
Het is oorlog in Europa: met de Russische invasie van Oekraïne is voor het eerst sinds 1968 een Europees land binnengevallen. Welke gevolgen heeft dit conflict voor Nederland en Europa? Lees meer
Het is oorlog in Europa: met de Russische invasie van Oekraïne is voor het eerst sinds 1968 een Europees land binnengevallen. Welke gevolgen heeft dit conflict voor Nederland en Europa?
In dit dossier zoeken we uit wat de geldstromen van en naar Rusland ons vertellen. We analyseren de rol die Nederland speelt in het schaakspel van de Russische machthebbers en schatrijke oligarchen – van Groningen, de Zuidas tot en met Den Haag.
Podcast | Heleen over de Linden: ‘Een autoritaire leider wegkrijgen lukt eigenlijk nooit met sancties’
Geld, voedsel, generators: alles is welkom, maar waar blijven de zware wapens?
Dit zijn de 11 Russische oligarchen die te machtig zijn voor de Europese sanctielijst
Follow the Money in Kyiv: zo houdt Oekraïne zijn economie draaiende
De gaslobby maakte ons afhankelijk van Rusland en bepaalt nu wéér het beleid
Hoe de mentor van Baudet een schakel werd in Poetins pr-machine
Europa rekent zich rijk met afromen van ‘droomwinsten’ op elektriciteit
Wat heeft Gazprom nog te zoeken in de Noordzee?
Poetins wanhoopsmobilisatie
Uitputtingsslag Oekraïne: wie breekt het eerst?
Gestripte Russische BTR M01, Chernihiv. © Bernt van Dongen
Het wankele militair-industrieel complex van Vladimir Poetin
Vladimir Poetin waant zich een Peter de Grote, leider van Groot Rusland en alle Slavische volken. In werkelijkheid is zijn land kwetsbaar. De vastgelopen invasie van Oekraïne toont niet alleen de zwakte van het militaire apparaat, maar ook die van Rusland als geheel. Het land is uitgehold door corruptie en afhankelijk van het buitenland voor cash, tech en modernisering. Deel 1 van een analyse.
- Het Russische militaire apparaat is een afspiegeling van de Russische economie, die door corruptie en ondanks enorme bodemschatten nooit goed tot ontwikkeling is gekomen. Rusland heeft de grootste voorraden gas ter wereld, de op een na grootste hoeveelheid steenkool en de op acht na grootste olievoorraad. Met al het geld uit delfstoffen – een paar honderd miljard dollar per jaar – blijft Rusland desondanks hangen in middelmatigheid.
- Mede als gevolg van de door corruptie verwaarloosde economie steekt het huidige Rusland schril af tegen de industrieel eens zo sterke Sovjet-Unie. Rusland heeft de grootste moeite om hoogtechnologische ontwikkelingen bij te benen. Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie is de deur wagenwijd opengezet voor investeringen en activiteiten van buitenlandse bedrijven in Rusland, maar op eigen kracht komt het land niet mee.
- De Russische productie van de geavanceerde raketten en andere moderne wapensystemen is in gevaar door de afhankelijkheid van westerse geavanceerde onderdelen, zoals chips en moederborden. Door sancties is het Westerse bedrijven niet meer toegestaan om deze onderdelen te leveren aan de Russische wapenindustrie. Dat is een kwetsbare positie voor een land in oorlog.
- Het militair-economische voortzettingsvermogen van Rusland is bepalend voor vrede en veiligheid in Europa. Europese landen hebben deze maffiastaat en moordmachine mede mogelijk gemaakt en kennen daarmee een zekere verantwoordelijkheid. Europese landen hebben de op olie- en gasvoorraden en buitenlandse technologie leunende Russische roofeconomie gefinancierd, gefaciliteerd en voorzien van hoogwaardige technologie.
Op videobeelden is de hypersonische Khinzal – Russisch voor dolk – zelfs in extreme slow motion amper te zien. Met op z’n minst vijf – misschien wel twaalf – keer de snelheid van het geluid flitsten deze Russische raketten in maart dit jaar af op doelen in het zuiden en westen van Oekraïne. Daar troffen ze een brandstofdepot in de buurt van Mykolaiv en een ondergrondse munitieopslag in Deliatyn, op 100 kilometer van de grens met NAVO-lid Roemenië. Met dit hoogtechnologische krachtsvertoon stuurde Poetin de boodschap: blijf hierbuiten, anders krijg je er zelf een om je oren.
‘Dit type wapen is bijna onmogelijk te stoppen’, reageerde de Amerikaanse president Joe Biden. De precisiegeleide Khinzal kan onderweg van koers veranderen en vliegt zo dicht op de grond dat de radar van de verdedigende partij de ‘dolk’ niet oppikt. Poetin gaat er prat op dat geen westers raketafweersysteem is opgewassen tegen zijn onvoorspelbare raketten.
Met zijn arsenaal aan wapens van de nieuwste generatie, zoals de Khinzal, loopt Poetin met de VS en China mee in de voorste linies van de moderne langeafstandsoorlogsvoering. In Syrië kreeg de wereld in 2015 al een voorproefje van Poetins langeafstandsambities in oorlogssituaties, toen Kalibr kruisraketten van grote afstand doel troffen.
Deze wapens zijn een uithangbord van Poetins ambities op het wereldtoneel: met behulp van gemoderniseerde strijdkrachten zijn droom van een Groot Rusland najagen en zich militair meten met de Verenigde Staten. De hoogtechnologische input moet Poetin met zijn relatief beperkte budget ten opzichte van de VS en China echter voornamelijk uit het buitenland halen. En dat is een kwetsbare positie in tijden van oorlog.

Poetins ‘speciale operatie’ in Oekraïne laat zien wat er onder de motorkap van zijn ambities nog meer schort. In de eerste twee maanden zou volgens Amerikaanse inlichtingen liefst 60 procent van de in Oekraïne gebruikte precisiegeleide wapens doel missen en er dreigt schaarste aan geavanceerde raketten door de inzet ervan in Oekraïne. ‘Er is een limiet aan wat Rusland van haar voorraad prestigewapens tegen Oekraïne kan gebruiken’, zo stelt de Britse veiligheids- en defensiedenktank Royal United Services Institute (RUSI) in het recent verschenen onderzoeksrapport ‘Operation Z - The Death Throes of an Imperial Illusion’. Tekorten zullen volgens de denktank de Russische ‘verdediging tegen de NAVO, China en anderen ondermijnen’.
Intimidatie verhult falen
Voor de Russen is terughoudendheid in het gebruik daarom geboden, vertelt senior-analist Paul van Hooft, verbonden aan de Nederlandse denktank Haagsch Centrum voor Strategische Studies (HCSS), telefonisch aan Follow the Money. Van Hooft voegt daaraan toe dat de productie van de geavanceerde raketten ‘in gevaar is door de afhankelijkheid van westerse geavanceerde onderdelen, zoals chips en moederborden, die de raketten wendbaar en doelgericht moeten maken’. Door sancties is het Westerse bedrijven niet meer toegestaan om deze onderdelen te leveren aan de Russische wapenindustrie.
Als gevolg van de dreigende schaarste aan geavanceerde munitie moet Rusland terugvallen op minder geavanceerde wapens – en doet het met domme bommen, clustermunitie en tactiek van de verschroeide aarde een stap terug in de tijd. ‘Net als in andere steden en dorpen in de omgeving zijn hier inwoners neergeschoten, verkracht en gemarteld. In Borodjanka zijn ze ook platgebombardeerd’, schrijft NRC-correspondent Emilie van Outeren op 22 april vanuit het verwoeste Borodjanka, ten noordwesten van Kyiv.
Net als in Grozny (1999-2000) en het Syrische Aleppo (2015) blijft door de bommen nog maar weinig over van steden als Marioepol en Charkiv. Na terugtrekking uit andere delen van het land maakt de Russische artillerie werk van de stad Severdonetsk in de regio Loehansk.

