
Het gelijk van de koopman
Afschrijven van schulden. Het thema speelt weer een rol in het debat over Europa nu de enorme staatsschuld hét onderwerp is van de aanstaande Griekse verkiezingen. Jesse Frederik wijdde 2 jaar geleden een omvangrijk artikel aan de schuldvergiffenis die Duitsland na de Tweede Wereldoorlog ten deel viel. Daarvan profiteerde de rest van Europa.
Zonder schuldvergiffenis zou er nooit een euro zijn geweestDat was wel eens anders geweest. Na de Eerste Wereldoorlog deed Europa precies het omgekeerde. In juni 1919 tekenden Duitsland en de geallieerden het vredesverdrag van Versailles. Duitsland kreeg de astronomische rekening van de oorlog gepresenteerd. 'Le boche payera tout!' - de Mof betaalt alles! Een jonge econoom overzag als afgevaardigde van de Britse delegatie het schouwspel in Parijs en schreef een boek over de gruwelijke overwinnaarsvrede die werd getekend. Zijn naam was John Maynard Keynes, indertijd nog een onbekende functionaris bij het ministerie van Financiën. Later in zijn leven zou hij de basis leggen voor moderne macro-economie. 'Als we bewust mikken op de verarming van Centraal Europa durf ik te voorspellen dat de wraak niet zachtzinnig zal zijn, schreef Keynes in The Economic Consequences of the Peace. En die wraak zou komen. In 1933, midden in een door reparatiebetalingen verergerde Depressie, kwamen de nazi's aan de macht.
De Grote Vier (v.l.n.r. Lloyd George (Groot-Brittanie), Orlando (Italie), Clemenceau (Frankrijk) en Wilson (Verenigde Staten)
Steeds verder in het rood
Dat moest en ging anders na de Tweede Wereldoorlog. De nazi's hadden tijdens de oorlog een ingenieus financieel mechanisme ingericht om de exploitatie van door hen bezette gebieden mogelijk te maken. Al het internationale betalingsverkeer in het Duitse Rijk liep via één internationale bank, de Deutsche Verrechnungskasse. Exporteerde België bijvoorbeeld een tank naar Duitsland, dan kreeg het geld bijgeschreven op zijn rekening bij de Verrechnungskasse. Omgekeerd werd er geld afgeschreven van de Duitse rekening. In de praktijk kwam dit erop neer dat Duitsland steeds verder in het rood ging staan, terwijl bezette landen steeds grotere - oninbare - claims op Duitsland opbouwden. Na de oorlog bleven deze claims gewoon staan en had Duitsland dus een enorm probleem.De nazi's hadden tijdens de oorlog een ingenieus financieel mechanisme ingerichtNederland, hoewel relatief klein, was na de oorlog een van de grootste crediteuren van Duitsland. Zo'n 6 miljard Reichsmark (4,5 miljard gulden) moest Duitsland betalen, meer dan aan heel Oost-Europa bij elkaar. Dat was zo'n 42 procent van het Nederlandse bbp in 1946. Ter vergelijking: de totale blootstelling van Nederland aan Griekse schulden bedraagt slechts 3 procent van bbp. En dan was er nog de oorlogsschade. Bij de eerste herstelbetalingsconferentie in Parijs becijferde Nederland de geleden oorlogsschade op 25,75 miljard Reichsmark (19,3 miljard gulden), die Duitsland natuurlijk zou moeten vergoeden. Bovendien stonden er leningen uit van vóór de oorlog, veelal Eerste Wereldoorlogsschulden.
