12
Wim 69Wim 69 6
Lydia LembeckMensen die goedgekeurd werden na 10 jaar of meer afgekeurd te zijn geweest....
Deze mensen werden uit hun aangepaste huis en al uitgezet en maakte er een eind aan
ernstig zieke en gehandicapte mensen deze 2 zijn voor mij wel het absolute boze uit het
overigens verrotte rechtse Den Haag.....
Zal nooit de docu fatale herkeuringen vergeten van de VPRO geloof ik.
En ja hun partij genoten zijn natuurlijk geen haar beter.......
Lydia Lembeck 12
Wim 69https://www.youtube.com/watch?v=NcUG-ChbiCc deel 1
https://www.youtube.com/watch?v=3LKPlThZdxM deel 2
https://www.youtube.com/watch?v=aArhj_A6xiw deel 3
https://www.youtube.com/watch?v=6kzq_xXamIA deel 4
Ik kijk zoveel mogelijk van Zembla en van Tegenlicht, maar ook van HUMAN.
Wim 69 6
Lydia LembeckHier ook een trouwe kijker van Zembla,Tegenlicht,Human,Close Up,Uur van de wolf etc. Alles wat met mensen maatschappij te maken heeft 2 Doc en soms ook programma's van de boeddhistisch omroep.
Markdraaier 7
AVHKOf jammer van de zorg voor ouderen maar ze heeft het verder toch goed gedaan.
Aardige vrouw doet haar werk goed.
Ja Hans zou hij zijn vingers nog in zijn keel steken?
Wim 69 6
MarkdraaierLydia Lembeck 12
Wim 69Wim 69 6
Lydia LembeckLydia Lembeck 12
Wim 69Markdraaier 7
Lydia LembeckMarkdraaier 7
Wim 69frans 65
Henk Eleveld 4
Willingness to pay!
Enige manier om prijzen te verlagen is om producten niet langer te vergoeden en dan niet alleen in ons land, omdat we slechts 1% van de wereldmarkt vormen van medicijnomzet.
Waarom geneesmiddelen duur zijn is te verklaren, Big Pharma of te wel the powerhouses bulken van het geld maar zijn waardeloze onderzoekers. Ofwel ze kopen bedrijven op met veelbelovende geneesmiddelen en bieden dan tegen elkaar op.
Gewoon wat voorbeelden:
Verkoop van Actelion aan J&J
Verkoop van " ons" Acerta aan Astra Zeneca:
https://www.astrazeneca.com/media-centre/press-releases/2016/astrazeneca-completes-transaction-for-majority-equity-stake-investment-in-acerta-pharma-01022016.html
als je voor een veelbelovend geneesmiddel upfrotn voor 55% aandelen 2,5 tot 4 miljard $ betaalt, zul je dat ooit moeten terugverdienen! Mislukt het middel dan zal de belastingbetaler wel opdraaien voor de afschrijving. Ofwel de verzekerden betalen altijd!
en een kleinere van recente datum:
https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-11-02/shire-agrees-to-buy-biotech-firm-dyax-for-at-least-5-9-billion
een overname met een nabetaling bij succes!
en zie:
http://www.firstwordpharma.com/node/1473016?tsid=28®ion_id=2#axzz4hV392sOJ
Er wordt voor een middel met weinig gebruikers upfront 6,5 miljard $ betaald. Dat zijn dus geen onderzoekkosten maar verwervingskosten.
Wellicht is de oplossing dat deze overnames aan banden worden gelegd of dat er afspraken komen over de prijs van geneesmiddelen na een dergelijke overname.
Laat Nederland haar toevlucht nemen tot rechtszaken t.a.v. misbruik van monopolie op geneesmiddelen.
In ons land vinden we eculizumab te duur en willen we het uit het verzekerde pakket gooien.