Het contrast tussen de hypersonische intimidatie en de werkelijkheid van regens van domme bommen staat voor een breder falen. Na de oorlog in Georgië in 2008 heeft Poetin extra ingezet op modernisering en het defensiebudget verdubbeld. ‘Het doel van de Russische strijdkrachten is niet om de NAVO en de EU man-voor-man of tank-voor-tank bij te benen’, schrijft Chicago University in 2018 in een analyse. Het doel is om militaire operaties ‘met voldoende snelheid en precisie’ uit te voeren ‘zodat de numerieke en technologische voordelen van de tegenstander effectief tot nul worden gereduceerd’. De praktijk is anders. De ‘speciale operatie’ – die een paar dagen moest duren en Oekraïne zou terugbrengen in de schoot van moeder Rusland – is uitgelopen op een uitputtingsslag die weinig weg heeft van moderne oorlogsvoering.
Ondanks de modernisering van de Russische strijdkrachten blijven zij op het vlak van organisatie en strategie steken in de tijd. Oekraïense militairen vertellen dat ze van een tankeenheid altijd de voorste uitschakelen, omdat ze weten dat bij de Russen de bevelhebber altijd vooraan gepositioneerd is. Het is een typerend voorbeeld van de manier waarop ouderwetse bevelvoering de Russen in de weg zit. Waar Duitsland al in de Tweede Wereldoorlog troepen op pad stuurde met een opdracht en de vrijheid en de middelen om deze uit te voeren – de zogeheten Auftragstaktik – volgen de Russen in tegenstelling tot moderne strijdkrachten nog stapje voor stapje orders uit. Het denkwerk laten ze over aan de hoogste rangen en er is geen ruimte voor of ervaring met improvisatie. Als bijvoorbeeld de radio uitvalt, of er wordt een bevelvoerder uitgeschakeld, loopt de eenheid vast.
Kenmerkend voor de achtergebleven ontwikkeling van de Russische strijdkrachten is dat het niet lukte om aan het begin van de oorlog de Oekraïense luchtverdediging uit te schakelen. Dat was nodig om controle te krijgen over het luchtruim en grondtroepen te kunnen ondersteunen. ‘In de allereerste uren van de invasie schakelde Rusland met salvo’s kruis- en ballistische raketten nog wel grondgebonden radars verspreid over Oekraïne uit’, schrijft Justin Bronk van RUSI in een analyse. In feite was Oekraïne toen even verblind en had de Russische luchtmacht (VKS) – getalsmatig in overmacht – de genadeslag kunnen uitdelen aan de Oekraïense luchtmacht, legt Bronk uit. ‘Dat is de logische volgende stap, gezien in vrijwel elk militair conflict sinds 1938. Het gebeurde niet.’ Bronk wijst – naast de schaarste aan hoogwaardige geleide munitie – op verschillende andere oorzaken, zoals slechte coördinatie, armoedige logistiek, gebrek aan ervaren en getrainde piloten, en het risico dat vliegtuigen door de eigen luchtverdediging uit de lucht zouden worden geschoten.
‘De Russische krijgsmacht is de afgelopen tien jaar met ongeveer 350 nieuwe moderne gevechtsvliegtuigen op indrukwekkende wijze gemoderniseerd, maar VKS-piloten zouden moeite hebben om de capaciteiten van hun vliegtuigen effectief in te zetten in de complexe en omstreden luchtomgeving van Oekraïne. De VKS-leiding kan daarom aarzelen bij de inzet van grootschalige gevechtsoperaties die de kloof tussen externe percepties en de realiteit van hun capaciteiten zouden laten zien’, verklaart Bronk het aarzelende optreden. ‘Het ontbreekt de Russische luchtmacht aan de organisatorische capaciteit om grootschalige luchtoperaties te plannen, te briefen en uit te voeren.’
Dit probleem speelt over de volle breedte van de Russische strijdkrachten. Ondanks organisatorische moderniseringsprogramma’s is het land niet goed in staat tot gecombineerd optreden. ‘Rusland is blijven steken in de transformatie van de strijdkrachten naar wat van een moderne krijgsmacht wordt verwacht: opereren als een volledig geïntegreerd systeem’, constateert militair historicus Christ Klep. ‘Dat werkt alleen als alles het doet, een voor ons al complexe kwestie. Hun sterke punten – zoals raketafweer, special forces en airborne – komen nu niet goed tot hun recht en zie je minder. Special forces komen zonder inlichtingen niet vooruit. De kwaliteit van troepen compenseert dat gebrek niet.’
‘De luchtmacht is het meest afhankelijke deel van de als een netwerk georganiseerde krijgsmacht’, vervolgt Klep. ‘Zonder goede samenwerking en informatie over doelen hebben ze het lastig met de uitvoering van hun taak. Dat is waarschijnlijk ook waarom het niet lukt om een grootschalige amfibische landing uit te voeren: het ontbreekt aan ondersteuning uit de lucht.’
Daarnaast zagen experts voorafgaand aan de oorlog al dat het Russische militaire apparaat helemaal niet is ingericht op grootschalige invasie en strategische grondoperaties, zoals in Oekraïne. Voor een invasie is mankracht nodig, maar de Russische strijdkrachten hebben te kampen met personele problemen. Het moreel onder de militairen is laag. De ‘speciale militaire operatie’ in Oekraïne kan in Rusland op een niet te verifiëren schaal op goedkeuring rekenen, maar eraan deelnemen is een ander verhaal.
Een algehele mobilisatie van dienstplichtigen kan veel extra mankracht opleveren, maar die moet eerst nog maandenlang getraind worden, vertelt Ruslandkundige en militair expert Mordechai de Haas aan Follow the Money: ‘Gezien de huidige problemen met het moreel van de Russische troepen in Oekraïne, bij zowel dienstplichtigen als beroepssoldaten, en het groeiende ongenoegen bij de Russische bevolking over het forse aantal gesneuvelde militairen, ligt dit niet in de lijn der verwachting.’ Militair historicus Christ Klep wijst op de slechte reputatie door ‘de vreselijke ontgroening’ en het alcoholisme, waardoor het ‘niet echt populair’ is om deel uit te maken van de Russische krijgsmacht.
De Russische strijdkrachten hebben in personeel, materieel en financieel opzicht een overwicht op Oekraïne, maar kunnen de ambities van Poetin niet waarmaken. Door de onjuiste inschatting dat de klus snel zou zijn geklaard, zijn de Russische strijdkrachten de oorlog begonnen met een verkeerde planning en inzet van personeel en materieel. Door deze onjuiste uitgangspunten komen de Russische strijdkrachten nog slechter uit de verf. Zij waren niet goed voorbereid. Nu is Rusland verwikkeld in een uitputtingsoorlog, waarvoor goede logistiek essentieel is. Logistiek is een bepalende factor voor het succes van langlopende militaire operaties over grote afstanden.
Uitgehold door corruptie
De Russische logistiek hapert echter van alle kanten. Militairen verkochten in februari, tijdens de mobilisatie van de Russische strijdkrachten in Belarus, brandstof die noodzakelijk was om op te rukken binnen Oekraïne. Het is een voorbeeld van hoe corruptie de Russische strijdkrachten uitholt tot in de laagste rangen, en de voor de invasie zo essentiële snelheid – en daarmee het zogeheten voortzettingsvermogen – van de Russische strijdkrachten ondermijnt.
Hoe Rusland bestuurlijk functioneert – corrupt en ten dienste van Poetin – verklaart waarom de president Oekraïne binnenviel
Het is een uit diverse studies bekend fenomeen binnen de Russische strijdkrachten. In plaats van degelijke spullen te kopen en onderhoud te laten plegen aan materieel, kiezen corrupte Russische functionarissen voor mindere kwaliteit of rekenen zij af zonder levering van producten of diensten. Het verschil steken ze in eigen zak, of krijgen ze onder de tafel van de leverancier in hun handen gedrukt. Dat is ook een van de verklaringen voor de banden van Russische vrachtwagens die het in de natte begindagen van de oorlog veelal begaven in de klei van de eindeloze Oekraïense akkers en voor vertraging zorgden.
