
Heeft Nederland een 'zorgmarkt'? David Hollanders ziet slechts een kartel van private partijen - de zorgverzekeraars - die met een oud-minister aan het hoofd de staat belobbyen. Zodat de Autoriteit Consument en Markt nu weet wat haar te doen staat. Optreden tegen samenwerkende huisartsen, bijvoorbeeld.
Over één zaak zijn economen het eens. Monopolies, oligopolies en kartels zijn een slechte zaak. Marktmacht voor één of meer aanbieders leidt namelijk of tot hogere prijzen of tot lagere kwaliteit – of tot beide. Marktmacht wordt dan ook wel gedefinieerd als de mogelijkheid voor een marktpartij om de prijs te beïnvloeden en zo het efficiënt veronderstelde prijsmechanisme te verstoren.
Ook politici zijn unaniem tegen marktmacht, of ze zichzelf nu rechts noemen of links of iets daartussenin. En dus is er in Nederland een staatsorgaan dat in te grijpen heeft in reëel bestaande markten uit naam van het idee markt. In de eigen woorden van de Autoriteit Consument en Markt – want zo heet het staatsorgaan sedert 2013 – ziet dit instituut 'erop toe dat bedrijven eerlijk concurreren en beschermt [zij] consumentenbelangen.' 'Eerlijke concurrentie' is oxymoron noch pleonasme voor de ACM maar een van staatswege realiseerbaar ideaal.
'Eerlijke concurrentie' is voor de ACM een van staatswege realiseerbaar ideaalHoewel de doelstelling economisch gemotiveerd is, geeft de ACM een juridische uitleg. De ACM treedt naar eigen schrijven op 'tegen bedrijven die zich niet aan de regels houden. En we kijken met een breed vizier naar wat er nodig is om het onderliggende probleem op de markt op te lossen.' Er wordt dus met een 'breed vizier' gekeken, waarbij het er evenwel om gaat dat de regels niet overtreden worden. Wat ook van deze zelfinterpretatie zij, de praktijk blijkt weerbarstig zoals de 'zorgmarkt' laat zien. De 'zorgmarkt' wordt gedomineerd door vier grote partijen. Dit heeft niets uit te staan met volledige mededinging (de economenterm voor 'eerlijke concurrentie', waarvan een minimale definitie luidt dat er veel vragers en aanbieders zijn, waardoor geen partij de prijs kan beïnvloeden). Marktmacht wordt dikwijls uitgedrukt als een waarde op de zogenoemde Herfindahl-Hirschman Index (HHI), de som van de kwadraten van de marktaandelen van alle aanbieders. De HHI is 10.000 bij een monopolie en nabij nul bij volledige mededinging. Een HHI boven de 2.000 wordt veelal gezien als indicatief voor een oligopolie (soms worden als drempelwaarde 1.800 of 2.200 gehanteerd). In 2014 was de HHI op de 'zorgmarkt' 2.240.
'Zorgmarkt' is een kartel
Op provincieniveau is de HHI overigens soms hoger (met een maximum van 6028 in Friesland). De 'zorgmarkt', die dus geen markt is, en daarom altijd tussen aanhalingstekens geplaatst moet worden, wordt, ook zo bezien, gedomineerd door enkele private actoren. In economentaal is het een oligopolie. In lekentaal is het een kartel. Nu zegt de HHI niet alles. Soms is de concurrentie groter dan dit getal suggereert. En soms – zoals in dit geval - niet. Zorgverzekeraars hebben zich verenigd in een informeel kartel dat zij zelf Zorgverzekeraar Nederland (ZN) noemen. Dat kartel is overigens helder over de eigen doelstelling. ZN 'behartigt de belangen van alle zorgverzekeraars'. Let wel, niet de belangen van patiënten en/of artsen worden vertegenwoordigd maar die van de zorgverzekeraars worden 'behartigd'.zorgverzekeraars belobbyen met een oud-minister de staatOm dat zo goed mogelijk te doen is oud-minister Rouvoet voorzitter. De staat reguleert niet de zorgverzekeraars maar zorgverzekeraars belobbyen met een oud-minister de staat. Dezelfde staat die het burgers verplicht zich bij private actoren te verzekeren, op straffe van vrijheidsbeperking. Wat heeft dit met de ACM van doen? Nu, de ACM keurt deze constellatie goed. Het ziet er geen beperking van 'eerlijke concurrentie' in. Het ziet er geen oligopolie in. Het brede vizier dat het ACM zichzelf toedicht is niet breed genoeg om een schoolvoorbeeld van een kartel te ontwaren.