In Canada volgt een zaak:
https://www.theglobeandmail.com/news/national/rare-public-hearing-highlights-concerns-over-explosion-of-high-priced-specialty-drugs-in-canada/article33630788/
HeRo 7
Henk EleveldKlopt grotendeels. Echter ze hebben wel uitstekende onderzoekers.
Onderzoekers die de markt afzoeken naar nieuwe medicijnen. Nieuwe medicijnen die door kleine bedrijven, startups, universiteiten al in een ver stadium zijn ontwikkeld, echter deze hebben niet het geld of de capaciteit om de laatste fases te doorlopen.
Dit geeft een laag risico met de ontwikkeling naar nieuwe medicijnen voor de grotere bedrijven. Het is dan ook een broodje aap verhaal dat de big pharma veel risico loopt omdat ze veel research moeten doen.
Lydia Lembeck 12
HeRoHet draait uitsluitend om geld en om niets anders.
Wim 69 6
Henk EleveldWim 69 6
heb dan mis je veel lichaams- eigenstoffen zoals vitamines,mineralen en andere lichaams- eigenstoffen.
En laten de verzekeraars die nou net niet vergoeden.....Er is 1 medicijn wat ik wel vergoed krijgt koste 200 euro per maand maar ook daarmee proberen ze mij telkens een generiek middel voor te schrijven wat goedkoper is en niet werkt! Krijg in Nederland vooral geen zeldzame/ onbekende(maar wel geregistreerde) ziekte want dan ben je echt de sigaar.....naast de premie van 140pp per maand en een eigen risico van 385pp zou je haast geen verzekering nemen.....Het is dat je in een ziekenhuis terecht kan komen,dat is de reden dat je wel moet.....
En het is verplicht natuurlijk....We mogen dan wel in de top 5 van de gezondheidszorg zitten in Nederland maar krijg a.u.b. geen zeldzame aandoening. Onbekend maakt onbemind zeggen ze wel eens,nou dat
klopt zeker in Nederland als een bus.Wat de boer niet kent dat vreet hij niet! En de vrije markt verziekt het nog verder.....Ook weer een cadeau van de Neo liberalen.....
Lydia Lembeck 12
Wim 69Wim 69 6
Lydia LembeckWat zijn het toch een schandvlekken he die zorgverzekeraars :(
Ze moeten idd betalen L.M zeker met jou sterkte....Je zou het geheel
moeten krijgen want zonder zie je weinig tot niets,echt schande!
Lydia Lembeck 12
Wim 69Wim 69 6
Lydia LembeckWat zijn het toch een bureaucraten......
Wim 69 6
https://youtu.be/dozpAshvtsA
Markdraaier 7
De lovende woorden over minister Schippers ben ik het niet mee eens.Ze profileert zich goed maar tijdens haar ministerschap zijn ruim 200 medicijnen in prijs verdubeld.Zoiets accepter je toch niet,Dan is direkt ingrijpen geboden.
Henk 86
?????????
Door wie worden al die universiteiten en die wetenschappers die daar onderzoek doen betaald? Wat als deze instellingen wereldwijd eens goed samen gaan werken? Wat als we hier de eerste sector van maken waar we het kapitalistische feestje stoppen? We geven al die wetenschappers een flink salaris. En vertrouwen er op dat de motivatie om mensen te genezen is voldoende is om er goede medicijnen uit te stampen. Kan mevrouw Suleman een fijn ander onderzoek verzinnen.
Lydia Lembeck 12
Henk 86Neem artrose... UMC onderzoekt en gaat over enkele jaren testen met Synerkine. De leden van het Reumafonds (donateurs e.d) is gevraagd wat geld te storten. Ze krijgen geen subsidies nl. Het universiteitsziekenhuis Twente is bezig met een vloeibare pleister voor in artrose knieën. Zelfs systeem. Geld komt uit donaties van m.n. veel patiënten die een kunstknie niet zien zitten.