De manier waarop Rusland bestuurlijk functioneert – corrupt en ten dienste van Poetin – verklaart waarom de president in februari 2022 aan de invasie van Oekraïne begon. Despoten als Poetin krijgen ‘zelden te horen dat hun domme ideeën dom zijn, of dat hun slecht doordachte oorlogen waarschijnlijk catastrofaal zullen zijn’, schrijft Brian Klaas – auteur van het boek Corruptible – in het artikel ‘Vladimir Putin Has Fallen Into the Dictator Trap’. ‘Despoten organiseren loyaliteitstests, griezelige schijnvertoningen om ware gelovigen te scheiden van pretendenten. Om te worden vertrouwd, moeten adviseurs namens het regime liegen. Degenen die absurde beweringen herhalen zonder te knipperen, worden als loyaal beschouwd. Wie aarzelt, wordt als verdacht beschouwd. Na verloop van tijd zijn de adviseurs die overblijven meestal jaknikkers wanneer de despoot met een of ander gek plan op de proppen komt.’
Beelden van de Russische tv op 21 februari tonen hoe dat eraan toeging in de aanloop naar Poetins oorlog in Oekraïne. Gezeten achter een bureau ondervroeg Poetin de op twintig meter afstand gezeten leden van de Russische veiligheidsraad. ‘Praat duidelijk!’, bitste hij toen inlichtingenchef Sergej Narysjkin begon te stotteren. Toen de chef eenmaal uit zijn woorden kwam, liet hij weten dat hij Poetins besluit steunde om de afvallige Oekraïense regio’s Loehansk en Donetsk ‘onderdeel te laten worden van Rusland’. ‘Dat is niet waar we het over hebben’, reageerde Poetin vanachter zijn bureau, zoals in het filmpje hieronder te zien is. Het ging Poetin toen nog slechts om de erkenning van afhankelijkheid van de twee regio’s.
Corruptie zit in de diepste vezels van het Russische militaire apparaat
Toen bleek dat de Russische strijdkrachten Oekraïne tegen de verwachtingen in niet binnen een week op de knieën hadden, schoot Poetin in de autoritaire reflex. Functionarissen van de geheime dienst FSB – de opvolger van de KGB – krijgen de schuld voor de slechte informatie over Oekraïne. Zij zitten nu in huisarrest. ‘Experts wijzen erop dat het Kremlin verkeerde veronderstellingen had over de bereidheid en het vermogen van Oekraïne om te vechten’, schrijft Polina Beljakova – onderzoeker aan Tufts University in Massachusetts– in Politico. ‘Er is nog een andere factor die kan hebben bijgedragen aan de onjuiste vooroorlogse beoordelingen van Rusland en de slechte prestaties op het strijdtoneel: systemische corruptie in de defensie- en veiligheidssector van het land.’ Wie durft dan nog te zeggen dat de Russische strijdkrachten zijn uitgehold door corruptie als verantwoordelijke functionarissen hier zelf medeschuldig aan zijn?
Dat hier problemen zijn ontstaan mag geen verrassing heten. Corruptie zit in de diepste vezels van het Russische militaire apparaat. Het ministerie van Defensie is volgens onderzoek gepubliceerd door Novaya Gezeta in 2011 het meest corrupte overheidsdepartement van Rusland. En volgens de ngo Transparency International is Rusland het meest corrupte land van Europa. Op de 180 landen tellende wereldranglijst staat Rusland op een gedeelde 136e plaats met Mali, Liberia en Angola. Ondanks pogingen om corruptie te beteugelen zijn er geen aanwijzingen dat daar verbetering in zit. Rusland is volgens cijfers van Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), gemeten naar het defensiebudget van 65,9 miljard dollar in 2021, de vijfde militaire speler van de wereld, maar het is door gebrek aan transparantie niet te controleren waar al dat geld aan besteed wordt.
De militair-industriële afroommachine
Zo’n 70 procent van het Russische materieel is volgens de Russische overheid sinds 2008 vernieuwd, maar Russische experts vertellen in vertrouwen aan Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) dat het niet te controleren is of dat klopt. ‘Compleet fictief’, noemt een van hun het getal. Schattingen doen de ronde dat er over de jaren heen een bedrag ter hoogte van een jaarbudget – 65 miljard dollar – onttrokken is door corruptie. De ingezette modernisering moest de Russische strijdkrachten naar de proporties van een supermacht tillen, maar heeft juist bijgedragen aan het op nog efficiënter wijze afromen van het Russische defensiebudget.
Het Russische militair-industrieel complex ‘is een kartel’, aldus de Russische militair hoofdaanklager Sergej Fridinski die verantwoordelijk was voor vervolging van corruptiezaken, in 2013 . ‘De ene kant vraagt om valse documenten te ondertekenen voor vermeend uitgevoerd werk, terwijl de ander ze ondertekent. Het geld wordt onder hen verdeeld.’
De World Peace Foundation (WPF) beschrijft het in haar rapport ‘Corruption in the Russian Defense Sector uit 2018’. Parallel aan de materiële en organisatorische vernieuwing vond een reorganisatie van het Russische militair-industrieel complex plaats. Uit efficiencyoverwegingen werden zowel de inkooporganisatie van Defensie als de industrie gestroomlijnd en op elkaar afgestemd. Doel was ook corruptie verminderen, maar het tegenovergestelde gebeurde. Door de consolidatie aan de bedrijfskant en centralisatie van de inkoop ontstonden er monopolies in het aanbod, en machtsconcentraties bij de inkopers. Dit bood de kans om meer overheidsgeld af te romen, en op efficiëntere wijze.
Onderzoek door FBK – het anticorruptieteam van oppositieleider Aleksej Navalny – wijst erop dat de meeste binnen de inkooporganisatie van het Russische ministerie van Defensie aan het licht gebrachte corruptiezaken betrekking hebben op vastgoed, bouwcontracten, en onderhoud en service. Neem de catering. FBK stelt dat zij hier het grootste kartel heeft gevonden, met als begunstigde de oligarch Jevgeni Prigozjin.
Deze ‘miljardair-restaurateur heeft een verleden met het cateren van de elite van Sint-Petersburg en het binnenhalen van lucratieve overheidsdeals’, schrijft The Moscow Times in 2017. De goede bekende van Poetin sleepte volgens FBK 405 miljoen dollar aan defensiecontracten binnen. Prigozjin staat ook wel bekend als de ‘chef-kok van Poetin’, en staat op de Amerikaanse sanctielijst omdat hij gezien wordt als financier van het militaire huurlingenbedrijf Wagner. Dit bedrijf – dat officieel niet voor het Kremlin werkt – heeft zo’n duizend militairen rondlopen in Oekraïne, waar zij vermoedelijk Poetin bijstaan. Wagner kwam voor het eerst in het nieuws door hun aanwezigheid op de Krim ten tijde van Ruslands annexatie. ‘De Wagner-groep heeft particuliere militairen gerekruteerd, opgeleid en naar conflictgebieden over de hele wereld gestuurd om geweld aan te wakkeren, natuurlijke rijkdommen te plunderen en burgers te intimideren, wat in strijd is met het internationaal recht en het internationaal recht inzake de mensenrechten’, zo schrijft de Europese Raad van de EU in december 2021, toen zij sancties opgelegde aan kopstukken van de Wagner Group wegens betrokkenheid ‘bij ernstige schendingen van de mensenrechten, waaronder foltering en buitengerechtelijke executies’.
‘Verschillende bedrijven hebben de militaire voedselmarkt verdeeld en verborgen voor nieuwsgierige blikken’, zo schrijft de Russische website Sobesednik in 2021 op basis van onderzoekswerk van FBK over bedrijven die gelieerd zijn aan Prigozjin, waaronder Mainline. De gevolgen waren voor de militairen in kazernes verspreid over Rusland, waar de militaire inspectiedienst ‘kakkerlakken vond in de keukens en salmonella in de producten’. ‘Maar het ministerie van Defensie weigert om de een of andere reden hun diensten niet, hoewel het bedrag aan claims tientallen miljoenen roebels bedraagt’, concludeert Sobsednik. ‘Alleen al sinds begin 2018 zijn er zo’n 130 rechtszaken aangespannen tegen Mainline wegens onbehoorlijke uitvoering van horecadiensten voor militairen.’
