
Tienduizenden ondernemers zijn ondergebracht bij de gevreesde afdeling Bijzonder Beheer, de ziekenboeg van de bank waar slechts een enkeling weer levend uitkomt. Ondernemers worden geconfronteerd met stijgende rentelasten, extra aflossingen en accountantskosten. Resultaat: de ondernemer wordt niet beter, maar juist steeds zieker. De bank toont in deze situatie vaak weinig begrip voor de individuele ondernemer, de relatie met de bank is verziekt. Banken zijn de groeiende stapel probleemdossiers in sommige gevallen liever kwijt dan rijk, ook al leidt dat tot faillissement van de ondernemer en afboekingen bij de bank. Een nieuw bankschandaal lijkt geboren. Toezichthouder AFM onderzocht de praktijken van Bijzonder Beheer en ook de Tweede Kamer buigt zich over de kwestie.
Zo omzeilden Van Lanschot en de Rabobank hun zorgplicht
Van Lanschot Bankiers voelt nog steeds het vuur van de financiële crisis
Oprichters failliete start-up eisen miljoenen van Triodos Bank
Wil Rabobank iets té graag van haar slechte hypotheken af?
De Verleiders worden ‘serieus’ genomen
Achter ING Vesting Finance zit een Quote 500-incassobureau
De treurige werkelijkheid achter Rabo's feelgood-film over Bijzonder Beheer
Praktijkvoorbeelden leren Bijzonder Beheer hoe het niet moet
Familie Ter Haar schoot zichzelf in voet met faillissement Oad
Rechter: Rabobank mag krediet niet per direct opzeggen
Hoorzitting Bijzonder Beheer: 'Weg met al die Algemene Voorwaarden!'
De algemene bankvoorwaarden die banken onder meer het recht geven om rentes eenzijdig te verhogen, moeten er aan. Dat was de teneur bij veel sprekers bij de hoorzitting vanmorgen over Bijzonder Beheer. Tweede Kamerleden leken er wel oren naar te hebben.
Ondernemer ook schuldig
De Rabo-bestuurder erkende dat de bank in de jaren voor de kredietcrisis veel te royaal was geweest met het verstrekken van leningen. 'Dat moeten we zonder twijfel erkennen. Dat is niet goed gedaan.' Maar hij benadrukte dat ook de ondernemer daar schuldig aan is. 'Er staan toch echt twee handtekeningen onder de akte.' En nu het minder goed gaat met de economie en het onderpand dat eerst door uitbundige kredietverlening steeds meer waard werd, juist steeds meer waarde verliest, is het aan de bankiers in ‘het moeilijke hoekje’ om het puin te ruimen. En dat gaat niet altijd zachtzinnig. Ondernemers klagen over verhoogde rentes, extra kosten voor bijvoorbeeld taxaties en over het gevoel dat de bank ze liever kwijt dan rijk was, desnoods door een faillissement te forceren.Ondernemers klagen over het gevoel dat de bank ze liever kwijt dan rijk was, desnoods door een faillissement te forcerenDe Autoriteit Financiële Markten (AFM) constateerde enkele weken geleden in een rapport dat de communicatie door Bijzonder Beheer beter moet. Maar de toezichthouder constateerde ook dat er inhoudelijk weinig mis was met het optreden van de bank. Bijzonder Beheer kon steeds netjes verantwoorden wat zij deden. ‘Er zullen zeker fouten worden gemaakt, maar we hebben echt genoeg dossiers gezien om te zeggen dat er geen patroon van onredelijk handelen is,’ zei AFM-bestuurder Harman Korte tegen het handjevol Kamerleden dat bij de hoorzitting aanwezig was. In de helft van de gevallen voeren banken zelfs helemaal geen kostenverhogende maatregelen door, zo benadrukte Korte, renteopslagen niet meegerekend. Maar ook daar was niets mis mee. ‘Banken houden rekening met de draagkracht van de onderneming,’ en gingen dus niet tot het randje van wat zij wettelijk mochten.
