
Ex-hoofdredacteur van de Telegraaf Sjuul Paradijs is tegenwoordig in te huren voor het managen van problemen via zijn bedrijf Trusted Media. Daarvoor start hij graag een campagne om politieke tegenstanders zwart te maken. Peter Olsthoorn legt uit waarom dit een gevaar voor de democratie is.
De journalistiek zit in de hoek waar klappen vallen: verklaard tot de oppositie door president Trump, excuses van The New York Times na de verkiezingen, en zelfs laatst een debatavond van Follow the Money over de waarde van journalistiek tot gevolg. Door een vlucht in snelle meningen en met berichtgeving gestuurd door commerciële belangen, met bijvoorbeeld branded content, wordt de journalistiek ondermijnd en uitgehold.
Uitgerangeerde journalisten doen er hun voordeel mee, zoals Sjuul Paradijs, de ex-hoofdredacteur van De Telegraaf. Zo hielp hij Hotels van Oranje groen licht te verkrijgen voor een bouwplan in Noordwijk. Daar was namelijk een probleem. Sjuul Paradijs noemt zijn inzet voor Hotels van Oranje ‘issue management’. Wat dat is? Paradijs: ‘Als er ergens een issue is, dan kan ik daarvoor gevraagd worden. In Noordwijk was er een issue.’
Issue management wordt gezien als een geavanceerde vorm van public relations: een eufemisme om op problemen te anticiperen en die in lijn te brengen met bedrijfsbelangen. Branded content is een goed voorbeeld daarvan: reclame vermomd als redactie, met bedrijfsuitingen die de schijn van objectiviteit moeten hebben. De overtreffende trap van Paradijs en compagnon Jan-Kees Emmer heet ‘strategisch media-advies,’ media benutten om strategische doelen te bereiken. Hun eigen bureau Trusted Media, oftewel ‘Vertrouwde Media,’ is erin gespecialiseerd.
Strategische berichtgeving
Met het bouwplan in Noordwijk, het ‘issue’ waaraan Paradijs refereert, was 100 miljoen euro gemoeid, en hoge winstvooruitzichten uit de te bouwen appartemente. De lokale politiek lag dwars en Paradijs en de eigenaren dreigden met een grote lokale en landelijke campagne om lokale partijen die de plannen dwarsboomden zwart te maken, tot en met de lokale verkiezingen in 2018 aan toe. De lokale krant De Noordwijker steunde ‘Oranje’ met een soortgelijke campagne. De hoofdredacteur daarvan, Teuntje van Delft, heeft zelf ook commerciële belangen in de regio lopen. Lokaal is een dergelijke verstrengeling tussen belangen van redacties en adverteerders eerder regel dan uitzondering.
Branded content draagt de schijn van objectiviteit met zich mee
Al vele jaren splijt het bouwplan van Hotels van Oranje de badplaats Noordwijk in voor- en tegenstanders, resulterend in actiegroepen en duizenden ingezonden reacties van beide kanten. Er werden zelfs reacties ingezonden van zogenaamde voorstanders van het bouwplan waarbij het bleek te gaan om reeds overleden personen. De jarenlange dorpsstrijd wordt echter het sterkst getekend door negatieve publiciteitscampagnes. Afgelopen jaar kwam er echter plots een einde aan de onhebbelijkheden, toen in een bemiddeling door lokale politici in no-time de kogel door de kerk was: het bouwplan kon worden uitgevoerd, met dank aan de adviezen van Sjuul Paradijs.
Felle advertentiecampagne
Hoe lukte dit zo snel? Eerst hielp Paradijs Hotels van Oranje met een ongekend felle lokale advertentiecampagne gericht tegen de weigering van het gemeentebestuur van Noordwijk om de bouwplannen te accorderen. Het bewerken van de publieke opinie en de veelvoud aan negatieve publiciteit sorteerden effect. De lokale politiek ging over tot bemiddeling met de hoteldirectie via lokale partijprominenten, ingezet door D66, waar niet toevallig Hotels van Oranje-directeur Bram Mol lid van is. Overigens is hij ook lid van de lokale VVD en CDA.