Poetins vorige minister van Defensie Anatoli Serdjoekov – die de modernisering van de strijdkrachten op poten heeft gezet – maakte het ook bont. Typerend voor het bestuursmodel van Poetin werden integriteitskwesties met defensiegelden hem niet fataal, maar wel een amoureuze affaire die bij een van de maatjes van Poetin in het verkeerde keelgat schoot, zo schrijft Mark Galeotti in zijn boek We moeten het even over Poetin hebben. ‘Hij werd ervan beschuldigd zijn positie te gebruiken om zichzelf en zijn vrienden te verrijken en samen te spannen met Jevgenia Vasiljeva. Die laatste had hij tot hoofd van de economische afdeling van het ministerie benoemd, om in ruil voor smeergeld tegen afbraakprijzen militaire bezittingen te verkopen. Hij zou ingenieurs van de strijdkrachten opdracht hebben gegeven een weg aan te leggen naar een vakantieoord dat eigendom was van zijn zwager.’ Dat deed er allemaal niet toe, aldus Galeotti. ‘Dat is gewoon de manier waarop Russische functionarissen te werk gaan.’
Het punt was volgens de Ruslandkenner dat Vasiljeva ook de minnares van Serdjoekov was geworden. ‘Zijn schoonvader was de vroegere premier, Viktor Zoebkov, een van de intimi van Poetin, en bovendien iemand op wie hij zich had verlaten om zijn vijanden door middel van financieel onderzoek te intimideren. Toen Zoebkov zich woedend tot Poetin wendde was Serdjoekovs lot bezegeld en Vasiljeva werd veroordeeld en vijf jaar naar een strafkolonie gestuurd.’ Galeotti beschrijft hoe Serdjoekov met de schrik vrijkwam, zoals dat ‘in het algemeen gaat met mensen die volgens Poetin loyaal zijn geweest’. ‘Serdjoekov werd ontslagen en veroordeeld voor een minder vergrijp, plichtsverzuim, en daarna werd zijn vonnis via een presidentiële gratieverlening ongedaan gemaakt. Na een noodzakelijke periode in de wildernis werd hij benoemd in een comfortabele sinecure als industrieel directeur van Rostec, de wapenproducent van het land.’
Het Russische afroomsysteem heeft invloed op zowel militair materieel als personeel. Terwijl onder meer geld is weggesluisd voor een fictieve onderhoudsbeurt aan het marineschip Peter de Grote, kennen de Russische strijdkrachten veel achterstallig onderhoud en verwaarlozing. ‘Nepotisme, diefstal en verduistering zijn ook van invloed op training, zowel in vredestijd als gedurende ‘speciale operaties’ in Oekraïne en Syrië’, schrijft onderzoekscollectief OCCRP.
De omvang en relatieve impact op de Russische militaire problemen is nog niet in te schatten, maar het is duidelijk dat corruptie de capaciteiten van de strijdkrachten uitholt. Bovendien strekt de corruptie zich uit van de hoogste regionen rond het Kremlin tot aan het operationele niveau van het strijdtoneel in Oekraïne.
De militaire kracht van een land is vaak ook af te lezen aan de staat van de economie. Het Russische militaire apparaat is een afspiegeling van de Russische economie, die door corruptie en ondanks – of juist door – enorme bodemschatten nooit goed tot ontwikkeling is gekomen.
Verwaarloosde economie
Rusland heeft de grootste gasvoorraad ter wereld, de op een na grootste hoeveelheid steenkool en de op acht na grootste olievoorraad. Met al het geld uit delfstoffen – een paar honderd miljard dollar per jaar – blijft Rusland desondanks hangen in middelmatigheid.
Met een economie van 1600 miljard dollar bleef Rusland in 2021 op de wereldranglijst steken op plek elf, per hoofd van de bevolking op nummer 70. Het is een kleine speler ten opzichte van China en de VS, en scoort slecht op innovatie en concurrentievermogen. En dat terwijl het vooruitzicht voor Rusland samen met Brazilië, India en China – de BRIC-landen – begin deze eeuw nog zo mooi was.
Rusland werd ‘toen de eerste Bric-prognose werd gepubliceerd, geacht om begin jaren dertig van deze eeuw de grote EU-landen in te halen’, schrijft Maarten Schinkel op 10 maart in de kolommen van NRC over ‘Hoe Poetin Ruslands welvaart verspeelde’. ‘Het gaat er niet van komen, en misschien wel nooit. Nog steeds is het land, met zijn 145 miljoen inwoners, in economische zin nauwelijks groter dan de Benelux.’
‘Hier speelt allereerst wat in de internationale literatuur de ‘Hollandse ziekte’ heet, naar de invloed van de gasvondsten in Nederland: de ‘gratis’ stroom van geld uit grondstoffen die ervoor zorgt dat de rest van de economie wordt verwaarloosd. Voeg daar zwakke instituties aan toe, en een strijd om de macht over een staatsapparaat dat al dat grondstoffengeld verdeelt. Corruptie, cliëntelisme en nepotisme zijn niet vreemd in veel grondstoffenrijke landen.’ Het Russische ministerie van Defensie mag dan het meest corrupt zijn, in delfstoffen valt gezien de omvang het meeste geld te verdelen en Europa is de grote financier van deze graaimachine.
‘Het systeem van Russische staatscorruptie is gecentraliseerd in de handen van Poetin en een kring van bekenden – de siloviki –’ schrijven Ruslandkenners Miriam Lanskoy en Dylan Miles-Primakoff in ‘Power and Plunder in Putin’s Russia’, dat verscheen in het wetenschappelijke Journal of Democracy. De Siloviki stapten na de instorting van de Sovjet-Unie ‘in het machtsvacuüm’. Deze ‘voormalige KGB-officieren werkten samen met overheidsinstanties, bedrijven en andere invloedrijke instellingen in heel Rusland. Ze gebruikten deze posities om te observeren, te controleren en hun macht uit te bouwen, vaak in samenwerking met georganiseerde misdaadnetwerken. Onder de huidige president van Rusland, zelf een KGB-veteraan, hebben deze inspanningen hun vruchten afgeworpen: het netwerk van voormalige KGB-officieren rond Poetin heeft de facto de hele Russische economie in handen, waarbij alle eigendomsrechten in de praktijk afhankelijk zijn van de welwillendheid van het regime. Hoge staatsfunctionarissen krijgen veel ruimte om staatsmiddelen te plunderen, terwijl bedrijven en oligarchen hun bijdrage aan het regime moeten leveren in ruil voor het ongehinderd voortzetten van hun activiteiten.’ Denk aan een financiële bijdrage aan een hoge functionaris die overheidscontracten verdeelt, en het zich afzijdig houden van politiek. Dat weten oligarchen sinds een van hen – Michail Chodorkovski – wegens ‘belastingontduiking’ in de bak belandde.

In haar boek De mannen van Poetin noemt onderzoeksjournalist Catherine Belton dit het bepalende moment van zijn presidentschap, ‘omdat het de machtsbalans helemaal veranderde’. Chodorkovski was te ver gegaan door Poetin openlijk uit te dagen, vertelt Belton in een interview met Knack. ‘Hij wilde zijn oliebedrijf aan Chevron en Exxon verkopen om in 2008 mee te doen aan de presidentsverkiezingen. Poetin slaagde erin om de rijkste man van Rusland in de gevangenis te gooien en de rechtbanken op te dragen hoeveel jaar hij daar moest blijven. Dat was op dat moment ongezien.’
Belton beschrijft ook hoe dit een ‘enorm effect’ had op alle andere oligarchen. ‘Chodorkovski is veroordeeld voor de slinkse manier waarop hij zijn fortuin heeft vergaard. Omdat alle Russische miljardairs dezelfde trucs hebben uitgehaald om rijk te worden, snapten ze meteen dat hen hetzelfde lot zou wachten als ze zich verzetten. Zoals een van hen me ooit vertelde: ‘Als ik een telefoontje krijg uit het Kremlin om 1 of 2 miljard in een bepaald bedrijf te investeren, doe ik dat onmiddellijk.’ Poetin heeft in zekere zin het eigendomsrecht afgeschaft. Sindsdien zijn de oligarchen uit het Jeltsintijdperk een soort managers die op de winkel letten.’ Waar zijn voorganger Boris Jeltsin nog in de zak zat van de machtige kliek in het Russische bedrijfsleven, heeft Poetin de machtsverhoudingen omgedraaid.