Bank moet minder mogen
Maar in dat ‘mogen’ zat volgens veel andere sprekers de crux van het verhaal: banken mogen veel te veel. Er zijn drie grote banken in Nederland en wie in Bijzonder Beheer zit, komt bij vrijwel geen enkele andere bank meer binnen. Geen wonder dat de banken steeds meer rentemarge kunnen pakken op zakelijke kredieten en ondernemers, zo constateerde topcurator Willem Jan van Andel (door PVV’er Tony van Dijck ‘Van Ankel’ genoemd) tijdens de hoorzitting. ‘Theoretisch gezien kan de bank 30-40 procent rente rekenen. Dan doen ze juridisch niets verkeerd,’ zei oud-bankier Folkert Fennema, die tegenwoordig veel ondernemers in Bijzonder Beheer bijstaat. Dat komt doordat de Algemene Bankvoorwaarden, die zijn opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Banken, zeer ruim zijn. ‘Het is net een kartel,’ stelde Fennema.'De machtsbalans tussen kleine ondernemers en de grote banken is door die algemene voorwaarden en het gebrek aan concurrentie verstoord'De machtsbalans tussen kleine ondernemers en de grote banken is door die algemene voorwaarden en het gebrek aan concurrentie verstoord, zo erkende een reeks van sprekers. ‘Ondernemers staan daardoor op achterstand,’ erkende AFM-bestuurder Korte. En ook MKB-Nederland, ONL voor Ondernemers, curator Van Andel en de oud-bankiers Fennema en Werkman sloten zich daar bij aan. ONL stelde voor dat de Algemene Bankvoorwaarden misschien maar eens moeten worden aangepast. Een voorstel waar veel Tweede Kamerleden wel meer over wilden weten.
Netjes een rekening sturen
Kunnen we renteverhogingen bij Bijzonder Beheer verbieden, vroeg PVV’er Van Dijck. Welke concrete maatregelen kunnen we nemen om de ‘royale’ bankvoorwaarden aan te passen, vroeg CDA’er Pieter Omtzigt. Simpel, zei Fennema: verbiedt de banken om zomaar kosten van de rekening van de onderneming af te schrijven, maar laat ze gewoon een nota sturen als ze vinden dat de ondernemer een taxatierapport moet betalen. Ook moet er volgens Fennema een einde komen aan het tussentijds verhogen van de rentes. ‘Als een bank met de klant een financieringsafspraak maakt, moet de bank die niet later kunnen wijzigen.’ De politiek moet daar volgens hem doorpakken, want van de brancheorganisaties komt het niet. ‘VNO NCW en MKB-Nederland zouden voor deze zaak moeten gaan staan, maar dat doen ze niet. Het is slappe hap.’ Curator Willem Jan van Andel (onder meer Econcern en Landis, maar ook onderzoeker van problemen bij het Slotervaart Ziekenhuis en adviseur van het noodlijdende warenhuis V&D) had daarnaast nog een ander punt om de machtspositie van banken aan te pakken. Volgens hem kunnen banken in Nederland veel meer zekerheden krijgen dan in andere landen, zoals door hypotheken, vorderingen op handelspartners te verpanden en dergelijke. ‘De bank kan elke dag zeggen: ik verpand alles en alles en alles. Ik was een keer op een bijeenkomst van bankiers en toen zei iemand: als we ook nog de goodwill kunnen verpanden, dan hebben we alles in onze macht.’Falend management
