
Roel Janssen in gesprek met Griselda Molenaars © Follow the Money
Van de VOC tot de Zuidas: rijkdom over de ruggen van anderen
Nederland heeft de reputatie een financieel solide land te zijn, met even spaarzame als prudente inwoners. Het nieuwste boek van journalist en schrijver Roel Janssen rekent hard af met dat beeld. Ons land kent een rijke traditie van roekeloze gokkers en gewetenloze graaiers, die gehaaide financiële innovaties bedachten. In gesprek met Griselda Molemans op schuldige historische locaties vertelt Roel Janssen over de streken van onze op geld beluste voorvaderen. 'Gokkers & graaiers: financiële schandalen van de VOC tot de Zuidas' verschijnt deze week bij Follow the Money.
26 Bijdragen
hans van rheenen 7
Vincent Huijbers 9
Adieu canards, canaux, canailles!
https://www.groene.nl/artikel/adieu-canards-canaux-canailles
Die reputatie werd niet door iedereen gezien.
Een interessante vraag is hoe die reputatie dan (om)hoog gehouden wordt. Een voorbeeld is de motie van Roland van Vliet in 2013 over of Nederland een belastingparadijs is waarin hij 'verzoekt de regering, deze kwalificatie te verwerpen en waar mogelijk in de discussie erop aan te dringen deze kwalificatie achterwege te laten.'
Dit is niet veel anders dan de moeite die een deel van de bevolking heeft met het accepteren van de donkere bladzijden van onze geschiedenis. Dat uit zich vooral in (fel) verzet tegen de vragen die worden gesteld bij de symbolen en tradities die aan die tijd herinneren.
Paul Sporken 10
Het vermaak in ‘Gokkers en graaiers’ zal vast in orde zijn gezien de vele eerdere succesvolle publicaties van de schrijver. Wat ik ter lering interessant vind is niet een opgeheven vinger. De Telegraafletters RIJKDOM OVER DE RUGGEN VAN ANDEREN hadden van mij dan ook uit de promo weggelaten mogen worden. Rijkdom gebeurt immers altijd over de ruggen van anderen: er is geen oneindige hoeveelheid geld die gelijk wordt verdeeld. Waar de één wint zal de ander altijd moeten inleveren.
Ook de hedendaagse gewoonte om historische handelingen langs de meetlat van de moderne moraal te leggen is weinig zinvol. Schuldige historische locaties bestaan in mijn ogen dan ook niet. Wel locaties die we mogelijk confronterend of onbegrijpelijk vinden. Slavernij bijvoorbeeld was sinds de vroegste beschavingen wereldwijd een normale economische en politieke activiteit dus is het weinig schokkend laat staan verwerpelijk dat individuen of instellingen daar toen bij betrokken waren.
Wat ik interessant vind aan een historische opsomming zoals in ‘Gokkers en graaiers’ is dat het inzicht kan geven in hoe onze economie en geldstelsel is ingericht en zich heeft ontwikkeld en wat de negatieve kanten daarvan zijn (zoals we dat nú vinden). Het biedt een aanknopingspunt om verbeteringen te zoeken. Daar wordt inmiddels ook volop mee geëxperimenteerd: van crypromunten tot lokaal geld, van renteloze islamitische banken tot microkredieten, van werknemersaandelen in bedrijven tot CO2handel. Hoe succesvol zijn deze nieuwe initiatieven en wat zijn hun schaduwzijden? Dat is wellicht stof voor een vervolgpublicatie.
Co Stuifbergen 5
Paul SporkenFormeel is de bank meer een soort aandeelhouder, als ik het goed begrepen heb.
Iemand met een halal "hypotheek" betaalt maandelijks geld, en wordt zo langzaam eigenaar van de woning.
In dat opzicht zijn hypotheken in de VS halal: als iemand de lening niet afbetalen kan, krijgt de bank het huis, en is de lening daarmee afgelost.
Ik denk dat in Nederland wel een markt is voor zulke hypotheken.