Poetin heeft corruptie niet uitgevonden, maar hij heeft het wel naar zijn hand weten te zetten. Zijn voorganger Boris Jeltsin zat nog in de zak van de machtige kliek in het Russische bedrijfsleven. Poetin heeft deze ‘oligarchen’ aangelijnd. Deze zakenlui – veelal afkomstig uit de communistische partij – werden in de roerige Russische jaren ’90 na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie rijk door te profiteren van de coldturkeytransitie van een geplande staatseconomie naar een kapitalistisch systeem.
Voormalige Sovjet-staatsbedrijven kregen zij voor een habbekrats in handen. Als onderdeel van de transitie kregen alle Russen vouchers van geprivatiseerde staatsbedrijven. De kapitalistische belofte kwam echter niet uit en de economie raakte in een vrije val. Voor wat roebels om brood van te kopen, verkochten mensen op straat hun vouchers aan handige zakenmensen, zoals Michail Chodorkovski.
Later kreeg deze eerste generatie oligarchen nog meer staatsmiddelen in handen. Tijdens de presidentsverkiezingen van 1996 stond de communistische kandidaat op pole-position, omdat onder Jeltsin de economie nog verder in een vrije val was terecht gekomen. Oligarchen – die ook de media in handen hadden – zagen het niet zitten dat onder een nieuw communistisch bewind al hun privébezit weer terecht zou komen in staatshanden en zetten Jeltsin – ondanks zijn continue staat van dronkenschap – in een campagne neer als de beste kandidaat. Zij spekten de lege staatskas, zodat Jeltsin financieel orde op zaken kon stellen in Rusland. Deze financiële steun kon de overheid echter nooit terugbetalen, en in ruil daarvoor kregen de oligarchen nog meer voormalige staatsbedrijven in hun bezit.
Waar de oligarchen zijn voorganger Jeltsin nog in hun zak hadden, en Poetin naar voren schoven als opvolger, heeft Poetin de rollen omgedraaid en de oligarchen aangelijnd. Onder zijn vleugels is een nieuwe generatie oligarchen opgekomen die hebben geprofiteerd van lucratieve overheidscontracten. Zolang de oligarchen zich niet bemoeien met politiek, kunnen zij zakendoen.
Corruptie is het systeem in Rusland en werkt door tot in alle hoeken van de maatschappij, van de openbare weg tot in het bedrijfsleven. Verkeerspolitie zet automobilisten aan de kant en laat ze doorrijden na betaling van een zakcentje. Bedrijven lopen kans op onteigening door samenzwering tussen corrupte ambtenaren en hun zakelijke partners.
‘Met tactieken zoals de vervalsing van documenten, rechtszaken en gerechtelijke bevelen worden commerciële activa gekaapt’, schrijven Lanskoy en Miles-Primakoff over het fenomeen dat bekend staat als ‘de overval’ – reiderstvo op z’n Russisch. ‘Het gemak waarmee roofzuchtige ambtenaren succesvolle bedrijven kunnen grijpen, heeft de concentratie van de economische middelen van Rusland in een klein aantal handen versneld. Op deze manier is de Russische kleptocratie een zichzelf instandhoudend systeem dat de mogelijkheden voor hervorming van binnenuit uitsluit.’
‘Degenen die uit de gratie raken, zullen ontdekken dat hun corrupte activiteiten schokkend 'onthuld' zijn’, schrijven Lanskoy and Dylan Miles-Primakoff. Poetin heeft de macht om mensen te maken en te breken, maar wie precies waar de opdracht voor heeft gegeven blijft doorgaans in nevelen gehuld. Dit is een ‘adhocratie’, aldus Galeotti. ‘Iedereen probeert te raden wat de baas wil in de hoop hem een plezier te doen. Gedeeltelijk komt dit simpelweg door angst wat er zou gebeuren als ze dit niet zouden doen of een onmiddellijke beloning als ze het bij het juiste eind hebben. In de top van het systeem is het ook een weerspiegeling van een primaire loyaliteit tussen Poetin en zijn mannen.’
Wie corruptie en het bestuursmodel van Poetin en de siloviki aan de kaak stelt, doet dat met gevaar voor eigen leven. Voormalig Russisch spion Alexander Litvinenko, werd vergiftigd en overleed in Brits ballingschap en Sergej Magnitsky – de advocaat van de Amerikaanse investeerder Bill Browder – overleed in de gevangenis. Oppositielid Alexej Navalny – die grootschalige fraude in de kring rond Poetin onthulde – overleefde vergiftiging, maar zit nu vast in een Siberische cel. Het is ‘staatsmaffia’, aldus Bill Browder, die het heeft meegemaakt en beschrijft in zijn recente boek.
‘Als turbo-effect was er in Rusland ook nog de rauwe en ondoordachte manier waarop de economie, door westerse adviseurs, in de jaren negentig cold turkey moest worden omgetoverd in een moderne kapitalistische machine’, zo blikt Schinkel terug op de roerige jaren ’90. ‘Machtsconcentraties en oligarchen zijn daar twee gevolgen van.’
Met behulp van westerse advocaten en fiscalisten sluisden oligarchen de afgelopen decennia hun van de staat geroofde middelen naar het buitenland en verborgen zich achter juridische structuren. Een verdoezelmachine waar Malta, Cyprus, het Verenigd Koninkrijk en ook de Amsterdamse Zuidas – waaronder advocatenkantoor Houthoff – flink in meedraaien. De Russische roofeconomie is dus niet alleen gefinancierd, maar ook gefaciliteerd door Europese landen.
Industriële vergane glorie
Mede als gevolg van de door corruptie verwaarloosde economie steekt het huidige Rusland schril af tegen het eens zo sterke militair-industrieel complex van de Sovjet-Unie. Post-Sovjet Rusland heeft de grootste moeite om hoogtechnologische ontwikkelingen bij te benen. Na de ineenstorting van de USSR is de deur wagenwijd opengezet voor investeringen en activiteiten van buitenlandse bedrijven in Rusland, maar op eigen kracht komt het land niet mee.
Parallel aan de modernisering en uitbouw van zijn strijdkrachten is nog gepoogd om Rusland zelfvoorzienend te maken, maar dat blijft beperkt tot varkensvlees, gevogelte en graan. Onder Poetin is Rusland wel van netto importeur van graan getransformeerd tot de grootste exporteur ter wereld. Met graan heeft Poetin zo naast olie en gas een nieuw exportmiddel in handen waarmee hij tot diep in de wereldeconomie is gepenetreerd, en wat hem een economisch wapen heeft opgeleverd. De economie van Rusland blijft echter afhankelijk van handel met het buitenland, voornamelijk de EU.
Kennis en kunde worden ingevlogen, technologie en gereedschappen geïmporteerd. In 2021 maakte de invoer van machines en gereedschappen dertig procent uit van de totale Russische import. Waar de Sovjet-Unie uitblonk in de eerdere generaties machinebouw, heeft post-Sovjet Rusland de slag compleet gemist bij de transitie van analoge naar gedigitaliseerde machinebouw. Voor de geavanceerde machinerie is Rusland bijna voor 100 procent afhankelijk van het buitenland, met name West-Europa en de VS.
‘Hoogwaardige machinerie vormt de kern van de inspanningen van Rusland om zichzelf te moderniseren’, schrijft voormalig Rusland-correspondent Ben Aris in zijn analyse Russia’s sanctions soft underbelly: precision machine tools. ‘Elke industriële sector is afhankelijk van de kwaliteit van de gereedschappen die worden gebruikt om dingen te maken: de zware industrie, de machine-industrie, de auto-industrie, de energietechniek, de scheepsbouw, de vliegtuigindustrie en de hele defensiesector. Volledige afhankelijkheid van geïmporteerd gereedschap is geen goede positie voor een land als Rusland dat autonoom wil worden in industrie en defensie.’
Op basis van de in- en uitvoer van wapens lijkt de afhankelijkheid van het buitenland aan Rusland voorbij te gaan. Cijfers van SIPRI tonen dat Rusland tweede exporteur ter wereld is, en het land importeert zelf weinig complete wapensystemen. Maar schijn bedriegt. Grondstoffen, onderdelen, expertise en de machines om wapens te produceren komen wel uit het buitenland.