Zoethoudertje
Net als andere bezette landen zou Nederland slechts een fractie van het bedrag terugzien. Op 5 juni 1947 gaf George Marshall, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, een speech op Harvard. In bloemrijk Engels proza verdedigde hij de noodzaak van Amerikaanse hulp aan het noodlijdende Europa. Het Marshallplan was geboren. Dit plan wordt vooral geassocieerd met de genereuze Amerikaanse hulp. Een knap staaltje marketing, want het hulpdeel was vooral een zoethoudertje voor het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en andere continentale landen. De kern van het Marshallplan was om een Duits herstel te bewerkstelligen en het land opnieuw te integreren in West-Europa. Dit vereiste vooral grote offers van West-Europese landen. Marshall plan propaganda in Frankrijk
De Schone Lei
Al vanaf het begin van de conferentie was de inzet van de VS en Duitsland om de fouten van Versailles niet te herhalen en de les van Keynes ter harte te nemen. Duitsland moest weer beginnen met een vrijwel schone lei, zodat het zich kon herstellen en weer volop kon deelnemen aan het Europese handels- en betalingsverkeer. In Londen werd een regeling getroffen voor alle vooroorlogse Duitse schulden en de Amerikaanse en Britse hulp aan het naoorlogse Duitsland. Belangrijker nog dan de relatief kleine voor- en naoorlogse schulden was wat niet ter sprake kwam. In artikel 5 van het verdrag werd bepaald dat alle 'uit de oorlog stammende claims' (reparaties en oorlogsschulden) pas op een toekomstige vredesconferentie na een eventuele eenwording van Duitsland ter sprake zouden komen. 'Een regeling van de schuldenkwestie werd zo feitelijk naar sint-juttemis verschoven', zegt Friso Wielenga, historicus en directeur van het Zentrum für Niederlande-Studien aan de universiteit van Münster. Een vredesconferentie zou er echter nooit komen. In 1990 sloten de geallieerden een akkoord over de eenwording van Duitsland. De oorlogsschulden werden in dit akkoord niet meer genoemd en daarmee lijkt de zaak gesloten. Albrecht Ritschl becijfert dat de buitenlandse schuld van Duitsland op de Londense conferentie werd gereduceerd van ruim 125 miljard DM tot 13 miljard DM. Een 'haircut' waar Zuid-Europa alleen maar van kan dromen.De oorlogsschulden werden in dit akkoord niet meer genoemdHermann Josef Abs, een prominent bankier en onderhandelaar aan Duitse zijde, schrijft in zijn boek over de Londense schuldenconferentie dat die minstens even belangrijk was als de Marshall-hulp. Niettemin constateerde Abs dat de conferentie, in tegenstelling tot het Verdrag van Versailles, nooit onderdeel van het collectieve geheugen was geworden. Abs zag het als een teken van het succes van de Londense schuldenconferentie. Trauma's zijn altijd gedenkwaardiger dan vermeden ongelukken.
Ondertekening van het akkoord bereikt op de Londense Schuldenconferentie
'Was denken Sie?'
Nederland was door de Duitse bezetter volledig geruïneerd. Ruim honderdduizend Nederlandse joden waren tijdens de oorlog vermoord, Rotterdam was platgebombardeerd, Arnhem aan puin geschoten en honderdduizenden Nederlanders waren in Duitsland tewerkgesteld. De vergevingsgezindheid kwam dus niet vanzelf. 'Het Nederlandse beleid ten aanzien van Duitsland na de oorlog slingerde heen en weer tussen gevoel en verstand', vertelt historicus Friso Wielenga. Hoewel het verstand ingaf dat Duitsland nooit kon herstellen zonder souplesse en de zo belangrijke handel niet kon floreren, was er altijd nog het gevoel dat het land een morele en financiële schuld had. De bilaterale onderhandelingen over vergoeding van de Duitse oorlogsschulden verliepen dan ook niet altijd in goede sferen. Bij de Nederlandse delegatie leefde sterk het gevoel dat de Duitsers zich te krenterig opstelden. 'Wij zijn de overwinnaars! Was denken Sie!' zo viel minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns in de hitte van de onderhandelingen uit tegen de Duitse delegatie. 'Was denken Sie?'