Dankzij dit overleg rolde er razendsnel een akkoord uit. Dit kwam mede omdat Mol, ingefluisterd door Paradijs, de druk opvoerde tijdens de onderhandelingen. Dit deed hij door te dreigen met nog grotere, ditmaal ook landelijke mediacampagnes om zijn vermeende recht op uitbreiding kracht bij te zetten. In gesprek met Bram Mol over de rol van Paradijs zei Mol: ‘Hij heeft een plan gemaakt om onze zaak zo, bam, in de landelijke media te brengen. Daar was Noordwijk waarschijnlijk wel bang voor.’ De voorzitter van de politici in het overleg kreeg dat op diens bord, aldus Mol, met de toevoeging: ‘Dick, het geeft niks, maar dit ligt klaar straks.’
Dit vertelde Mol openlijk in een vraaggesprek met het Leidsch Dagblad. Door de eerdere toezeggingen van de gemeente vond Mol dat hij in zijn recht stond. Chantage van het gemeentebestuur met het campagneplan van Paradijs? Mol: ‘Nee, gewoon vertellen waar je aan toe bent met mij. Wij hadden de offertes voor die campagne. Ze konden kiezen, open kaart…het is niet als dreigement bedoeld. Het is een verschil hoe ik het tegen u zeg en hoe u het binnenkrijgt.’
Niet de eerste keer
De druk nam nog andere vormen aan, met een dreigement om bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 harde invloed uit te oefenen. Het zou een herhaling zijn van de verkiezingen van 2014, waarin soortgelijke druk was uitgeoefend met een serie advertenties in genoemde De Noordwijker vanuit de vastgoed- en horecahoek om de grootste lokale partij in diskrediet te brengen. Die grootste partij, Puur Noordwijk, won toen echter nipt de verkiezingen en hield Oranje prompt aan beperkte bouwmeters van het bestemmingsplan. Het dreigement was dit keer dat in 2018 er nog een paar tandjes bijgezet zouden kunnen worden tegen de huidige coalitie in de gemeente als die het grote bouwplan van 100 miljoen bleef dwarsbomen. Mol zei daarover: ‘Ik heb wel gezegd dat we tot aan de verkiezingen lucht zouden hebben om ons te manifesteren. Daar ligt een campagne aan ten grondslag.’
Dat manifesteren betekent dat lokale coalitiepartijen die het bouwplan wilden beperken, kapotgemaakt zouden worden voor de volgende verkiezingen, met inzet van media. Mol: ‘Kapot maken zijn geen woorden die ik in de mond neem. Wij waren voor ons belang opgekomen om het recht te doen laten zegevieren. Te doen wat is toegezegd.’
Mol had later spijt als haren op zijn hoofd dat hij zo open was geweest over deze keiharde strategie om de politiek naar zijn hand te zetten. Hij kreeg van De Noordwijker ruim baan om journalist in kwestie, ondergetekende, op Trumpiaanse wijze de mantel uit te vegen vanwege ‘suggestieve vragen’. Maar alles was opgenomen, en de publicatie van het vraaggesprek accordeerde hij dus.
Partijen die het bouwplan niet wilden, werden gedreigd kapotgemaakt te worden
Slechts advies
Op de vraag waarom Paradijs met zijn bureau zich voor deze kwestie heeft ingezet antwoordt de gewezen Telegraaf-hoofdredacteur: ‘Waarom zou ik dat uitleggen? Ik heb er geen enkele verantwoordelijkheid in, behalve dat ik daar geadviseerd heb. Meer is het niet. Om daaraan toe te voegen:’ ‘Het was niet geheim en ik vond het leuk.’ Voor welke andere ‘issues’ met een politiek doel en voor welke klanten Trusted Media nog meer wordt ingezet, wil hij echter niet kwijt. Dat is bedrijfsgeheim.