43 Bijdragen
inleiding-in-de-economie
Ko Pernicus
...heeft er m.i. alles mee te maken wat je verstaat onder "eerlijke concurrentie". Afhankelijk van je begrip daarvan zal je best een mooi verhaal kunnen opbouwen dat die "eerlijke concurrentie" gewaarborgd blijft.
Het dillema lijkt me - hoe voorkom je nou kartelvorming: mogen die jongens elkaar nooit zien, mogen ze nooit met elkaar praten? Is ieder diner verdacht? Of moet je het zoeken in termen van het macht en tegenmacht?
Als ik me goed herinner heeft FTM namelijk ook wel eens uitgelegd dat het bijvoorbeeld huisartsen dan weer verboden is om als collectief te onderhandelen met een verzekeraar over een contract. En dat vond ik veel schrikbarender.
MvdB
Zorgstelsel: beste uit twee werelden
Rouvoet ging in zijn toespraak ook in op het functioneren van het zorgstelsel, dat inmiddels tien jaar in werking is. Rouvoet had er lovende woorden voor over: ““Ons zorgstelsel verenigt het beste van die beide werelden: een private zorgverzekering, ingebed in uitgebreide publieke randvoorwaarden. Dat moeten we koesteren, in het belang van de verzekerden. Laten we stoppen met discussies over het zorgstelsel vanuit dogma’s en vanuit de valse tegenstelling markt versus overheid. Zorgverzekeraars willen juist in een open dialoog met alle betrokken partijen kijken hoe het functioneren van ons zorgstelsel verder kan worden verbeterd. Want geen enkel stelsel is perfect, ook het onze niet.”
Peteur
MvdBinleiding-in-de-economie
Peteurkartel, maar integendeel de belangen van een kartel behartigt", is Rouwvoet te identificeren als leugenaar.
Carthago
inleiding-in-de-economieMvdB
MvdBDie reppen zich ook:
"ZN zegt in een reactie dat het ging om een indruk van voorzitter Rouvoet. “De observatie van onze voorzitter is de aanleiding geweest voor de uitspraak. Wij kennen de marketingbudgetten van vergelijkingssites niet”, zegt een woordvoerder. Die observatie blijkt dus niet juist te zijn. “Het is wel de indruk die is blijven hangen”, reageert de woordvoerder. Zij benadrukt dat het ook gaat om het beeld dat de reclames van vergelijkers oproepen: “Zij benadrukken de hoeveelheid aan keuzemogelijkheden, dat draagt niet bij aan een vermindering van de keuzestress.”
http://amweb.nl/schade-724356/vergelijkers-weerleggen-kritiek-rouvoet-over-groter-marketingbudget
De reageerders hieronder hebben dus volledig gelijk, Rouvoet lult uit zijn nek. Beschamend, al dat oeverloos gezwam.
Rouvoet ontvangt voor zijn deeltijdwerk bij ZN zo'n 160.000 Euro (2013). Voor de helft doe ik het fulltime en wie weet, misschien komt er iets verstandigers uit ;-)
inleiding-in-de-economie
MvdBAnton
Een kleine nuancering. Ik geloof dat ook hier weer de waarheid in het midden ligt. Concurrentie is goed, maar er kan ook teveel concurrentie zijn. Want dan dalen de winstmarges van de betrokken bedrijven tot een zodanig laag niveau dat ze niet goed meer in staat zijn om winst opzij te zetten om te kunnen investeren in de verbetering van hun producten. En om dat ze geen winst opzij kunnen zetten, en dus geen eigen vermogen kunnen opbouwen, komen ze ook niet in aanmerking voor leningen van derden.
Ludovikaa
AntonAnton
LudovikaaKort door de bocht zou je kunnen stellen dat terwijl ZZPers worden blootgesteld aan de door veel economen zo geprezen tucht van de markt en daardoor het loodje leggen, veel grote bedrijven zich met steun van hun vrinden in de politiek en de ambtenarij achter veilige oligopolistische barrières kunnen verschuilen.
Ludovikaa
AntonEmmef
AntonDe prijsverlaging ontstaat doordat er meer kans is op innovatie die de productie efficiënter maakt (waardoor je met dezelfde marge goedkoper kunt zijn). Zonder die innovatie is er geen <em>structurele</em> verlaging van het prijsniveau.
Natuurlijk is dit geen mainstream economen verhaal, want die beschouwen de incorrecte theorie van de horizontale prijs/afzetcurve als waarheid en krijgen geen alternatieve theorieën.
Anton
EmmefMaar innovatie kost geld. Dus als er geen winst is om te investeren in innovatie, dan legt dat een sterke rem op die innovatie.
