Hoe onafhankelijk is de ECB werkelijk?

De zes permanente bestuurders van de Europese Centrale Bank (ECB) hebben een drukke agenda, zo blijkt uit een stuk dat de Financial Times gisteren publiceerde. Dat is ook niet verwonderlijk in crisistijden. Waar wel vraagtekens bij geplaatst kunnen worden, zijn het tijdstip en de gesprekspartners van sommige ECB-bestuursleden. Uit de agenda's van de periode tussen augustus 2014 en augustus 2015 blijkt namelijk dat de bestuurders van de ECB spraken met bankiers en vermogensbeheerders kort voordat belangrijke beleidsbesluiten werden genomen. Soms zagen de partijen elkaar enkele dagen ervoor nog en in een enkel geval zat er zelfs maar een paar uur tussen. Dit komt na de ophef die afgelopen mei ontstond, toen ECB-bestuurslid Benoît Coeuré voorbeurs aan een handjevol hedgefund managers en economen vertelde dat de ECB extra obligaties zou gaan opkopen waarna de koers van de euro fors daalde. Dat kwam de bank indertijd op ernstige kritiek te staan, aangezien de indruk werd gewekt dat de ECB aan bepaalde marktpartijen voorkennis verschafte - en aan andere niet. De ECB benadrukte in een reactie dat tijdens dergelijke ontmoetingen nooit marktgevoelige informatie wordt gedeeld, maar beloofde niettemin voortaan een grotere transparantie.

Belangenverstrengeling?

Wie de agenda's van de bestuursleden analyseert, ziet echter dat er afspraken zijn geweest met grote hedgefunds en investeringsbanken, waaronder Blackrock, 's werelds grootste obligatiebelegger Pimco en de bekende investment bank Goldman Sachs. Zo had bestuurslid Coeuré bijvoorbeeld ontmoetingen met de Franse bank BNP Paribas op de ochtend van 4 september vorig jaar, direct voorafgaand aan het verrassende ECB-besluit om de rente te verlagen. Diezelfde Coeuré was samen met diens collega Yves Mersch de dag daarvoor al op bezoek geweest bij een andere grote speler: UBS. En eerder - in maart vorig jaar - had Coeuré een bezoek gebracht aan Blackrock, kort voor de bekendmaking van het Quantitative Easing-opkoopprogramma door de ECB. Coeuré en Mersch zijn niet de enige bestuursleden die vertrouwelijke gesprekken voerden met vertegenwoordigers van de private financiële sector. ECB’s vice-president, Vítor Constâncio, en hoofdeconoom, Peter Praet, hadden op 23 juni, een van de hoogtepunten van de Griekse crisis een ontmoeting met hedgefund Algebris, terwijl de rest van de board aan de telefoon hing over de vraag of, en zo ja op welke wijze, de Griekse banken in leven gehouden zouden kunnen worden. Praet had daarnaast op dezelfde dag ontmoetingen met BNP Paribas Fortis en twee dagen later met Pimco.

Deze zaken roepen de vraag op hoe onafhankelijk de ECB werkelijk is

Ook stonden er relatief veel afspraken met regeringsfunctionarissen van Italië en Frankrijk op de agenda van de Italiaanse ECB-president Mario Draghi. Deze zaken roepen de vraag op hoe onafhankelijk de ECB werkelijk is. Haar belangrijkste monetaire mandaat - zorgen voor prijsstabiliteit - dient immers politiek volstrekt belangeloos te geschieden. In een poging om de indruk weg te nemen dat de ECB ongelijke informatie zou verschaffen, deed de centrale bank eerder dit jaar dan ook een communiqué uitgaan, waarin zij richtlijnen gaf voor haar bestuursleden in hun contacten met de media en de private sector. Andere centrale banken, zoals de Bank of England, verbieden haar bestuursleden om gedurende een volle kalenderweek voorafgaand aan een belangrijke bestuursvergadering met de pers of andere mogelijke belanghebbenden te spreken.