'Ja', antwoordde 77 procent van de Nederlanders op de vraag of er weer met Duitsland moest worden samengewerktIn januari 1952 sloten Nederland en Duitsland een eerste akkoord over de Duitse schulden. Nederland kreeg 45 miljoen DM vergoed voor indirecte en directe roof van zijn Duitse bezittingen. Acht jaar later kwamen Duitsland en Nederland een afkoopsom voor resterende claims overeen van 280 miljoen DM. Een schijntje vergeleken bij wat Nederland daadwerkelijk tegoed had. Nederland behield zich wel het recht voor om op een toekomstige vredesconferentie additionele claims neer te leggen. Die conferentie zou er nooit komen. Piet Lieftinck, de minister van Financiën, vatte de Nederlandse opinie in een Kamerdebat samen. 'In het algemeen betreurt men wel, vanuit Nederlands gezichtspunt gezien, dat er geen Duitse herstelbetalingen van enige omvang zijn te verwachten, maar anderzijds is men toch ook wel onder de indruk van de grotere wijsheid, die de overwinnende volkeren hebben getoond bij de regeling van de herstelbetalingen, vergeleken bij de wijsheid, die zij hebben opgebracht ten tijde van het Verdrag van Versailles.'
57 Bijdragen
Speculaas
Misschien omdat in Duitsland de protestantse cultuur dominant is, maar in Zuid-Europa de katholieke ? Ons-kent-ons .......toch
jopie
De schuld is een stok achter de deur om griekenland te dwingen te hervormen zodat hetzelfde probleem over een paar jaar niet weer opduikt. Na de noodzakelijke hervormingen zal waarschijnlijk wel een grote mate van het kwijtschelden van de schulden beginnen.
wp200
jopieNu ze eerst hun banken hebben genationaliseerd en daarna gedwongen zijn om hun economie kapot te bezuinigen, ja nu hebben Spanje en Ierland ook hoge overheidsschulden. Maar die schulden zijn dus een bijwerking van de "therapie", niet een symptoom van de ziekte.
Het is klinkklare onzin om te beweren dat Spanje en Ierland het staatsapparaat drastisch moeten "hervormen" (inkrimpen) omdat anders de overheidsschulden na de crisis vanzelf weer terugkomen, maar dat is precies wat er beweerd wordt. En dat is ook meteen de reden om niet alles te geloven wat ze over Griekenland zeggen.
Sander
Jules
jsmid
JulesEmiel
Mooi van Mark Twain.
Cartoonist
Vergeet niet dat Duitsland aan het einde van de oorlog werkelijk volkomen in puin lag, hele steden platgebombardeerd door de geallieerden. De schade in Duitsland was waarschijnlijk net zo groot als de totale schade door Duitsland veroorzaakt.
De overwinnaar bepaalt de geschiedenis.
wp200
CartoonistWat is precies het verschil met Griekenland nu?
Moet Griekenland zich ook wagen aan expansieve oorlogen en genocide om voor kwijtschelding in aanmerking te komen?
Richard
Het publieke perspectief domineert in de geschiedschrijving, maar telt in de praktijk net zo weinig als de meningen van Luns tot Dijsselbloem. In het huidige bestel ligt de macht bij de banken. Rens van Tilburg beseft dat en stelde op 19 december in VK dat daar 'de hoogste orde van democratische verantwoording' bij hoort.
Maar die is er helemaal niet! De banken zijn echte verantwoording alleen schuldig aan hun centrale banken, en die weer alleen aan de BIS in Basel. En daar is werkelijk niets democratisch aan. Deze 'onafhankelijkheid' van de klasse die het monopolie op geldschepping heeft, wordt door alle media klakkeloos geaccepteerd of verdedigd, zo niet bejubeld.
Griekenland anno 2012 met Duitsland anno 1945 vergelijken is in mijn ogen onzinnig. Duitsland is het hart van Europa, wat ze in Londen of Parijs ook vinden. De Amerikanen beseffen dat al een poosje. Zij deden al in WO I grote zaken met de Duitse industriekartels en zijn daar nooit mee opgehouden.