Paul Sporken 10
Co StuifbergenCo Stuifbergen 5
Paul SporkenEveline Boot
Paul SporkenPaul Sporken 10
Eveline Bootben wellerdieck 4
Paul SporkenPaul Sporken 10
ben wellerdieckben wellerdieck 4
Paul SporkenLia 4
Paul SporkenDit wordt altijd gezegd, maar dan vraag ik me altijd af: waarom lukt belasting innen wel, maar een inkomensgrens niet?
Het ontbreken van draagvlak zit waarschijnlijk meer bij de macht dan bij de bevolking.
Paul Sporken 10
LiaMaar de macht speelt hier idd ook een rol in. Er wordt gelukkig wel al schoorvoetend geëxperimenteerd met een basisinkomen.
Pe. B. 2
Paul SporkenIk bedoel maar, een miljarden vermogen KUN je alleen maar verdient hebben over de ruggen van anderen.
Mij maak je niet wijs, dat al die super, super rijken geen gebruik gemaakt hebben van de voorzieningen waar collectief voor betaald wordt.
Er is over dit onderwerp al eens een dikke pil uitgekomen.
ROOFSTAAT, 'wat iedere Nederlander moet weten' door Ewald Vanvugt, en begint al tijdens de kruistochten en invallen in "morenland", waar we ook al flink huisgehouden hebben. Heel Europa trouwens.
En in een ander perspectief is volgens mij de slavernij nooit afgeschaft, die bestaat nog steeds alleen is die wat meer verhuld en kunnen wij dit moderne slavernij noemen.
Denk bv aan de participatie wet.
Lia 4
Pe. B.Klopt. En wat wel interessant is, er is een onderzoek gedaan naar waar Nederlanders de grens leggen tussen “rijk” en “extreem rijk” en die lag bij een paar miljoen euro:
“Voor dit onderzoek hebben ze nieuwe data verzameld bij een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. Aan de hand van vragen over vrijstaande villa’s, zwembaden, meerdere auto’s en het aantal keren vakantie per jaar, heeft het team kunnen vaststellen dat Nederlanders inderdaad zo’n rijkdomsgrens trekken. Ze trekken die niet bij twintig miljoen euro, zoals Fonteijn, niet bij twaalf miljoen zoals de miljonair uit Quote, maar bij één tot drie miljoen euro. En het verrassende is dat de respondenten het behoorlijk eens zijn over deze grens, ongeacht hun niveau van inkomen of opleiding.”
https://www.vn.nl/limiet-op-rijkdom/?utm_source=doorstuurmail&utm_medium=email&token=bTVzaFpPVFY1NUFDUElob3FYbmZmcnN4THJNenQ1UnBvV0xZM3p5SlNWMD0&utm_campaign=share
Er zou dus best wel eens een democratische meerderheid kunnen zijn voor een plafond van, pakweg, twintig miljoen euro.
Daar zitten natuurlijk genoeg haken en ogen aan (in het artikel worden er meerdere genoemd) - maar… geldt dat niet evenzeer voor belasting heffen?!
Pe. B. 2
LiaDe inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
Lia 4
Paul SporkenMaar macht uitoefenen (in de zin van: mensen dingen laten doen/accepteren die ze uit zichzelf niet willen doen/accepteren) gaat veel makkelijker waar bestaanszekerheid ontbreekt… zoals Pe. B. ook zegt.
Daarom zie ik het basisinkomen voorlopig niet meer worden dan een schoorvoetend experiment - hoe evident de voordelen voor de maatschappij-als-geheel ook zijn…
Pe. B. 2
LiaWat mij heel erg bij is gebleven bij het thema broederschap, het gedeelte dat ging o.a. over nivellering.
Bleek dat in de meest genivelleerde samenlevingen het grootste gedeelte van de mensen tevreden en gelukkig waren, zeer zeker OOK de rijke mensen.
Ooit was Nederland een vrij genivelleerd land, maar is onder invloed van de VVD politiek minder en minder geworden. En kijk aan, de ontevredenheid onder de bevolking is navenant gestegen.
