Zonder het te weten, betalen Europese consumenten ieder jaar miljarden te veel voor hun goederen als gevolg van een gebrek aan eerlijke concurrentie op de betaalmarkt. Creditcard-bedrijven en banken maken hierdoor onterecht gigantische winsten ten koste van consumenten. Deze ongewenste situatie die al jaren voortduurt, kan eindelijk ten einde komen met Europese wetsvoorstel waarover het Europees Parlement op donderdag stemt. Het is de hoogste tijd dat die zo snel mogelijk wordt ingevoerd. Maar onder druk van hevige lobby in het Europees Parlement dreigt het voorstel te worden verwaterd.

Betaalmonopolie

Ieder jaar betalen verkopers in Europa ongeveer 10 miljard euro aan toeslagen aan banken om betaalkaarten te kunnen accepteren. Deze tarieven, ook wel bekend als interbancaire vergoedingen, worden door de aanbieders van betaalkaarten bepaald. Hoe hoger de tarieven, hoe meer winst voor banken die bij elke transactie een percentage van het aankoopbedrag opstrijken. In Europa wordt de markt voor credit cards volledig gedomineerd door slechts twee spelers: VISA en MasterCard. Hun kaarten worden door zoveel consumenten gebruikt dat verkopers bijna niet anders kunnen dan deze kaarten te accepteren. Deze situatie leidt er toe dat zowel creditcard-bedrijven als banken belang hebben bij hogere tarieven. Zelfs bij absurd hoge tarieven hebben winkeliers weinig andere keus dan klant te blijven bij deze twee giganten. Nieuwkomers op de betaalmarkt hebben geen kans. Hun nieuwe betaalproduct is nooit zo bekend en veelgebruikt bij consumenten als de gevestigde betaalkaarten. Winkeliers zijn niet gedwongen om hun betaalproduct te accepteren. Ze kunnen banken nooit dezelfde vergoedingen bieden. Banken blijven dus VISA en MasterCards uitgeven aan klanten in plaats van goedkopere of betere alternatieven.

'ZELFS BIJ ABSURD HOGE TARIEVEN HEBBEN WINKELIERS WEINIG ANDERE KEUS DAN KLANT TE BLIJVEN BIJ DEZE TWEE GIGANTEN'

Deze kromme situatie kan worden aangepakt door een maximum te stellen aan de tarieven of zelfs helemaal te verbieden in het geval van transacties met de veel gebruikte debet-betaalkaarten. Dit zou Europese consumenten acht miljard euro per jaar kunnen besparen. Ook moeten winkeliers de mogelijkheid krijgen om luxe "premium" of "gold" kaarten van hetzelfde merk te weigeren. Die zijn vaak nog duurder om te accepteren voor winkeliers met als gevolg dat gewone consumenten meebetalen voor de koopkrachtige consument met een exclusieve kaart. Een andere belangrijke maatregel is om winkeliers de mogelijkheid te geven van goedkopere of betere betaalproducten in een ander EU-land gebruik te maken.

Hevige lobby

Het is te gek voor woorden dat deze maatregelen al jaren op zich laten wachten, maar er is hevig lobbywerk vanuit de betaalsector gaande tegen deze voorstellen. De druk om het maximumtarief voor de vergoedingen te verhogen, uit te stellen of zelfs helemaal van tafel te vegen lijkt gehoor te vinden bij christendemocratische politici in het Europees Parlement. Ook stellen die voor om winkeliers te blijven verplichten alle kaarten van één merk te blijven accepteren, ongeacht hun tarieven. Een vrije Europese binnenmarkt kan voordelen opleveren voor consumenten, maar dan moet er wel sprake zijn van echte concurrentie. Zonder scherpe regels spekken consumenten de winsten van banken en creditcardduopolisten in plaats van te kunnen profiteren van betere prijzen en diensten. Donderdag hebben Europarlementariërs de keuze: buigen voor de creditcardlobby, of kiezen voor eerlijke prijzen voor de consument.   Bas Eickhout