Versailles was geen succes, maar heeft op zichzelf Hitler niet in het zadel geholpen. Dat waren de royale donaties van het internationale grootkapitaal. De BIS heeft door de Duitsers geroofd goud uit heel Europa in de kluis, ook uit Nederland en Griekenland. Er is sinds Bretton Woods verrassend weinig veranderd. Lees 'The nazi roots of the EU' en verbaas je over de hiaten in onze schoolboeken...
wp200
Richard.... dat is dus de verkeerde diagnose. Er is een ziek Europa, omdat er grote onevenwichtige kapitaalstromen zijn die niet kunnen worden gecompenseerd door valutaschommelingen. De banken verantwoordelijk voor die kapitaalstromen wonen in Noord- en Zuid-Europa, en worden allemaal door "hun" regeringen in leven gehouden.
Herstel van het evenwicht kan op 2 manieren: (1) loonsverhoging in het Noorden, (2) loonsverlaging in het Zuiden. Manier (1) is effectiever, sneller en vele malen prettiger, maar de bankiers (jeweetwel, de bankiers die de crisis hebben veroorzaakt) zijn tegen. Fijn dankuwel.
Op lange termijn kan gedacht worden aan (1) opheffen van de euro en herinvoering van valutaschommelingen, (2) blijvend overdracht van belastinggeld van rijke landen naar armen, zoals in de VS Massachusetts een netto-betaler is en Mississippi een nette-ontvanger, of (3) de euro hervormen naar voorbeeld van de International Clearing Union van Keynes, waarbij "overschotlanden" gedwongen worden om hun overschot uit te geven in "tekortlanden". Is geen straf hoor, ze maken heerlijke olijfolie en wijn en je kan er prachtig op vakantie.
Lilian Kremers
dit is het beste artikel beschouwende artikel sinds jaren! Vanavond aan de kerstdis fikse discussie. Vrouwen willen geen herhaling van Versailles, de herstelbetalingen, maar de mediterrane jongeren een kans geven. Geen kans geven op herhaling van Franco of de kolonels, maar toekomst.
Niet de jongeren, maar de (Europese? internationale?) banken moeten -eindelijk- door t stof!!!
Jesse, wat jij schriijft, heb ik me nooit zo gerealiseerd, maar geeft me inzicht, bedankt!
Lilian (gesjeesd geschiedeinis KUN en later HBO geschiedenis /maatschappijleer aan Fontys Tilburg)
nb mijn moeder had je artikel ook gelezen en is het helemaal met je eens!
Anton van Haasteren
Landen horen zich aan hun verplichtingen te houden. Duitsland had en heeft een goede discipline, daarom is het daar weer goed gekomen. Dat moeten we bij de Grieken nog maar afwachten. Straks zijn we weer een paar miljard kwijt waar we nooit meer wat van terugzien en zitten er weer een paar Griekse miljonairs meer in Marbella.
Watching the Wheels
Anton van Haasterenhttps://www.youtube.com/watch?v=wcy8uLjRHPM
Watching the Wheels
Watching the WheelsAnton van Haasteren
Watching the WheelsHet lijkt me dat de Grieken hun problemen niet ten koste van ons moeten oplossen aangezien wij hier nu ook problemen ondervinden.
Watching the Wheels
Anton van Haasteren"Een paar duizend Grieken vluchtten met hun geld". Wat zou je zelf doen als je het risico loopt om meer dan de helft te verliezen (als de Grieken uit de euro stappen)? Een deel geven ze blijkbaar uit in Nederland, om iets terug te doen http://www.powned.tv/nieuws/binnenland/2014/03/dijsselbloem_snitchte_rijke_gr.html .
Alle gekheid op een stokje ... in elk land zijn mensen die de dans ontspringen, in elk land betaalt de bovenste 5% nauwelijks mee en de 35 procent daaronder betaalt de hoofdprijs.
Anton van Haasteren
Watching the WheelsWaarom zouden de Grieken niet kunnen wat de Duitsers wel voor elkaar kregen?