Lia 4
Pe. B.https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/vrijheid-gelijkheid-broederschap-een-leuze-een-ideaal
Deze is ook leuk: https://www.ted.com/talks/jonathan_haidt_the_moral_roots_of_liberals_and_conservatives
(Vanaf 11:00) een test: mensen delen niet graag als ze denken dat anderen daar niet toe bereid zijn (“wil geen gekke henkie zijn”), maar ze gaan juist wel delen als ze weten dat ze daarmee egoïstisch gedrag bij anderen kunnen ‘bestraffen’. Het samenwerken wordt erdoor bevorderd!
mattie scheijven
Paul SporkenOmdat het inhumane leven toen ‘normaal’ was mogen we er geen contemporaine kritiek op hebben!
Waarom denkt u dat slavernij werd afgeschaft als het een ‘normale’ economische en politieke activiteit was?!
Ook in die tijden waren er gelukkig historische kritische mensen die de toenmalige inhumane praktijken langs de meetlat van moderne….actuele….hedendaagse….21ste eeuw….legden.
In het geval van de slavernij noem ik een historische figuur die deze nefaste inhumane praktijken langs de meetlat van moderne….actuele….hedendaagse….21ste eeuw….legden, namelijk een Engelse criticaster als 1st Earl of Mansfield!
Is het u nu duidelijk dat u aan geschiedwetenschapsfalsificatie doet: Karl Popper 😡.
Paul Sporken 10
mattie scheijvenIk ben met heel veel zaken uit het verleden blij dat die geen staande praktijk meer zijn en daar hoort slavernij uiteraard bij. Ik bestrijd ook niet dat er vroeger al kritiek was op b.v. de slavernij. Maar de meerderheid had er (nog) geen moeite mee, kwam er niet mee in aanraking of had wel iets anders aan zijn hoofd. Toenmalige critici deden dat bovendien niet vanuit een visionaire 21eeuwse overtuiging maar op basis van ethische, religieuze of economische argumenten die toen ook al leefden maar onvoldoende draagvlak en noodzaak hadden bij de machthebbers. Tegenover hen stonden tijdgenoten die vanuit diezelfde disciplines juist vóór slavernij pleitten. Omdat de tegenstanders hebben gewonnen staan zij aan de basis van wat wij tegenwoordig als normaal (of zo u wilt ethisch juist) beschouwen. Het had echter net zo goed de andere kant op kunnen gaan.
Ons huidige waardestelsel is dus zowel subjectief als relatief. Als we alles fout of schuldig noemen wat daar in het verleden van afwijkt kunnen we ook alle tempels, kastelen, kerken en fabrieken schuldige locaties noemen. Iets hoeft niet persé in het verleden schuldig te zijn om dat nu te verwerpen. Ik zou tegen willen werpen dat juist het negeren van een tijdgebonden context met bijbehorend waardestelsel een falsificatie van het verleden is.
André Ockers 1
https://joinpeertube.org/
j.a. karman 5
De werkelijkheid: https://isgeschiedenis.nl/nieuws/mansa-moussa-de-rijkste-man-ooit. 1324 Slavernij en uitbuiting in Afrika. Deze geschiedenis is niet gewenst om te beseffen. Rijkdom over ruggen van anderen is zeer wijd verspreid.
Vincent Huijbers 9
j.a. karmanVolgens mij hebben we juist een niveau van beschaving bereikt waarbij we die schuld hebben gescheiden.
Het aan de kaak stellen van actuele zaken die op gespannen voet staan met de rechten of noden van anderen is ook een zijde van deze medaille.
De hele discussie over (vermogens)ongelijkheid gaat nu vooral over dat kansen van de een ten koste gaan van kansen voor de ander en dat daar beleid aan ten grondslag ligt. Dáár kun je als samenleving wat van vinden en doen.
Bart Genuit 1
Vincent HuijbersVincent Huijbers 9
Bart GenuitGa je heel ver terug dan wordt moeilijker. Toch kun je met een beetje ruime blik misschien wel stellen dat die welvaart ook uit de koloniën kwam. De verantwoordelijkheid die we kunnen nemen is juist die symbolen en tradities die daaraan herinneren niet te verheerlijken maar opnieuw te beoordelen en aan te passen. Verantwoording nemen voor iets dat 4 eeuwen geleden gebeurde is heel lastig: we zien de wereld niet meer zoals onze voorouders die zagen. Maar je kunt wel met de kennis van nu naar die tijd kijken en constateren dat we het nu niet zouden accepteren.