Wel weten we dat Paradijs eerder 50Plus hielp met het inzetten van een felle campagne. De partij van Henk Krol verkent de effectiviteit van strategisch jokken in media, onder meer door statistiek van het CBS als een vorm van meningsuiting te betitelen. Volgens Paradijs was hij als privépersoon gevraagd door 50Plus met een fles wijn als beloning.
Fraaie etiketten
De branded content, oftewel het issue management waar Paradijs zo vol van is, neemt in populariteit en gebruik toe. Over deze redactionele PR zei Astrid Prummel, een andere gesjeesde hoofdredacteur — van Adformatie — en nu brand publisher, tijdens een recent debat over het doel: ‘Het bedrijfsleven en de journalistiek kunnen elkaar versterken.’
Branded content en issue management ondersteunen een strategie om media naar eigen hand te zetten
De fraaie etiketten branded content en issue management ondersteunen een strategie om media naar eigen hand te zetten. In het Trump-tijdperk zijn feiten ook maar meningen. En als je genoeg geld en macht kunt inzetten om daar alternatieve feiten tegenover te plaatsen, is er veel te winnen. Of het nu tientallen miljoenen zijn om een bouwplan uit te voeren, een verzekeraar in woekerpolissen witter te wassen of stemmen van verongelijkte ouderen binnen te slepen.
We kunnen volgens Paradijs en Co zelfs een ‘een staatsgreep’ verwachten. Vooralsnog uit dit staatsgevaar van Trusted Media ook in ‘huishoudtips’ in Ditjes en Datjes van supermarkt Dirk, maar de voorbeelden van Noordwijk en 50Plus tonen aan dat het menens is met de ‘issues’ van Paradijs en zijn bedrijf.
23 Bijdragen
Luc van Beers 7
piterkamp 4
Luc van BeersLydia Lembeck 12
piterkampLodewijk 6
Lydia LembeckJan-Marten Spit 9
Luc van Beers"Journalistieke technieken zijn niet alleen voorbehouden aan uitingen met een redactiestatuut. "
journalistiek is absoluut niet hetzelfde als public relations - PR is propaganda.
Luc van Beers 7
Jan-Marten SpitPeter Urbanus 5
Luc van BeersNu ken ik de recensente en weet dat ze gewoon haar eigen mening heeft. Die laat ziich niet van de wijs brengen. Bovendien is een wekelijks terugkerende reeks restaurantrecensies alleen geloofwaardig als er ook eens een kritische noot kan worden gekraakt. Dat begreep de commercieel directeur echter niet.
Naarmate de journalistiek qua personeelssterkte krapper komt te zitten, met regelmatige reorganisaties, ontslagrondes en inhuur van freelancers voor hongertarieven (10 euro voor een artikel van een halve pagina), krijg je steeds meer van zulke situaties.
piterkamp 4
Peter UrbanusMaar ik vraag me al lang af of er geen vicieuze cirkel is, uit onvrede over de zeer eenzijdige verhalen in NRC zegde ik in 2000 na 40 jaar mijn abonnement op, met uitleg waarom, geen reactie.
Ook legde ik de VK ombudsvrouw uit dat ik best wil betalen voor een kwaliteitskrant, dat is voor mij objectieve berichtgeving, ook geen reactie.
Hoevelen zo denken als ik, geen idee.
Voor goed begrip, er mogen van mij in kranten best subjectieve verhalen staan, ook dat is nieuws.
Maar die wil ik dan wel gescheiden zien van de feitenverhalen.
Ik zie tegenwoordig op politiek gebied, met een enkele uitzondering, alleen maar mengsels.
Lydia Lembeck 12
piterkampDat veel hiervan klopt weet ik, omdat ik een ander geval van dichtbij heb mee gemaakt. Het was verschrikkelijk.