Watching the Wheels
Anton van HaasterenZelf draag ik ongeveer 10x meer dan gemiddeld bij, dus ik kan er al helemaal niks aan doen dat onze politieke leiders niet in staat blijken om de Europese problemen even op te lossen. Ik vind het een schande dat ze de rekening door de zwaksten laten betalen, ONDANKS alle belastingbijdragen van miljoenen mensen.
jsmid
Watching the WheelsWatching the Wheels
jsmidjsmid
Watching the WheelsOver die 400 euro. Welke levensstandaard van welk westers land nemen die Grieken dan aan? Ik begrijp nog steeds niet dat destijds een vakantie in Griekenland net zoveel kostte al bijvoorbeeld in Egmond aan Zee.
Watching the Wheels
jsmidjsmid
Watching the WheelsWatching the Wheels
Watching the WheelsWatching the Wheels
Watching the Wheelswp200
jsmid(2) De Baltische landen en Griekenland zijn inmiddels ongeveer even arm. Niet omdat de Balten nu zo ontzettend gegroeid zijn (ze zitten nu qua BNP per persoon iets hoger dan in 2007) maar omdat de Grieken zoveel armer zijn geworden.
Geluksdoctorandus
Watching the WheelsWatching the Wheels
GeluksdoctorandusPietje
Watching the WheelsAs societies grow decadent, the language grows decadent, too. Words are used to disguise, not to illuminate, action: you liberate a city by destroying it. Words are to confuse, so that at election time people will solemnly vote against their own interests.
Gore Vidal
Watching the Wheels
Pietjewp200
Anton van HaasterenHeb je het stuk gelezen? Duitsland is de grootste non-betaler van allemaal. De enige reden dat Duitsland geen wanbetaler is, is omdat hun schulden zijn kwijtgescholden.
Anton van Haasteren
wp200wp200
Anton van HaasterenAnton van Haasteren
wp200Helaas voor de goedwillende loonslaven daar, maar dat is letterlijk weggegooid geld naar mijn mening.
We kunnen beter die rijke Grieken, die nadat de crises uitbrak, het land ontvlucht zijn verplichten om terug te keren en alsnog hun belasting te betalen en hun energie laten gebruiken om het land weer op te bouwen.
wp200
Anton van Haasteren(1) Het geld zijn we toch kwijt. Helemaal mee eens.
(2) Laten we de doorsnee Griek nog 50 jaar in schulden achter—om dan alsnog de schuld kwijt te schelden—of doen we het nu meteen?
bos
wp200met dien verstande dat er 3 jaren op droog brood zitten voor wordt gevraagd
wp200
bosGreece
Anton van HaasterenAnton van Haasteren
GreeceEen mooie kans om dat nu hard aan te pakken.
Arnold Hof
Met de lage rente is de schuldenlast van Griekenland niet zozeer het probleem, het is de wijdverbreide belastingontduiking en corruptie die het land parten speelt. Plus natuurlijk een wereldeconomie die een fikse stap terug heeft gezet.
Greece
Arnold Hofpieter
de^mol
bos
de^molbps
… om de fouten van de EU niet te herhalen en deze les van Jesse Frederik nu ter harte te nemen.
Dit zijn de artikelen die er toe doen, en geschreven en gelezen moeten worden. Bravo, Jesse!
iFred
bps
iFredEen schuldenkwijtschelding heeft hetzelfde effect als een faillissement, maar dan ordelijker.
Einde gemartel en opening van de jacht op corrupte bovenklasse en hun geld.
De corruptie van de Griekse bovenklasse is door de EU zelf uitgelokt met de €-kredietorgie.
De gewone Grieken hebben in de 20e eeuw steeds onder uitersten geleefd van of een militaire junta, of onder communisme. Elke staatsvorm met z'n eigen corrupte elite.
Geef de gewone Grieken maar eens de kans om voor zich zelf weer wat op te bouwen, maar dan in een (democratische) rechtsstaat.