Volgens Van Andel kan de huidige praktijk kwalijk uitpakken voor het mkb: hoe meer geld bij een faillissement naar de bank gaat, hoe minder er overblijft voor andere schuldeisers, waaronder vaak veel mkb-bedrijven die handelspartner zijn. ‘Vaak verkoopt de bank de activa en blijft bij een faillissement een lege bv achter,’ vulde Fennema aan. ‘Daar zit dan nog wel een schuld aan de fiscus in, en schulden aan andere mkb’ers. Dat kan maatschappelijk en ethisch niet.’ Van Andel benadrukte dat ‘een bank met een gedekte positie je grootste vijand is.’ Als de bank denkt geen geld te verliezen bij een faillissement, zullen ze je eerder richting uitgang duwen, ook al verliezen veel mensen hun baan en kunnen andere bedrijven naar hun vorderingen fluiten. De curator benadrukte echter dat hij niet alleen de banken de schuld wil geven van de problemen bij Bijzonder Beheer. ‘Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de faillissementen de wijten is aan de kwaliteit van het management.’Kosten verlagen, graag
Nico van Ruiten, van LTO Glaskracht, stelde dat banken vaak in hun eentje de beslissing nemen om de stekker uit een bedrijf te trekken. ‘Dan kunt u zeggen, dat is logisch, een ondernemer zal door willen. Maar het steekt ze vooral dat het geen gezamenlijk traject is geweest. De banken moeten transparanter en voorspelbaarder worden.’ Volgens Van Ruiten, wiens achterban van glastuinbouwers het de afgelopen jaren moeilijk heeft, benadrukte ook dat banken juist de kosten voor ondernemers moeten proberen te verlagen, in plaats van te verhogen. Dat laatste werd met instemmend geknik van Hans Biesheuvel en Leendert-Jan Visser van MKB-Nederland ontvangen, maar zij hadden er in hun eigen betoog niet om gevraagd.’Op school is een negen een ruimte voldoende. Maar hier is het een zware onvoldoende’‘In 90 procent van de gevallen zal het wel goed gaan bij Bijzonder Beheer, maar in 10 procent gaat het fout. En dat heeft een enorme impact. Daar gaat iets verloren dat ondernemers zelf hebben opgebouwd,’ zei Van Ruiten. Volgens hem zit daar ook een deel van de miscommunicatie met banken. ‘Banken herkennen niet voldoende de signalen die wij afgeven over misstanden,’ legt Van Ruiten uit: banken focussen op de negen gevallen waar het wel goed gaat, maar zien niet dat het probleem zit bij dat ene geval waar het fout gaat.’Op school is een negen een ruimte voldoende. Maar hier is het een zware onvoldoende.’
16 Bijdragen
Frank Wijn
Frank Wijn
Verstopt vanaf pagina 14......
Marco Knol
Frank WijnIn de eerste plaats gaat het om verhoogde kosten als gevolg van gewijzigde regelgeving. Let wel, dus niet om kosten vanwege een in waarde gedaald onderpand. Zij zullen dus moeten aangeven om welke regelgeving het gaat. Dat zien ze zelf ook, zie lid 3. Vervolgens zal men aan de leningnemer moeten aangeven welke invloed dit heeft op zijn lening. Er staat immers "de Faciliteit". Een generieke verhoging is dus niet aan de orde, men zal moeten aantonen welke verhoging noodzakelijk is voor die ene specifieke lening.
Overigens staan soortgelijke bepalingen ook in de algemene voorwaarden in de contractcatering en schoonmaak. Alleen heeft de klant daar wat meer mogelijkheden om op te zeggen en een andere cateraar/schoonmaker te zoeken. Tot op zekere hoogte zijn zulke bepalingen ook niet eens onterecht; denk in een arbeidsintensieve sector bijvoorbeeld aan loonsverhogingen conform CAO-afspraak.
Ik vind overigens wel dat de bank z'n klanten hier ook de mogelijkheid zou moeten bieden om (gedeeltelijk) af te lossen of te herfinancieren op nieuwe voorwaarden als dat voor de klant een goedkopere oplossing is.
Peter
Marco KnolFrank Wijn
"Wij verlengen uw financiering, maar dan beëindigt u de klachten over uw renteswap & de opslagenverhogingen op uw Euriborlening".
Af laten zien van terechte klachten. Gewoon, omdat het kan!
pubben
Frank WijnTuitjenhorn en EPD: het Systeem heeft altijd gelijk door Marc Chavannes vandaag in NRC.