Jan-Marten Spit 9
Luc van Beers"Inderdaad. Journalistiek is niet het zelfde als PR. Beiden maken wel gebruik van dezelfde (journalistieke) technieken. "
nee. PR is propaganda, journalistiek is een beschrijving van wat is - een journaal van waarnemingen. ik ontken niet dat veel 'journalistiek' eigenlijk propaganda is, maar stel voor propaganda gewoon propaganda te noemen en journalistiek journalistiek. dat maakt praten over deze onderwerpen wel zo makkelijk.
"Helemaal van deze tijd."
bemoei je niet met de toekomst maar accepteer wat is?
piterkamp 4
Jan-Marten SpitHet duitse woord Lügenpresse ontstond niet zomaar, lijkt me;
Als je Udo Ulfkotte goochelt bij Youtube krijg je uitleg hoe dat gaat, de man werkte vanaf 1986 17 jaar bij FAZ.
piterkamp 4
In de VS heeft Trump, m.i. terecht, CNN en New York Times tot vijanden van het VS volk verklaard.
Bij ons, dat blijft dan weer uit de media, heeft Baudet van FvD net een kort geding tegen NOS gestart, Monasch mag wel meedoen met het lijsttrekkersdebat, Baudet niet.
Gisteravond ergerde ik me aan Lubach, er is niets op tegen Wilders op de korrel te nemen, maar wel daar het overgrote deel van de tijd aan te besteden, met maar één thema, overigens juist, Wilders komt nooit met concrete plannen.
Helaas is hij daar ook al weer niet uniek in, zoals terecht hier nu wordt uitgelegd over de EU hervormings plannen.
Dan zijn er de verdenkingen dat vele media in verband met de verkiezingen hun commentaar door lezers hebben uitgeschakeld.
Bij Telegraaf valt me dat inderdaad op.
Jan-Marten Spit 9
piterkampHet essentiële punt is natuurlijk dat Trump zelf een nog grotere vijand is van het Amerikaanse volk. Evengoed als hij een nog extremere elite vertegenwoordigt dan degene die hij beweert te bestrijden.
"Gisteravond ergerde ik me aan Lubach, er is niets op tegen Wilders op de korrel te nemen, maar wel daar het overgrote deel van de tijd aan te besteden, met maar één thema"
Ik erger me aan deze reactie. Je hebt het alleen over Lubach, maar niet over Eva Jinek.
Ook deze kolder begint ruim opgang te vinden: pluriformiteit in de media betekent dat iedere stukje tekst altijd alle kanten moet belichten van elk onderwerp. Met die nonsens kan je immers elke inhoud bekritiseren - zoals je ziet ook jouw stukje tekst.
piterkamp 4
Jan-Marten SpitVerder kan toch moeilijk worden bestreden dat globalisatie en voortdurende oorlogen voor grote delen van de VS geen welvaart heeft gebracht.
Hillary had de koers van de VS sinds de Monroe Doctrine moeten voortzetten, terwijl m.i. ook nog prof Laslo Maracs, UVS prof Europese studies, uitstekend uiteenzet hoe de Obama koers niet alleen de VS, maar ook het hele westen heeft geschaad.
Het is inderdaad goed mogelijk dat Trump een andere elite vertegenwoordigt, ik geef aan de eventuele Trump elite dan de voorkeur, ik heb geen behoefte aan Europa als nucleair slagveld.
Wat er met Jinek is, geen idee.
Kijk er nooit naar, haar rol in De Maatschap leek me een treffende karakterisering van haar.
Wat nu je bezwaar tegen mijn bezwaar tegen Lubach is ontgaat me.
Ik ben geen Wilders fan, in tegendeel, zijn Islam fobie is mij een gruwel, waarom evenwel je je land niet terug mag willen, de Britten gingen ons voor.
Jan-Marten Spit 9
piterkampwat moet ik daarmee? moet ik aannemen dat mensen niet misleidt kunnen worden? moet ik historische voorbeelden geven van politici die nogal wat support hadden onder de bevolking tot die er achter kwam dat deze support niet verdient was?