Moet je opletten welk wirtschaftswunder dan in Griekenland gebeurt.
Richards
bpsbps
RichardsDat is in de Europese Unie met de eenheidseuro en ECB nu eenmaal niet mogelijk. Er buiten wel.
Dus u hebt gelijk en ik ook. U moet alleen even de definitie en de betekenis van een rechtsstaat opzoeken, die een samenleving ook tegen corruptie beschermt.
utsjaermets
fbakker
De Griekse staat heeft ook geld uitgeleend aan andere landen...hoeveel is dat...en worden die misschien niet terug betaalt. We horen maar dat de Grieken een probleem hebben, maar is dat wel zo? Het lijkt er steeds meer op dat wij het maar moeten geloven op iemands zijn blauwen ogen...
Net zoals het filmpje van "watchings de wheels" of de "princes of the yen" of vele andere, waarin je kan delen van de manipulatie kan zien.
Duitsland had aangegeven dat Griekenland dus vanaf nu wel uit de euro mag...met andere woorden...hebben zij nu hun CDS'jes verkocht en mag nu iemand anders dat ophoesten? Weer manipulatie, men vertelt enkel de helft van de waarheid. en wie heeft nu die CDS? Wat kan er daarna weer omvallen...
jack de meester
Toch mis ik 1 punt wat naar mijn mening niet onbelangrijk is. Destijds was Duitsland de grote en enige schuldenaar en was de verdiencapaciteit dusdanig dat terugbetaling een utopie was. Kwijtschelden was een nieuwe start.
Kwijtschelden van de schulden die Griekenland heeft is iets minder eenvoudig omdat er daarna een rijtje andere landen komt die daar dan ook graag gebruik van zou willen maken. Portugal, Spanje, Italie, ...
De schuld van de Grieken is zo'n probleem nog niet, het is meer wat er achter aan zou komen waar we geen oplossing voor hebben.
Dit uitleggen aan een Griek lijkt me iets waar maar weinigen toe in staat zijn.
Uiteindelijk is de oplossing simpel, schulden die niet kunnen worden betaald, worden niet betaald. Die bewustwording kost tijd, ook destijds met Duitsland zijn er heel wat jaren overheen gegaan voordat er een "oplossing" kwam. Dat zal dit keer wel weer zo gaan. Waarschijnlijk door een crisis die nog een stuk groter is dan in 2008 en 2011/2012 zal die bewustwording er komen. De verliezen zullen groot zijn, veel mensen die denken iets te bezitten of denken ergens recht op te hebben zullen dat voor een groot deel kwijtraken.
Emmef
Een methode is het ontnemen van geldscheppingsrecht aan de banken en een gelijktijdige debt jubilee. Hier creëert de centrale bank rentevrij een bedrag dat gelijk is aan de totale schuld en brengt dit BUITEN DE BANKEN SECTOR OM in de economie. Door dit gelijk-oversteken levert het geen inflatie op, maar zullen de rentelasten (een flink percentage van de economie JAARLIJKS) dalen en moeten de banken maar terug naar geld uitlenen dat ze eerst hadden.
Ik ben nog met een aantal mensen in discussie, die niet snappen dat geldschepping van banken inherent tot geldexplosies leidt of die niet snappen dat banken überhaupt geld creëren. Nadat ik een technisch project heb afgerond dat nu mijn tijd verdient, zal ik daar dieper op ingaan.
Richards
Emmefbos
Ten tijde van die naoorlogse dagen had elk land zijn zijn eigen munt/waardering
De dominee kreeg Elten o.a. als betaling. De Ollandse koopman verkocht die in 1963 aan Duitsland voor 280 miljoen. Idem gebiedje in zuidlimburg waarop kasteel stond van hoge Duitse soldaat/familie
Duitsland en andere hoogwaardige EU landen gaan nog wel schuiven ri Greece
En aNDERS KAN gREECE HET BESTE MET DE eu LANDEN STARTEN MET 'N eURODINAR MUNT ?:)
Hans