Het was een amusante middag, afgelopen maandag in de hal van gebouw E van de UVA aan de Roetersstraat. De ‘topeconomen’ Boot, Buiter, Wellink en Van Wijnbergen draaiden er niet omheen. Wie meent dat de Griekse crisis kan worden opgelost zonder afwaarderingen op de staatsschuld is niet wijs. En wie Griekse privatiseringen als oplossing voor acute betalingsproblemen ziet – zoals De Jager en de rest van de Europese elite – is evenmin goed snik. Dat waren de belangrijkste conclusies van het debat dat Room for Discussion – het spraakmakende debatforum dat twee jaar geleden is opgezet door economiestudenten met een neus die langer is dan Economics 101 – in no time had georganiseerd. Wie beweerde daar ook weer dat Nederlandse studenten uitvreters zijn!?

Politici met een kleine p
Hier enkele oneliners. Boot: ‘belastinginning is nieuw voor Griekenland’. Wellink: ‘de crisis geeft een nieuwe impuls aan de hervormingsdrift in Griekenland – nou ja drift is een groot woord’. Boot: ‘van politici met een kleine p kan je verwachten dat ze achter het electoraat aanlopen, maar waar zijn de politici met een grote P?’ Wellink: ‘er zijn genoeg rijke Grieken die het beste met hun land voor hebben en bereid zijn geprivatiseerde luchthavens te kopen’. Buiter: ‘de netto waarde van de verzekeringscontracten op Griekse staatsschuld is 5 miljard euro – dat is lunch money’. Van Wijnbergen: ‘hoe eerder je ingrijpt, hoe geringer de schade’. Buiter: ‘reken op afwaardering van Griekse schulden met 60 procent, van Ierse met 40 procent, en van Portugese met 50 procent’. Van Wijnbergen: ‘afgedwongen privatisering verhoogt de solvabiliteit van de Griekse staat niet maar verlaagt haar juist’. Wellink: ‘we moeten nog even doorbijten: Griekenland is een achtergebleven samenleving die voor moeilijke aanpassingsproblemen staat’. En Buiter nog eenmaal: ‘het stabiliteitsfonds zou moeten gaan over loonbeleid en inkomenspolitiek – give me a break!’ En ondertussen knikte de modererende Plasterk deemoedig, terwijl de Heren Economen zijn populistische uitlatingen – geen cent meer naar Griekenland – aan flarden reten. Van Wijnbergen: ‘dat zijn geen oplossingen’.

Willem Buiter: 5 miljard, "lunch money".

Hete brij
Brille dus en hardneuzig realisme, zoals we dat van beoefenaars van de dismal science mogen verwachten. En toch draaiden de Heren naar mijn mening teveel om de hete brij heen. Want je kan wel makkelijk roepen dat er 40, 50, 60 procent moet worden afgewaardeerd, maar hoe staat het dan met de solvabiliteit van Europese banken? Hadden Europese toezichthouders hun banken eind 2008 op een straf regime van kapitaalemissies en afwaarderingen gezet, dan zouden zij nu robuust genoeg zijn geweest om de forse afwaarderingen op pakweg 350 miljard euro aan Grieks staatschuld te kunnen verwerken. En zouden wij nu geen eurocrisis met besmettingsgevaar hebben gehad. Een jaar nadat de eerste Europese stresstest voor banken een farce bleek, staat de presentatie van de resultaten van de tweede voor de boeg. Dat belooft al net zo’n farce te worden, al maakte Goldman Sachs bekend dat Europese banken 42 miljard euro aan nieuw kapitaal nodig zullen hebben. Waar waren de Heren eind 2008 toen de VS wel deden wat de Europeanen toen nalieten en nu betreuren te hebben nagelaten? Boot, Buiter en Van Wijnbergen moesten toen niets hebben van het herkapitaliseringsplan van de Amerikanen en zwijgen nu in alle toonaarden over de eigenlijke bron van de eurocrisis: banken met te weinig vet op de botten om de Griekse crisis te kunnen trotseren.

Griekse piraten
Ook zwegen zij over het gebrekkige concurrentievermogen van de Griekse economie. Staatsschuld hier, staatsschuld daar, maar het ging wel erg weinig over de vraag of Griekenland überhaupt wel had moeten toetreden tot de eurozone. Boot kwam er nog het dichtste bij met de observatie dat je wel kon fluiten naar Grieks draagvlak voor hervormingen als je de Grieken geen perspectief bood. In plaats daarvan demonstreerde Wellink typerend empirisch onbenul met zijn claim dat er voldoende rijke Grieken waren om het privatiseringsprogramma tot een succes te maken. O ja? Rijke Griekse reders behoren al jaren tot de belastingontduikende ‘nieuwe rijken’ die Londen onveilig maken. En hun rijkdom danken ze aan wat het Griekse equivalent is van Nederlandse trustkantoren: het is stomweg fiscaal aantrekkelijk om onder Griekse vlag te varen. En deze piraten zouden plotseling bereid zijn om hun armlastige landgenoten uit de brand te helpen? Ik dacht het niet.

Maar het irritantst vond ik de geest van goedkoop gelijk waar de middag van droop. Want dat het een slecht idee was om een muntunie te beginnen met zulke verschillende economieën werd destijds wel onderkend door Kees Vendrik, Geert Reuten en Robert Went, maar niet door Boot, Buiter en Van Wijnbergen. Waar waren zij toen het er echt toe deed?

De column van Ewald Engelen werd eerder in de Groene Amsterdammer gepubliceerd