Frank Wijn omdat het kan? Ordinair machtsmisbruik en chantage vind ik dat.
En op pag 14, alsof een MKBer de tijd heeft en zich moet gaan verdiepen in de Basel richtlijnen wat is dat voor nep informatie voor die man of vrouw?
Waar blijft RETHINK-IC, denken vanuit de burger en de klant.
In het artikel, iemand met financiële problemen naar 40%, dat mag?
De bank maakt kosten en die worden automatisch afgeschreven, zonder factuur?
jsmid
pubbenbanken: red de ondernemers die klem zitten met hun renteswap anders
redden we jou ook niet meer. Want dat dit straks wéér gaat gebeuren, daar ben ik heilig van overtuigd.
Marco Knol
Frank Wijnpeter
De heer Nagel beroept zich op 2 handtekeningen, maar legt de schuld bij de ondernemer. De heer Nagel gaat hier volledig voorbij aan het probleem. Dat is namelijk dat het contract niet aangeeft welke maatregel mag worden genomen in welke situatie, en wat de maatregel precies inhoudt. Het moet getoetst kunnen worden. Dit legt men vooraf vast. Bij een eventueel geschil kan de rechter beoordelen wie gelijk heeft. Bij het contract zijn 2 partijen betrokken. Het huidige contract wat een bank bij financiering vastlegt biedt helemaal geen duidelijkheid. Zo is niet vastgelegd in welke situatie de bank welke maatregel mag nemen. Wat banken nu in het contract vastleggen is dat zij eenzijdig maatregelen mogen nemen en zij bepalen zelf wat die inhouden. Zo kan de bank in alle situaties als het haar uitkomt de rente verhogen. De klant kan niet aangeven dat volgens het contract er geen sprake is van zo'n situatie dat een maatregel is vereist, en kan niet toetsen of de getroffen maatregel wel behoort bij een dergelijke situatie.
Alle grote bedrijven die zich via syndicaten van banken laten financieren hebben juristen in huis. Zij leggen via de grid precies vast welke opslag geldt bij welke ratio. Geeft de bank een verkeerde opslagverhoging door, dan kan de controller of CFO aantonen dat de bank geen gelijk heeft. Dit is dus toetsbaar, en zo hoort het.
Het gaat er dus niet om dat er 2 handtekeningen staan, maar dat de inhoud deugdelijk is opgesteld. Dat betekent dat er geen algemeen beroep meer kan worden gedaan op 2 handtekeningen en dat elke maatregel acceptabel is, en banken kunnen ook aantonen dat de maatregel terecht is. De klant moet dus vooraf weten wanneer hij
EricSmit
peterKo Pernicus
peterIk denk ook niet dat MKB'ers ook maar iets hebben aan dikke contracten met eindeloze voorwaardes. Als de bank er zich niet aan houdt, of je denkt dat de bank er zich niet aan houdt, moet je toch naar de rechter. En of dat een gang is die MKB'ers zullen maken betwijfel ik.
dennis k
Ko PernicusPeter
Ko PernicusMichiel
Ondernemingsidee: wie zorgt er voor een goede crowdfundingsite voor ondernemers als Damstra die goede cijfers presenteren en die op onredelijke wijze de duimschroeven aangedraaid wordt door BB?
Verschaf hem krediet, laat hem alzo weggaan bij BB, en pak een aandeel in zijn toekomstige winststijging.
EricSmit
MichielEdward Bastiani
Want is het een risico-opslag? Prima.
Maar Bank wees dan wel even duidelijk:
Wat is het risico, omschrijf het risicokapitaal en geef aan wanneer er hoeveel wordt uitgekeerd.
Neem als voorbeeld de voorwaarden zoals bij de NHG zijn omschreven. Dan wordt het duidelijk waarom je wat betaalt voor welk risico.
Het is toch niet anders dan een gewone debiteuren verzekering, alleen nu door de bank op de ondernemer/particulier toegepast?