‘Moderne wapens hebben heel veel onderdelen’, vertelt Van Hooft van HCSS aan FTM. ‘De kwaliteit van Russische chips en processoren is niet geweldig. Die moet Rusland voor haar moderne wapensystemen uit het buitenland halen.’ Computerchips fungeren als hersenen van moderne elektronica en zijn essentieel voor moderne wapensystemen als gevechtsvliegtuigen.
De Britse denktank RUSI wijst op basis van Oekraïens veldonderzoek ook op die afhankelijkheid. De Oekraïense onderzoekers vonden in achtergelaten materieel en restanten van raketten essentiële onderdelen van Amerikaanse en Britse makelij. Dit betreft onder andere het TOR-M2 luchtverdedigingssysteem, Iskander-M mobiele ballistische korteafstandsraketsysteem en de Kalibr-kruisraketten. ‘Dit patroon is universeel. Vrijwel alle Russische moderne hardware is afhankelijk van complexe elektronica geïmporteerd uit onder andere de VS, het VK, Japan, Israël en China.’
‘Vroeger was met geld en meekijken bij de concurrent veel mogelijk in het kopiëren van wapens, maar die tijd is voorbij’, vervolgt Van Hooft. ‘De ontwikkeling en productie vereisen ook veel kennis en organisatiecapaciteit.’ Met massale import van onderdelen is de Russische wapenfabrikant er dus nog niet.
Deel 2 van deze analyse, ‘De economische uitputtingsslag tussen Poetin en het Westen’, verschijnt morgen, 16 juni.
63 Bijdragen
Vincent Huijbers 9
Rusland lijkt ook een geschiedenis te hebben waarbij ze de tekortkomingen toch wisten te verzilveren in efficiënt materieel (T34, Kalashnikov). Maar ook mensen(levens) worden als middel in gezet op een schaal die wij niet kunnen bevatten. De propaganda doet het voorwerk en tijd de rest.
En nog belangrijker. Hoeveel tegenkracht ondervindt Poetin? Wij hebben ons in Europa afhankelijk gemaakt én geen zin of de middelen om aan de randen van Europa te vechten. En de VS heeft ook aangegeven geen zin meer te hebben om de hoofdsponsor van vredesmissies te zijn. Wij hebben meer te verliezen dan Poetin hoeft te winnen.
Maar er is ook hoop:
Demonstrant in Moskou wil 'Big Mac terug' - https://nos.nl/l/2432392
John Janssen 4
Vincent HuijbersVincent Huijbers 9
John JanssenLia 4
Vincent HuijbersVincent Huijbers 9
LiaHet zal de demonstrant denk ik niet enkel om de calorieën gaan. :-)
Lia 4
Vincent HuijbersEn toch vind ik het dubbel, om niet te zeggen symbolisch, dat uitgerekend McDonalds als symbool voor die westerse vrijheid wordt gekozen…
Vincent Huijbers 9
LiaDeze negatieve kant kleeft daar misschien nog niet aan deze merken en heeft de kracht van het symbool nog niet aangetast.
Lia 4
Vincent HuijbersJohn Janssen 4
Feit blijft dat ondanks die binnenlandse economische zwakte genoeg aan een strijkstok blijft hangen om de oorlog in Oekraïne te bekostigen. Bizar eigenlijk dat diezelfde oorlog feitelijk wordt gesponsord door ons, dmv een 100miljard betalingen voor olie en gas in de afgelopen 3,5 maand.
Er zijn nog geen berichten van xmiljoen Russen die in de rij staan voor voedselhulp, toch?
Gas om hun huizen te verwarmen deze winter is er voldoende voor de Rus. Voor West Europa gaat het toch 'knijpen' worden deze winter.
Het is misschien een grote olifant in de kamer die we liever niet onder ogen komen, maar het zou zomaar kunnen zijn dat vrind Vladimir de 'bijkomende schade' voor Europa nu belangrijker vindt dan die hele Donbas regio innamen!
En voor wat betreft technologische support voor de Russische maakindustrie zal Vladimir zich wel wenden tot kameraad Xi.
Roel Westhoff 1
John JanssenJohn Janssen 4
Roel WesthoffRoland Horvath 7
De inhoud van het artikel is evengoed van toepassing op het Vrije Westen.
De West Europese politici hebben de olie en gas leveringen uit RU afgezegd om hun leenheer de VS hen dat bevolen heeft. Als er elders geen of te weinig gas te verkrijgen is dat sterven de EU burgers maar van de kou.
Nog een vergeten feit, dat in het oorlogsgestook van de EU politici en MSM niet voorkomt.
Sedert 1991, de ontbinding van de Sovjet Unie SU, tot 2014 hebben de UA regeringen steeds in het openbaar laten weten dat ze neutraal willen zijn. Zoals CH en AT ook neutraal willen zijn. Dat is voor de Oekraïners ook qua veiligheid en economische activiteit het beste. Ten andere ook voor RU en voor heel Europa. En dat is niet volgens de wensen van de VS.
Het artikel heeft wellicht een wat overdreven zakelijke inhoud. Maar het moet zich dan wel ontdoen van die inhoudsloze oorlogspropaganda. Want Europa en de VS zijn op hun manier even corrupt.
De NAVO activiteit bewijst dat. De Europese belangen tellen niet meer. De geesten van de Europese politici zijn versteend.
Marja de Jong 2
Roland HorvathDat er met een beperkte blik naar de beweegredenen van Poetin en consorten wordt gekeken is te begrijpen, het valt niet mee om tot de ontdekking te komen dat niet alleen de zo gehate VS, NAVO en westen van alles in de schoenen is te schuiven, maar het aanbeden slachtoffer, het voorbeeld van de andere, betere kant ook niet fris is.
Een aanrader is de uitspraken van Poetin op 17.7.2021 er eens op na te lezen, om te merken dat hij helemaal niet vanwege de westerse dreiging Oekraïne van de kaart wil vegen.
Misschien wat ontluisterend, maar waarschijnlijk niet verstaan door de gestaalde westenhaters.
http://en.kremlin.ru/events/president/news/67828
John Janssen 4
Marja de JongLia 4
John Janssenhttps://www.vn.nl/grote-vraag-pacifisme/
Eric Smit 11
Roland HorvathLia 4
Eric Smitzou je ook een stokpaardje kunnen noemen. Alle betrokken partijen valt het nodige te verwijten.
De berichtgeving van FTM over deze oorlog zou best wat genuanceerder mogen.
Wietze van der Meulen 6
LiaAls je het verhaal zo leest, dan zou je bijna gaan denken "die Russen verliezen altijd".
We zullen zien wat het wordt.
De oorlog in Oekraïne heeft overigens overal gevolgen (niet onbekend).
https://www.welt.de/politik/ausland/article239361459/Steigende-Lebensmittelpreise-koennten-in-elf-Laendern-zu-Unruhen-fuehren.html
„Wenn wir die Menschen nicht ernähren, nähren wir den Konflikt“
Misschien kunnen we ons daar beter wat op richten. Mijn indruk is (maar misschien mis ik wat) dat we dit wel weten maar er erg weinig aan doen momenteel (totdat het weer te laat is?).
Roland Horvath 7
Wietze van der MeulenRoland Horvath 7
LiaRoland Horvath 7
Eric SmitNa 12 jaar behoort FTM reeds jaren tot de betere media in de Benelux. Het praat mee in de Tweede Kamer en tal van politici en bestuurders allerhande lezen minstens de titels en de samenvattingen van de artikels. FTM is dus een deel van de Nederlandse NL staatsstructuur. In die voorstelling zijn de media de Vierde Macht en het volk de Vijfde Colonne alias het vijfde wiel aan de wagen.
Of het bovenstaande artikel tot het domein van FTM moet behoren, kunnen we dus gerust overlaten aan de redactie van FTM.
Het artikel geeft een beschrijving van 'Het wankele militair-industrieel complex van Vladimir Poetin'
De titel is een schitterende samenvatting van de hele inhoud van het artikel.