Ja, ik weet dat die wetenschappers een aardig inkomen hebben. Ze zijn echter in dienst van de universiteiten en de eraan verbonden ziekenhuizen en kunnen derhalve niet net zo gezien worden als de bovenbazen van bv Merck en Glaxo-Klein etc... Ik kies toch echt hiervoor, omdat deze wetenschappers echt veel goed doen en die BIG PHARMA net zo makkelijk weer een medicijn bij de FDA laat goedkeuren dat helemaal niets doet voor de genezing, maar zeker schadelijk zal zijn voor mensen als ze het te vaak innemen.
Denk bv aan VIOXX.... ruim 200.000 doden wereldwijd...........
Danny Split 7
Medicijnen zijn inderdaad geen luxe product waar je nee tegen kan zeggen.
Je kan als fabrikant van een zeldzaam levensreddend medicijn er bij de prijsbepaling rekening mee houden dat je een wapen op het hoofd van je klant gericht heb.
Wat erg cru klinkt, maar wat elke keer zichtbaar gebeurt.
De 'vrije markt' mag dan in theorie aanspreken, in de praktijk zie je keer op keer dat die vrijheid word ge/misbruikt in dienst van het eigenbelang.
Annemiek van Moorst 11
De onderhandelingen in Nederland: https://decorrespondent.nl/5296/zeven-ambtenaren-onderhandelen-met-big-pharma-over-honderden-miljoenen-en-niemand-mag-de-uitkomst-weten/14591671600-b086e219
Als iemand weet hoe cruciaal het is de wetgeving rondom patenten te veranderen, dan is het Ellen ’t Hoen. In tegenstelling tot wat veel van haar goedbetaalde vakgenoten bij bedrijven vinden, roept de 56-jarige jurist al decennia op tot het doorbreken van de monopolies van geneesmiddelenbedrijven.
https://decorrespondent.nl/5928/deze-patentjurist-laat-zien-dat-zelfs-de-medicijnindustrie-te-veranderen-is/16332973800-e640b2a5
Zowel Love als 't Hoen handelen vanuit eigen ervaringen: de vrouw van Love had borstkanker en kon de juiste medicijnen niet krijgen. Ellen ’t Hoen is een zogenoemde DES-dochter. Haar moeder kreeg tijdens de zwangerschap het stofje ‘di-ethylstilbestrol’ om de kans op een gezonde baby zo groot mogelijk te maken. Maar het middel bleek geen miskramen te voorkomen, en erger nog: het bleek schadelijk voor moeder en kind.
Lydia Lembeck 12
Annemiek van Moorsten daarnaast de klassieke homeopathie: http://www.klassiekehomeopathie.nl/ en tegenwoordig de orthomoleculaire methoden helpen op een goede manier mee om iemand gezond te maken en te houden. Vaak samen met reguliere medicatie, maar ook vaak zonder reguliere middelen. http://www.mbog.nl/orthomoleculaire-geneeskunde
Een ziekte holistisch aanpakken, in plaats van alleen symptomen proberen te bestrijden, lijkt mij de beste methode. Samenwerken ipv elkaar figuurlijk de kop in slaan dus.
REINIER VAN DRIEL 7
Als ik het boek ,,Dodelijke Medicijnen"van Peter Gotze lees, investeren farmaceuten relatief helemaal niet zo veel in onderzoek, het marketing budget is bijna het 10 voudige. Astronomische bedragen.
Het medicijn waarop patentrecht rust, wordt, na verloop van 10 jaar, nauwelijks versleuteld en kan weer 10 jaar mee voor een weer hogere prijs.
Wat gebeurt er trouwens met publieke bijdragen aan onderzoek aan b.v. KWF? Is dat eerst collectief mee betalen aan ontwikkeling en later peperduur geprivatiseerd weer terug kopen van de farmaceut wanneer nodig?
Overigens een zeer lezenswaardig boek, farmaceuten zijn nog erger dan banken, echte Maffia, en lachen om overheden en patiënten.