"Verder kan toch moeilijk worden bestreden dat globalisatie en voortdurende oorlogen voor grote delen van de VS geen welvaart heeft gebracht."
dit 'argument' maakt van de valse logica dat de vijand van een slechterik 'dus' goedaardig is.
"ik geef aan de eventuele Trump elite dan de voorkeur, ik heb geen behoefte aan Europa als nucleair slagveld."
ook als zij nog extremer is?
"Wat er met Jinek is, geen idee."
je kiest 1 programma uit een compleet aanbod. dat is nogal eenzijdige berichtgeving. en dat was precies je kritiek op Lubach.
"Wat nu je bezwaar tegen mijn bezwaar tegen Lubach is ontgaat me."
dat je bezwaar nergens op slaat gezien de argumentatie die ik gaf en jij negeert.
"Ik ben geen Wilders fan"
dat zeg ik ook helemaal niet.
piterkamp 4
Jan-Marten SpitEn inderdaad, ik bekritiseerde één programma, misschien wel omdat ik VPRO lid ben.
Jan-Marten Spit 9
piterkampdie ja. die waren onder Clinton ver van huis geweest, en nu onder Trump nog verder. Je blijft maar het argument herhalen dat tegenstander van slecht = goed. Dat si weliswaar d e wijze waarop Trump de verkiezingen won, maar dat zal ook jou snel een loze belofte blijken.
Trump heeft de elite direct een belastingkorting gegeven - niet aan zijn achterban.
Lydia Lembeck 12
piterkampMen wilde absoluut geen Clinton meer. Sanders werd met succes door de Democraten voldoende afgeserveerd en dus werd het Trump. Maar het had Sanders moeten zijn als alles eerlijk verlopen was.
Lydia Lembeck 12
Jan-Marten SpitLydia Lembeck 12
piterkampGisteren 11:01
Dat doen meer media. Ook RTV Rotterdam en het AD doen dat. Om nu te zeggen dat Trump gelijk heeft gaat me wat ver. Hij is zelf oorzaak van alles wat er nu speelt en ook dat mensen zich tegen hem keren. In een democratie moet dat mogen. Of hij het nu leuk vindt, of niet. Hij steekt immers zijn kop ver boven het maaiveld uit? Als hij mensen beledigt, schoffeert e.d. dan is het niet verbazend dat ze zijn kop proberen eraf te maaien. (figuurlijk dan).
Als Lubach het uitsluitend over Wilders heeft is het, omdat het leeft onder de mensen. Idem met Trump. Het worden hypes. Daar moeten we mee leven. Kennelijk kan en wil men niet anders. Apropos, ik heb je even geplust. Je bericht was verstopt.
Marla Singer 7
Geen nieuw verschijnsel dus maar binnen bedrijven zijn er wel hele afdelingen die zich hier mee bezig houden.
Wat de hoofdpersoon betreft zou het me niets verbazen als hij ooit voor nog minder frisse doelen zou gaan werken.
Lodewijk 6
Marla SingerDaar kun je op wachten, net als bij Hans Knoop. Misbruik van macht noem ik dat.
Lodewijk 6
Sjuul Paradijs in persoon is zélf een gevaar voor de journalistiek. Pure propagandist. Maar heeft nu wel bevestigd wat altijd mijn mening was over het journaille. Ik heb nooit een abbo op een krant gehad, las ze zelden.
Dat ik nu, voor de allereerste keer, lid ben van FTM vind ik al heel bijzonder. FTM bewijst met dit artikel, dat ik het altijd goed heb gezien. Hetzelfde geldt voor tv en radio, niets dan propaganda.
Bij Lubach ben ik over mijn nek gegaan, in de aflevering, dat hij ons allemaal aan de spuit wilde rijgen. Pure mindcontrol, sedert die aflevering kijk ik ook niet meer naar hem. Daarvoor was het voor mij 'onschuldig' vermaeck.
http://www.npo.nl/zondag-met-lubach/23-10-2016/VPWON_1262000