Rusland RU heeft een militair industrieel complex vergelijkbaar in opbouw en doel met dat van de VS. De RU variant is minder groot. En volgens de term 'wankele' kunnen we spreken van een mislukking. In het artikel is er geen goed woord voor RU, zo ongeveer alles is negatief en persoonlijk.
Dat is niet productief. De meeste bronnen zijn westerse experts, Rusland kenners.
De term Russisch is vervangen door 'Vladimir Poetin'.
De corruptie is in RU groot en dat hindert de maatschappij en alles wat daarbij hoort heel erg. Dat is reeds veel langer bekend.
De 'afhankelijkheid van het buitenland voor cash, tech en modernisering' geldt voor ieder land dat mee gedaan heeft met de globalisering van de handel. Dat wordt geïllustreerd door een recente uitzending van VPRO Tegenlicht.
https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2022-2023/wat-als-de-handel-stilvalt.html
Kortom, met de beste wil is van het artikel niet veel te maken. Graag volgende keer beter.
Nog iets, de beschrijving van de RU militaire macht kadert in een oorlog in UA.
Commentaar op die oorlog is dus relevant. En volgens velen, o.a. Noam Chomsky, had die oorlog vermeden kunnen worden. Rekening houdend met de eisen van RU.
Wietze van der Meulen 6
Roland HorvathIk ben benieuwd of dhr. Smit hier nog een reactie op geeft.
Christine 3
Wietze van der MeulenLia 4
Wietze van der MeulenArjan Bosscha
Roland HorvathBert van Riel
Roland HorvathJohn Janssen 4
Bert van RielLia 4
Bert van RielHank Rearden
Roland HorvathGratis advies voor de "onderzoeksjounalisten" en off-topic knuppel in hoenderhok: zoek eens uit of de apenpokkenepidemie is voortgekomen uit klinische studies waarbij gezonde vrijwilligers werden ingespoten met een verzwakt apenpokkenvirus (MVA) met daarin synthetisch coronavirus S(pike)-eiwit (1,2,3).
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7337387/
2. https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04569383
3. https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04639466
.
Christine 3
Hank ReardenAlex Vis 3
ChristineChristine 3
Alex VisJan Ooms 10
Hank ReardenEn haal die knuppel maar weer uit het hoenderhok voordat je een apenpokken-corona-vogelgriepvirus oploopt…
P.S. Met het tussen aanhalingstekens plaatsen van “onderzoeksjournalisten” ben je wel heel duidelijk in het niet willen begrijpen van feiten!
Christine 3
Jan OomsVoor de opstart kreeg FTM € 180.000 subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek!
Wietze van der Meulen 6
Christinehttps://www.svdj.nl/over-svdj/
Geheel onafhankelijk?
Christine 3
Wietze van der MeulenWiens brood men eet, diens woord men spreekt.
Wietze van der Meulen 6
Jan OomsHank Rearden
Jan OomsBen ervaringsdeskundige Jan, wel degelijk op FTM, gewoon alle reacties verwijderd (wel onder slechts 1 artikel na uitgebreide woordenwisseling in dit geval bij met referenties onderbouwd coronagerelateerd materiaal) omdat deze niet strookten met het narratief, maar als reden werd gegeven "reageren onder pseudoniem".
Wat mij betreft prima, maar ben dan ook eerlijk. Omdat corona niet meer actueel is wordt milder omgegaan met kritiek, daarom stip ik apenpokken aan, eens zien wat dat voor effect heeft.
Overigens is het bovenstaande artikel pure anti-Rusland propaganda. Wat mij betreft zijn Duitsland en Frankrijk, kortweg EU, en daarmee Nederland, dat destijds neutraal was totdat het werd bezet, niet veel beter dan het Derde Rijk uit WOII, met onteigening van Russisch bezit (destijds onteigening van Joods bezit), Ursula von der Leyen als vooruitgeschoven hoofd van het Vierde Rijk (1).
Inflationaire effecten worden momenteel ook weer gezien net als in de Weimar Republiek destijds, en is volledig terug te voeren op ECB beleid, waarmee de ECB de facto te vergelijken is met de Deutsche Reichsbank (2,3), die gelukkig in 1945 werd opgeheven, wel na "enig" bloedvergieten dat in de huidige situatie op kleine schaal in Oekraine maar ook op wereldschaal nog altijd een reele optie is.
1. https://www.theguardian.com/world/2021/dec/24/poland-jarosaw-kaczynski-germany-eu-fourth-reich
2. https://www.telegraph.co.uk/business/2020/06/07/germans-fear-ecb-following-weimar-reichsbank-inflation-trap2/
3. http://www.holocaustresearchproject.org/economics/reichsbank.html
Roland Horvath 7
Hank Reardenhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Anne_Morelli
Alex Vis 3
Hank ReardenHank Rearden
Alex VisNexit.
Hetty Litjens 6
En Joegoslavië dan? Meten met twee maten is een teken van propaganda, meer nog, disinformatie.
Wat economie betreft: Rusland heeft intussen de meeste uit het land verdwenen bedrijven overgenomen. Het gaat niet goed met de Europese bedrijven die ineens miljarden kwijt zijn. Europa is verwikkeld in een proxy oorlog tegen Rusland. Oekraïne is het voorwendsel voor een nieuw militaristisch Europa onder leiding van de NAVO. Duitsland is bezig met een revanche na WO II.
Dat kan nooit goed gaan. En dat begint met de gelijkschakeling van de pers in Europa. Wie nog durft op te komen voor onderhandelingen, de enige weg om te komen tot een langdurige vrede in Europa, wordt weggezet als een vijand. Het is een paar keer misgegaan met de overname van de Sovjet Unie/Rusland, maar nu wil men met bewapening van Oekraïne weer een poging wagen. En lijkt dat te lukken? Op geen enkele manier. Europa verarmt zienderogen. Ook dat kan niet goed gaan.
Bert van Riel
Hetty LitjensWillem de Vroomen 4
Bert van RielDoor welke partij in de burgeroorlog werden die bombardementen uitgevoerd?
Bert van Riel
Willem de VroomenLia 4
Bert van Riel(Toelichting: er stond niet “heeft binnengevallen”, maar “is binnengevallen”)
Vincent Huijbers 9
Hetty LitjensBekijk de verschillende optredens van Poetin en vooral die waar hij zichzelf vergelijkt met Peter de Grote.
Het is Poetin die zorg draagt voor dat de NAVO opschuift naar zijn grens. Het is zijn optreden die er voor zorgt dat Europese landen zich bezinnen om hun defensie op orde te krijgen.
De westerse wereld heeft een hoop steken laten vallen na de val van de Sovjet Unie en dat is een gemiste kans geweest om Rusland echt een deel van Europa te laten worden. Maar het gepruts van Poetin is het voortzetten van een Russische traditie.
Pieter Jongejan 7
Voeg daarbij dat Rusland de grootste graanexporteur van de wereld is en over een immense voorraad schaarse en dus dure en noodzakelijke grondstoffen voor de high tech industrie beschikt en er ontstaat een totaal ander beeld.
Het is waar dat Rusland zucht onder corruptie en dat dit de economische groei in Rusland afremt, maar dit gebeurt ook in Griekernland, Italie, Frankrijk, Belgie en andere Europese landen. Is AirFrance/KLM een Europese winnaar of een schip van bijleg?
Was de aankoop van aandelen AirFrance/KLM tegen 12 euro (huidige koers 2 euro) niet gebaseerd op een nog groter gebrek aan realiteitszin? En zitten de falende ministers niet nog steeds op het pluche? En wat te zeggen van het tegen beter weten in handhaven van de euro tot de euro ontploft? Gaat klaas Knot akkoord met het opkopen van meer italiaanse staatsobligaties door de Franse ECB?
De positie van Rusland is maw minder zwak dan in dit artikel wordt gesuggereerd.
De EU verwacht Rusland op de knieen te krijgen met steeds meer sancties, maar het resultaat is dat Rusland geld als water verdient en in de handen van China en straks wellicht India wordt gedreven en dat onze reele inkomens fors blijven dalen.
