Hoe het Israëlische leger de economie doet bloeien

Terwijl het Israëlische leger een grondoffensief is begonnen in de Gazastrook, draait de economie - ook in oorlogstijd - gewoon door. Het is een rare gedachte voor Nederlanders die al bijna 70 jaar geen oorlog meer kennen. Maar in Israël is de strijd al tientallen jaren aan de gang. Heftige periodes worden afgewisseld, door - relatief - rustige periode en Israëliers (en Palestijnen) weten niet beter. Het leven moet toch geleefd worden en dus draait ook de economie gewoon door. Oorlog of niet. Wie denkt aan broedplaatsen van creatief computertalent denkt dan misschien niet gelijk aan een land dat constant in oorlog is. Waar de raketten de burgers regelmatig om de oren vliegen. Waar jongeren verplicht drie jaar lang van hun leven geven aan het leger, om vervolgens daarna helemaal los te gaan op backpackreizen in India of Peru. Het zijn de bekende cliché's over het beloofde land. Israël heeft echter ook een van de meest bloeiende ICT en technologie industrieën ter wereld. Het kleine landje - qua oppervlakte zo'n driekwart van Nederland- herbergt ook kantoren van Microsoft tot Google en Apple. Hoofdstad Tel Aviv wordt met recht een heuse ‘startup city’ genoemd: het is de stad met meeste startups per vierkante kilometer ter wereld. Opvallend genoeg vindt deze hightech-industrie zijn wortels deels in de dienstplicht van het leger. De twee Amerikaanse schrijvers Dan Senor en Saul Singer bewierookten Israël bloeiende startupcultuur in hun boek ´Start-up Nation'. Zij noemen Israel een 'economisch wonder', een land dat pas zestig jaar bestaat en in een zeer vijandige regio het toch voor elkaar krijgt, jaarlijks met drie a vijf procent te groeien. Daarvan neemt de ICT-sector 7% voor haar rekening. Dagelijks worden er in Israël nieuwe tech bedrijfjes geboren. Die ontwikkeling wordt verder versterkt door belastingvoordelen voor start ups, hoge nationale research & development investeringen van 4,7 procent van het BBP en zeer ruime beschikbaarheid van risicokapitaal.

Tel Aviv telt de meeste startups per vierkante kilometer in de wereld

Van leger naar startup

De Shalom Tower in Tel Aviv is een verzamelplaats van beginnende startups. De omgebouwde bibliotheek is met hulp van de lokale overheid omgebouwd tot social hub voor jonge ondernemende visionairs op het gebied van internet en technologie. 'De huur is laag en tussen de veelheid aan creatieve geesten die zich hier verzamelen, kan er gemakkelijk kruisbestuiving plaatsvinden', legt gemeentewoordvoerder Mira Marcus uit. Tussen de oplichtende macbook´s zit ook de Nederlands-Israëlische ondernemer Ishai Milhado. Samen met zijn partner Omri Orr Licht ontwikkelt hij Reliance, een online tool die een brug moet slaan tussen huurders en verhuurders. Met het product kunnen verhuurders bijvoorbeeld makkelijk een overzicht krijgen van alle huurders, hun gegevens enof ze al betaald hebben. Huurders kunnen onder andere digitaal huur betalen en verzekerings- of  of belastingzaken regelen.

De Shalom Tower in Tel Aviv

Omdat Ishai pas op zijn achttiende vanuit Amstelveen naar Israël verhuisde was hij -in tegenstelling tot alle Israëlische jongeren- niet verplicht om in het leger te dienen, maar hij deed dat toch. Een beslissing waar hij geen spijt van heeft gekregen. 'Het leger is een soort versnelde immigratiecursus,' legt hij uit. 'Toen ik in het leger kwam, snapte ik opeens hoe je alle integratieproblematiek in Nederland kan oplossen. In het leger is iedereen gelijk, waar je ook vandaan komt. Je leert vloeiend Hebreeuws spreken, creëert als het ware gemeenschappelijk goed. Het is een basis die iedereen opleidt en op hetzelfde level zet.' Naast het creëren van gemeenschappelijk goed is het leger een stimulans voor de ondernemersgeest. 'Je krijgt namelijk op jonge leeftijd veel verantwoordelijkheid, leert strategisch denken en bovendien leer je vertrouwen hebben in jezelf,’ vertelt Marcus. Zo vloeit het in het leger klaargestoomde talent terug in de Israëlische economie. Vriendschappen die hun basis vinden in het leger dienen ook vaak als startpunt voor de samenwerking in de Shalom Tower, en daarbuiten.

'Het leger is een soort versnelde immigratiecursus. Daar is iedereen gelijk, waar je ook vandaan komt´

Ook Shuky Chen en zijn compagnon kennen elkaar uit het leger en wel van de beroemde ‘8-200’ unit.  Die elite unit, vergelijkbaar met de Amerikaanse NSA, telt meer dan 5000 programmeurs en technische genieën,. Binnen het Israëlische defensieleger (IDF) is unit 8-200, met duizenden medewerkers, de grootste hightech eenheid. Hier leer je bijvoorbeeld software programmeren, legt Shuky Chen uit. Met de kennis die hij daar heeft opgedaan, heeft hij in 2,5 maand Share Talk kunnen ontwikkelen. Share Talk verbindt twee telefoons terwijl ze met elkaar bellen. ‘Dan kan je dus al pratend over de telefoon samen boter-kaas-en-eieren spelen' vertelt de jonge ondernemer. Wat hij verder nog allemaal heeft geleerd in de 8-200 unit mag hij ‘helaas niet met ons delen.’

Exit

Niet alleen de ‘ondernemersgeest’ tart de jonge pioniers om hun talent op de markt te brengen, ook rondzoemende ‘exit’ succesverhalen vormen een wezenlijke motivatie. 'Het doel is een winstgevend bedrijf neer te zetten voor die 'exit', gekocht worden door Google of Apple,' aldus Ishai. Volgens de jonge ondernemer betekent zijn droom niet dat hij zich niet verbonden voelt met zijn bedrijf maar is een  exit gewoon 'simpelweg de beste deal, voor jezelf én voor je investeerders.´ Een exit is geen onhaalbare droom, de grote ICT machten vissen regelmatig in de startup guppy vijver. Zo telde Google in 2013 een miljard dollar neer voor de Israëlische startup Waze, een actuele verkeersinformatie app. Ook kocht IBM recent Trusteer, een Israëlische financiële security startup voor één miljard. De waarde van alle succesvolle overnames in de Israëlische technologie markt loog er niet om; in 2013 ging het om een recordhoogte van $7.6 miljard, volgens PwC Israel. Serieuze bedragen, weet ook Ishai. ´Met een exit verdien je in een klap alles keer tien terug, dat red je simpelweg niet met een bedrijf runnen.´