Die woekerpolisaffaire achtervolgt niet alleen verzekeraars. Mij ook. Als een onkruid woekert het over de pagina's van kranten, het scherm van mijn tablet en ja, m'n timeline. De affaire heeft zich aan me vastgezogen, al heb ik nog zo mijn best gedaan me ervan te verlossen. Eind 2011 schreef ik in Dagblad De Pers: 'Gefeliciteerd verzekeraars, de champagne kan open. Jullie zadelden miljoenen Nederlanders op met woekerpolissen, maar komen ermee weg zonder de schade te vergoeden.' Ik noteerde met zekerheid: 'Er was volkswoede, er was politieke onrust, er was publicitaire druk, maar dat hielp allemaal niets.'

Ontmaskerd

Mijn betoog had ik met goede redenen omkleed, althans dat dacht ik. Er was destijds maar één stichting die namens een grote club gedupeerden procedeerde, en dat was Koersplandewegkwijt. Vervelend voor Aegon, dat die zaak inmiddels heeft verloren. Maar, zo constateerde ik, bij de stichting waren slechts 22.000 gedupeerden aangesloten. En meer collectieve rechtszaken waren er niet. Waar zijn die andere zeven miljoen woekerpolishouders, vroeg ik me af? Diep in slaap gesust door de grote woekerpolisschikkingen. Tros Radar rekende al in september 2008 uit dat de compensatieregelingen voor de bedrogen verzekerden een fopspeen waren. Helaas, voordat die werkelijkheid doordrong was het kwaad al geschied – iedereen dacht dat het probleem met beleggingsverzekeringen daarmee was opgelost. Ook bij Financiën en De Nederlandsche Bank was er grote opluchting, de financiële gezondheid van verzekeraars werd niet langer bedreigd.  'Het boek is wat ons betreft met de diverse schikkingen gesloten', zei de latere minister van Financiën, Jan Kees de Jager.

De woekerpolisaffaire is weer helemaal terug en venijniger dan ooit

Het ministerie van Financiën speelde zelfs een actieve rol om het woekerpolisboek voor de verzekeraars sluiten, zo onthulde RTL Nieuws vorig jaar. En daarbij was het verstrijken van de tijd ook nog eens in het voordeel van het assurantiegilde. Want ook al is de schade groot, er bestaat ook nog zoiets als verjaring van claims. Er zat kortom een moment aan te komen dat de affaire langzaam maar onherroepelijk zou uitdoven. Wat heb ik me vergist.

Geen verjaring

De woekerpolisaffaire is weer helemaal terug en venijniger dan ooit. Hoe is dat na al die jaren in godsnaam mogelijk? Het eerste antwoord is dat vonnis van de Hoge Raad vorig jaar juni in de zaak van Koersplandewegkwijt een verstrekkend element bevatte dat weinig aandacht kreeg. De rechters besloten dat er geen sprake kon zijn van verjaring omdat het ging om de invulling van een 'leemte in de overeenkomst', wat simpel gezegd betekent dat er op de deurmat van Aegon ruimte is voor nieuwe dagvaardingen. En die komen er nu ook aan van andere claimstichtingen. Gelijktijdig woedde er bij het Klachten Instituut Financiële Dienstverlening (Kifid) een interessant dispuut tussen een polishouder en Nationale Nederlanden (NN). Ik bracht vorig jaar zelf het nieuws over het besluit van Kifid dat NN de zogeheten 'eerste kosten' onterecht heeft verzwegen in de overeenkomst en het geld moet terugstorten. Net als in de koersplan-zaak gaat het hier om een zogeheten wilsgebrek, wat maakt dat de verzekeraar zich niet kan beroepen op verjaring. Een grote juridische zege, die gevolgen dreigt te krijgen voor de beursgang van het concern.

De kans levensgroot dat verzekeraars opgescheept zitten met een nieuw vat juridisch buskruit

Datzelfde NN heeft zichzelf ernstig in de vingers gesneden door niet te schikken in een aanverwante zaak die speelt bij de rechtbank Rotterdam, maar de kwestie voor te leggen aan het Europees Hof van Justitie. Daar betoogt de verzekeraar dat zij niet de plicht had om polishouders te informeren over de 'eerste kosten', omdat de Europese richtlijn voor levensverzekeraars (en dus de Nederlandse wet die hierop is gebaseerd) dat niet zou eisen.

Nieuwe lading juridisch buskruit

Aiii, dat had NN beter niet kunnen doen. De Advocaat-Generaal van het Hof concludeerde half juni snoeihard en nogal verrassend dat de verplichting om polishouders te informeren over alle kosten rechtstreeks voortvloeit uit de Richtlijn. Omdat het Hof in de grote meerderheid van de gevallen dit oordeel overneemt, is de kans levensgroot dat verzekeraars over een maand of drie opgescheept zitten met een nieuw vat juridisch buskruit, waar al die nieuwe stichtingen, verengingen en andere belangenbehartigers graag de lont in steken. En daarom maken De Nederlandsche Bank en het ministerie van Financiën – eigenaar van staatsverzekeraars en – woekeraars ASR en SNS Reaal – zich opnieuw ernstige zorgen over een affaire, die voor vele miljarden schade kan aanrichten. Er zou volgens Het Financieele Dagblad zelfs gesproken worden over een 'nationale oplossing'. Nationale Nederlanden (what's in a name?) overweegt intussen de mogelijke schade op de Staat te verhalen. Het is dus meer dan ooit zaak goed op te letten. Want als het even kan zullen verzekeraars proberen de schade die zelf hebben veroorzaakt bij de belastingbetaler en de verzekerden te deponeren. Gezien de grote verwevenheid van de Staat met de financiële sector maken ze nog een kans ook. Als dat lukt, krijg ik alsnog gelijk en schrijf ik wederom: 'Gefeliciteerd verzekeraars, de champagne kan open.' Ik hoop werkelijk dat ik me opnieuw vergis.