John Janssen 4
Pieter JongejanZelfs met een discount van 30 dollars op een Barrel Crude of Ton Diesel lacht Vladimir zich een bult in den broek. En Ja, een hoop gaat richting India en China.
En wij, wij moeten onze Oeral variant van ver halen, tegen steeds hogere prijzen en additionele hoge shipping kosten.
Pieter Jongejan 7
John JanssenIn Rusland ligt de inflatie rond de 16% en de nominale rente eveneens op 16%. Bij ons ligt de inflatie op 8% en de nominale rente op 2%.
Dit betekent dat Europa met een negatievve inkomensspiraal te maken heeft en dat dit ook zo blijft zolang de reele rente niet positief wordt. Rusland heeft geen negatieve inkomensspiraal. Als gepensioneerde ga ik er in 2022 ongeveer 8% in koopkracht op achteruit. In Rusland krijgt een gepensioneerde 16% rente over zijn pensioenspaarpot bij een inflatie van 16% en gaat hij er dus niet op achteruit.
Nu de ECB de rente met een kwart procent heeft verhoogd stijgen de rentetarieven in de schuldenlanden veel harder dan in Noord-Europa. De verwachting is dat de euro uit elkaar zal vallen als de ECB de rente verder verhoogd. Als noodgreep komt dan het uitdrukkelijk verboden instrument van monetaire financiering in beeld. De negatueve reele rente en de negatieve inkomensspiraal blijven dan gehandhaafd. De koopkracht van mijn pensioen zal dan ook in de volgende jaren met procenten tegelijk omlaag gaan. En alle pensioenen..
Brussel lijkt geregeerd te worden door de Amerikaanse financiele sector plus hun militair complex en hun high tech sector. De high tech sector heeft dringend schaarse grondstoffen nodig, waaronder ook neon. Neon is onmisbaar bij de productie van microchips en werd in Mariapoel geproduceerd door een fabriek die in de Jeltsin tijd voor een prikkie is opgekocht door de rijkste oligarchen van de Oekraine. Deze zochten uiteraard steun bij de USA en de EU om hun geroofde bezit veilig te stellen. Mijn inschattimg is dat de beroemde opmerking van Victoria Nuland (fuck the EU) betrekking heeft op het afwijzen van toetreding van de Oekraine. dan maar NATO..
Hank Rearden
Pieter JongejanVgl. OECD hebben Nederlandse huishoudens gemiddeld 230% aan schuld t.o.v. NETTO besteedbaar inkomen (1). Bij de huidige renteverhogingen en inflatie zal dat percentage nog groter worden.
Gelukkig kan het hoi polloi nu de schuld aan oorlog/Rusland geven. COVID19 was niet meer dan een opmaat naar (3e Wereld)oorlog, waarin financiering die nodig was voor grootschalige oorlogsvoering door kapitaalcreatie van ECB, Fed, etc. werd gelegd (2).
1. https://data.oecd.org/hha/household-debt.htm
2. https://www.forbes.com/sites/peterpham/2017/12/01/how-to-finance-a-war/
Wietze van der Meulen 6
Pieter JongejanDe koers van Europa zal voor de Europeanen nog veel nare gevolgen hebben ben ik bang.
Ondertussen is de ECB alweer in noodzitting bijeen.
https://www.welt.de/wirtschaft/article239361691/Wegen-Bondrenditen-EZB-beruft-ausserordentliche-Ratsitzung-ein.html
Wat wordt de reactie? Een nieuw opkoopprogramma?
Alex Vis 3
Pieter JongejanWillem de Vroomen 4
Na de val van de Berlijnse Muur in november 1989 en de opheffing van de Sovjet-Unie bleek de “war on communism” gewonnen. Triomfantelijk werd verkondigd dat het einde van de geschiedenis was aangebroken. Heel de wereld zou eindelijk het ideaal omarmen. Het heersende ideaal van het liberale kapitalisme: economische productie door concurrerende ondernemingen voor de vrije markt, gericht op winst, in combinatie met vrijheid en democratie, zou vooruitgang en welvaart brengen voor iedereen. Enkele jaren later bleek een nieuwe vijand te zijn opgestaan: het internationale jihadistische terrorisme.
Na het verdwijnen van het communisme uit Rusland en Oost-Europa trokken Amerikaanse, Duitse en andere West-Europese financiers naar het Oosten om de managers en de directeuren van de vroegere staatsbedrijven te adviseren over de privatisering van die bedrijven. Uit die tijd stammen de eerste oligarchen. En in de huidige tijd zien we een tweede resultaat van al die ontwikkelingen: Poetin en de oorlog in Oekraïne.
M. van de Sande 1
Willem de VroomenHet is overduidelijk dat het opwarmen van de aarde, aardbevingen, orkanen, andere natuurrampen, Poetin en de oorlog in Oekraïne allemaal directe gevolgen zijn van het afnemende aantal piraten sinds 1800.
Willem de Vroomen 4
Na de val van de Berlijnse Muur in november 1989 en de opheffing van de Sovjet-Unie bleek de “war on communism” gewonnen. Triomfantelijk werd verkondigd dat het einde van de geschiedenis was aangebroken. Heel de wereld zou eindelijk het ideaal omarmen. Het heersende ideaal van het liberale kapitalisme: economische productie door concurrerende ondernemingen voor de vrije markt, gericht op winst, in combinatie met vrijheid en democratie, zou vooruitgang en welvaart brengen voor iedereen. Enkele jaren later bleek een nieuwe vijand te zijn opgestaan: het internationale jihadistische terrorisme.
Na het verdwijnen van het communisme uit Rusland en Oost-Europa trokken Amerikaanse, Duitse en andere West-Europese financiers naar het Oosten om de managers en de directeuren van de vroegere staatsbedrijven te adviseren over de privatisering van die bedrijven. Uit die tijd stammen de eerste oligarchen. En in de huidige tijd zien we een tweede resultaat van al die ontwikkelingen: Poetin en de oorlog in Oekraïne.
Marc de Wit 1
Willem de Vroomen 4
Sinds 2001 zijn er door Amerika en de bondgenoten 326.000 bommen en raketten afgeworpen en afgeschoten op landen over de hele wereld. Waarvan 152.000 op Syrië en Irak. Verder nog onder anderen op Somalië, Pakistan, Lybië, Jemen. Gedurende ruim 20 jaar, 45 per dag. Onder vier Amerikaanse presidenten: Bush, Obama, Trump, Biden.
Zoals Boudewijn de Groot al zong in 1966: “Voor de glorie en de eer van het vrije Westen”.
Roland Horvath 7
Willem de VroomenIn Europa hebben we te weinig aandacht besteed aan de geschiedenis van Amerika. We zijn vooral blijven hangen bij Egypte, Griekenland en de Romeinen. Dat wordt terecht gezien als onze voorgeschiedenis en - beschaving. Bovendien willen velen niet inzien dat kennis en inzicht van geschiedenis, politicologie, sociologie, psychologie en andere wetenschappen, die mensen betreffen, essentieel zijn voor een gelijkmatig en egalitair bestaan van de maatschappij. Die kennis en begrip zijn van het allergrootste belang voor onze houding betreffende de situatie in UA en betreffende de verschillende deelnemers.
Eén van de voorstellingen van zaken is dat het gaat om een nieuwe wereld overheid/ regering/ bestuur: Wordt het een zogenaamd multipolair bestuur, dus een samenwerking tussen staten of wordt het een monopolair bestuur. Onder de leiding van één staat, de VS. Die dat wil realiseren via oorlog. Kost wat kost.
Nog een element, dat het denken beïnvloedt, is het absolute denken van het monotheïsme in de drie versies van de leer van Mozes, sedert zo'n 3.200 jaar geleden.
Gerard van Dijk 6
Ben benieuwd hoe de lezers, de redactie en journalisten over hun narratief denken?
https://youtu.be/QpxWE_a9tnA
Roland Horvath 7
Gerard van DijkStaat van oorlog tussen Rusland en Oekraïne uitgelegd door
Abhijit Chavda, India, geopolitics.
Nico Wortèl
Gerard van DijkWant je kan gewoon een cursus volgen, bijvoorbeeld over de Tao Te King: Vrijmetselarij gaat over hulpverlening.
Marc de Wit 1