Het voortijdig einde van de risicoloze depositobank

‘Er moet opnieuw momentum komen, anders gaat het niet lukken,’ schreef Richard van der Linde een week geleden nog in zijn periodieke verslag op Follow the Money over de oprichting van een depositobank. De klantwervingscampagne was al in gang gezet om dat momentum te creëren, maar de oprichting van zijn depositobank is na zes maanden voorbereiden spaak gelopen op ander essentieel onderdeel. ‘Ook al zouden we 100.000 klanten en 100 miljoen aan bedrijfskapitaal hebben geworven, het blijkt niet mogelijk om een geschikte bankvergunning te krijgen van De Nederlandsche Bank (DNB),’ zegt Van der Linde teleurgesteld.

Depositogarantiestelsel

De initiatiefnemers Van der Linde en marketeer/econoom Paul Buitink werkten aan de oprichting van een zogeheten full reserve bank, een bank die geen leningen verstrekt maar alleen betalingsverkeer faciliteert. Hij wilde daarmee een bancair alternatief bieden aan mensen die zónder kredietrisico geld op een betaalrekening willen bewaren. Dit in tegenstelling tot de grootbanken als ABN Amro, Rabobank en ING die aan fractional reserve banking doen; zij lenen veel meer geld uit dan er aan spaargelden in ‘kas’ zit. Het daarmee gepaard gaande risico - een bank die failliet gaat waardoor klanten hun spaargeld kwijtraken - wordt opgevangen door het depositogarantiestelsel waaruit spaargelden tot 100.000 euro toch worden uitgekeerd bij een faillissement. Het is een gedeeld risico, de uitkeerverplichting wordt gedragen door de andere banken die de verzekerde spaargelden moeten ophoesten voor de omgevallen bank.

Geen kredietrisico

Het concept van de depositobank was echter dat klanten geen kredietrisico lopen doordat de spaargelden van klanten gestald worden bij de centrale bank én er geen geld uitgeleend wordt. Het nadeel: geen rente op de spaargelden en er moet een fee van 50 euro betaald worden om onder meer de overheadkosten van de nieuwe bank te dekken. Het voordeel: spaarders lopen geen kredietrisico. Maar dat blijkt nu toch niet mogelijk, want Van der Lindes depositobank moet om een bankvergunning te kunnen krijgen tóch meedoen aan het Depositogarantiestelsel.

Status aparte

‘DNB heeft een uitzonderingsoptie, maar die willen ze niet aanwenden, waardoor we aangewezen zouden zijn op een gewone bankvergunning. Maar dat zou betekenen dat onze spaarders moeten meebetalen om bijvoorbeeld ING-spaarders te vergoeden als die grootbank zou omvallen. Dat is geen optie, want ons concept is juist dat klanten géén risico lopen als er een bank omvalt.’

'onze spaarders zouden moeten meebetalen aan de vergoeding voor bijvoorbeeld ING-spaarders als die grootbank zou omvallen'

De precieze motivering van de centrale bank moet Van der Linde nog te horen krijgen. ‘In januari hebben we een gesprek en dan zullen we te horen krijgen wat de argumenten van DNB zijn om geen gebruik te maken van hun uitzonderingsoptie.’

Lange weg

Ook al had de nieuwe depositobank wel de gewenste status aparte gekregen, dan nog was een behoorlijk inspanning vereist om het target van 16.000 klanten te halen. De nieuwe bankiers wisten weliswaar mee te liften met het succes van Burgerinitiatief Ons Geld en ze werden half oktober een gespreksonderwerp op het Binnenhof, maar er was nog een lange weg te gaan. De teller staat nu volgens Van der Linde op circa 2.500 klanten die een machtiging voor 50 euro hadden afgegeven. ‘We hebben iedereen laten weten dat we geen gebruik maken van die incasso.’

Naschrift: Het vroegtijdige einde van de depositobank betekent dat ook Van der Lindes de serie 'voortgangsverslagen' onder de titel Verbeter de financiële sector en begin een bank op Follow the Money stopt. Er verschenen vier delen. Deel 1: Het concept; deel 2: Gebrek aan concurrentie; deel 3: Marktonderzoek; deel 4: De Campagne. Na het gesprek met DNB in januari zal Van der Linde een slotdeel schrijven.