Het was de kern van de perikelen rond het Slotervaartziekenhuis: door middel van een omstreden aandelenuitgifte wist de familie Schram na het overlijden van mede-eigenaar Jan Schram vorig jaar maart het eigendom van en de zeggenschap over het Slotervaartziekenhuis naar zich toe te trekken door voor 5 miljoen euro aan nieuwe aandelen te verwerven en daarmee het belang van Aysel Erbudak en haar kinderen te verwateren tot praktisch nihil. Erbudak heeft afgelopen week een klacht ingediend bij de Kamer voor het Notariaat tegen de notaris die deze actie bedacht. Dat was Niek Zaman, werkzaam bij Loyens & Loeff en hoogleraar notarieel ondernemingsrecht aan de Universiteit van Utrecht, bleek uit het onderzoeksrapport dat meester Willem Jan van Andel maakte in opdracht van de Ondernemingskamer. Zaman was huisnotaris van Jan Schram en als zodanig betrokken bij het optuigen van de constructie boven het Slotervaartziekenhuis en stelde ook het testament van Schram op.

Notaris en hoogleraar Niek Zaman

De klacht tegen Zaman is gebaseerd op artikel 17 van de Wet op het notarisambt (Wna) die stelt dat een notaris onpartijdig en met de grootst mogelijke zorgvuldigheid de belangen van alle bij rechtshandeling betrokken partijen. Erbudak en haar kinderen zouden als minderheidsaandeelhouders partij zijn. De notaris heeft volgens Erbudak en haar advocaat tegen de wil van Schram in gehandeld en is zijn plicht om de belangen van de minderheidsaandeelhouders niet nagekomen. Advocaat Dave IJpelaar van kantoor Lance Legal uit Amsterdam stelt tegenover Follow the Money dat zijn cliënten met deze klacht niets te winnen hebben, maar het handelen van de notaris aan de kaak willen stellen. 'Kan het zo zijn dat een notaris na iemands overlijden tegen diens wensen ingaat? En er een aandelenemissie en een statutenwijziging doorheen drukt hangende een aanbiedingsplicht? Het lijkt mij dat de heer Zaman zich niet heeft gedragen zoals een notaris dat hoort te doen.'

Aandelenemissie

Wat maakte de emissie omstreden en mogelijk onrechtmatig? Zakenpartners Jan Schram en Aysel Erbudak hadden in de statuten van de BV's boven het ziekenhuis vastgelegd dat bij overlijden van een van hen, de aandelen aangeboden moesten worden aan de ander. In dit geval de kinderen van Erbudak; de oudste twee hielden samen 49 procent van de aandelen in Jeemer en de jongste 16,6 procent in Meromi, direct aandeelhouder van het Slotervaartziekenhuis. De familie van Schram erfde zijn deel van de aandelen en diende zich aan die aanbiedingsplicht te houden. Maar broer Lex Schram en zijn zoons Pim en Rob waren niet van plan Erbudak of haar kinderen op die manier zeggenschap te laten verkrijgen over de 26 miljoen euro die Jan Schram in het ziekenhuis had geïnvesteerd, een lening die op naam stond van familiebedrijf Delta. Of zoals Lex Schram het zelf verwoordde tegenover onderzoeker Van Andel: 'U dacht toch niet dat wij Erbudak gingen laten beslissen of wij onze 26 miljoen zouden terugkrijgen of niet?' Dus werd de aanbiedingsplicht genegeerd tot ze een nieuwe oplossing hadden gevonden: het ziekenhuis zou voor 5 miljoen euro aan nieuwe, cumulatief preferente, aandelen uitgeven die de familie Schram zou verwerven door dat deel van hun lening om te zetten in aandelenkapitaal. Gevolg: de familie van Erbudak stond met een resterend belang van 0,36 procent in het ziekenhuis in een klap buiten spel. Bij die emissie kwamen een aantal adviseurs kijken, waaronder oud-rechter Pieter Kalbfleisch die de raad van bestuur van het ziekenhuis aanraadde om te tekenen voor de emissie. In het onderzoeksrapport bleek dat het hele idee voor die aandelenemissie uit de koker van notaris Niek Zaman van Loyens & Loeff kwam.

'Recht zetten'

Zaman beargumenteerde zijn advies door te stellen dat er in de constructie van bedrijven boven het Slotervaartziekenhuis eigenlijk al van meet af aan een fout zat; het financiële belang zat in de ene hand, het economische in de andere hand. In zijn eigen woorden:  'Het financiële belang van Jan Schram in Slotervaartziekenhuis heeft (..) van meet af aan bij Delta gezeten, terwijl - om wat voor reden dan ook - de zeggenschap in Slotervaartziekenhuis na de omzetting van stichting in BV op 1 juni 2007 bij Meromi terecht is gekomen(..). Het zou veel logischer zijn geweest als de zeggenschap - naast het financiële belang - ook bij Delta zou hebben gezeten.' Zaman voegt nog toe dat de emissie deze situatie 'recht zet'.

'Het is niet aan Pim Schram of aan Zaman om deze keuze na de dood van Jan Schram ter discussie te stellen'

Onderzoeker Van Andel veegde de vloer aan met dit argument. Het is volgens hem niet aan Zaman of aan de erfgenamen om de beslissing van Jan Schram om de kinderen van Erbudak een substantiële rol te geven in de zeggenschap over het ziekenhuis, zes jaar na dato als een foutje te bestempelen. 'Het is niet aan Pim Schram of aan Zaman om deze keuze na de dood van Jan Schram ter discussie te stellen en te minder is er dus aanleiding om vervolgens eenzijdig iets "recht te zetten"', zegt Van Andel in zijn rapport. 'Met de woorden "om wat voor reden ook" miskent Zaman (de) achtergrond. De term "logischer" is (..) niet op haar plaats.' Dat Zaman zelf in 2007 de verdeling van aandelen tussen Schram en de kinderen van Erbudak vastlegde en in de jaren daarna regelmatig door Schram werd geraadpleegd maakt de zaak volgens IJpelaar bijzonder kwalijk. 'Zeker voor een huisnotaris is dit een kwalijke zaak. Zaman wist van de aanbiedingsplicht en was al zes jaar op de hoogte van hoe het financiële en het economische belang in het Slotervaart geregeld waren.'

Ontzetting

Woordvoerder Nora van Oostrom van beroepsvereniging voor notarissen KNB kan niet inhoudelijk op de zaak ingaan, maar laat wel weten dat zo'n klacht in het ergste geval kan leiden tot ontzetting van het ambt. 'De ervaring leert dat een klacht door een notaris zwaar wordt gevoeld en buitengewoon serieus wordt genomen. Voor zijn functioneren kan het gevolgen hebben als de uitspraak leidt tot een schorsing of ontzetting, maar ook een waarschuwing of berisping komen in de praktijk hard aan.' Dat laatste zal voor Zaman zeker gelden gezien diens positie als onder meer hoogleraar in Utrecht. De notaris was voor Follow the Money niet bereikbaar voor vragen.