Emmef
AntonVandaar de nadruk op het niet structurele effect: zonder innovatie en extra risico levert een markt met perfecte competitie geen lagere prijzen op.
Anton
EmmefWeet je het zeker? Het lijkt me dat in een monopolie de prijs hoger is dan in een perfecte markt. En als ondernemers in die perfecte markt dan ook nog eens gaan investeren in innovatie, waardoor hun prijs nog lager wordt, dan wordt het prijsverschil met een monopolie nog groter, lijkt me. Maar misschien bedoel je wat anders, of heb ik je niet goed begrepen?
Emmef
AntonAnton
EmmefDat lijkt me niet. De belangrijkste prijs is die van arbeid. En die kun je als werkgever fors verlagen door je personeel te dreigen met ontslag, of door ze te ontslaan en goedkoper weer in te huren.
"Mooie" voorbeelden daarvan zijn wat er nu gebeurt in de thuiszorg, wat er eerder gebeurde met het personeel van PostNL, en wat er nu wellicht gaat gebeuren met het personeel van de V&D en andere recent failliet verklaarde winkelketens.
Emmef
AntonEmmef
EmmefPeteur
Emmef
Peteurjsmid
EmmefSpeculaas
De kreet ''Nederland: kartelparadijs'' was al in de jaren zeventig van de vorige eeuw te horen. Dankzij strengere mededingingsregels uit Europa is daarin wel enige verbetering gekomen, maar het blijft behelpen. Een poldercultuur gaat slecht samen met een ondernemersattitude van snoeiharde concurrentie. Is de toplaag van het grootbedrijf overigens wel als ''ondernemer'' te betitelen ? Of sturen zij entiteiten aan die veelal met zg. ''me-too'' en copycat gedrag en hun kapitaal en schaalvoordelen uitbuiten om nieuwkomers uit de markt te drukken ?
Ludovikaa
SpeculaasCarthago
MvdB
CarthagoCarthago
MvdBRichardBanLvMI
CarthagoLudovikaa
Akkoord van Wassenaar
nick van der Beek
De zorg is een post-totalitair georganiseerde sector, heeft met marktwerking echt helemaal niets te doen.
pubben
"Als ik van collega’s hier hoor hoe jullie zorgsector overgereglementeerd is, waardoor de eigenlijke zorg heel ernstig in het gedrang komt, dan vraag ik mij af waarom al die mondige Nederlanders dat toegelaten hebben?"
Voor kritiek op onze cultuur en het zorgstelsel, ook over ZZPers moet je bij de buitenlanders zijn. Hier nogmaals Paul Verhaeghe:
http://www.filosofie.nl/nl/artikel/44579/moet-kunnen-en-samen-voor-ons-eigen.html
MvdB
pubbenJan Willem de Hoop
pubbenRichardBanLvMI
a) Staatsmacht creëert en beschermt kartels.
b) Kartelmacht corrumpeert het staatsbestuur.
Of de "managers" nu formeel in dienst zijn van de overheid of de "grote jongens" (m/v), is op een gegeven moment lood om bijzonder oud ijzer.
Aanpakken die macht, zou je dus denken.. (a + b)
<u>Voorgestelde oplossing</u>: terug naar het goede oude Ziekenfonds, let wel: het Ziekenfonds van vóór de aantasting door de Duitse bezetter in 1941, toen het vrije stelsel in Nederland werd gelijkgeschakeld met Nazi-Duitsland. Overigens staat Nazi hier natuurlijk voor "Nationaal Zorginstituut" ;)
Guest
De inhoud van deze bijdrage is verwijderd.
Vogelvrije Huisarts
GuestMvdB
Vogelvrije HuisartsRichardBanLvMI
GuestDe aanvulling op de openingszin: <i>"We hebben in Nederland bijna allemaal de mond vol van [..] de monopoly (sic) positie van de artsenmaatschappen"</i> doet wat merkwaardig aan.
De enige die "de mond vol" heeft over de samenwerkende huisartsen, is de overheid middels de ACM. Zoals in het artikel beschreven, is het juist door druk vanuit de samenleving dat de staat een stapje terug heeft moeten doen met haar intimidatiepolitiek.
Vogelvrije Huisarts
http://www.zorgvisie.nl/Home/Nieuws/2011/8/Marktwerking-zorgverzekeraars-nog-ver-te-zoeken-ZVS012084W/ Econoom Erik Schut vond toen ook al dat de NMa de overname van De Friesland door Achmea niet had moeten goedkeuren. Kamervragen? Nada..
MvdB
inleiding-in-de-economie
MvdB